“E Kanga Kinaakira Mairoun te Atua n Roota Aron Kaainakin ao ni Bwaibwai,” Riaona, Maati 2023.
E Kanga Kinaakira Mairoun te Atua n Roota Aron Kaainakin ao ni Bwaibwai
Ngkai ti moanibwaia reitakira ma te Atua, ao arora n riki bwa ana reirei Iesu Kristo, ti na kunea te kimwareirei inanon kinaakira mairoun te Atua, karekea te iango ae teimatoa n arora ni bwaibwai, ao n roko n tokin ara konabwai ae mai ieta.
Te American Psychological Association e kamataoa bwa kaainakin te bootaki teuana ai aron “te namakin ae ko butimwaeaki ao ni kariaiakaki man te bootaki.”1
Te kangaanga, ti aki ngaira ni kabane ae ti namakina ae ti kaaina te bootaki teuana ao n tabetai ti kataia ni bitiira bwa ti aonga ni butimwaeaki. “Ngaira ni kabane ti tangiria n tau,” e kabwarabwara Joanna Cannon, te tia rabakau iaon te iango mai Buritan. “Aron karekean anne, ti teimatoa ni kaotii aroarora ma teira aika a kaokoro nakon are bon ngaira, ni kaineti ma ara otabwanin ao aomata ake ti mena ibuakoia. Tao a bon mwaiti ‘tein’ aroarora—ibukin te mwakuri, ke ni mweengara, ke i aonrain.”2
E bon kakawaki ataakina bwa iai te kaokoro imarenan taum n riki ma ae bon kaain te bootaki teuana. Brene Brown, te I Amerika ae te tia kakae ao te tia koro karaki, e a tia ni kamwataua: “Taum n riki ao arom ni bwaibwai a bon kaokoro. Koauana, te katauaki bon teuana te totoko ae korakora nakon te aro ni bwaibwai. N tau nakon te bwai teuana bon katinean te aroaro ao n riki bwa antai ae ko na riki n arona bwa ko aonga ni butimwaeaki. Arom ni Bwaibwai, ni iterana teuana, e aki tangiriira ni bitaki bwa antai ngaira; e tangiriira n riki nakon ae bon ngaira.”3
Ataakin kinakira ae mairoun te Atua e bon kakawaki nakon arora ni bwaibwai; nakon riki ae, ti na kabanei ara tai ao korakorara ni kakaei nako arora bwa ti na karekea butimwaeara n taabo ake aki karinei ke ni boraoi ma aroarora ake mairoun te Atua. Ae kakawaki riki, n tabo are ti rinei bwa tina kinaaki iai e kona n roota arora ao anuara ngkai ti irii tein anuaia kurubu ke botaki ao kainibaire. I nanon te tai, te tabo are ti rineia bwa tina mena iai e roota arora.
Ni kakimototoa, butimwaen kinaakira ae mairoun te Atua e rota nanora n rinea te tabo are ti kan riki bwa kaaina, ao ara tabo are ti rineia e kairiira nakon arora ae ti na riki nako iai.
Kinaakira ae Mairoun te Atua
Ti bane ni maeka ma te Atua n te maiu imwain te maiu aei (taraa Reirei ao Berita aika Tabu 93:29; 138:55–56). Ti karikaki n ai Aronan katotongana—te mwaane ao te aine (taraa Karikan Baai 1:27). E katauraoa te baire ibukira n riki n ai Arona (taraa Reirei ao Berita aika Tabu 132:19–20, 23–24). Ana babaire ni kakukurei e anganiira rokora iaon te aba ni karekei rabwatara, karekea te atatai, ao tokina n okirikaaki nakon mweengara i karawa ni maeka ma Ngaia n te kimwareirei ae akea tokina (taraa 2 Nibwaai 2; 9; Aberaaam 3:26). E kaotia te Atua, “Bon aio au mwakuri ao mimitongiu—ni karekea te aki mamate ao te maiu are akea tokina ibukin te aomata.“ (Mote 1:39). Kamimina, ngaira bon Ana mwakuri ao mimitongina! Aei are e taekina te bwai teuana iaon mwaitin kakawakira ao taura Nakoina.
Ngkai e a ware birion aomata iaon te aba, tabeman e na matoatoa irouia butimwaean ae te Atua e bon tabe iroura n tatabemaniira. I kakoaua bwa E ataira n tatabemaniira nako ao e ataia naba bwa tera ae ti karaoi, ti mena iaa, ao riki “iango ma kantaninga [man] nano[ra]” (Aramwa 18:32). Ma ti aki ti “warekaki iroun te” Atua (Motes 1:35) ma e kororaoi naba tangirira Irouna (taraa 1 Nibwaai 11:17).
