Digital Lamang

Pagtabang sa Kabataan ug Kabatan-onan nga Makaugmad og Malamboon nga Panglantaw

Ni Jennifer Doty, PhD, Sertipikado nga Family Life Educator, ug Jessica Peterson, MSW, Lisensiyado nga Independent Clinical Social Worker

Sa unsang paagi nga kita motabang sa atong mga kabataan nga makat-on ug molambo ug mamahimong mas sama ni Kristo samtang igong makapailin-ilin sa pagkat-on gikan sa kapakyasan?

Diha sa programa sa Kabataan ug Kabatan-onan, ang mga indibiduwal giawhag sa pagtinguha og personal nga pagpadayag samtang sila mohimo og mga plano sa paglambo sa espirituwal, sosyal, pisikal, ug intelektuwal nga paagi ug mamahimong mas sama ni Jesukristo. Ang mga ginikanan makasangkap og importanting sistema sa pag-abag alang sa ilang mga anak diha nianang mga paningkamot.

Usahay kita madasig mahitungod sa pagkab-ot og mga tumong ug sa pagtabang sa atong kabataan sa pagbuhat sa ingon, apan kon magkapuliki na kita, kon kita o ang atong kabataan mawad-an og gana, o kon ang kinabuhi dili mahiuyon sa mga tumong nga gitakda, kita tingali maghunahuna, Nganong maghasol sa paghimo og mga tumong kon dili man kita makakab-ot niini?

Usa ka importanting kahanas nga atong ikatudlo sa atong kabataan mao ang pagbuhat sa mga tumong nga adunay malamboon nga panglantaw:¹ ang pagbaton og panglantaw nga kita makakat-on gikan sa paningkamot, panglimbasog, ug bisan mga kasaypanan.

Unsa kaha kon ang atong mga anak mag-atubang og mga babag samtang naningkamot sa ilang mga tumong?

Mga babag natural lang (tan-awa sa 2 Nephi 2:11). Agig dugang sa pagpakig-istorya sa atong kabataan mahitungod sa kaanindot sa pagkab-ot sa mga tumong, kita makahisgot mahitungod sa “kalisdanan” sa panaw. Usahay kon ang kabataan ug kabatan-onan maghisgot mahitungod sa kalamposan, sila makalimot nga ang panaw naglakip sa malisod nga mga panahon sa panglimbasog sa paghimo og mga kauswagan.

Bag-ohay lang si Jessica nakig-istorya sa usa ka young adult nga gibati nga nawad-an og kadasig mahitungod sa pipila ka problema ug panglimbasog kon unsay direksiyon nga subayon. Iyang gitandi ang iyang kaugalingon sa usa ka tawo nga iyang gidayeg. Si Jessica mipahinumdom kaniya nga ang tanang tawo adunay maayo ug dili maayo nga mga panahon diha sa ilang panaw, bisan kadtong atong gidayeg. Dayon mipahayag siya sa iyang hugot nga pagtuo nga siya makalahutay ra sa mga hagit aron makab-ot ang iyang mga tumong.

Unsaon nato sa pagtabang ang kabataan nga mabuntog ang usa ka dili maayo nga pagbati sa pagpakaperpeksiyonista?

Ang pagpaningkamot alang sa mahangturon nga kauswagan nagkinahanglan og malamboon nga panglantaw. Kasagaran kaayo ang mga indibiduwal mawad-an sa panglantaw ug mobati nga napugos lang tungod sa gilaoman sa uban ug sa ilang kaugalingong tinguha aron makita nga daw nakab-ot nila ang tanan. Kini nga matang sa pagpakaperpeksiyonista mobabag sa pagtakda og tumong ug ilabi na gayod sa kauswagan, makaapekto sa mga ginikanan ug kabataan.

Si Elder Jeffrey R. Holland sa Kurom sa Napulog Duha ka mga Apostoles miila nga kon kita molantaw sa sugo sa pagkahimong hingpit (tan-awa sa Mateo 5:48) inubanan sa dili kompleto nga panglantaw, “gusto natong moundang ug dili na lang maningkamot sa pagsunod.” Siya nag-awhag og layo nga panglantaw, mosalig sa Langitnong Amahan ug ni Jesukristo samtang magpadayon. “Gawas ni Jesus,” si Elder Holland mipahinumdom kanato, “walay perpekto nga mga kinabuhi niining yutan-on natong panaw, busa samtang anaa sa mortalidad maningkamot kita nga kanunayng molambo apan dili magpasulabi nianang gitawag sa mga behavioral scientist nga ‘makada[o]t nga pagkaperpeks[i]yonista.’”² Ang plano sa Langitnong Amahan naglakip sa oportunidad alang kanato sa pagkat-on gikan sa kasaypanan ug pagbuntog sa sala pinaagi ni Jesukristo aron molambo ug mamahimong sama Kaniya (tan-awa sa Alma 42:4, 13–15).

