Bag-ong Tugon sa Kinatibuk-ang Kahulogan
Hinan-ay nga mga Pamaagi sa Pagpasabot sa Basahon sa Pinadayag
Kita makadawat og kaayohan gikan sa pagbasa sa pinadayag ni Juan sa nagkalain-laing mga paagi.
Ang basahon sa Pinadayag talagsaon diha sa Bag-ong Tugon. Kini wala magtutok diha sa pagsaysay nga mga detalye sa mortal nga pangalagad ni Jesukristo, sama sa paghimo sa upat ka Ebanghelyo. Ni kini naghulagway sa malisod nga mga kahimtang nga giatubang sa nag-unang Simbahan nga Kristiyano, sama sa paghimo sa mga sinulat (epistola). Hinoon, ang basahon sa Pinadayag nagpahayag og usa ka butang nga mas pamilyar ngadto sa mga mambabasa sa modernong taas nga balak sa pagkabayani nga usa ka handurawan: Usa ka dragon nagsakit sa yuta. Usa ka hayop mibangon gikan sa dagat. Ang kagubot ug kalaglagan nagdagsang. Ang paglaom mianam sa pagkawala––hangtod nga usa ka tigkabayo diha sa usa ka puti nga kabayo mitunga ug mibuntog sa dragon, nagdala sa kalinaw ug kauswagan diha sa yuta.
Busa, unsaon sa usa ka matinud-anon, ika-21 nga siglo nga mambabasa sa basahon sa Pinadayag pagkaplag og kahulogan ug paggamit sa usa ka basahon nga nagdumili sa sayon nga paghubad?
Lahi-lahi nga Modernong mga Pamaagi
Una sa tanan, kamo makabaton og mas dako nga kalamposan sa pagsabot sa basahon sa Pinadayag pinaagi sa pag-ampo alang sa espiritu sa panagna ug pagpadayag. Ang Doktrina ug mga Pakigsaad 77, usa ka pinadayag diin si Joseph Smith nakadawat og panabot gikan sa Ginoo mahitungod sa dapit nga nahitaboan ug daghan sa mga simbolo nga anaa diha sa basahon sa Pinadayag, kinahanglan usab nga mahimong bahin sa inyong pagtuon.
Agi og dugang, kini mahimong makatabang sa pagsabot kon sa unsa nga paagi ang basahon sa Pinadayag lain-lain nga pagkahubad sa mga mambabasa ug mga iskolar karon. Sa kinatibuk-an, ang mga pamaagi sa gituyo nga kinatibuk-ang pagpasabot ug kahulogan sa basahon sa Pinadayag nahulog sa hapit upat ka kategoriya. Ang matag usa niini adunay mga kalig-on ug mga kahoyang:
1. Ang basahon sa Pinadayag usa ka simbolikanhon nga pag-asoy og balik sa kasaysayan. Dinhi niini nga tradisyon, ang mga imahe ug mga simbolo sa basahon sa Pinadayag makita isip paglumbay uban sa importanting mga tawo ug mga panghitabo gikan sa sinugdanan sa Kristiyanong Simbahan hangtod sa Ikaduhang Pag-anhi. Ang problema niini nga pamaagi mao nga kini kasagaran pangagpas, base sa kinadak-an sa bisan hain nga makasaysayanong mga tawo o mga panghitabo ang tighubad magpili sa paghatag og gibug-aton. Ug ang mga mambabasa kinahanglan gayod sa kasagaran mousab o moilis sa ilang mga paghubad samtang nanglabay ang panahon nga wala pa ang pagbalik ni Jesukristo. Samtang kini nga pamaagi ilabi ka nabantog sa mga gatosan nga mga siglo nga wala pa ang ika-20 nga siglo, kini sa kadaghanan dili na ang nauyonan karon.
