Sotavi Na Bolebole ni Vuravura Oqo

Mai vei Elder Robert D. Hales

Ena Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua

Na nomuni digidigi—kaulotu, vuli, vakawati, cakacaka, kei na veiqaravi ena Lotu—ena vakarautaka nomu icavacava tawamudu.

E levu sara na ka sa volai baleti ira na itabatamata ni itabagone qasecake ena gauna oqo. Na vakadidike sa vakaraitaka na nodra sa kawaitaki ira vakayadua kei na nodra sa vakaduiduile vei ira na iliuliu vakalotu. E lewe levu era sa bula tu ena dinau ka sega ni cakacaka. E lewe levu era taleitaka na vakasama ni vakawati, ia e levu era rerevaka na kalawa yani kina. E lewe levu talega era sega ni vinakata na vakaluveni. Sa tosocake tikoga na iwiliwili ni veisere. Na nuiqawaqawa kei na lomaocaoca sa tete sara vakalevu. Ni sega na kosipeli kei na veidusimaki veivakauqeti, e levu sara era sa muria tiko na sala tani ka yali ena nodra gaunisala.

Kalougata, ni o ira na itabagone qasecake ena Lotu era tu sara yani e muri ena leqa oqo, ena vuku ga ni noda sa vakalougatataki ena ituvatuva ni kosipeli. Na ituvatuva o ya e wili kina na kena tauri vagumatua ni ititoko kaukamea—tautauri ena vosa ni Kalou kei ira na Nona parofita. Eda na taura tiko li na ititoko ka na kauti keda lesu Vua? Nikua sa “siga ni digidigi”¹ vei keda kece sara.

Niu a se gonetagane, ka vakarau meu digitaka e dua na digidigi sega soti ni vinaka, e dau tukuna e na so na gauna o tamaqu, “Ropate, tu vakadodonu ka vuka vakadodonu!” Ena yalo ni nona dau vosa vakarawarawa, au vinakata meu vosa vakarawarawa sara vei kemuni na itabagone qasecake baleta “raica au sa dauvinakata meu vakamacala vakavinaka … [meda] kila kina.”²

Ko ni sa bula tiko ena dua na gauna bibi sara ena nomuni bula. Na nomuni digidigi—kaulotu, vuli, vakawati, cakacaka, kei na veiqaravi ena Lotu—ena vakarautaka nomu icavacava tawamudu. Kena ibalebale oqo mo na dau rai tikoga ki liu—raica na veisiga ni mataka.

Niu a dua na pailate ni Mataivalu Vuka, au a vulica kina na ivakavuvuli oqo: kakua ni nakita nomu vuka yani vakadodonu ki na dua na cava. Sasagataka mo vuka wavokita, taura tale e dua na sala ni vuka, se waraka me ruru na cava ni bera ni ko qai ro.

Kemuni na taciqu na itabagone qasecake, au na via vukei kemuni mo ni “vuka vakadodonu” ni ra sa vakasoqoni vata tu na cava ena iotioti ni gauna. O iko na pailate. Na nomu itavi mo na vakasamataka se na cava ena isau ni veidigidigi ko na vakayacora. Tarogi iko: “Kevaka meu sa digitaka oqo na cava beka na ca levu duadua ena rawa ni yaco.” Na nomu digidigi vakadodonu ena vukei iko mo na kakua ni temaki ka rawai.

Vakasamataka mada: kevaka mo digitaka mo kakua ni gunuva na alakaolo, ko na sega ni yaco mo daumateni! Kevaka mo na digitaka mo kakua ni dinau, ko na drotaka na kena rawa ni yaco na bula dravudravua!

E dua na inaki ni ivolanikalou oya me vakaraitaka vei keda na ka mera cakava na tamata yalododonu ena nodra sa qarava na veitemaki kei na vunica. Era dro laivi! O Josefa e dro mai vei wati Potifa.³ O Liai e kauti iratou na nona matavuvale ka biuti Jerusalemi.⁴ O Meri kei Josefa erau a dro bula ki Ijipita me rau galala mai na inaki ca ni tui o Eroti.⁵ Ena veika kece oqo, sa veivakasalataki kina na Tamada Vakalomalagi vei ira era sa vakabauta. Sa vakakina, vei keda eda na vukei mai Vua meda vala, dro, se veimurimuri yani ena noda veituvaki sega ni matata. Ena vosa vei keda o Koya ena masu, ena ivolanikalou, ena nodra ivakavuvuli na parofita bula, ena veivakalougatataki vakapeteriaki, ena nodra ivakasala na itubutubu, na iliuliu ni matabete kei na mataisoqosoqo vakauqeti, kei na kena e bibi duadua sa i koya na domo lailai ni Yalotabu.

Na Turaga ena dau nanuma tikoga na Nona yalayala: “Au na tuberi kemudou tiko.”⁶ Na taro ga e tiko, eda na vakatara li meda mai liutaki? Eda na rogoca li na Domona kei na domodra na Nona italai?

