Nikoan Kaiangatoa inanon Ami Mare
E maeka te tia korokaraki i Utah, USA.
E uoti kakabwaia aika kamiimi kaangaanga aika nikoaki n otabwaniniaki n te tangira.
Kamataata n te tamnei iroun Sally Wern Comport
Matt ao Margaret (a bitaki araia) a tiringa te terewition imwiin tokin te tetere n te maungatabu ni kabuta. Te rongorongo a rangi n anainano, ao a rang kaonaki n te kukurei n nakoraoin te ang ni mweengaia n te wiikente anne.
Akea riki ae aki kukurei nakon Matt ao Margaret ngke, e aki reke 24 te aoa imwiina, ao a kauntaeka iaon kawakinan ana booneti Matt are e reke n aki kantaningaaki n ana mwakuri ke a na kabooi kunnikai n reirei ibukiia natiia ake a ikawai. Te kauntaeka e aki nikoaki, ao Matt ao Margaret a waaki ni karaoa aia mwakuri tabeua n te namakin ma te aki raunnano.
Ni kateimatoana, te mare ae kakukurei, taanga a riai n reiakinna aroia n nikoan kaiangatoa imarenaia n tatabemaniia n namakina te oota ao karaoan babaire ake a na karekea iai te boraraoi.
Kauring n Tamnei ao Kairi
Booki aika tabu ao aia taeka burabeti a anga kauring aika a bati n taekan te kakauntaeka. N te ka 3 Nibwaai ti warekia, “Bwa ane iai irouna tamnein te kakauntaeka ao bon tiaki mai irou, ma bon ma iroun te riaboro, are taman te kakauntaeka” (3 Nibwaai 11:29). Unimwaane M. Russell Ballard man te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman e reirei bwa Tatan: “e mwakuri ni kanakoa te biti ni katabwena ni karika te aki nakoraoi imarenan te karo ao te tina. E anai nanoia ataei bwa a na aki ongotaeka nakoia aia karo. … Tatan e atai kawai aika a rang ni kai ekanako ana mwakuri te Uea are e na kauarerekea nakoraoin te utu ao tabun te mweenga.”1
Kakaokoron te iango, katei, ke aroaro aika aki kona n totokoaki, ma iai tabeua bwaai ni mwakuri ake a na buokiira n ataia bwa ti na kona n rinanona. Reirei ao kaetieti a reiakinaki n te taromauri n te Tabati ao booki ni kaongora n te Ekaretia e kona ni ibuobuoki ni karekean rongorongo n reirei mairouia taan reirei ke taan rabakau aika a kainnanoaki. Taanga a kona n reiakin kawai ni ibuobuoki ma kaiangatoa. Anainano e kona ni kairi nakon te bitaki n nano are e kamaraua nanoia taanga imarenaia mai inanoia.
Beretitenti Thomas S. Monson e kauring: ”Tabeua man korakoran ara tai ni kaota ara tangira a na riki mai inanoaan oon mweengara. Te tangira e riai ni boboto ni maiun te utu, mani koauana n tabetai e bon aki. E na kona ni mwaiti te aki taotaonakinano, mwaiti te kauntaeka, mwaitin te un, mwaitin ranni mata.”2
Ngkana e teimatoa n roko te kaangaanga ao ni karika te urubwai nakon maiun te utu, e na kona ni kakorakora te kaiangatoa, n ikotaki ma te maraki ae korakora, babakanikawai, naano ni kan tokanikai iaon temanna, ao te kainikatonga. Beretitenti Gordon B. Hinckley (1910–2008) e reirei, “I a kaman namakinna bwa kakukurein te mare bon te ingainga n tabeaianga ibukin raun ao mwe-raoin te buu. N angiin keiti te babakanikawai bon oin rikin te kauntaeka, raurenako, buuraure, ao uruaki n nano.”3
Unimwaane Marvin J. Ashton (1915–94) n te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman e kaeka naba: “Ngkana temanna e iangoa te namakin ae buakaka ao te aki kakukurei e riki man te kakauntaeka, e na tamaroa n titiraki, ‘Bukin tera I ira te kakauntaeka?’ …
“… E kakawaki bwa ti na ataia bwa ti na rinea anuara. Oin te tabeka aei bon kabwarabwaraan te kaangaanga are a riki n taainako aika ana kaangaanga te kainikatonga.”4
Man bwaai ake a kona n riki, ti riai n reiakin rabakau aika boou ni kamaraui nanora ngkana e kaoti te kaangaanga.
