“Ako Manghinaot Nga Kamo Kinahanglan Mahinumdom,” Liahona, Sept. 2023.
“Ako Manghinaot Nga Kamo Kinahanglan Mahinumdom”
Mosiah 5:12
Ang matag usa kanato nahatagan og personal nga mga pahinumdom ni Kristo. Hunahunaa kini ug hinumdomi Siya.
Detalye gikan sa Christ and the Rich Young Ruler [Si Kristo ug ang Adunahan nga Batan-ong Magmamando], ni Heinrich Hofmann
Isip kabahin sa atong mortal nga kasinatian, kitang tanan ubos dili lamang sa tabil sa kalimot apan usab sa usa ka kondisyon sa pagkalimtanon. Ang tabil sa pagkalimot maoy hinungdan nga nakalimot kita sa mga eksena ug mga kamatuoran nga atong nahibaloan sa atong kahimtang sa wala pa sa kalibotan. Ang atong kondisyon sa pagkalimtanon makaingon kanato nga makalimot ug mahisalaag gikan sa mga kamatuoran nga atong nakat-onan ug nakat-onan og usab niini nga kinabuhi. Gawas kon atong mabuntog ang atong napukan nga kahimtang sa pagkalimtanon, kita natural nga mahimong “dali nga mobuhat og kadaotan apan dugay nga mahinumdom sa Ginoo nga [atong] Dios” (1 Nephi 17:45).
Mga Pahinumdom ni Kristo
Sa matag sugo nga Iyang ihatag, ang Dios nagsaad nga “moandam og paagi alang [kanato] nga [kita] unta makatuman sa butang diin siya misugo” (1 Nephi 3:7). Nga kita unta motuman sa Iyang sugo sa paghinumdom, ang Ginoo miandam og mga pahinumdom.
Sa pagkatinuod, ang tanang butang gilalang ug gihimo aron sa pagpamatuod ug pagpahinumdom kanato ni Kristo (tan-awa sa Moises 6:63; tan-awa usab sa Alma 30:44). Kini gituyo, sama pananglit, nga kita mahinumdom Kaniya “sa kakahoyan nga [atong] suroyan, katam-is sa hunis kalanggaman.”1 Maninggit gani ang mga bato isip usa ka pagpamatuod ug paghinumdom ni Jesus (tan-awa sa Lucas 19:40). Sa pagkatinuod, ang tibuok yuta, sa paagi nga madungog ug makita, naghatag og talagsaon nga saksi ug nagtanyag og makapahingangha nga mga pahinumdom sa Tiglalang niini.
Ang ingon og sulagma nga mga pahinumdom diha sa tanang gilalang gidugangan sa mas pormal nga mga pahinumdom nga atong makita diha sa sagrado nga mga ordinansa. Si Abinadi mitudlo nga ang karaang Israel gihatagan og higpit nga mga ordinansa nga buhaton aron “sa paghinumdom sa Dios ug sa ilang katungdanan ngadto kaniya” (Mosiah 13:30). Ang mga propeta sa modernong panahon mitudlo sa samang butang. Si Presidente Spencer W. Kimball (1895–1985) mipahayag, “Ako nagtuo nga wala gayoy tawo nga mobiya sa kamatuoran, wala gayoy krimen, kon ang mga tawo makahinumdom, makahinumdom gayod sa mga butang nga ilang gipakigsaad diha sa bunyag o sa sakramento ug diha sa templo.”2
Ang Pag-ula ni Kristo alang sa tanan ug sa indibidwal. Mao gihapon sa Iyang mga pahinumdom. Mao nga, agig dugang ngadto sa pareho nga mga ordinansa nga gitanyag ngadto sa tanan, Siya naghatag kanato ug nagkadaiya ug personal nga mga pahinumdom bahin Kaniya. Sama panaglit, ang ordinaryo nga yuta nga kulonon o lapok lagmit dili makaingon sa daghang tawo nga makahinumdom ni Jesus o mobati og dakong emosyon o pasalamat alang Kaniya. Apan ang tawo kansang panan-aw napahiuli sa dihang si Jesus midihog sa iyang mga mata og yuta nga kulonon tingali makahinumdom ni Jesus pag-ayo sa matag higayon nga siya makakita og yuta nga kulonon—lapok! (tan-awa sa Juan 9:6–7). Ni dili lagmit nga si Naaman makakita gayod og suba, ilabi na sa Jordan, nga dili makahunahuna sa Ginoo kinsa miayo kaniya didto (tan-awa sa 2 Mga Hari 5:1–15). Ang matag usa kanato nahatagan og usa o dugang pa nga personal nga mga pahinumdom bahin ni Kristo. Hunahunaa kini ug hinumdomi Siya.