Ibukin Ana tangira ae kororaoi ibukira, Tamara are i Karawa e tangiria n tibwai ni kabane are iai Irouna ma ngaira (taraa Reirei ao Berita aika Tabu 84:38). Ngaia are, ngaira bon Natina aine ao mwaane. E tangiriira bwa ti na riki n ai Arona, ni karaoi bwaai ake E karaoi, ao n rinanon te kimwareirei are Irouna. Ngkana ti kauki nanora ao ara iango nakon te koaua aei, “te Tamnei e kaota koauana nakon tamneira bwa natin te Atua ngaira: ao ngkana natina ngaira, ao bon taan ababa iai; taan ababa iroun te Atua” (I-Rom 8:16–17).
Te Kakaokoro n te Maiu ae Mamate
N te maiu imwain te maiu aei, ti nakonako ma te Atua, ti ongo Bwanaana, ao namakina Ana tangira. Ti a tia n rinanon te rabuna n akea uringana n roko n te maiu ae mamate. E aki kororaoi aron uringakin maiura mai imwaina. Aron te maiu ae mamate aei e anga kangaangan namakinan arora ae mairoun te Atua ao arora ni bwaibwai are ti kukurei ngkoa iai ni mweengara i karawa.
Te katooto, kabatiaan ara taratara nakon aron rikira ao kakaokoro n ara otabwanin a kona n riki bwa te totoko nakon reitakira ma te Atua. Tatan e kataia ni kabonganai kakaokoro aikai ni kairiira nako man arora ngkoa n natinaki i karawa. Ti karekei kinakira mairouia tabeman ao tabetai ngaira ti kakoauaia. Bon akea te bwai ae kairua ni karekea kinaakira n aroia tabeman ae boboto iaon arora n te maiu aei; ma ni koauana, a mwaiti ibuakora a kunea te kimareirei ao te boutoka mairouia ake ti tearona teia ma ngaiia ao taneiaia. Ma e ngae n anne, ngkana ti mwaninga kinaakira raoi bwa natin te Atua, ti kona ni moanna ni maaku, n aki onimaki, ke namakina karietaakira nakoia koraki ake a kaokoro ma ngaira. Aeka n anua aikai a kona ni kairiira n taainako nakon e karika te maenako, kakaokoroaki, ao riki te kamaunaki (taraa Mote 7:32–33, 36).
Ngkana ti uringi rikiara ni bwaibwai mai karawa, kakaokorora ni kateira e karekea te tamaroa ao te maiurerei n te maiu. Ti kinaira bwa bon taari ao mwaane, n aki tarai aron kakaokorora. Ti karekea bon karineara ao reiakinara i bon imarenara. Ti kataia ni katauraoi taabo ni boutoka ibukiia tabeman bwa ana riki bwa kaaina, riki ngkana aroaroia ao taneiaiia e kaokoro ma ngaira. Ti namakina te kakaitau nakon te Atua ibukin kakaokoron nako Ana karikibwai.4
Ngkai kinaakira n rabwata ao ara otabwanin a rotii baike ti rinanoi n te maiu aei, a bon aki kaotia bwa antai raoi ngaira. Ngaira natin te Atua ma ara konabwai n riki n ai Arona.
Te riki bwa Kaaina rinanon Iesu Kristo
Ataakina bwa ti na bon kaaitarai kakaewenako inanon maiura ae mamate, te Atua e katauraoa ao ni kanakoa Natina, Iesu Kristo, bwa e na buokiira n tokanikai ni kakaitarakira aikai. Kristo e kukurei ni buokiira bwa ti na manga katea arora n iraorao are ti a kaman karekea ma te Atua n te maiu ae imwain te maiu aei. N aron ae kabwarabwara Kristo, “Boni Ngai te kawai, te koaua, ao te maiu: akea ane nako n te Tama, ba ti Irou” (Ioane 14:6; taraa naba Ioane 3:16–17).
E kukurei n tainako Kristo ni buokiira. Ti bwainaki Irouna (taraa 1 I-Korinto 6:20), ao E kariariaa manga okira Nakoina. E berita te Tia Kamaiu, n oin Ana taeka, “Kawarai ma nanom ae bwanin, ao N na butimwaeko” (3 Nibwaai 12:24).
