Te tiʼafaʼahouraʼa o Iesu Mesia ʼe te mau parau mau nō niʼa i te tino
Nā roto i Tōna tiʼafaʼahouraʼa, ’ua haʼapiʼi mai Iesu ia tātou i te mau parau mau faufaʼa rahi nō niʼa i te tino.
Huʼahuʼa nō roto mai tō Toma fēʼaʼara’a, nā Carl Heinrich Bloch
Background © janniwet/iStock/Getty Images
« ’Ua parau ʼOia, ’ua oti : ’ua taupe ihora tāna upoʼo i raro, tuʼu atura i tāna vārua » (Ioane 19:30). I taua taime ra, ’ua faʼaruʼe mai te vārua ʼo Iesu Mesia i Tōna ra tino-—te hōʼē tino tei faʼaʼoromaʼi i te māuiui ’ia nehenehe Iāna ’ia ʼaufau nō te mau hara ʼa te taʼata atoʼa ʼe ’ia tauturu ia rātou i roto i tō rātou mau paruparu (hiʼo Alama 7:12-13). ’Ua tātarahia mai taua tino ra, tei riro i teie nei ’ei fāriʼi pau, mai te sātauro mai, ’ua pūʼohuhia i roto i te mau ʼahu, ’e ’ua tuʼuhia i te pae hopeʼa i roto i te hōʼē mēnema. I te toru o te mahana, ’ua haʼafātata atu te mau vahine i te mēnema ’e ’ua haere mai ra nō te faʼahope i te mau faʼaineineraʼa nō taua tino ra.
’Ua haere ’ē atu rā te tino.
’Ua riro te ʼiteraʼa i te mēnema ʼaore e taʼata te haʼamataraʼa noa ïa. ’Ua ʼite Maria Magadala, te mau ʼāpōsetolo, ʼe e rave rahi atu ā i muri mai i te tahi temeio : Iesu Mesia, tei tiʼafaʼahou mai, tei maitaʼi roa, i roto i te huru taʼata mau.
’Ua haʼapāpū te Faʼaora ē ’ia ʼite pāʼātoʼa te feiā tei ʼite mata atu Iāna i muri iho Tōna ti’afa’ahoura’a e aha rā te huru o Tōna ra tino. ’Ua ani ʼOia i te mau ʼāpōsetolo, ei hiʼoraʼa, ’ia tāpe’a i Tōna tino ’ia nehenehe ’ia pāpū ia rātou iho ē e taʼata ʼOia e ʼere rā te hōʼē noa vārua (hiʼo Luka 24:26-40).1 ’Ua ʼamu atoʼa ʼOia i te māʼa ’e o rātou (hiʼo Luka 24:42-43).
ʼA rave faʼaoti ai te mau ʼāpōsetolo i tā rātou faʼaueraʼa ’ia poro i te ʼevanelia, ’ua faʼaruru rātou i te pātoʼiraʼa ’e te hāmani-ʼino-raʼa, te tahi o te reira nō te mea ïa ’ua haʼapiʼi rātou ’e ’ua tiʼafaʼahou mai Iesu Mesia ’e e tiʼafaʼahou mai te taʼata nā roto i te reira (hiʼo Te ʼOhipa 4:1--3).
Mai te reira mai tau e tae roa mai i teie mahana, ’ua riro te tiʼafaʼahouraʼa ʼo Iesu Mesia ’ei tufa’a faufa’a rahi roa i roto i te parau poro’i e porohia nei e Tāna ʼĒkālesia i tō te ao nei. Mai tā te peropheta Iosepha Semita i haʼapiʼi, « Te mau parau tumu nō tō tātou haʼapa‘oraʼa ʼo te ʼiteraʼa pāpū ïa ʼo te mau ʼāpōsetolo ’e te mau peropheta, nō ni‘a ia Iesu Mesia, ʼe ’ua pohe ’Oia, ’ua tanuhia ʼOia, ’e ’ua ti‘afaʼahou mai i te toru o te mahana, ’e ’ua haere atu i ni‘a i te ra‘i ; ʼe te tahi atu mau mea atoʼa nō ni‘a i tō tātou haʼapa‘oraʼa ʼe mau hu‘ahu‘a ana‘e ïa nō te reira ».2
E tauturu te tiʼafaʼahouraʼa ’ia pāhono i te mau uiraʼa tumu nō niʼa i te natura ʼo te Atua, tō tātou natura ’e tō tātou auraʼa e te Atua, te tumu nō teie oraraʼa, ’e tō tātou tiʼaturiraʼa ia Iesu Mesia. Teie te tahi mau parau mau tei haʼapāpūhia mai e te tiʼafaʼahouraʼa ʼo Iesu Mesia.