Au vakadinadinataka ni kevaka meda tiko ena vuku ni Turaga, o Koya ena tiko ena vukuda.⁷ Kevaka ko lomani Koya ka talairawarawa ki na Nona ivunau, ena tiko vata kei iko na Nona Yalotabu me tuberi iko. “Mo vakarorogo vua na Yalotabu ni na tuberi iko ena sala dodonu. … Na ka oqo ko na kila kina na veika kecega ena sala dodonu”⁸

Ni sa tiko oqori na ivakavuvuli me yavu, meu na solia mada vei kemuni eso na ivakasala e yaga?

E levu vei ira na nomuni itabatamata sa ra sotava tu oqo na bula vutucoqa ena dinau. Na gauna ni noqu itabagone qasecake, e a daunibaqe ni vakatubu ilavo tu kina mai Wall Street na noqu Peresitedi ni iteki. Vakavulici au o koya, “Ko na vutuniyau kevaka mo bula marau tiko ena ilavo ko rawata.” Ko na rawata vakacava? Sauma na nomu ikatini ka qai maroroi ilavo! Ni ko sa rawata vakalevu na ilavo, vakacuruilavo vakalevu. Kakua ni veisisivi kei ira na tani mo rawata kina na iyaya ni qito sau levu. Kakua ni volia na ka o sega ni rawa ni sauma.

E levu na itabagone qasecake e vuravura era sa dinau tu baleta na nodra vuli, ka ra qai kila ni ilavo mera na sauma e levu cake mai na kena era na rawa ni sauma lesu. Vaqara na sikolasivi kei na ilavo soli vakailoloma. Vaqara e dua na vanua ni cakacaka vagauna kevaka e rawa mo sauma kina na ka o vinakata. Oqo ena vinakati kina na solibula, ia ena vukei iko mo na rawaka kina vakalevu.

Na vuli e vakarautaki iko ki na madigi vakacakacaka vinaka cake. Ena biuti iko ena vanua ko na veiqaravi ka vakalougatataki ira kina era tiko wavoliti iko. Ena biuti iko ena sala mo na vuli tiko ena nomu bula taucoko. Ena vaqaqacotaki iko mo valuta na lecaika kei na cakacala. Me vaka e vakatavuvulitaka o Josefa Simici: Na kilaka e vakayalia na butobuto, na nuiqawaqawa kei na lomalomarua; ni na sega ni kune na veika oqo ni tiko na kilaka. … Sa tu na kaukauwa ena kilaka.”⁹ “Sa vinaka na vuku kevaka era sa muria na ivakaro ni Kalou.”¹⁰ Na vuli ena vakarautaki iko me baleta na veika e tu mai liu, wili kina na vakawati.

Ena rawa tale, meu vosa vakadodonu? Na sala e mua ki na vakawati ena lako curuma na bucabuca ka yacana o veigadivi! Na veigadivi sa madigi ni veitalanoa vakabalavu. Ni ko sa veigadivi sasaga mo kila na veika kece e baleti kemu isa. Nomudrau lalawa e tautauvata tiko? E tautauvata tiko li na ka o drau vakila me baleta na ivunau, na iVakabula, na matabete, na valetabu, bula vakaitubutubu, itavi ena Lotu, kei na nodra qaravi na tani? Drau sa bau veiwanonovi ena gauna ni tubu ni dra, na gauna ni rawaka kei na gauna ni druka, tarovi ni cudru, kei na valuti ni yalolailai? Na tamata o gadiva tiko e dau vakacacani ira na tani se laveti ira cake? Ena rawa li vei iko mo laki bula vata kei koya ena veisiga mai na nona ivakarau ni vosa kei na itovo ni veimaliwai?

Sa tukuni oti oya, sega ni dua vei keda e vakawatitaka na vinaka taucoko; eda vakawatitaka na rawa ni rawata. Na vakawati e donu vinaka e sega walega ni baleta na ka au vinakata; ia e baleta na ka ena vinakata o koya, ka gadreva vei au o koya.

Meu vosa vakamatata sara, ni kakua ni veigadivi ena loma taucoko ni taba yabaki ni 20 mo rawa kina ni sotava e dua na “gauna ni bula marautaki”, ka guilecavi na vakawati ena vuku ni so tale na itaviqaravi kei na so tale na ka. Baleta na cava? Baleta ni veigadivi kei na vakamau e sega ni kena icavacava. Erau matamata ga ni vanua ko na via laki cava kina. “O koya oqo sa na biuta kina na tamana kei na tinana na tagane ka kabita na watina.”¹¹

Sa nomu itavi oqo mo na bula kilikili me baleti koya na tamata ko na vinakata mo vakawatitaka. Kevaka o gadreva mo vakamautaka e dua ka vinaka sara, totoka, caka dodonu, mamarau, daucakacaka, tamata bula vakayalo, ia mo na vaka na tamata o ya. Kevaka o sa vaka na tamata oya ka o se sega tikoga ni vakawati, wawa vakamalua. Au vakadinadinataka ni Turaga e kila na nomu gagadre ka lomani iko ena vuku ni nomu yalodina Vua. E tiko e dua na Nona ituvatuva baleti iko. Vakarorogo ki na Nona Yalotabu. “Mo dou kakua ni vakalewa na Turaga, ia mo dou muria ga na Nona ivunau.”¹² Ena bula oqo se na bula sa bera mai, na Nona yalayala ena vakavotukana. “Ia, kevaka dou sa vakarau vakavinaka tu, dou na sega sara ni rere.”¹³