Pagpamatuod ni Kristo
Ang mga rekord ug mga kasaysayan mao ang dugang nga mga butang nga ang Ginoo mipahinabo nga maandam aron sa pagtabang kanato sa pagtuman sa Iyang sugo sa paghinumdom. Ang mga kasulatan—mga rekord sa mga pakiglabot sa Dios sa Iyang mga anak—kanunay nga naghisgot mahitungod sa paghatag og saksi, o “pagpamatuod,” bahin Kaniya (tan-awa sa 2 Mga Taga-Corinto 8:3; 1 Juan 5:7; 1 Nephi 10:10; 12:7; Doktrina ug mga Pakigsaad 109:31; 112:4).
Ang sagrado nga mga rekord, lakip ang personal nga mga journal, nagtabang kanato sa pagpamatuod. Ang halawom nga mga higayon uban sa Espiritu usa ka gasa nga, diha sa higayon, atong gituohan nga dili gayod nato makalimtan. Apan ang atong kahimtang sa pagkalimtanon makapahanaw sa gamhanan nga epekto sa labing halawom nga mga kasinatian sa paglabay sa panahon. Ang usa ka sulat sa journal, usa ka litrato, o usa ka rekord makatabang kanato dili lang sa paghinumdom sa halawom nga mga higayon apan makapabalik usab sa mga emosyon ug sa Espiritu nga atong nabati. Nan, dili ikasorpresa nga ang unang sugo human naorganisar ang Simbahan niini nga dispensasyon mao ang, “Adunay talaan nga gitipigan diha kaninyo” (Doktrina ug mga Pakigsaad 21:1). Ang tukma nga gitipigan nga mga rekord makapalambo sa atong panumdoman ug makakombinser kanato sa atong mga sayop ug modala kanato ngadto sa Dios (tan-awa sa Alma 37:8).
Sa kataposan, siyempre, kita makapamatuod sa kamatuoran tungod kay kita nakadawat og saksi nga kamatuoran gikan sa Espiritu Santo, kinsa mao “ang talaan sa langit” (Moises 6:61). Niini nga tahas, ang Espiritu Santo morekord sa kamatuoran diha sa “mga papan sa [atong mga] kasingkasing nga unodnon” (2 Mga Taga-Corinto 3:3). Siya motabang kanato nga makahinumdom ni Kristo ug sa tanan nga Iyang gitudlo kanato (tan-awa sa Juan 14:26).
Ang koneksiyon tali ni Jesus, sa mga rekord, sa Espiritu Santo, ug sa paghinumdom makita diha sa Moroni 10:3–5. Kita gisaaran nga kon kita mobasa sa Basahon ni Mormon, usa ka sagrado nga talaan, diha sa diwa sa paghinumdom ni Jesukristo ug mangutana sa Dios sa ngalan ni Kristo uban ang usa ka sinsero nga kasingkasing, uban sa tinuod nga katuyoan ug hugot nga pagtuo ni Kristo, ang Espiritu Santo mopakita kanato sa katinuod sa talaan. Ug kon tinuod kana nga piho nga talaan, nan si Jesus mao ang Kristo.
Alma Arise [Alma Bangon], ni Walter Rane
Hinumdomi aron Matubos
Ang paghinumdom ni Jesus mosangpot ngadto sa katubsanan ug kaluwasan. Hunahunaa ang nahimo sa tahas sa paghinumdom diha sa katubsanan sa batan-ong Alma. Sa dihang ang anghel nagpakita ni Alma, siya midala sa sugo alang kang Alma nga “ayaw na pagtinguha sa paglaglag sa simbahan.” Apan sa wala pa gani mihatag niana nga kamandoan, ang anghel mipahayag, “Hinumdomi ang pagkabihag sa imong mga amahan … ug hinumdomi unsa ka mahinungdanon ang mga butang nga [si Kristo] mihimo alang kanila; kay sila diha sa pagkaulipon, ug siya miluwas kanila” (Mosiah 27:16).
Ang sugo sa anghel sa paghinumdom dili lang usa ka maalamon nga direktiba nga adunay halapad nga magamitan. Para kang Alma, kadto usa ka piho nga timailhan, usa ka mahigugmaon nga timaan, kon unsaon niya nga maluwas sa kasinatian nga hapit sa kamatayon nga duol na niyang masinati.