Ngaia, are ti na kanga n kawara Kristo ma nanora ni koaua?
Te moan, ti kariaia Ngaia bwa ara Tia Kamaiu ao te Tia Kabooira. Ti kina korakoran te Atua, arora ni bua ao man bwaka, ao arora ni katan iaon Iesu Kristo bwa ti na kamaiuaki. Nanora ae korakora ni kan kinaaki man Arana (taraa Motiaea 5:7–8) ao n tangiria n riki bwa Ana reirei “ni karokoa tokin bongin maiura” (Motiaea 5:5).
Te Kauoua, ti roko nakon Kristo ma te nano ni koaua man karaoan ao kawakinan berita aika tabu ma te Atua (taraa Itaia 55:3). Berita aika tabu a karaoaki n rinanon kawakinan ao karietataan otenanti n ana euangkerio Iesu Kristo ake a karaoaki man ana kariaia te nakoanibonga.
Karaoan ao kawakinan berita aika tabu tiaki ti kabaeara nakon te Atua ao Natina ma e reitiira naba nakon temanna ma temanna. Tabeua te ririki n nako, I kawara Costa Rica ma au utu ao ni kaea te bootaki n toa n te tabo n Taromauri n aia unite. Ngke ti rin, ti bon butimwaeaki raoi irouiia tabeman membwa. Inanon te bootaki n taromauri, ti anenea kunan te toa ma kaain te taromauri ae karako mwaitiia. Ti mataku irouia ibonga ake a katauraoa te toa ao imwina n ongora ngke a taekina tataron te toa. Ngke e a kabutaki te kariki ao te ran nakoira, I kaonaki n ana tangira te Atua ibukiia n tatabemania koraki ake a kawakin aia berita. I bon tuai kakaitibo ma ngaiia imwaain te bootaki n taromauri anne ma I namakina te katiteuanaaki ao te reitaki ma ngaiia ibukina bwa ti bane ni karaoia ao ni kekeiaki ni kawakinan berita ae ti te arona nakon te Atua.
Ngkana ti karaoi ao ni kekeiaki ni kawakin berita aika tabu ma te Atua, ti moanna n karekea namakinan ae ti riki bwa kaaina nakon are e na kona n riki rinanon te reitaki ma bwain aon te aba ke kurubu n aomata n te maiu n rabwata.5 Ma ngaia ae “tiaki aomata ianena ngkami ngkai, ma kam buoka n aba ma ake a itiaki, ao kaain ana auti naba te Atua ngkami” (Ebeto 2:19).
I ataia ae tabeman mai buakora, n irekereke ma te waaki n te maiu aei, a na aki reke aia tai ni karekei ni kabane otenanti ao karaoi ni kabane berita aika tabu n te maiu ae mamate aei.6 Ni waaki aikai, e tuangira te Atua bwa ti na karaoi “ni kabane ake ti kona” (2 Nibwaai 25:23) ni karaoi ao ni kawakin berita aika tabu ake a tauraoi ibukira. Ngkanne E berita bwa E na anganiira te tai ni karekei nikiran otenanti ao berita aika tabu nakon te maiu are e na roko (taraa Reirei ao Berita aika Tabu 138:54, 58). E na kanakoraoia ibukira ni karekei ni kabane kakabwaia are Irouna ibukiia Natina (taraa Motiaea 2:41).
Te Riki n Aroia Tamara are i Karawa ao Iesu Kristo
E kakatonga te Atua ngkana ti namakina te tangira, katiteuanaaki, ao te korakora are e roko man te iango ae koaua bwa ngaira ana bwai, Natina, ao koraki ake a Iririia. Ma, iai Ana babaire ae bubura riki ibukira! Ngkai E kaoira n roko n ae bon ngaira, Nanona ni koaua ibukira bwa ti na riki n ai Arona.
Karaoan ao kawakinan berita aika tabu aki tii buokiira n riki bwa Ana bwai te Atua ao Kristo ma e anganiira naba te mwaaka n riki n ai Aroia (taraa Tua ma Berita aika Tabu 84:19–22). Ngkai ti kawakin berita aika tabu ake a irekereke ma te otenanti n te kamaiuaki ao te karietataaki n te euangkerio, mwaakan te Atua e konaa n roko ni mwaiti inanon maiura. Ti konaa n tara kawain te berita ae tabu bwa ai aron te burokuraem ni kataneiei ae mairoun te Atua. Ngkai ti karaoi ao ni kawakin berita ma te Atua, ti kataneiaira ni iango, ni mwakuri ma te tangira n Aiarona. Teutana imwin teutana, man Ana ibuobuoki ao mwaakana, ti na bon konaa n riki n ai Arona.