E tino hanahana tō te Metua i te Ao ra
Te ʼOrama Mātāmua, nā Gary L. Kapp
’Ua niu-pāpū-hia te mana’o ē e hōho’a ta’ata tō te Atua i roto i te Bibilia,3 i roto atoʼa i te manaʼo taʼata, e rave rahi rā mau peu faʼaroʼo e haʼapaʼoraʼa tei pātoʼi i te reira nō te hōʼē Atua rā « ʼaore e tino, ’aore e mau tufaʼa, ’e ’aore ho’i e mau hiaʼai »,4 nō te mea hoʼi ē i roto i teie hiʼoraʼa, e mea ʼino ’aore rā e mea mau ʼore te tino (’e te māteria) areʼa te vārua, te feruriraʼa, ’aore rā te mau manaʼo o te ʼaʼo mau ïa o te taʼata ’aore rā te tupuraʼa mau.
Auē ïa te ʼohie ʼe te māere, o te heheuraʼa i taua taime ra nō niʼa i te natura ʼo te Atua nā roto mai i Tāna Tamaiti, ia Iesu Mesia.
I roto i Tāna tāviniraʼa, ’ua parau te Faʼaora, « ʼo tei hiʼo mai iāʼu ra, ’ua hiʼo ïa i te Metua » (Ioane 14:9). E parau mau roa te reira i muri aʼe i Tōna tiʼafaʼahouraʼa ma te hōʼē tino maitaʼi roa, te tāhuti ʼore, tei faʼaʼite mai ē « e tino iʼo ʼe te ivi tō te Metua mai te au iho i tō te taʼata nei te huru : ’E te Tamaiti atoʼa hoʼi » (PH&PF 130:22).
’Ua heheuhia mai ïa te natura tino ʼo te Metua i te Ao ra. Mai tā Iosepha Semita i haʼamāramarama mai i muri iho, « te mea ʼaore e tino ʼaore rā e mau tufaʼa e ʼaore ïa e faufaʼa. ’Aita e Atua ’ē atu i te raʼi maori rā te Atua e ʼi’o ʼe e ivi Tōna ».5
Teie tā Elder Jeffrey R. Holland nō te Pupu nō te Tino ʼAhuru ma Piti ʼĀpōsetolo i parau : « Mai te mea e mea hinaʼaro-’ore-hia ’e e mea au-’ore-hia te fāriʼiraʼa i te hōʼē tino e te mau Atua, nō te aha ïa te Faʼaora ʼo te taʼata nei i faʼaora ai i Tōna tino mai te pohe mai ʼe te mēnema, ma te haʼapāpū ē e ʼore roa te reira e faʼataʼa-’ē-faʼahou-hia i Tōna vārua i te tau ’aore rā e a muri noa atu ? Te taʼata o te pāto‘i i te mana‘o nō te hō’ē Atua e tino tōna, te pāto‘i ra ïa ʼoia i te Mesia tāhuti ’e tei ti‘afaahou ».6
E Mana Hope, e ʼIte Hope, ’e e Here Hope tō te Metua i te Ao ra
’Ua heheu-atoʼa-hia mai te mau maitaʼi rahi nō te huru ʼo te Metua i te Ao ra nā roto i te tiʼafaʼahouraʼa ʼo Iesu Mesia. Mai tā Elder D. Todd Christofferson nō te Pupu nō te Tino ʼAhuru ma Piti ʼĀpōsetolo i parau, « nō te mea e parau mau te ti‘afaʼahouraʼa ʼo te Mesia, ’ua mure atura ïa te parau nō te fēʼaʼaraʼa i te pūai rau, te ʼite rau ’e te ʼāʼau maitaʼi hoʻi ʼo te Atua te Metua—tei hōro‘a mai i Tāna Tamaiti Fānau Tahi nō te faʼaora i teie nei ao ».7
’Ua fa’a’itehia mai te mana, te ’ite, ’e te maita’i o te Atua nā roto i te ti’afa’ahoura’a ’o Iesu Mesia, tei fa’a’ite mai i te tāpa’o ’o te pa’ari ’e te here i roto i te ’opuara’a ’a te Metua i te Ao ra ’e i Tōna (’e Tāna Tamaiti) ’aravihi i te faʼatupuraʼa i te reira.