Mga baynte ka tuig ang milabay, si Alma mipakigbahin sa iyang anak nga lalaki nga si Helaman, sa makapahingangha nga detalye, sa unsay iyang nasinati samtang naghigda siya nga paralisado ug dili makasulti sulod sa tulo ka adaw, “naghinulsol hapit ngadto sa kamatayon” (Mosiah 27:28). Human mibiya ang anghel, si Alma nakahindumom gayod; apan ang tanan nga iyang mahinumdoman mao ang iyang mga sala.
“Ako gisakit uban sa walay kataposan nga kahasol,” si Alma mihinumdom. “… Oo, ako nahinumdom sa tanan kong mga sala ug mga kadaotan, diin ako gihasol uban sa mga kasakit sa impyerno”(Alma 36:12–13). Ang hunahuna nga mobarog atubangan sa Dios mipuno ni Alma og tumang “dili matukib nga kahadlok” nga siya nakahunahuna sa pag-eskapo, dili lang pinaagi sa pagkamatay apan pinaagi sa pagka- “dili na igkita lakip ang kalag ug lawas” (Alma 36:14–15).
Dinhi kinahanglan kitang mohunong ug mosabot: si Alma wala lang nagbayad og makalilisang nga tulo ka adlaw nga silot nga gitino na daan nga mao ang tukma nga sangpotanan alang sa iyang sala. Dili, anaa siya sa sinugdanan—sa unang tulo ka adlaw—nga mahimong “liyokan sa walay kataposan nga mga kadena sa kamatayon” (Alma 36:18).
Segurado, siya unta magpabilin niining makaalaot nga kahimtang lapas pa sa tulo ka adlaw—sa walay gitakda nga panahon—kondili pa sa kamatuoran nga, sa maloloy-on nga paagi, siya sa usa ka paagi, gikan sa usa ka dapit, nakahinumdom nga ang iyang amahan nanagna “mahitungod sa pag-anhi sa usa ka Jesukristo, usa ka anak sa Dios, aron sa pag-ula sa iyang dugo alang sa mga sala sa kalibotan.” Dayon siya miingon:
“Karon, samtang ang akong hunahuna naghinuktok niini nga panumdoman, ako nangamuyo sulod sa akong kasingkasing: O Jesus, ikaw nga Anak sa Dios, maluoy ka kanako, kinsa ania sa apdo sa kapaitan, ug ako giliyokan sa walay kataposan nga mga kadena sa kamatayon.
“Ug karon, tan-awa, sa diha nga ako naghunahuna niini, ako wala na mahinumdom sa akong mga kasakit; oo, ako wala na samoka sa panumdoman sa akong mga sala” (Alma 36:17–19).
Gisunod ni Alma ang sugo sa anghel nga mohinumdom. Nahinumdom siya ni Jesus. Ug sama lang nga si Jesus miluwas sa mga katigulangan ni Alma gikan sa ilang pagkaulipon, Siya miluwas ni Alma gikan sa iyang pagkaulipon.
Pagkadako nga malumo nga kaluoy ug gamhanan nga kaluwasan! Pagkadako nga makapahingangha nga kausaban sa kasingkasing ug hunahuna! Si Alma, kinsa sa dili dugay pa lamang nga mga higayon naghunahuna sa pag-eskapo sa presensiya sa Dios pinaagi sa pagkahimong dili na igkita, karon nagpanglantaw sa Dios ug sa Iyang balaan nga mga anghel ug “naghandom nga makaadto didto” (Alma 36:22).
Kining milagroso nga pagkausab napahinabo pinaagi sa usa ka yano nga paghinumdom. Ang kasinatian ni Alma naghatag og literal nga kahulogan sa kataposan nga mga pulong sa kataposang sermon ni Hari Benjamin: “Ug karon, O tawo, hinumdomi, ug ayaw pagkalaglag” (Mosiah 4:30).
Siya Nahinumdom Kanato
Samtang kita maningkamot nga kanunay nga mohinumdom ni Jesus, importante nga hunahunaon nga Siya kanunayng nahinumdom kanato. Siya mikulit kanato diha sa mga palad sa Iyang kamot (tan-awa sa Isaias 49:16). Hunahunaa kini—ang maloloy-on nga si Jesus dili makalimot kanato, apan Siya sayon ra kaayo ug andam nga makalimot sa atong mga sala nga mibun-og gayod Niya.
Kana angay nga hinumdoman.