2. Ang lugway sa basahon sa Pinadayag limitado sa unang siglo AD. Kini nga pamaagi makakita sa mga panghitabo ug mga simbolo diha sa basahon sa Pinadayag ingon og higpit nga nagpasabot ngadto sa Kristiyano nga Simbahan sa panahon sa unang siglo sa pagkatukod niini. Ang bintaha sa pagbasa niini mao nga kini nagpabilin sa pagtutok diha sa unang siglo sa mga Kristiyanos ug diha sa kamatuoran nga ang mensahe sa basahon gituyo alang kanila. Apan ang unang kakulian sa pamaagi mao nga kini mahimong maggiya sa katawhan sa paghunahuna nga ang basahon sa Pinadayag usa lamang ka hinimo-himo nga kasaysayan kaysa unsa kini: buhi nga kasulatan diin mokuha og may kalabotan nga espiritwal nga mga leksiyon karon.
3. Ang kadaghanan sa mga panghitabo sa basahon sa Pinadayag kinahanglan pa nga mahitabo. Kini nga panglantaw nagsugyot nga kadaghanan sa mga panghitabo nga gihulagway diha sa basahon sa Pinadayag matuman sa umaabot. Kini nagtuo nga ang basahon naghatag og usa ka pagkasunod-sunod sa mga panghitabo––apan alang sa umaabot kaysa milabay na. Ang mga mambabasa makakuha og usa ka tataw nga han-ay sa panghitabo sa umaabot nga mga hitabo pinaagi sa paghiusa sa mga giya nga nagkatag sa tibuok basahon. Ang mga tawo nga nagtuon ug managna sa umaabot [futurists] hilig ngadto sa usa ka mas literal nga paghubad sa mga panghitabo ug sa mga tawo diha sa basahon sa Pinadayag. Ang kalig-on niini nga pamaagi mao nga kini naghupot sa mga mambabasa nga walay hunong sa pagtuo sa mga panghitabo diha sa Pinadayag––kini mahimong mahitabo ugma! Sa panan-awon ni Nephi nga girekord diha sa 1 Nephi 11–14, siya gisultihan sa usa ka anghel nga si Juan nga “mosulat mahitungod sa kataposan sa kalibotan” (1 Nephi 14:22), busa kabahin sa basahon sa Pinadayag kinahanglan gayod nga maghisgot sa umaabot nga mga panghitabo. Usa ka kakulian niini nga pamaagi mao nga kini nagkuha sa basahon sa Pinadayag hapit sa tanan nga gikan sa unang-siglo nga kinatibuk-ang kahulogan ug ang mga mambabasa nagrisgo nga mawad-an sa pipila sa mga kahulogan nga gituyo ni Juan nga madawat sa iyang diha-diha nga mambabasa.
4. Ang basahon sa Pinadayag usa ka pasumbingay alang sa gubat tali sa maayo ug sa daotan. Kini nga panglantaw nagbasa sa basahon sa Pinadayag dili ingon nga nagpasabot ngadto sa piho nga nanglabay o umaabot nga mga panghitabo apan isip usa ka pasumbingay alang sa panagsangka ni Jesukristo ug ni Satanas, tali sa matarong ug sa daotan, tali sa Simbahan sa Kordero ug sa simbahan sa yawa. Niini nga pagtan-aw, ang basahon sa Pinadayag gituyo sa pagsuporta og pipila ka mga mithi: nga si Jesukristo modaog, nga ang mga matarong pagasuportahan, nga ang mga daotan pagasilotan. Ang mga panghitabo nga gihulagway diha sa basahon sa Pinadayag mga pasumbingay nga paagi alang niadtong mas importanting mga baroganan. Ang kalig-on niini nga pamaagi mao nga ang pagpili tali sa maayo ug sa daotan magamit ngadto ni bisan kinsa sa bisan unsa nga yugto sa panahon. Ang kahuyang mao nga ang mga mambabasa mahimong wala makasabot sa mga timaan o mga simbolo nga gituyo sa pagpasabot ngadto sa piho nga mga panghitabo o mga yugto sa panahon.