Kevaka me sega vei iko na iyau, kakua ni lomaleqa. Dua na lewenilotu vinaka e a kaya vei au, “au sega ni susugi iratou na luvequ ena ilavo au susugi iratou ena vakabauta.” Dua na ka dina e tiko e kea. Tekivu bulataka na nomu vakabauta ena veika kece ga o cakava. Kevaka e sega, ko na sotava na ka au vakatoka me “vakabauta malumalumu.” Na kaukauwa ena gadrevi mo bulataka kina na nomu vakabauta ena vakamalumalumutaki. Sa dodonu kina mo bulataka nomu vakabauta ena veisiga, ko na qai “vakaukauwataki, … ka sa na kaukauwa sara na nodra vakabauta na Karisito.”¹⁴

Ena nomu vakavakarau ni vakamau, mo bula kilikili mo na laki taura na sakaramede ka mo na vakaivolatara ni valetabu. Lako wasoma ki na valetabu. Veiqaravi ena Lotu. Me ikuri ni itavi ena Lotu, vakamuria na ivakaraitaki ni iVakabula, o Koya e ‘lako voli ka daucaka vinaka.”¹⁵

Ena tiko beka e so na nomu taro bibi me baleta na digidigi sa tu oqo mai liu. Ena noqu yabaki ni itabagone qasecake, au a vaqara ivakasala mai vei rau na noqu itubutubu kei ira na daunivakasala dauvakabauta ka nuitaki. E dua e iliuliu ni matabete, dua tale e qasenivuli ka dau niutaki au. Erau kaya ruarua vei au, “Kevaka mo vinakata na noqu ivakasala, vakarautaki iko mo ciqoma.” Masulaka mo digitaka na ivakasala e kauwaitaka e yalona taucoko na nomu tubu vakayalo. Qarauna na ivakasala o taura mai vei ira na nomu icaba. Kevaka o gadreva tale e so, rai ga ki cake kakua ni rai vakababa!¹⁶

Nanuma, ni sega ni dua ena rai cake me baleti iko. O iko ga kei na nomu vakabauta kei na masu ena vakavuna na veisau levu ni yalo. O iko ga kei na nomu gagadre mo talairawarawa ena rawa ni veisautaka na nomu bula. Baleta na nona veisorovaki na iVakabula me baleti iko sa na tiko ga vei iko na kena kaukauwa.¹⁷ Tiko na nomu galala ni digidigi, kaukauwa vinaka nomu ivakadinadina kevaka o talairawarawa ka rawa ni muria na Yalotabu me na dusimaki iko.

Se qai oti wale tikoga oqo, e kaya kina e dua na daucaka iyaloyalo yavala ni vakila o koya ni tiki ni dua na ilawalawa ni “itabatamata cidroi” a itabatamata “era vaqara na inuinui kei na bulamarau kei na yalovakacegu ia era laki vakararai tiko ena vanua cala kecega kei na sala e cala talega.”¹⁸

Ena nona vosa vakatautauvata na iVakabula me baleta na gone cidroi, na veivakalougatataki levu e waraki koya, ia ni bera ni rawa ni kauta mai, e dodonu me na kilai koya mada vakaikoya.¹⁹ Au vakauqeti kemuni mada mo ni kilai kemuni mada vakaikemuni? Ena Lotu, ni dodonu me caka e dua na vakatulewa bibi, e dau kacivi na matabose. Na matabose ni matavuvale e qarava talega na tikina o ya. Ko na vinakata beka mo na vakayacora e dua na “matabose vakataki iko.” Taura na gauna mo tiko vakaiiko. Vakasamataka na veika sa tu e matamu. Tarogi iko: “Na vanua cava ena noqu bula meu na vaqaqacotaka me rawa niu vaqaqacotaki ira kina na tani? Na vanua cava au na via tiko kina ena loma ni dua na yabaki mai oqo? Rua na yabaki mai oqo? Na digidigi cava meu cakava me rawa kina niu yaco ki kea?” Nanuma tikoga o iko na pailate. Au vakadinadinataka ni ko sa kilai iko mai, na Tamamu Vakalomalagi ena lako mai vei iko. Ena veivakacegui na liga dauloloma na Nona Yalotabu, o Koya ena tuberi iko yani.

Au vakadinadinataka ni bula tiko na Kalou. Au vakadinadinataka ni lomani kemuni na iVakabula. “Meda sa lako yani ki liu ena [Nona] kaukauwa? Toso ki liu ka kakua ni suka ki muri.”²⁰ Ni ko sa muri Koya, ena vaqaqacotaki iko ko Koya ka tuberi iko cake. O Koya ena kauti iko kina nomu vale cecere. Ena yaca i Jisu Karisito, emeni