Bwaai aika a Karika te Kaiangatoa
A mwaiti aekan bwaai aika a kona ni karika te kaiangatoa, e moa man aroia aomata n inanonano nakon aroaroia n reitaki are a taneiai inanona. N reitaki ma babakanikawai aika taotira ao rawawata aika a bati, taanga a na kaaitarai tabeua kaiangatoa aika a riiriki n ikotaki ma bwaai ake a kariki aikai:
-
Taanga aika boou a reiakina te bitaki nakon aron temanna ma temanna
-
Te kakaokoro ae ataaki imarenan te mwaane ao te aine
-
Te kakaiun are e reke man te korakai
-
Kakaokoron te iango iaon tobwakiia ataei ke tararuaan te mwane
-
Ataei n reiakin kabonganan aia rinerine
-
Kaokoron bwaai aika tatangiraki ao aika aki tatangiraki
-
Aroaro aika Ririao ibukin te korakai
-
Akean te atatai ke konabwai n nikoan kaiangatoa
Kauring ibukin te Un
Mwaitin maare ke kaiangatoa n te utu a ririki ibukin aki taobaraan te un Ngkana ti aki taratara raoi, ti konaa n iranako angin te un n iangoia bwa ti kanga ni kairua. Maanra n iangoan aei (namakinan are ti bon bure) maanin riki iangoan kaetana n ara iango. Te iango ae maan e konaa n totokoira man kakerikakan nanora, ao ngkana te kauatai n un e neborake imwain te moan are e nikoaki, rawawatan iango ao namakin ni kairoroi nanoia tabeman e konaa n airi n reita rebwetauan te un.
Ibukin te katooto, inanon tain te reirei, Marilyn e kabwarabwara bwa te un e karika te aki raunano ngke e a wene iaon te kainiwene imwiin te kauntaeka imarenana ma kainabana. “I ataia bwa I bon eti,” e taku. “I ataia bwa e na kaura tauran ara ruu ni matu ao e kabwara ana bure, ma e bon aki. Aron iaiangoan taekana, e karokoa uniu riki. Ngke I moanna n ongo ringongona, I aki kona moana—I kibarake n ruo man te kainiwene ao ni manga takarua n taetae riki nakoina ao ngkanne I a ruorikaaki. Ko kakoaua bwa e bon aki kabwarabure? Ana taneiai Marilyn bon te katooto ae tamaroa n aki katabeko ma namakin aika a kaun.
Katei, riki n taai-aika kimototo, a kona n taraa ni matoa uruakakina. Ma taanga a kona n reiakin konabwai ni ibuobuoki. Aikai bonganan tabeua mwakuri:
7 Iango ibukin kamwaitoroan te Un
Waekoa n tirobaea am iango. N ara katooto, Marilyn e na bon taekinna irouna, “E taraa n ae I eti, ma I a manga rang n ririao. Au reitaki ma kaainabau e kakaawaki riki nakoiu nakon te bwai are ti kauntaekaia.”
Kariaia unin am namakin bwa e na rau imwain ae ko taobaraa am kaangaanga. Tataninga ni karokoa e na namakinan nanom bwa e a nakoraoi.
Kakaea Katabetabeam. Rineia ni iangoa taekan bwaai tabeua riki ke naako nakonako.
Korea am iango. Ibukiia tabeman, aio e ibuobuoki ni karikirakean kinaakim i bon iroum.
Kaota am iango ni kawai ae kakaongora. Takaruaan am namakin e aki ibuobuoki nakoim “kanakoa mai iroum.” Kakaotakin riki am iango inanon unim, kakorakoraan riki rikiraken am namakin.
Ongora nakon katangitang aika rau ke wareki reirei aika kaunganano.
Manga moanna mai moana. Waekoa kuneko man moan waakin te aki nakoraoi. Te kukune e kaotaki bwa te moan teniua nakon nimaua te miniti man te kakarabakau e kawenea aan te bwa are e na riki imwiina. Taekinna, “Aio e na nakobuaka karaoana. Ti a manga moanna mai moana.”
Mwaneka n Nikoan Kaiangatoa
Kakorakoraan te Mareana manuo te LDS Ibuobuoki Utu, e taekina tenua mwaneka ibukin nikoan kaiangatoa: (1) kaotan iango, (2) kunean te tabeaianga, ao (3) rinean te raunnano n tokin te kaai n iango5 Mwaneka aikai a boboto iaon te marooro ao tibwauaan banna are a ibuobuoki n taekin bwaai ni kabane ake a irekereke ma tabeaianga ni kabane.
