Liahona
Ko ha Kilo ʻo e ʻOfá
ʻAokosi 2024


“Ko ha Kilo ʻo e ʻOfa,” Liahona, ʻAokosi 2024.

Ngaahi Leʻo ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní

Ko ha Kilo ʻo e ʻOfá

ʻE lava ke ʻomai ʻe he ngaahi taimi ʻo e faingataʻa lahí, masivá, mo e mamahí ʻa e lelei tahá ʻiate kitautolu takitaha.

ʻĪmisi
puha ʻo ha ngaahi koloa

Tā fakatātaaʻi ʻe Carolyn Vibbert

ʻOku ngāue mālohi hoku husepānití ʻo lele tekisī ʻi heʻene moto paikí, ke feau e fiemaʻu homau fāmilí. Naʻe fepaki kimuí ni ʻi ha meʻalele ka naʻe fakaofó he naʻe ʻikai ke lavea lahi. Neongo ia, naʻe fiemaʻu ke fakaakeake ʻi he lolotonga hono ngaohi ʻene moto paikí.

Naʻa mau tailiili koeʻuhí he naʻe ʻikai ke lava hoku husepānití ke ngāue. Naʻe ʻikai haʻamau toe maʻuʻanga paʻanga, pea naʻe toe fakalahi ʻe he palopalema fakaʻekonōmika homau puleʻangá ʻa ʻemau hohaʻá.

ʻI he lolotonga ʻo e houalotu sākalamēniti ʻi he Sāpate, hili ʻo e fepaki hoku husepānití, naʻe nofotaha ha ongo malanga ʻi he loto ʻofá mo e founga te tau lava ʻo tanumaki ai ʻa e ʻulungaanga faka-Kalais ko ʻení. ʻI heʻene ʻosí, naʻe haʻu ha taha ʻo e kau mēmipa homau uōtí ke talamai ʻoku ʻi ai ha mēmipa ʻo e koló ʻokú ne fuʻu fiemaʻu ha meʻakai. Naʻe fakakaukau pe te mau lava ʻo foaki “ha kilo ʻo e ʻofa”—ha kilo (pāuni ʻe 2.2) ʻo ha faʻahinga meʻakai pē ʻoku mau maʻu ʻi ʻapi. Naʻá ku talaange te mau lava moʻoni ʻo tokoni.

Ko e taimi naʻe aʻu ai homau fāmilí ki ʻapi, ʻi he ʻosi ʻa e lotú, naʻá ku talanoa mo hoku husepānití ki heʻema talanoá. Naʻa mau lolotonga fepaki kimautolu mo homau faingataʻaʻia, ka naʻa mau ongoʻi monūʻia pē.

Naʻá ne pehē, “Neongo ʻoku mau foua ha ngaahi ʻaho faingataʻa, ka ʻoku mau maʻu ha meʻa feʻunga ke moʻui mei he ʻaho ki he ʻaho, pea mahalo mo ha kiʻi toenga ke vahevahe.”

Naʻe kole mai ʻi he hoʻatā ko iá ha kaungāʻapi naʻe fanongo ʻi he fakatuʻutāmaki ki hoku husepānití, ke ma ʻaʻahi ange. ʻI heʻema aʻu atú, naʻe ʻomai ʻe he kaungāʻapí ni ha puha kuo fakafonu ʻaki ha kilo ʻe 7 (pāuni ʻe 15) meʻakai, fakataha mo ha ngaahi meʻa kehe naʻa mau fiemaʻu. Naʻá ma ʻohovale. Naʻe ʻikai ha taha ʻiate kimaua ʻe ʻamanaki ki ha faʻahinga tāpuaki pehē.

ʻI heʻeku talanoa ki hoku husepānití kau ki he aʻusia ko ʻení, naʻe ʻikai haʻaku toe fakakaukau ka ko e fakatokangaʻi pē ʻa e toʻukupu ʻo e ʻOtuá pea mo fakafetaʻi ʻi Heʻene ʻofa hulufau kiate kimautolú. Kuó ne ʻafioʻi ʻa ʻemau loto fie vahevahe ʻa e meʻa ʻoku mau lavá—ko ha kilo pē ʻe taha ʻo e ʻofá—pea kuó ne tāpuakiʻi kimautolu ʻo liunga fitu ʻi heʻemau foakí.

ʻE lava ke ʻomai ʻe he ngaahi taimi ʻo e ʻahiʻahí mo e masivesivá ʻa e lelei tahá ʻiate kitautolu takitaha. ʻOku nau ʻomai ha ngaahi faingamālie ke tau taunumaki mo fakahaaʻi ai ʻa e ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisí. ʻOku ou ʻiloʻi ʻoku ʻikai fakatupu ʻe he ngaahi ngāue kotoa pē ʻo e ʻofá ha ngaahi tāpuaki vave, ka ʻoku ou ʻilo ʻoku tokangaʻi ʻe he ʻEikí ʻa ʻEne fānaú. Te Ne tali ʻetau ngaahi lotú ʻi heʻetau tali ʻa e ngaahi lotu ʻa e niʻihi kehé ʻaki ʻetau tokoni mo vahevahé—pea naʻa mo e taimi kuo pau ke foaki ai ha kiʻi kilo pē taha ʻo e ʻofa.

Paaki