Tulo ka Butang nga Hinumdoman samtang Kamo Magbasa sa Basahon sa Pinadayag
Daghan sa mga mambabasa (lakip sa akong kaugalingon) nakakita sa ilang mga kaugalingon nga migamit og mga bahin sa matag usa niini nga mga pamaagi. Ako nagtuo nga kini nga pamaagi labing naglumbay sa unsay napadayag sa moderno nga kasulatan ug ang pinadayag nakapadayag mahitungod sa pagsabot sa basahon sa Pinadayag (tan-awa sa Doktrina ug mga Pakigsaad 77, sama pananglitan). Ang basahon misupak sa bisan unsa nga sayon nga pagkakategoriya ug nagganti sa mga mambabasa kinsa bukas ngadto sa paggamit og lain-laing mga panglantaw sa paghubad. Usa ka pamaagi nga moepekto og maayo sa Pinadayag 5 mahimong dili ingon ka makatabang sa Pinadayag 11.
Samtang ang mga mambabasa mosuta og lain-laing mga paagi sa pagbasa sa basahon sa Pinadayag, ako morekomendar sa pagbutang sa tulo ka butang diha sa hunahuna.
1. Hinumdomi kanunay ang unang mga pulong sa basahon: “Ang Pinadayag ni Juan, usa ka sulugoon sa Dios, diin gihatag ngadto kaniya ni Jesukristo.”1
Kini nga basahon mahitungod sa Manluluwas. Ang matag simbolo, matag istorya, nagpadayag og usa ka butang ngari kanato mahitungod ni Jesukristo. Siya mao ang Kordero kinsa nagdala sa kalinaw ngadto sa Iyang katawhan, ug Siya mao ang tawo nga nagsul-ob og pula kinsa nagdala og kalaglagan ngadto sa kaaway. Siya ang Pamanhunon kinsa nagpabilin nga labing matinud-anon ngadto sa Iyang pangasaw-unon ug ngadto sa Dios, kinsa naglingkod diha sa Iyang trono.
Ang Griyego nga pulong nga gihubad isip “Pinadayag” diha sa ulohan sa basahon mao ang apocalypsis, nga nagpasabot “sa pagbutyag” o “sa pagpadayag.” Kana sa tukma mao ang unsay gibuhat ni Juan alang sa iyang mga mambabasa––pagwalis sa tabil ug pagpadayag ngari kanato kon kinsa sa tinuod si Jesukristo. Ang ngalan nga Jesus diyotay ra ang makita diha sa basahon sa Pinadayag (mga usa ka dosena ka higayon), apan ang Iyang impluwensiya, Iyang importansiya, anaa sa luyo sa matag bersikulo.
2. Hinumdomi ang pahayag ni Joseph Smith nga ang basahon sa Pinadayag “maoy usa sa labing yano nga mga basahon sa Dios nga sukad nahisulat.”2
Usa sa mga laang nga ang mga mambabasa sa basahon sa Pinadayag usahay mahimong masugatan mao ang kahigawad nga moabot gikan sa usa ka pagbati nga sila wala makasabot kon unsa ang panghitabo, samtang ang simbolo human sa laing simbolo ingon og nagdala kanila nga mas malayo kaayo gikan sa bisan unsa nga matang sa tinuod nga magamit nga kahulogan. Apan si Joseph Smith nagpahinumdom kanato nga ang basahon sa Pinadayag usa ka “yano” nga basahon, usa kansang kahulogan gituyo nga mahimong klaro.
Kasagaran akong sultihan ang akong mga estudyante nga ako maka-summarize sa basahon sa Pinadayag sa lakbit: “Ang Manluluwas nga si Jesukristo nagmadaugon!” Sugod pinaagi sa pagbasa niini uban niana nga panghunahuna. Kon ikaw makasugat og usa ka simbolo o usa ka istorya nga morag makalibog, pangutan-a ang imong kaugalingon kon giunsa niini pagpahibalo sa imong pagsabot kabahin sa kadaogan ni Jesukristo. Kini mahimong dili makatubag sa tanan nimong mga pangutana, apan kini motabang kanimo sa pagtukod og importanteng bayanan.
