Seminelí mo e ʻInisititiutí
Lēsoni 6: Ko e Ngaahi Faʻahinga, Ngaahi ʻAta, mo e Ngaahi Fakataipe ʻo Sīsū ko e Kalaisí


Lēsoni 6

Ko e Ngaahi Faʻahinga, Ngaahi ʻAta, mo e Ngaahi Fakataipe ʻo Sīsū ko e Kalaisí

Talateú

Kuo fakahā ʻe he kau palōfita ʻo onopōní naʻe “fokotuʻu [ʻe Sīsū Kalaisi] ʻa e sākalamēnití ko ha fakamanatu ʻo ʻEne feilaulau fakalelei maʻongoʻongá” (“Ko e Kalaisi Mo’uí: Ko e Fakamoʻoni ʻa e Kau ʻAposetoló,” Ensign pe Liahona, ʻEpeleli, 2000, 2). Makehe mei he ouau ʻo e sākalamēnití, ʻoku fakahā mai ʻe he folofolá kiate kitautolu ha ngaahi meʻa lahi naʻe hoko, ngaahi tūkunga, ngaahi kaveinga, pea mo ha kakai naʻe fakataumuʻa ke nau fakamanatu mai mo fakahinohinoʻi kitautolu fekauʻaki mo e misiona mo e ngāue ʻa Sīsū Kalaisí. ʻE tokoni ʻa e lēsoni ko ʻení ki he fānau akó ke nau fakakaukauʻi ha niʻihi ʻo e ngaahi faʻahinga, ngaahi ʻata, mo e ngaahi fakataipe fakafolofola ʻoku nau fakahinohino kitautolu ki he Fakamoʻuí.

Laukonga ki Hono Puipuituʻá

  • Russell M. Nelson, “In This Holy Land,” Tambuli, Feb. 1991, 10–19.

  • “Konga Fakatupulaki F: Fakataipé mo e Fakafaʻahingá (typology) ʻi he Fuakava Motuʻá,” Old Testament Student Manual: Genesis–2 Samuel, 3rd ed. (Church Educational System manual, 2003), 111–15.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

2 Nīfai 11:4; Mōsese 6:63

Ngaahi fakataipe fakafolofola ʻo Kalaisí

Fakaʻaliʻali ha ngaahi fakatātā ʻo ha ngaahi fakaʻilonga pe ngaahi fakataipe ʻoku ʻiloa hangē ko ʻení:

ʻĪmisi
ngaahi fakataipe (fakaʻilonga) ki he sea teketeké (wheelchair), vakapuná, tapu e ifi tapaká, fale-mālōloó

Hili hono fakahā atu ʻe he fānau akó e ʻuhinga ʻo e ngaahi fakaʻilongá takitaha, ʻeke ange ha ngaahi sīpinga ʻo ha ngaahi fakaʻilonga pe fakataipe kehe ʻoku ʻiloʻi ngofuá.

Vahe tautau toko ua e fānau akó. Fakaafeʻi ʻa e hoa takitaha ke nau ako mo fakafehoanaki ʻa e 2 Nīfai 11:4 mo e Mōsese 6:63. Kole ange ke nau aleaʻi ʻa e meʻa ʻoku faitatau ai e ngaahi potufolofola ko ʻení pea mo e meʻa ʻoku nau akoʻi fekauʻaki mo Sīsū Kalaisí pea mo e taumuʻa ʻo e ngaahi fakatupu ʻa e ʻOtuá. Hili hono aleaʻi ʻe he ngaahi hoá ʻa e meʻa naʻa nau maʻú, fehuʻi ange ki he kalasí:

  • Te ke fakahaaʻi fēfē ha foʻi moʻoni mahuʻinga kuo hiki ʻi he ngaahi potufolofola ko ʻení? (ʻOku totonu ke ʻiloʻi ʻe he fānau akó ʻa e foʻi moʻoni ko ʻení: Naʻe fakatupu ʻa e ngaahi meʻa kotoa pē ke nau fakamoʻoniʻi ʻa Sīsū Kalaisi.)

  • Ko e hā ha niʻihi ʻo ha ngaahi sīpinga ʻo e ngaahi meʻa kuo “ʻomai ʻe he ʻOtuá” ko e “fakataipe ia kiate iá” (2 Nīfai 11:4), pe ko e fakataipe ʻo Sīsū Kalaisí?