Taekinan Iango
Aomata nako a tibwauai iango n te koaua are aki-ekanako aron te aomata. N tabetai iangoan katamneian nikoan te kaangaanga n aron ae e mataata te aki boraraoi bon te bwai ae akea te oota iai. Te katooto, te buu aine are e iangoa kainabana bwa e bon ti iango ibukina ni kaumaki nakoina bwa e na iria nakon te batiketibooro n te kauarinan n reirei ngke e bon kona n iri ma ngaia nakon te tabo n amarake ibukin aia marooro ni katairiki ae e onoti, e mataata bwa e aki nano n te batiketibooro ma e na kaotia nakon te tia takakaro bwa e tuai man roko n ana Reirei n Tabati.
Kunean te Tabeaianga
Taanga a kunea te tabeaianga n te karinan ae nano. Te kantaninga e boboto iaon te oota ao butimwaean ana tabeaianga temanna ma temanna. N reita te katooto n te batiketibooro, te buu te aine, ngke e oota n ana tabeaianga kainabana ibukin teuare kain ana kiraati, tao e kakoaua bwa e karikirakea te anua are e na karimoa kakawakiia tabeman nakon ake aroia n te mare. N te keiti aei, maroro riki ake aki oota a riai ni karaoaki n te aro are kabwarabwaraan namakin a taekinaki n ae e nakoraoi ao kaaitara a karekea te kawai n reitaki raoi.
Rinea te Raunnano n tokin te kaai n Iango
Te iango n taanga ibukin bwaai aika riai ao bairean te kaai n iango ni karika te raunnano. Te kantaninga iaona bwa tera ae a kona ni karaoia ngaia n tatabemaniia n taekin tabeaianga nakon are tera te bwai are e na kona ni karaoia buuia. N aron te marooro ni boraraoi e kona ni kataa aroarom ao am taotaonakinnano ma, itinanikun te tai, e kairi nakon te onimaki bwa iai te kamanoaki n taekinan te namakin ao koaua bwa e kainnanoia temanna ma temanna ni maroroakinna. Ara taanga a riai n boraraoi ni kabanea teuana tairikin te Kanimabong n ikotaki n te takakaro n te batiketibooro, teuana tairikin te Kanimabong n te aro are ti te buu mwaane e tii takakaro n ti ngaia, ao uoua tairikin te Kanimabong ni karaoi waaki ni kakukurei n taanga. E bon aki kakawaki bwa a kanga taanga n rineia ni kabanea tairikin te Kanimabong n aron tamaroan te babaire- are e karaoaki ni karaunano nakoia ni kauoman.
Mwiin Nikoakin Kaiangatoa
E uoti kakabwaia aika kamiimi kaangaanga aika nikoaki n otabwaniniaki n te tangira. N reitaki ma aikai tararua; rikirakem iroum, are e kaira te rauraoi; karikirakea te onimaki; kanakoraoan te aroaro; ao kororaoim i bon iroum.
Ngkana a nakoraoi itaberara, a kona ni waakinaki katei aika boou n totokoi itaberaara. Mataroa ngkanne a kaukaki ibukiia buu n taekin tamaroan iango ao kaotan te boutoka. Titita Jean B. Bingham, te Beretitenti ni Kabuta n te Bootaki n Aine, e taku: “Taeka iai kamimiin mwaakaia, ni kaai ni kakukureia tabeman ao ni kabwarai nanoia tabeman. Ti kona ni kabane n uringii taeka aika a kabwarai nanora ao taeka aika a tangira ake a kaungaira n ae korakora. Rinei n taekin tii taeka aika a raraoi—ao nakoia—tabeman e tabekiia ao e kakorakoraia ni buokiia n iriira ana kawai te Tia Kamaiu.”6
Taanga ake a tia ni karaoa te rikirake ae reitinako n nikoan kaiangatoa a karekea te kaniwanga ae moan bwaan te tamaroa. Te buu mwaane are e a tia n rinanon te kaangaanga n te reitaki e taku, “E kaangaanga irou n tanrikaaki iaon are e a tia n riki ao ni kakoaua bwa e koaua. I kanga ni karaoa kateiu aei nakon buu? I kakaitau ibukin te Tamnei ni karekea ana taotaonakinnano buu are e a tia ni kaotia nakoiu.”
Kainana
Te tokanikai man te kaiangatoa e tangira te mwakuri korakora ao rinanoana. Te bwai are ko taekinna ke ko karaoia e kona n moana tamaroan rakan te aro ni marooro inanon ami mare. Ko kona n taia uaan te Tamnei n aron are a taneiai irouiia Nibwaite: “Ao e a koro bukina bwa bon akea te itabaraaraa n te aba, ibukin tangiran te Atua are e bon maeka inanoia aomata.
“Ao akea te bakantang, waaki ni kauntaba, uruan te mweraoi … ; ao e koaua bwa bon akea riki te botanaomata n aroia ae a kukurei” (4 Nibwaai 1:15–16).