Faamaloloina o le Atunuu Pele: O Le Faatuatua o Iulia Mavimbela
Na faafuasei lava ona suia le olaga o Iulia Mavimbela i le 1955 ina ua fasiotia lona toalua, o Ioane, i se faalavelave tau taavale. O faamaoniga i le taimi o le faalavelave na tau mai ai o le isi tagata lea na aofia ai, o se alii palagi, na sesee atu [lana taavale] i le laina a Ioane. Ae o lena tagata e lei molia. Nai lo lena, na fai mai leoleo papae o tagata uli o ni avetaavale le lelei, o lea la o Ioane na mafua ai le laveaga.1
Na 37 tausaga o Iulia ma e toafa le fanau ma le tasi o loo faatalitali. Sa faaseseina o ia i le faailoga lanu, le leoleo, ma le faamasinoga tonu. Ae sa iu ina ia iloa e aua le gauai atu i le le fiafia; nai lo lena, sa ia faaaluina lona olaga e taumafai ai ina ia faamaloloina, ma ia faamalolo lona atunuu pele e ala i auaunaga faa-Keriso. O lona alofa i le laueleele, lona faatuatua i le Atua, ma lona tuuto faamaoni i le ola ai i mataupu faavae o lona faatuatua na mafai ai lenei mea.
Sa fanau Iulia i le 1917, o le uii o se fanau e toalima. Na maliu lona tama ina ua lima tausaga o Iulia. Sa tuua lona tina e tausi nao ia le fanau, faigaluega o se tamea ma se teufale.
O le tina o Iulia o se tamaitai lotu o le na aoaoina lana fanau mai le Tusi Paia. “O lo’u tina na aoaoina a’u e folo ia fualaau oona o le olaga ma uunaia a’u e aua lava nei toe tepa i tua ae ia agai i luma,” o le tala lea a Iulia. Na malamalama foi le tina o Iulia i le taua o le aoga ma faia mea uma sa ia mafaia ma sina tupe itiiti ina ia iloa ua maua e lana fanau se aoaoga aloaia.
Ata pue mai le faaaloaloga a Topa Elizabeth Mavimbela Karl-Holla
Na maua e Iulia se aoaoga faamatata ma aoaoga sili atu ma galue ai o se faiaoga ma se puleaoga seia oo ina ia feiloai ma faaipoipo atu ia Ioane Mavimbela i le 1946. Sa umia e Ioane se faleoloa ma se fale fasi manu. Na tuua e Iulia lana galuega ina ia faigaluega ai iina. Na la fausia faatasi se fale ma faia se fanau. E ui lava i le tapulaa o le faailogalanu, na lelei le olaga. Peitai, na suia uma na mea i le maliu o Ioane.
I luga o le maafaamanatu a lona toalua, na tusia ai e Iulia upu nei:
E manatua pea ma le alofa
John Phillip Corlie Mavimbela.
Saunia e lona toalua ma tagata o le aiga.
Ae na tumau pea le faanoanoa ma le ita.
Tau ina malolo lona agaga i le filemu.
O le faamatalaina o le fuaiupu lona fa, na fai mai ai Iulia, “I le taimi na tusia ai, o le tiga lea sa tumau ai pea o le inoino ma le ita lea—mo le tagata na mafua ai le faalavelave, mo le leoleo lea na pepelo, [ma] mo le faamasinoga lea na tuuaia lo’u toalua faapea o ia na mafua ai le faalavelave lea na aveesea ai lona ola.”2 O se tasi o ona tofotofoga aupito sili o le faatoilaloina lea o le inoino ma le ita.
I sina taimi puupuu talu ona mavae le maliu o lona toalua, i se po o le “faigata ona moe,” sa faia ai e Iulia se miti faapea na faaali atu Ioane ia te ia, tuu atu ia te ia se ovalola, ma faapea atu, “Alu e galue.” O le faamatalaina o le taunuuga o lenei miti sa ia faapea mai ai, “Sa ou mauaina se auala e aveesea ai a’u mai popolega o nei tausaga, ma e ala lea i le faaaofia ai i faiganuu ma alalafaga.”
O le luasefulu tausaga mulimuli ane, i le ogatotonu o le vaitau o le 1970, na suia le tali atu a tagata uli i le faailogalanu mai le tetee filemu i osofaiga matautia. O se tasi o nofoaga o osofaiga mo fetauaiga o Soueto, lea sa nofo ai Iulia. Na fai mai o ia, “Na lei avea Soueto ma soo se isi lava nofoaga ua latou iloaina—sa peiseai ua matou i ai i se tafa o le taua.”
Sa fefe Iulia nei toe matalatala ona manua o le ita ma le inoino: “Ua silia ma le 20 tausaga talu ona mavae le maliu o Ioane, ae sa ou lagonaina lava le tiga o lena taimi.” I se taumafaiga e sailia le faamaloloina, e le gata mo ia lava ae faapea foi mo ona tagata, na mafaufau ai Iulia, “Masalo pe a mafai ona ou aoao atu le fanau ia fiafia e galue i le eleele, o le a le leiloloa mea uma.” Sa ia faavaeina se faatoaga o le alalafaga lea na faatusa o se faamoemoe i tagata o e sa na o le fefe ma le ita sa iloaina.