Talaange ki he fānau akó ʻoku ʻi he folofolá kotoa ha ngaahi faʻahinga, ngaahi ʻata, ngaahi fakataipe, mo e tatau ʻo Sīsū Kalaisi. Fakamatalaʻi ange ko e ngaahi faʻahingá, ngaahi ʻatá, ngaahi fakataipé, mo e tataú ko e ngaahi fakafofonga ia ʻo ha ngaahi moʻoni maʻongoʻonga ange. Hangē ko ʻení, ko e Liahona ʻoku fakamatalaʻi ʻi he Tohi ʻa Molomoná ko ha fakafofonga ia ʻo e ngaahi folofola ʻa Kalaisí. Te tau nofotaha ʻi he konga ko ʻeni ʻo e lēsoní ki he ngaahi faʻahinga mo e ʻata ʻoku maʻu ʻi he Fuakava Motuʻá. Ko e lahi taha ʻo e ngaahi ʻata ko ʻení ko ha kakai, ngaahi meʻa, ngaahi meʻa naʻe hoko, pea mo ha ngaahi tūkunga (ʻe ala ʻaonga ke hiki ʻa e ngaahi kulupu ko ʻení ʻi he palakipoé). Hiki ʻa e lisi ʻo e ngaahi fakamoʻoni fakafolofola ko ʻení ʻi he palakipoé, pe ʻoange ia ki he fānau akó ʻi ha ngaahi laʻipepa tufa:

ʻĪmisi
laʻipepa tufa, ngaahi fakataipe ʻo Kalaisí

Ko e Ngaahi Faʻahinga, Ngaahi ʻAta, mo e Ngaahi Fakataipe ʻo Sīsū ko e Kalaisí

Ko e Ngaahi Faʻahinga, Ngaahi ʻAta, mo e Ngaahi Fakataipe ʻo Kalaisi he Fuakava Motuʻá

Ko e Lavameʻa ʻi he Moʻui ʻa Kalaisí

Sēnesi 22:1–14

Sione 3:16; 19:16–18; Sēkope 4:4–5

ʻEkesōtosi 3:7–8, 10–12

Mātiu 1:21; 2 Nīfai 6:17

ʻEkesōtosi 12:3, 5–7, 13–14, 46.

Sione 1:29; 19:14, 31–36; 1 Pita 1:18–19

ʻEkesōtosi 16:14–15, 18

Sione 6:5–10, 48–51

Levitiko 8:15, 30; 17:11

Hepelū 9:22; 13:12

Levitiko 16:2–6, 17

Hepelū 9:6–12; 10:11–12

Levitiko 22:19–22

Hepelū 9:14; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 20:22

Nōmipa 21:4–9

Sione 3:14–15; Hilamani 8:13–15

Siona 1:17; 2:10

Mātiu 12:38–40

Vahe ki ha tokotaha ako pe fānau ako tokolahi ange ke nau ako ʻa e ngaahi fakamoʻoni fakafolofola takitaha pea teuteu ke fakamatalaʻi ʻa e fakataipe ʻi he Fuakava Motuʻá pea mo e founga ʻo ʻenau tuhu kia Sīsū Kalaisí. Hili ha taimi feʻunga, kole ki he fānau akó ke nau lipooti ʻa e meʻa naʻa nau ʻiló.

Kapau ʻoku maʻu ha taimi feʻunga, fakakaukau ke aleaʻi ha niʻihi ʻo e ngaahi fakataipe ʻo Kalaisi ʻoku fakamatalaʻi ʻe ʻEletā Lāsolo M. Nalesoni ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻi heʻene fakamatala ko e “In This Holy Land” (Tambuli, Feb. 1991, 10–19).

Aleaʻi ʻe he kalasí ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • Ko e hā hoʻo fakakaukau ki hono fakatupu ʻo e meʻa kotoa pē ke fakafofongaʻi pe fakataipe ki he Fakamoʻuí?

  • Ko e hā hono mahuʻinga ʻo e hokohoko atu e fekumi ke ʻiloʻi ʻa e founga ʻoku fakamoʻoniʻi ai ʻe he ngaahi meʻa kotoa pē ʻa Sīsū Kalaisí? (Fakapapauʻi ʻoku mahino ki he fānau akó ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: Te tau lava ʻo ʻilo lahi ange kia Sīsū Kalaisi ʻi he taimi te tau ʻiloʻi ai ʻa e ngaahi ʻata, faʻahinga, mo e ngaahi fakataipe ʻoku nau fakamoʻoniʻi Iá.)

  • Kuo fakamālohia fēfē ʻe ha faʻahinga meʻa ʻokú ne fakataipe ʻa e Fakamoʻuí hoʻo tui kiate Iá?

  • Ko e hā te ke lava ʻo fai ke ke ʻiloʻi ai ʻa Kalaisi ʻi he ngaahi fakataipe kuo foaki mai kiate kitautolú?

2 Nīfai 11:2–6

Ko e ngaahi fakataipe mo e ngaahi ʻīmisi ʻo Kalaisi ʻi he ngaahi fuakava mo e ngaahi ouau ʻo e ongoongoleleí

Fakamatalaʻi ange ʻe nofotaha ʻa e konga ko ʻeni ʻo e lēsoní ʻi ha tafaʻaki kehe ʻo e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí ʻa ia ʻoku ʻi ai ha ngaahi fakataipe mo e ngaahi ʻīmisi ʻo Kalaisi. Fakaafeʻi ʻa e fānau akó ke nau fakatotolo ʻi he 2 Nīfai 11:2–6, ʻo kumi ʻa e ngaahi meʻa naʻe fiefia ai ʻa Nīfaí. Mahalo te ke fie fokotuʻu ange ke nau fakaʻilongaʻi ʻa e meʻa ʻoku nau maʻú.

