Magpili sing may Kinaalam

Ni Elder Quentin L. Cook

Sang Korum sang Napulogduha

“Isikway ang malain, kag pilion ang maayo” (Isaiah 7:15).

Pinalangga kong mga kauturan, ang akon luyag sining gab-i amó ang pagpaambit sang laygay sa inyo tuhoy sa mga pamatbat kag mga pagpili.

Sang ako lamharon pa nga abogado sa San Francisco Bay Area, ang amon opisina nag-obra sang legal nga trabaho sa kompaniya nga nagpaggwa sang Charlie Brown holiday TV specials.¹ Ako nangin fan ni Charles Schulz kag sang iya tinugaPeanuts, kaupod kay Charlie Brown, Lucy, Snoopy, kag iban pa nga manami nga mga personahe.

Isa sa mga paborito ko nga kaladlawan nga mga linya amó ang natungod kay Lucy. Sa nadumduman ko ini, ang bisbol team ni Charlie Brown yara sa importante nga hampangsi Lucy yara sa tuo nga field, kag ang isa ka mataas nga bola naglupad pakadto sa iya. Ang mga inangan punô, kag yadto pinakaulihi sang ikasiyam nga ining. Kon masalô ni Lucy ang bola, ang iya team magdaug. