Angareirei n ana Kawai te Tia Kamaiu.
Te Erebwanti inanon te Kiraatiruum
Boowi ni kauntira ibukiia taan reirei a aki bita aron ara angareirei, a bita te kawai are ti reiakinaki iai.
Mzwakhe Sitole e mwakuria te kaangaanga. N aron te beretitenti n te Reirei n Tabati, iai mwiokoana mairoun te Atua ni buoka katamaroaan reiakinan te euangkerio ao n angareirei n te uoote.1
Ma kaain ana uoote i Johannesburg, Aberika Maiaki, a karekea, n tabeua keiti, a rang kaokoro aia baekuraaun ao baika a kantaningai. Tabeman a tamaroa aia reirei; tabeman a aki. A mwaiti ae a tia n reiakinaki bwa n neia ataein te reirei te ongora, a na aki taetae. Tabeman a karekea bwa te kakaewenako ae kaangaanga ma kaokoron aia katei n ataakina bwa ni kauoman mwaane ao aine a riai n irekereke ma te angareirei n te taromauri ao n te mweenga.
“Iai naba ara aomata aika a kaokoro aia taetae,” e taku te Tari Sitole. “Ma te Tamnei e tangiria ni kaungaiia aomata n tatabemaniia nako.”
Ngke te boowi ni kauntira ibukiia taan reirei ao Te Angareirei n Ana Kawai te Tia Kamaiu a kabwarabwaraki n te ririki ae nako, uoote ma mwaanga ni kabuta te Ekaretia e na moanna ni booi boowi ni kauntira ibukiia taan reirei ni maroroakina, n reiakina taekan, ao ni maiuakina tera nanon ae ko na reirei n ana kawai te Tia Kamaiu.
Anne ngke e moanna n nooria te Tari Sitole bwa e kanga boowi ni kauntira ibukiia taan reirei ni kona ni kakabwaia ana uote. Kaangaanga n te katei e kona ni maroroakinaki, te reita ni waaki inanon te kiraati e kona n rikirake, ao aia taratara aika kakaokoro kaain te aro a kona n riki bwa kakabwaia.
N aroia tabeman aika mwaiti ni katobibia te aonaaba, te Tari Sitole e nooria bwa te Uea e aki kamanenai boowi ni kauntira ibukiia taan reirei n tii bita arora n angareirei; E kamanenai ni bita naba arora n reiakinaki.
Te Erebwanti ma ana Taratara ae e Onoti
Teuana mai buakon kukune aika kaunganano ibukin te Tari Sitole bwa n aroia taan reirei a na kaungaia ataein te reirei n irii waaki inanon reiakinaia, aomata ni kabane ni karekei kabwaiaia man te taratara ae rababa are e katauraoaki man taratara aika kakaokoro.
Te atatai anne e kaoti nakon te Tari Sitole n tain te boowi ni kauntira ibukiia taan reirei, ngke kaain te uoote a tibwaua te taetae ni kaikonaki ibukiia mwaane aika mataaki ao te erebwanti, ma nanon ana taratara ae onoti. Te taetae ni kaikonaki anne e karakina onoman mwaane aika mataaki a kabwarabwara te erebwanti ni kakaokorona (te ranga kanga ai aron te boua, te buki kanga ai aron te roobu, te bwairi kanga ai aron te bwai ae tiinako mai iai te ran, ao a bati riki) ibukina bwa bwaina n tatabeua a karaoa te bwai ae kakaokoro.2
“Ma iangoia te erebwanti e tei ibukin te angareirei n te euangkerio,” e taku te Tari Sitole. “Ngkanne ti kainnaoia bwa ti na anganiia kaain te kiraati n tatabemaniia nako te konaa n tibwai aia taratara, bwa ti aonga ni kabane ni karekea te atatai ae taneiai te aba iai bwa e kanga te euangkerio ni kakabwaiaira ni kabane.”
Anne bukina taan reirei n ana uoote te Tari Sitole n taainako a tekateka ni katobibia te taibora n tain te boowi ni kauntira ibukiia taan reirei—ni kanakoraoa te marooro. “E kauringiira bwa aia koaua ma aia iango aomata n tatabemaniia nako a riai ni mwannanoaki raoi,” e taku.
Ni kaineti ma Aia Kainnano
I Jokyo, Tiaban, Natsuko Soejima e nanououa bwa e na kona n angareirei raoi. “Ngke I weteaki bwa N na riki bwa te tia reirei n te Reirei n Tabati ibukiia Kairake,” e taku, “I tuanga te bitiobi ae I maaku. Ma e taku bwa te nakoa bon mairoun te Atua, ngaia are I a butimwaia.”
N aron te kurubu, kain ana kiraati a anganna te nakonnano ibukin aia kaangaanga aika onoti ake a kaotii. Uoman mai buakoia kairake iai nakobuakan aia kakauongo. Tabeman kaain te kiraati ake a mwaing nako Tiaban man aba tabeua a tii taetae n Imatang. E maaka naba kaokoron te ririki imarenana ma kaain ana kiraati.
Ngkanne, n aia boowi ni kauntira taan reirei, e kunea te kaeka Titita Soejima. “Ti maroroakina taekan tangiraia kaain te kiraati, n atai araia, n tataro ibukin temanna ma temanna, ao n angareirei—ni kairaki iroun te Tamnei—ni kaineti ma aia kainnano,” e kamataata, “ngaia are anne te bwai are I moanna ni karaoia.” Iai riki naba te bwai ae karaoia are e reiakinna n te kauntira: “I kamanenai taeka are a na kaota au tangira.”
Mwiina? “E bitaki nanou. I moanna n namakina te tangira ibukiia au ataei. I tabe ma naake a aki roko ao n tataro naba ibukiia. N te tai are e bane iai te reirei teuana, I moana au katauraoi ibukin are teuana, bwa e na reke au tai n iangoi rakan taai n angareirei. I kaonaki ma te kimwareire.”
Kaeka aika Onoti
Brad Wilson, te beretitenti n te Reirei n Tabati i Minnesota, USA, e kakoaua raoi bwa taan reirei n te boowi ni kauntira ibukiia taan reirei a na aki nako nikarokoa are a maroroakinna bwa a na kanga ni bitaki ibukin te bwai are a tia n reiakinna.
“Ti ira te kainibaire are e katauraoaki n Te Angareirei n Ana Kawai te Tia Kamaiu,” e taku te Tari Wilson. “Ti maroroakin aia taneiai taan reirei, imwiina ti maroroakina teuana atuun te reirei are e a tia n iangoaki. N aron te tia ibuobuoki, I tabeki taian titiraki ao ni kakimototoi taian iango. Imwiina ti kamwakuri baike a baireaki. Ti bwenauaira inanon kurubu aika uarereke ao ni maroro, ‘Tera ae N na karaoia ae kaokoro ibukin ara boowi n te bong aei?’”
Ron Goodson, te intiturakita n te kooram n riikan n te uoote naba anne, e taku bwa e kukurei n nooria bwa e kanga te Tari Wilson “ni kaira” te kauntira. “Ti maroroakinna bwa e kanga aron te Tia Kamaiu n angareirei,” e taku. “Ngkanne ngkai ko namakina te Tamnei, n am iango, ‘Aei te bwai ae I riai ni karaoia ma au kiraati.’ N iangoa taekan te Tia Kamaiu ni bita am kawai. E taraa ni karako are I riai ni katauraoia n au reirei,’ ao angiina riki taekan, ‘Tera ae a kainnanoia ni karaoia riikan aikai ao N na kanga ni buokiia n anganiia anne?’”
E uringa are e koroia inanon ana tienoro, “I kaea te boowi ni kauntira ibukiia taan reirei n te bong aei, ao aei te bwai ae I kainnanoia ni karaoia.” Ni koauana, e onrake ana tieno ibukin rongorongo n aron akanne. E moantaai ni katauraoi: “Moantaai waakinna ao ko na karekei wirikiriki ni bwaninin te wiiki.” E titirakiniia riikan tera ae e riki inanon maiuia: “I a korakora riki ni buokiia ngke I a kinaiia raoi.” Ao e kaoiia riikan bwa a na ibuobuoki n reirei: “Ngke a karaoia, a reiakina riki ae e tamaroa.”3
I Teimatoa n Anene
“N ara kauntira, ti maroroakinna bwa e kanga te anene ni kona ni kaoa te Tamnei,” e taku Jocelyn Herrington, te tia reirei n te Moanrinan n te uoote ae ti te arona ae Minnesota. “Imwiina, I reireiniia kaain te Tianbiim. I taku, N na anene ngkana a karani aia tamnei, ao e na bae n nakoraoi.’ I moanna n anene, ao a toki ao n ongora. Ngaia are I teimatoa n anene. E uota te Tamnei, ao ngke I a tia, a rau, n tataningaai bwa N na taetae. Ti a tia ni maroroakina naba anne [n te kauntira], ni kaota am koaua ngke e reke taina. Ngaia are I kaota au koaua n taeka ake a na ota iai.”
E taku Titita Herrington bwa e kakaitau ibukin kairaia taan reirei n te Moanrinan n te boowi ni kauntira. “Ti maroroakina taekan reireiakiia ikawai,” e taku, “ma ngkanne te Tari Wilson e na taku, ‘E kanga taekan reireinakiia kairake? E kanga taekan reireinakiia ataei?’ E kauringiira bwa rinanin ririki aika kakaokoro akana ikanne.”
Man te Kauntira nakon te Kauntira
Adam Martin, te beretitenti n te Reirei n Tabati i Calgary, Alberta, Canada, e taku bwa e kakaitau n taian iango man te kauntira ni uoote. “Te Beretitenti n te Bootaki n Aine ke te beretitenti n te kooram n unimwaane a na kangai, ‘Ti tangiriia taan reirei bwa a mwannanoa riki aei,’ ngaia are ti a maroroakinna n te [boowi] ni kauntira ibukiia taan reirei,” e taku.
Ngke e moan waakinaki boowi ni kauntira ibukiia taan reirei, a aki koaua raoi taan reirei bwa tera ae a kantaningaia, ngaia are e kamwaiti riki kakao aika onoti ao ni kabwarabwarai bwaai n reirei ibukin kataneiai ake a tauraoi n teaching.lds.org. “Ngkai boowi ni kauntira ibukiia taan reirei a karaoaki ni katoa tai,” e taku. “A ataia bwa bon te tabo ni maroroakin baika a riki.”
Teuana te boowi ae nako e katurua taraan iriran te Tamnei. “Ti maroroakin taekan te katauraoi raoi ma n aki raraomaeakin bwaai n reirei ni kabane,” e taku. “E taku temanna te aine e aki toki n namakinna bwa e kainnanoia ni maroroakin bwaai ni kabane ake inanon kainibaire n ana reirei. Ko kona n nooria bwa e a moanna n ataia bwa e aki riai bwa e na reirei bwaai ni kabane ngkana ti maroroakina taekan iriirakin te kairi ngkai ko kaira te reirei.
Kakaean te Kaeka ni Kabane
Tatabeua aron te angareirei e kairaki ma oin reken taina, kaangaanga, ao kakabwaia aika a kona n reke. Anne bukina ngkai kauntira a nakoraoi, ibukina bwa a kariaia taan reirei, ma ana ibuobuoki te Tamnei, n ukouora ao ni kakaei kaekaan aia kaangaanga aika onoti.
Geoffrey Reid, te beretitenti n te Reirei n Tabati i Arizona, USA, e taku bwa boowi ni kauntira ibukiia taan reirei a mwakuri raoi ngkana taan reirei a ota n oin te kantaninga are a na reirei: “Ngkanne a noori bwa a kona n ibuobuoki imarenaia.”
Te titeiki, e taku, e buokakiia taan reirei ni bita te iango are a iangoia man, “E nakoraoi ae I karaoia?” n iangoa, “E kanga aron karekean te rongorongo?”
Marisa Canova, te tia reirei n te Moanrinan n te titeiki, e taku bwa ni kaekaan te namakin are e namakinna n te kauntira n tia reirei, ngke e kaungaiia 8 kaain ana kiraati aika Teimatoa bwa a na tataro ibukin temanna ma temanna. Anne e nakoraoi, ma e na bae n aki mwakuri raoi n te anga naba anne ibukiia kaain te kiraati ake a ikawai. “Te tataro ibukiia kaain te kiraati ae mwaiti kaaina n Tuan te Euangkerio e na bae ni korakora mwiina,” e taku. “N te tekeraoi, a taku taan reirei akanne, ‘N ami iango ti na kanga ni karokoira n anne ibukin ara kiraati?’ Ao ti bane ni kakaei kaeka ni kabane.
“Te bwai ae I kakaitau iai ibukin boowi ni kauntira ibukiia taan reirei, “bwa a anganiira ara tai n iangoa aron ae ti karaoia ao te bwai ae ti karaoia. E ibuobuoki karekean te boutoka ao taian kaeka, n namakinna bwa kam bane ni mwakur nakon te kouru ae ti te arona. I tangiri naba kawai n iango aika kakaokoro ake a anga aomata aika mwaiti n tibwatibwain tain te boowi. E buokai n iangoi bwaai ake I aki kona raoi n iangoi i bon irou.
Ngkai ti kaai ni waaki ao n tibwatibwa inanon boowi ni kauntira ibukiia taan reirei, ara atatai ibukin te erebwanti are e aranaki “angareirei n te euangkerio” e moanna n ota riki. N aron te Tari Sitole i Aberika, angiia kaain te aro ni kabuta te Ekaretia a kunea bwa ara konabwai n angareirei n ana kawai te Uea e nakoraoi, e aki tii bita te kawai are ti angareirei iai ma te kawai naba are ti reiakinna.