E tangiria te Atuan bwa ti na Nakoina ao Natina ni karekea, “te aki mamate ao te maiu ae akea tokina ibukin te aomata“ (Mote 1:39). E a tia n angan temanna ma temanna ara tai iaon te aba, bwaintangira n te tamnei, ao te inaomata n rinerine ni kabonganai ni buokiia aomata. Ngaira bon Natina mwaane ao aine, ao iai Ana mwakuri ae kakawaki ibukira bwa ti na karaoia (taraa Mote 1:4, 6).
N riki bwa ti na nakoraoi n Ana mwakuri, ti riai n rairaki n tirobaira moa ao n reiakinna ni karimoa te Atua ao ni katukui imoara kainnanoia tabeman. Buokakiia tabeman e kainanoa am anganano i bon roum (taraa Reirei ao Berita aika Tabu 138:12–13) ma e reirei naba nanona aika bati inanon maiura ao karekean te kimwareirei ae rianako (taraa Aramwa 36:24–26).
Ngkai ti karaoa ana mwakuri te Atua, ti aki n ae ti tii riki bwa kaain te kurubu; ma, ti riki ni koaua bwa ngaira rao ni koaua ma te Atua ao Natina, Iesu Kristo. Bon akea riki te namakin ae korakora nakon ataakina bwa te Atua e rangi n onimakiniira ni mwakuri rinanora ni uota te maiu ae akea tokina nakoia tabeman.
Kakao aika Teniua
Ni kabaneana, I kanakoi teniua kakao are e na kona ni buokiira ni karekea te kimwareirei ao te iango ae teimatoa ni kinaakira ao n riki bwa kaaina ao n anganiira te kona n roota ara konabwai ae mairoun te Atua.
1. I kaoira bwa ti na moanibwaia kinaakira mairoun te Atua bwa ngaira naati aine ma mwaane iroun te Atua. E nanonaki aei bwa ti na kabotoi kakawakira iaon natirakira mairoun te Atua. Ti ukoria ni katean ara reitaki ma te Atua rinanon te tataro ao kamatebwaian koroboki aika tabu, kawakinan te Tabati ao te nebo n te tembora, ao waaki ni kakukurei are e uota te Tamnei ae Raoiroi inanon maiura ao ni kakorakoraa ara reitaki ma Ngaia. Ti kariaia te Atua bwa boton ara iango inanon maiura.7
2. I kaoira bwa tina butimwaea Iesu Kristo bwa ara Tia Kamaiu ao n riki bwa Ana reirei iaon ara iango ni kabane. E nanonaki n aei bwa ti na katoka Arana iaora ao are ti tangiria n ataaki bwa taan Iriiria ngaira. Ti ukoria ni karekea Ana kakabwarabure ao Ana kakorakora ni katoa bong. Ti karaoi berita aika tabu ao ti kawakin. Ti kataia n riki n ai Arona.
3. I kaoira bwa tina kabaeaki n ana mwakuri te Atua man buokakiia tabeman ni karokoia nakon Kristo ao ni karekea te maiu ae akea tokina. E nanonaki n aei bwa ti buokiia tabeman n noora kinaakiia mairoun te Atua ao ni karekea atakin bwainakiia irouna. Ti tibwaua nako te kimwareirei are ti kunea iroun Iesu Kristo ao Ana euangkerio (taraa Aramwa 36:23–25). Ti kataia ni buokiia tabeman ni karaoi ao ni kawakin berita aika tabu ma te Atua. Ti ukora ana kairi te Atua n ataia bwa antai are ti na kona ni kakabwaiaa ao e na kanga ni karaoaki.
I berita bwa ngkana ti moanibwaia irekerekera ma te Atua ao arora n riki bwa ana reirei Iesu Kristo, ti na kunea te kimwareirei inanon kinaakira mairoun te Atua, ni karekea te iango n teimatoa ae ngaira ana bwai, ao ni karokoira n tokin ara konabwai mairoun te Atua.
Man te marooro are e atuunaki, “Divine Identity, Becoming, and Belonging,”(Kinaakira Mairoun te Atua, Ni Bwaibwai ao n Riki bwa Kaaina) anganaki n te Brigham Young University–Hawaii ni Meei 25, 2022.