E mau tamariʼi tātou nā te Atua
Mai tā te bibilia i haʼapiʼi mai ia tātou, ’ua hāmanihia tātou « ma te hōhoʼa ʼo te Atua ra… ʼo te tāne ʼe te vahine » (Genese 1:27). ’Ua haʼapāpū mai te tiʼafaʼahouraʼa ʼo Iesu Mesia i teie nei parau mau. ’Oia mau, i te hora iho ʼo Tōna tiʼafaʼahouraʼa, ’ua haʼapāpū mai Iesu Mesia i tō tātou auraʼa e te Metua i te Ao ra, i te nā-’ō-raʼa mai ē, « te haere nei au i tāʼu Metua, ʼe tō ʼoutou Metua; ʼe i tā’u Atua ra ʼe tō ʼoutou Atua ra » (Ioane 20:17 ; ’āpitihia atu te haʼapāpūraʼa).
’Ua heheu mai te Faʼaora e mea fātata roa te Atua i te taʼata i roto i tō rātou huru. ’Ua riro te huru mau nō tō tātou tino mai tō te vārua ato’a,8 ’e ’ua hāmanihia tō tātou vārua ma te hōhoʼa ʼo te Atua nō te mea o tera ïa te natura o te auraʼa metua-tamariʼi.
Te tino o hōʼē ïa hōroʼa hanahana ʼe tautururaʼa
Hōho’a patahia e David Stoker
Nā roto i Tōna tiʼafaʼahouraʼa, ’ua faʼaʼite mai te Faʼaora ia tātou ē te hōʼē tino tāhuti o te hōʼē ïa tufaʼa mau nō te tiʼaraʼa mure ʼore ʼo te Atua ’e Tāna mau tamariʼi. Mai tā te Fatu i heheu atu ia Iosepha Semita, « e mea mure ʼore te mau mea riʼi tumu, ʼe te vārua ʼe te mau mea riʼi tumu ra, ’ia vai faʼataʼa-ʼore-noa-hia ra, e fāriʼi ïa i te ’īraʼa nō te ʼoaʼoa » (PH&PF 93:33). E ʼāpiti teie nei tūʼatiraʼa faʼataʼa-ʼore-hia i te vārua ’e te mea riʼi tumu nō te riro mai ʼei hōʼē tino tāhuti ʼore, ʼino ʼore, hanahana, ʼe te maitaʼi roa—te huru tino anaʼe e nehenehe e fāriʼi i te ’īraʼa o te ʼoaʼoa tei mauhia e te Atua.
I te tahi atu rā hiʼoraʼa, i muri a’e i te fāriʼiraʼa i te hōʼē tino tāhuti ’e tei faʼataʼa-ʼē-hia i muri iho nō te tomo atu i roto i te ao vārua, « e ’ua [hiʼo] noa te feiā pohe i te… taʼa-’ē-maoro-raʼa o tō rātou mau vārua i tō rātou mau tino mai te tītīraʼa te huru » (PH&PF 138:50; hiʼo atoʼa PH&PF 45:17).