  • Ko e hā ʻa e meʻa naʻe fiefia ai ʻa Nīfaí?

Fakamahino ange ʻa e kupuʻi lea ko e “ngaahi fuakava ʻa e ʻEikí” ʻi he veesi 5. Fakamatalaʻi ange ko e ngaahi fuakavá mo e ngaahi ouaú ko ha konga mahuʻinga ia ʻo e ongoongolelei taʻengata ʻa Sīsū Kalaisí. ʻOku lahi ha ngaahi ʻelemēniti ʻo e ngaahi fuakava mo e ngaahi ouau ʻoku fakataipe pea ʻoku nau akoʻi mo tataki kitautolu kia Sīsū Kalaisi. Fakaʻaliʻali ʻa e lea ko ʻeni ʻa ʻEletā Pulusi R. Makongikī (1915–85) ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, pea kole ki ha tokotaha ako ke ne lau leʻo lahi:

ʻĪmisi
ʻEletā Bruce R. McConkie

“Ko e ouau fakalangi pe mōihū kotoa pē naʻe tuʻutuʻuni ʻe he ʻOtuá, ʻa e feilaulau, fakataipe, mo e tatau kotoa; ʻa e meʻa kotoa pē kuo faifaiangé pea foaki ʻe he ʻOtuá ki Hono kakaí—naʻe tuʻutuʻuni mo fokotuʻu kotoa ʻi ha faʻahinga founga ke fakamoʻoni ki Hono ʻAló mo fakatefito e tui ʻa e kakai tuí ʻiate Ia pea mo e huhuʻi naʻe tomuʻa fakanofo ke Ne fakahokó” (The Promised Messiah: The First Coming of Christ [1978], 28).

  • Ko e hā ha tokāteline pe tefitoʻi moʻoni ʻoku akoʻi ʻi he fakamatala ko ʻení? (Ko ha tali ʻeni ʻe taha ʻe ala fai mai te tau fakatokangaʻi ha ngaahi fakataipe ʻo Kalaisi ʻi he ngaahi ouau ʻo e ongoongoleleí kapau te tau kumi ia.)

  • ʻE tokoni fēfē ʻa e ʻilo ko ʻení ʻi he taimi ʻoku tau kau ai ʻi he ngaahi ouau ʻo e ongoongoleleí?

Fakaafeʻi ʻa e fānau akó ke nau ako fakalongolongo ʻa e Loma 6:3–6 mo e 3 Nīfai 18:7, 11, mo kumi ʻa e ngaahi fakataipe ʻoku kau ki he Fakamoʻuí. Hili ia pea fehuʻi ange:

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻoku akoʻi ai ʻe he ngaahi fuakava pe ngaahi ouau ʻo e ongoongoleleí fekauʻaki mo e Fakamoʻuí mo tokoniʻi koe ke ke manatu kiate Iá?

Fai ange ha ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení, ke tokoni ke ongoʻi ʻe he fānau akó ʻa e moʻoni mo e mahuʻinga ʻo e ako ke fakatokangaʻi ʻa e ngaahi faʻahinga mo e fakataipe ʻo Kalaisí:

  • Ko e hā ha fakataipe ʻo e Fakamoʻuí ʻoku ʻuhinga lahi kiate koe?

  • ʻOkú ke fakapapauʻi fēfē ʻokú ke ʻilo ʻa e fakataipe ko ʻení?

  • Kuo tāpuekina fēfē hoʻo moʻuí ʻi hoʻo ʻilo ko ha fakataipe ʻeni ʻo Kalaisí?

Fakaafeʻi ʻa e fānau akó ke nau fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻi he lēsoni ko ʻení ʻaki haʻo fakaafeʻi kinautolu ke nau hiki ha founga te nau lava ai ʻo fakatokangaʻi lelei ange ʻa e ngaahi faʻahinga, ngaahi ʻata, pea mo e ngaahi fakataipe ʻo e Fakamoʻuí, ʻi he ngaahi ouau ʻo e ongoongoleleí, mo ʻenau moʻui fakaʻahó. Poupouʻi kinautolu ke nau fili ha ʻaho ʻi he kahaʻu vave maí te nau kumi fakalelei ai ha ngaahi ʻīmisi, ngaahi meʻa, pe ngaahi meʻa naʻe hoko ʻokú ne fakamanatu kiate kinautolu ʻa e Fakamoʻuí. Poupouʻi kinautolu ke nau tauhi ha lisi ʻo e meʻa ʻoku nau maʻú pea vahevahe ʻenau lisí mo ha mēmipa ʻo e fāmilí pe kaungāmeʻa pe mahalo ʻi he mītia fakasōsialé.

Laukonga ʻa e Tokotaha Akó

Paaki