Ki hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú
Lavameʻa mo e Fakamoʻuí
Māʻasi 2024

“Lavameʻa mo e Fakamoʻuí,” Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú, Fēpueli 2024.

Mālohi ke Teuteu pea Aʻusiá

Lavameʻa mo e Fakamoʻuí

Fai ʻe David A. Edwards

ʻŪ Makasini ʻa e Siasí

ʻOku tokoniʻi koe ʻe he Fakamoʻuí ke fakahoko ho ngaahi holi māʻoniʻoni ki ho kahaʻú.

ko e fāʻofua ʻa Sīsū Kalaisi ki ha kiʻi taʻahine

“Tokateu ki ho kahaʻú.” ʻOku hangē ko e pōpoaki ia ʻi he konga lahi ʻo e moʻui ʻa ha toʻu tupu—ʻi he akó, ʻi he lotú, ʻi he ngāué, ʻi ʻapi. Mahalo te ke kamata fakakaukau, “ʻIo, ʻio. Mahino ia.” Ko e moʻoni ʻokú ke ʻiloʻi ʻe hoko mai ʻa e kahaʻú pea ʻoku totonu ke ke teuteu ki ai. Pea ko hono moʻoní, ʻokú ke loto ke ʻai ho kahaʻú ke maʻongoʻonga.

ʻOku fakaʻau ke ke maʻu ha mahino ki hoʻo ongo fekauʻaki mo e kahaʻú. ʻOkú ke ako ʻa e meʻa ʻokú ke fiemaʻu moʻoní. ʻOkú ke loto ke fai ha ngaahi meʻa lelei mo ʻuhingamālie ʻi hoʻo moʻuí—ke fakahoko ha meʻa makehe mo ʻaonga ʻi he māmaní mo e moʻui ʻa e kakai kehé, ke tokoni ki he ʻOtuá mo hoʻo kāingá. ʻOku fakaʻau ke ke ʻiloʻi ʻoku tonu ʻeni pea te ke fiefia moʻoni ai.

Ko ia, ko ha ngaahi meʻa mahuʻinga ʻeni ʻe niʻihi ke ke ʻilo ʻi hoʻo tupulaki mo tokateu ki he kahaʻú:

  • ʻOku ʻafioʻi foki ʻe he ʻEikí ho lotó (vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 6:16). Koeʻuhí ʻoku lelei mo māʻoniʻoni hoʻo ngaahi fakaʻānaua moʻoni ki hoʻo moʻuí, ʻoku ʻiate koe ʻa Sīsū Kalaisi ke fakamālohia koe ʻi hoʻo teuteú.

  • ʻOku ʻikai ko hoʻo teuteu pē ke fai ha ngaahi meʻa; ʻokú ke aʻusia ʻa e tuʻunga ʻoku ʻafioʻi ʻe he Tamai Hēvaní mo e Fakamoʻuí te ke lava ʻo aʻusiá.

  • Te ke lava ʻo fiefia ʻi he lolotongá ʻi hoʻo teuteu foki ki he kahaʻú. ʻOku makehe ʻa e taimi ko ʻení ʻi hoʻo moʻuí, pea ʻoku hanga ʻe he ngaahi fili lelei ʻokú ke faí ʻo teuteuʻi koe ki ha kahaʻu lelei.

ʻI hoʻo fakakaukau ki he meʻa ʻokú ke tokateu ki aí, fakakaukau foki ki he founga ʻoku fakamālohia ai koe ʻe he Fakamoʻuí ʻi hoʻo hala fonongá. Pea fakakaukau ki he meʻa ʻokú Ne tokoniʻi koe ke ke aʻusiá.

Ko e Hā ʻa e Meʻa ʻOkú Ke Tokateu ki Aí?

Ko ha ngaahi sīpinga pē ʻeni ʻe niʻihi:

  • Ako lahi ange

  • Ngaahi fuakava fakatemipalé

  • Ngāue Fakafaifekau

  • Mali

  • Ngāué mo e maʻuʻanga moʻuí

  • Fāmilí mo e tuʻunga fakaemātuʻá

  • Moʻui fakaākonga ʻi he kotoa ʻo e moʻuí

ʻOku Fakamālohia Fēfē Koe ʻe he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi ʻi Hoʻo Tokateú?

Ko ha ngaahi sīpinga pē ʻeni ʻe niʻihi:

  1. ʻOkú Na fekauʻi mai ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní kiate koe, ʻa ia ʻe lava ke Ne:

    1. Fakafiemālieʻi koe.

    2. Tataki koe.

    3. Ueʻi fakalaumālie koe.

    4. Fakamanatu atu ʻa e ngaahi meʻa kuó ke akó.

    5. ʻOatu ha loto-falala kiate koe.

    6. ʻOmi ʻa e nongá kiate koe.

    7. Fakanonga hoʻo loto-tailiilí.

  2. ʻOkú Na ueʻi fakalaumālie ʻa e kau palōfitá ke nau akoʻi koe ʻo fakafou ʻi he:

    1. Konifelenisi lahí.

    2. Ngaahi makasini ʻa e Siasí.

    3. Ngaahi fakamafola makehé.

    4. Ngaahi uepisaiti mo e mītia fakasōsiale ʻa e Siasí.

    5. Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú: Ko ha Fakahinohino ki Hono Fakahoko ha Ngaahi Filí.

  3. ʻOkú Na ueʻi fakalaumālie ʻa e niʻihi kehé ke nau tokoniʻi mo poupouʻi koe, ʻo kau ai ʻa e:

    1. Mātuʻá.

    2. Ngaahi kaungāmeʻá.

    3. Kau takí.

    4. Kau faiakó.

Ko Hai ʻOku Tokoniʻi Koe ʻe Sīsū Kalaisi ke Ke Aʻusiá?

ʻOku tokoniʻi koe ʻe Sīsū Kalaisi ke ke hoko ʻo tatau mo e faʻahinga tuʻunga ʻokú Ne ʻi aí—ʻo tatau ange mo hoʻo Tamai Hēvaní.

ʻOkú Na fiefia ʻi he foʻi tupulaki kotoa pē ʻokú ke aʻusiá—ʻa e folofola kotoa pē ʻokú ke laú, ngāue faka-Siasi kotoa pē ʻokú ke fakahokó, ngāue fakaako kotoa pē ʻokú ke ngāue mālohi ki aí, sivi kotoa pē ʻokú ke ako ki aí, [polokalama] kotoa pē ʻokú ke kau atu ki aí, lea ʻofa kotoa pē ʻokú ke lea ʻakí, ngāue tokoni kotoa pē ʻokú ke faí, mo ha ngaahi meʻa lahi ange.

Te ke mateuteu lelei ange ki ho kahaʻú ʻi ha toe taimi kimuʻa, tuʻunga ʻi he mālohi ʻo e Fakamoʻuí. Pea te ke hoko ko ha tokotaha maʻongoʻonga ange.