A o ia galue faatasi ma tamaiti i lana togalaau o le alalafaga, na te aoao atu ia i latou: “Sei o tatou eliina le eleele o le ita, togi i ai i totonu se fatu o le alofa, ma vaai po o a fua e aumaia ia i tatou. … E le mafai ona oo mai le alofa e aunoa ma le faamagalo atu i isi.”
Sa ia fai mai, “Sa ou iloaina i le loloto o lo’u loto sa ou solia le eleele o lou lava ita ao o’u faamagalo atu ia i latou o e na faatiga ia te a’u.” O le tiga o le ita lea na tumau pea ina ua mavae le maliu o Ioane ua amata ona mouese atu.
I le 1981, sa faailoa atu ia Iulia le Ekalesia. O faifeautalai, ia na faatinoina se auaunaga i le alalafaga o Soueto, na mauaina se nofoaga autu mo alii ua matua manaomia le lipeaina. Mo le tele o vaiaso, sa la faamamaina ia nofoaga.3
I se tasi aso, sa talosagaina Iulia e auauna atu i lea lava kalapu e tasi mo alii. Ina ua ia taunuu atu, sa ofo o ia i le vaai atu i “ni alii papae se toalua o suaina e o laua suo le efuefu lanu enaena.” Na talosaga atu faifeautalai pe mafai ona la o atu i lona fale ma tuuina atu se savali. E tolu aso mulimuli ane, na o atu ai Elders David McCombs ma Joel Heaton o laeiina o laua laei faafaifeautalai ma pine o igoa.
Fai mai Iulia o uluai lesona e lua na “sau i le tasi taliga ma alu i fafo o le isi.” Ae o le la asiasiga lona tolu, na fesili ai faifeautalai e uiga i se ata o Iulia ma Ioane i luga o lona puipui. Sa ia ta’ua e faapea ua maliu lana tane, ma na lagona e faifeautalai le uunaiga e tau atu ia te ia e uiga i le ata o le faaolataga ma le papatisoga mo e ua maliliu. Sa ia fai mai, “Ona amata lea ona ou faalogo, faalogo moni lava, i lo’u loto. … Ao aoaoina a’u e faifeautalai i le mataupu faavae o sootaga e faavavau, sa ou maua le lagona e faapea o le auala lea e faatasi ai ma o’u matua ma lo’u toalua.” Sa papatisoina Iulia i le lima masina mulimuli ane.
I le masina talu ona uma lona papatisoga, na lauga ai Iulia i le konafesi a le siteki. “Ina ua ou savali atu i le pulelaa,” na ia fai mai ai, “Ou te manatu sa tetei le toatele o tagata. O lo latou taimi muamua lea ua vaai ai i se tagata uliuli o lauga i le konafesi—atonu mo nisi o le taimi muamua lava lea ua faalogo ai i se tagata uliuli o lauga atu i se faalapotopotoga.” Sa ia lagona le uunaiga e talanoa e uiga i le maliu o lana tane ma i tausaga o faigata sa i ai. Sa ia faamatalaina lona tiga ma le auala ua “iu ai ina ona ou maua le ekalesia ua mafai ona aoao mai ia te a’u ina ia faamagalo moni atu.”
Peitai, o ona tauiviga i le le malamalama ma le faailogaina sa lei muta, na oo lava i le taimi ua iu ai le faailogalanu i le 1994.
O le saunoaga a Elder Dale G. Renlund o le Korama a Aposetolo e Toasefululua i le konafesi aoao ia Aperila 2015, “Le Au Paia o Aso e Gata Ai, Taumafai Pea,” na ta’ua ai se aafiaga na oo ia Iulia ma lana tama teine o Topa ina ua la lagonaina “e le o taulimaina i laua i le agalelei e nisi o tagata papae o le ekalesia.” Sa faitio atu Topa e uiga i le taulimaina o i laua. O se mea na faigofie lava ona avea ma se alofaga e tuua ai le Ekalesia, lea na avea ma taimi sili ona taua o le aoao atu. Ona tali atu lea o Iulia: “Oi, Topa, o le Ekalesia e pei lava o se falemai tele, ma o loo tatou taufai mamai uma i o tatou lava tulaga. Ua tatou o mai i le lotu ina ia maua se fesoasoani.”4
Taumatau: O Iulia i lona laei Sulu moni ma auauna atu i le Malumalu o Johannesburg Aferika i Saute.
Ata pue o Iulia o se tagata faigaluega o le malumalu mai le faaaloaloga a le Potutusi o Talafaasolopito o le Ekalesia
Na iloa e Iulia e mafai ona faamaloloina e ala i le talalelei a Iesu Keriso, e le gata mo ia lava, ae faapea foi mo lona atunuu. O lana auaunaga i le malumalu o Johannesburg Aferika i Saute ua aoaoina ai o ia i le malumalu, “e leai se tagata ua taua o se Aferika. E leai se gagana faaPeretania. E leai se gagana faaSitu po o le faaSulu. E te iloa lena lagona o le loto e tasi.”
Na maliu Iulia Mavimbela i le aso 16 Iulai, 2000.