’Ua riro atoʼa tō tātou mau tino tāhuti ’ei tufaʼa faufaʼa rahi nō te ʼopuaraʼa ʼa te Metua i te Ao ra ʼe e hōroʼaraʼa hanahana. I te taime ’a haere mai ai tō tātou mau vārua nō te oraraʼa mātāmua i ni’a i teie fenua, ’ua « ʼāpitihia atu » (Aberahama 3:26) i te hōʼē tino. Mai tā te peropheta Iosepha Semita i haʼapiʼi mai : « ’Ua haere mai tātou i ni‘a i teie nei fenua ’ia nehenehe ia tātou ’ia fāriʼi i te hōʼē tino ʼe ’ia pūpū mā atu i te reira i mua i te Atua i roto i te bāsileia tiretiera ra. Te parau tumu faʼahiahia roa nō te ʼoaʼoa o te fāriʼiraʼa ïa i te hōʼē tino. ’Aita tō te diabolo e tino, ’e o te reira tāna faʼautu‘araʼa ».9
Mai tā Elder David A. Bednar nō te Pupu nō te Tino ʼAhuru ma Piti ʼĀpōsetolo i haʼapiʼi mai : « Aua‘e te tino tāhuti e ti‘a ai ia tātou ’ia fāriʼi i te ’iteraʼa ʼāʼano ʼe te hōhonu ʼe te pūai o te ʼore roa e roaʼa ia tātou i roto i tō tātou oraraʼa hou te tāhuti nei. Nō reira, nā tō tātou tino ’i‘o e faʼananea i tō tātou mau auraʼa e te tahi atu mau taʼata, tō tātou ti‘araʼa ’ia ʼite ʼe ’ia rave i te parau mau, ʼe tō tātou ti‘araʼa ’ia haʼapa‘o i te mau parau tumu ʼe te mau ʼōro‘a ʼo te ’evanelia ʼa Iesu Mesia. I te haʼapiʼiraʼa ʼo te tāhuti nei tātou e haʼapi’i ai i te parau nō te mārū, nō te here, te maitaʼi, te ʼoaʼoa, te ʼoto, te pe‘ape‘a, te māuiui, ʼe tae noa atu i te mau tāmataraʼa ō te tino huma, nō te faʼaineine ia tātou nō te tau ʼa muri atu. E parau poto noa tātou ē, tē vai nei te mau haʼapiʼiraʼa o te ti‘a ia tātou ’ia ʼapo, ʼe te mau ʼiteraʼa o te ti‘a ia tātou ’ia fāriʼi, mai tā te mau pāpa‘iraʼa e parau ra ē, ‘’ia au i te tino nei’ (1 Nephi 19:6; Alama 7:12–13) ».10
Taʼa ʼē noa atu i te reira, mai tā te peropheta Iosepha Semita i haʼapiʼi mai, « te mau taʼata atoʼa e tino tō rātou e mana ïa tō rātou i ni‘a i te mau taʼata ʼaita tō rātou e tino ».11 E nehenehe tā Sātane e faʼahema ia tātou, e’ita rā e nehenehe iāna ’ia faʼahepo. «ʼAita tō te diabolo e mana i ni‘a iho ia tātou maori rā ’ia faʼati‘a ana‘e tātou iāna ».12
I te pae hopeʼa, e tauturu ïa te hōroʼaraʼa o te hōʼē tino maitaʼi e tei tiʼafaʼahou mai ’ia ʼore tātou e noaʼahia i te mana ʼo Sātane e a muri noa atu. ʼAhiri ’aita e tiʼafaʼahoura’a, « e riro tō tātou mau vārua i… te diabolo, e ʼore hoʼi ʼoia e tiʼafaʼahou mai. ’E e riro tō tātou mau vārua mai iāna te huru, ’ei diabolo, ʼe ʼei melahi nā te diabolo, e tāpū-’ē-hia i te mata ʼo tō tātou Atua, ’e e pārahi i ’ō te metua ʼo te mau haʼavare, i roto i te ʼoto rahi mai tōna ra te huru » (2 Nephi 9:8-9).
E ʼere te vārua ’e te tino e mau ʼenemi
Noa atu e mea taʼa ʼē rāua; e ’ere te vārua ’e te tino e mau melo nō ’ō mai i nā ao taʼa ʼē ’e te ’āfaro ’ore. Mai tā Iosepha Semita i haʼapiʼi, « ʼAore te mea o te mātēria mātēria ʼore e vai nei. ʼO te vārua ra e mātēria ïa, tera rā e mea maitaʼi aʼe e ʼaore rā e mea āteatea aʼe, ʼe e ʼite-anaʼe-hia te reira nā roto i te mau mata āteate aʼe ra ; ʼaita i tiʼa ia tātou ia ʼite i te reira ; āre’a rā ia faʼaʼāteate-roa-hia tō tātou mau tino e ʼite ïa tātou e e mātēria te mau mea ato’a » (PH&PF 131:7–8).