Si Elder Bruce R. McConkie (1915–1985) sa Korum sa Napulog Duha ka Apostoles mitudlo nga “ang kasagaran nga ideya nga [ang basahon sa Pinadayag] naghisgot sa mga hayop ug mga hampak ug misteryosong mga simbolismo nga dili masabtan dili gyod tinuod” ug midugang nga “kadaghanan sa basahon …tataw ug yano ug kinahanglan nga masabtan sa mga katawhan sa Ginoo.” Oo, adunay pipila ka mga imahe ug mga simbolo nga mas malisod hubaron kay sa uban, apan kana “wala magpasabot nga kita dili makasabot niini kon kita motubo sa hugot nga pagtuo ingon nga kita kinahanglan gayod.”3 Sa lain nga pagkasulti, ayaw kahadlok sa basahon sa Pinadayag––kini mahimong usa ka layog, apan kini takos sa usa ka layog!
3. Kanunay paningkamot sa pagbasa sa basahon sa Pinadayag uban ang Espiritu ug bukas nga hunahuna.
Kini sa tinuod makatintal, ingon sa daghan nga nakahimo, sa pagkuha sa tanang mahulagwayong hitsura sa mga hayop ug mga numero ug mga panghitabo ug naningkamot sa paghubad niining tanan nga mga simbolo ngadto sa mga piho, mora og ang pagpaniid sa nakatagong kahulogan sa likod sa numero nga tulo ug tunga mohatag sa mambabasa sa nakatago nga impormasyon nga nagpabiling nakatago gikan sa katawhan.
Apan ang kanindot sa usa ka basahon sama sa basahon sa Pinadayag mao nga ang makaylapong mga simbolo, mga numero, ug mga panghitabo nga makagiya ngadto sa lain-laing balido ug magamit nga mga paghubad, ilabi na samtang kita mag-ampo alang sa Espiritu ug magdala ngadto sa atong pagtuon sa importanteng mga himan sama sa 1 Nephi 11–14, Doktrina ug mga Pakigsaad 77, ug ang Hubad ni Joseph Smith. Tingali usa ka tawo nagbasa sa saysay ni Juan kabahin sa Kordero ug sa dragon isip nagrepresentar sa makasaysayanong gubat tali sa Zion ug sa Babylon nga misugod gikan sa labing una nga mga pahina sa Biblia. Ang lain nakakaplag diha sa mga sinulat ni Juan og usa ka panagna sa Ikaduhang Pag-anhi ug ang dili kalikayan nga kadaogan ni Jesukristo ug ang pagdiskobre sa paglaom diha sa usa nga kanunay nagngitngit nga kalibotan. Sa samang higayon, ang ikatulo nakakaplag og personal nga paggamit sa pagkat-on og posibling mga paagi sa pagbuntog sa kaaway diha sa iyang inadlaw nga pakigbisog sa kabubut-on. Ang talagsaon nga butang mahitungod sa basahon sa Pinadayag mao nga ang tanang tulo nakakaplag og mabungahon ug masinabtanon nga mga paagi sa pagbasa ingon nga sila gigiyahan sa Balaang Espiritu.
Ang Propeta Joseph Smith mipasabot nga “matag higayon nga ang Dios mohatag og usa ka panan-awon sa usa ka imahe, o mananap, o porma sa bisan unsa nga matang, kanunay niyang gihimo ang iyang kaugalingon nga responsable nga mohatag og usa ka pagpadayag o paghubad sa kahulogan niini, kay kon dili man, dili kita responsable o manubag alang sa atong tinuohan niini.”4 Samtang kita mag-abli sa basahon sa Pinadayag ug magsugod sa atong pagtuon niini, ang Dios motabang kanato samtang kita maninguha sa pag-angkon og dugang nga kahayag ug kahibalo gikan sa talagsaong panan-awon ni Juan.
Ang basahon sa Pinadayag adunay daghang bililhon nga ikatudlo kanato. Hinaot kada usa kanato makakaplag og dinasig nga kahulogan ug lig-on nga paggamit samtang kita mainampuong nagtrabaho pinaagi niining makatandog sa pagbati ug makaawhag sa espirituwal nga paagi nga basahon.