Kon ang kabataan ug kabatan-onan makat-on sa pagsalig sa Langitnong Amahan ug sa Manluluwas sa tanang bahin sa ilang kinabuhi, sila mas adunay kalagmitan nga mouswag sa ilang kaugalingong balaanong hinatag nga mga talento. Ang pagtakda og mga tumong nagtugot kanato sa paglugway sa atong kaugalingon sa pagbuhat sa mga butang nga dili komportable apan makatabang nato sa paglambo. Kini nga paglambo kabahin sa plano sa Langitnong Amahan alang kanato.

Sama sa gitudlo ni Presidente M. Russell Ballard, Akting nga Presidente sa Korum sa Napulog Duha ka Apostoles, “Ang plano sa atong minahal nga Langitnong Amahan naglakip sa paghatag kanato niining mortalidad aron molambo, maningkamot, magkat-on, aron mas mahisama kita Kaniya.”³ Ang pagtinguha niining kalamboan nagpasabot nga kita usahay magkulang sa unsay atong gustong matuman o nga kini lagmit magkinahanglan og pipila ka mga paningkamot sa paglampos. Kita angay lang nga molambo “pagtulun-an ngadto sa laing pagtulun-an” (Doktrina ug mga Pakigsaad 98:12). Apan dili kita kinahanglan nga mohimo niana nga paglambo nga mag-inusara.

Tungod sa atong Manluluwas—kinsa mitakda sa sundanan nga kita kinahanglan mosunod—ug sa Iyang Pag-ula, kita makadawat sa makapagahom pinaagi Kaniya sa pagkab-ot og labaw pa sa atong maangkon. Pinaagi sa grasya, ang “balaan nga pamaagi sa tabang o kalig-on, nga gihatag pinaagi sa buhong nga kalooy ug gugma ni Jesukristo,” kita “makadawat og kalig-on ug tabang sa pagbuhat og maayo nga mga buhat nga dili unta [nato] mahimo kon magsalig lang kita sa [atong] kaugalingong gahom.”⁴

Kon ang mga bata makat-on sa pagsalig sa Manluluwas sa pagtabang kanila nga molambo sa ginagmay ug yano nga mga kasinatian diha sa ilang pagtakda og tumong, sila makaugmad og mga sundanan nga makatabang kanila sa maslisod nga mga kasinatian sa kinabuhi ug usab kon sila nagkinahanglan maghinulsol sa mga sala. Sila masayod kon unsaon sa pagdangop ngadto sa ilang Langitnong Amahan ug sa Maluluwas alang sa tabang (tan-awa sa Alma 37:6–7, 36–37).

Unsaon nato sa pagtabang ang atong kabataan nga makahimo sa proseso sa pagkat-on ug paglambo samtang igong mapailin-ilinon sa pagkat-on gikan sa kapakyasan?

Usa ka estratehiya nga anaa diha sa usa ka konsepto gitawag og damba [scaffolding].⁵ Sa dihang ang gambalay gitukod, ang damba makasangkap og temporaryong estraktura nga magamit sa tigtukod aron maabot ang bag-ong kahabogon aron makompleto ang ilang proyekto. Sa samang paagi, kita makatabang sa pagsangkap og damba aron magamit sa kabataan diha sa ilang personal nga kaugmaran samtang sila magpalig-on sa bag-ong mga kahanas sa pagkab-ot og butang nga lapas pa sa ilang kasamtangang mga abilidad. Kini nga damba maoy kabahin sa paagi nga kita makatabang “tudloi ang bata kon unsaon niya pagkinabuhi” (Mga Panultihon 22:6). Ania ang pipila ka makatabang nga mga baroganan alang sa pagbutang og damba sa personal nga pag-ugmad sa kabataan:

Ang bag-ong mga pagsugod (pananglitan., sa pag-abli sa tuig tingklase, mga adlawng natawhan, o bag-ong tuig) mao ang talagsaong panahon sa pagtakda og mga tumong tungod kay kita mobati nga mas madasigon.
Samtang ang ginagmay nga mga ganti sama sa mga pagdayeg o paggakos makatabang sa atong kabataan nga mohimo sa ilang plano ngadto sa maayo nga mga batasan, ang dagkong mga gante sama sa pag-angkon og usa ka mahalon nga butang alang sa maayo nga mga grado makapahuyang sa sukaranang bili sa pagkugi.⁶ Gusto nato nga himoon sa kabataan ug kabatan-onan nga kabahin sa ilang kinabuhi ang mga leksiyon ug espirituwal nga paglambo nga ilang nasinati—sa unsang paagi sila mas nakapaduol ngadto sa Langitnong Amahan ug sa unsang paagi sila nag-ugmad og dugang mga abilidad sa pagserbisyo sa uban sama sa Ilang gibuhat—kaysa mangita og mga butang nga ganti.
Ang pagbuak sa dagkong mga tumong ngadto sa ginagmay nga mga piraso makapahimo kanila nga dili kaayo mabug-atan ug mas may kalagmitan nga matuman.
Ang baroganan sa Goldilocks makatabang—ang mga tumong dili kinahanglan nga sayon kaayo o lisod kaayo. Gusto kita nga ang atong kabataan ug kabatan-onan mohimo og igong paningkamot aron molambo, apan dili palabian og maayo nga sila mobati og kasagmuyo ug moundang.⁷
Ang mga bata makat-on gikan sa mga ehemplo, busa ang pagtakda sa atong kaugalingong mga tumong isip mga ginikanan ug pagpaambit sa kauswagan nga atong nahimo ngadto niini usa ka talagsaong paagi sa pagtudlo og pagtakda og tumong.
Ang pagmugna og regular nga panahon sa pagrebyo sa mga tumong isip usa ka pamilya o sa usa-usa nga panag-istoryahanay makatabang sa pagtutok sa mga tumong.
Ang pagpahinumdom sa usag usa sa sukaranang bili sa bisan unsa nga kalamposan makahatag usab og panglantaw.

Unsa kaha kon ang atong mga anak wala gayod maghimo ug magtakda og mga tumong?

Makatabang kita sa mga bata ug kabatan-onan sa paghunahuna kon asa sila gusto sa umaabot inubanan sa kaikag. Pananglitan, ang mga ginikanan lagmit mangutana, “Unsa ang inyong gilaoman nga matuman niining tuiga sa eskwelahan?” ug dayon motabang kanila sa paghimo og yanong mga lakang ngadto sa ilang dinagko nga mga tumong. Si Presidente Ballard nagtudlo “Sulod sa katuigan, nakaobserbar ko nga kadtong makakab-ot og labing daghan niining kalib[o]tana mao kadtong dunay panglantaw sa ilang kinabuhi, gamit ang mga tumong aron magpabilin silang makatutok sa ilang panglantaw ug mga estratehiya kon unsaon kini pagkab-ot. Ang masay[o]d kon asa mo padulong ug unsaon ninyo pag-ab[o]t didto makahatag og kahul[o]gan, katuyoan, ug kalamposan sa kinabuhi.”⁸

Laing estratehiya mao ang pagtabang kanila sa pagdiskobre sa lahi nga kaikag ug mga gasa nga gihatag sa Langitnong Amahan ngadto kanila (tan-awa sa 1 Mga Taga-Corinto 12:4–31; Moroni 10:8–18; Doctrine and Covenants 46:8–26). Ang pipila tingali madasig mahitungod sa mga kabayo; ang uban ngadto sa soccer, musika, teatro, o kalikopan. Ang uban nga kabataan o kabatan-onan tingali malagsik sa paghunahuna mahitungod sa usa ka tawo nga ilang gidayeg diha sa ward, sa inyong pamilya, o sa usa ka propesyon nga ilang gustong masudlan.

Ang paghisgot ngadto nila mahitungod sa mga lakang nga inyong gihimo sa pagkab-ot og kalamposan ug sa unsang paagi nga inyong gilahutay ang kasagmuyo mahimong makatabang. Pinaagi sa pagsuporta kanila sa ilang mga kaikag, kita makabaton og usa ka oportunidad sa pagtudlo sa pagtakda og tumong ug makatabang kanila nga makasabot nga ang Langitnong Amahan ug si Jesukristo interesado sa pagtabang kanila sa pag-ugmad sa tanang dapit sa ilang kinabuhi.