Huʼahuʼa nō roto mai Tō te Mesia fāraʼa i te fenua Marite, nā Arnold Friberg
I roto i Tōna huru hanahana, tiʼafaʼahou, ’ua riro o Iesu Mesia ʼei faʼahōhoʼaraʼa i te ’āpitiraʼa maitaʼi o te vārua ’e te tino, faʼaʼiteraʼa ia tātou e « te vārua ʼe te tino ra o te ʼāʼau ïa ʼo te taʼata nei » (PH&PF 88:15). I roto i teie oraraʼa tē tūtava nei tātou ’ia « haʼapaʼo tāmau i te mau mea ʼo te vārua » ʼeiaha rā « ’ia haʼapaʼo tāmau i te mau mea ʼo te tino nei » (2 Nephi 9:39), ’ia « tātara ’ē atu i te taʼata tino nei » (Mosia 3:19), ’e ’ia « tāpeʼa i tō te tino hinaʼaro atoʼa » (Alama 38:12). ’Aita rā te reira e parau mai nei e mau ʼenemi te vārua ʼe te tino. Mai tā Iesu i faʼaʼite mai ia tātou, ʼeiaha te tino ’ia au-ʼore-hia ’e ’ia faʼateiteihia, ’ia haʼavīhia rā ’e ’ia faʼatauihia.
E tumu faufaʼa rahi tō te oraraʼa i roto i te hōʼē tino tāhuti
Te ferurira’a ē e tāmatara’a teie nei oraraʼa e aura’a rahi ïa ’ia hi’o anaʼe tātou i te mea tā tātou i ʼite nō niʼa i tō tātou oraraʼa na mua atu ’e i muri mai. I ora nā tātou ’ei mau vārua hou ’a haere mai ai tātou i niʼa i te fenua nei, ’e ’ua ʼopua te Metua i te Ao ra e ’ia riro tātou mai Iāna ra te huru ʼe ’ia ora e a muri noa atu ʼe tō tātou mau tino tāhuti. Tē parau mai nei teie mau parau mau ē tō tātou tau tāmataraʼa i roto i teie mau tino tāhuti e ʼere ïa i te mea faʼahepohia e auraʼa ’e e tumu mau tō te reira.
Mai tā Elder Christofferson i haʼamāramarama : « Nā roto i tā tātou mau maʻitiraʼa, e fa’a’ite ïa tātou i te Atua (’e ia tātou iho) tā tātou faʼaotiraʼa ʼe tō tātou ʼaravihi ’ia ora i Tāna ture tiretiera i rāpae au i Tōna aro ʼe i roto i te hōʼē tino tāhuti ʼe tō te reira mau mana, mau hiaʼai ʼe mau hinaʼaro atoʼa. E nehenehe ānei ia tātou ’ia haʼavī i te tino ’ia riro te reira ’ei mauhaʼa ʼeiaha rā ʼei faʼatere i te vārua ? E nehenehe ānei ia tātou ’ia fāriʼi nō te tau ’e ʼa muri atu i te mau mana atua, ’oia ato’a te mana nō te hāmani i te ta’ata ? E haʼavī ānei tātou tātaʻitahi i te ’ino ? ʼO rātou o tei na reira ‘’ua fāriʼi ïa i te hanahana i niʻa i tō rātou upoʼo a muri ’e a muri noa atu’ [Aberahama 3:26]—te hōʼē tufaʼa faufaʼa rahi nō taua hanahana ra, ʼo te hōʼē ïa tino te tiʻafa’ahou mai, ʼei mea mure ʼore ’e te hanahana ».13
E mea faufaʼa rahi tā tātou mau ʼohipa i roto i tō tātou nei tino, mai tō tātou mau auraʼa te tahi ’e te tahi, nō te mea e hiʼoraʼa te reira nō te mau mea o te tupu mai. Mai tā Iosepha Semita i haʼapiʼi mai « e te auraʼa e vai nei i rōtopu ia tātou i ’ō nei e vai ïa te reira iho auraʼa i reira, tera ra e ʼāpitihia atu te reira i te hanahana mure ʼore, ʼaore ïa tātou e māuruuru nei i te reira huru hanahana i teie nei » (PH&PF 130:2).
E tiʼaturi tō tātou ia Iesu Mesia.
Nā Maria e toru i te mēnema, nā William-Adolphe Bouguereau Superstock.com
Mai te taime i ʼitehia ai te mēnema ʼaore e taʼata, ’ua ’āfaʼi mai te tiʼafaʼahouraʼa ʼo Iesu Mesia i te tiʼaturiraʼa nō te mea ’ua ʼite tātou i roto i Tōna tiʼafaʼahouraʼa i tō tātou iho tiʼafaʼahouraʼa, i reira « e faʼaho’ihia mai ia [tātou] tā [tātou] ato‘a mau ’ereraʼa i te ti‘afaʼahouraʼa, ’ia tāmau noa rā tātou i te haʼapaʼo ».14
’Ua nehenehe i te mau ʼāpōsetolo mātāmua ʼa te Faʼaora ’ia faʼaʼite i te hōʼē ʼiteraʼa pāpū mataʼu ʼore nō Tōna tiʼafaʼahouraʼa nō te mea ’ua ʼite rātou ’e ’ua fāfā i Tōna tino. E ʼere noa rā te reira anaʼe. Mai ia Iesu Mesia tei faʼaora i te mau maʼi nō te tino nō te faʼaʼite ē e mana Tōna nō te faʼaʼore i te hara (hiʼo Luka 5:23-25), ’ua riro Tōna tiʼafaʼahouraʼa—te tāpaʼo mau nō Tōna mana ’ia upoʼotiʼa i niʼa i te pohe tino—ʼei haʼapāpūraʼa i Tōna mau ’āpeʼe i Tōna mana ’ia upoʼotiʼa i te pohe vārua. Te mau fafauraʼa Tāna i hōroʼa i roto i Tāna mau haʼapiʼiraʼa—te faʼaʼoreraʼa hara, te hau i roto i teie oraraʼa, te ora mure ʼore i roto i te bāsileia ʼo te Metua—e mea mau ïa ’e ’ua aueue ʼore tō rātou ra faʼaroʼo.
« E ʼaita hoʼi te Mesia i faʼatiʼahia ra, e mea faufaʼa ’ore tō [tātou] faʼaroʼo » (1 Korinetia 15:17). Nō te mea hoʼi ē e ’ua tiʼa mai ʼOia mai te pohe mai, e nehenehe ïa ia tātou « e tiaʼi ia faʼatiʼahia [tātou] i te ora mure ʼore, nō tō [tātou] faʼaroʼo iāna mai te au i tei parauhia maira » (Moroni 7:41).
I roto i Tōna oraraʼa tāhuti nei, ’ua ani manihini Iesu Mesia i te taʼata ’ia peʼe atu Iāna. I muri aʼe i Tōna pohe ʼe te tiʼafaʼahouraʼa, ’ua māramarama atu ā te fā hopeʼa. Mai te mea, nā roto i te haʼapaʼoraʼa i te mau ture ʼe te mau ʼōroʼa nō te ʼevānelia, e faʼatupu tātou i te hōʼē « vārua tiretiera » i roto ia tātou, e nehenehe ïa ia tātou ’ia « fāriʼi i te reira iho tino o tei te huru tāhuti nei » ’e ’ia « fa’a’ana’anaeahia e te hō’ē tufa’a o te hanahana tiretiera [’e] e fāri’i ai i te reira, ’oia te ’ī-roa-ra’a » (PH&PF 88:28–29). ’Ua faʼaʼite mai ʼOia i te eʼa. ʼO ʼOia te eʼa. Nā roto i Tōna mana—nā roto i Tōna tāraʼehara ʼe te tiʼafaʼahouraʼa—e noaʼa ai teie ’īraʼa tiretiera, e tei roto ïa te ’īraʼa o te ʼoaʼoa i roto i te hōʼē tino tei tiʼafaʼahou mai.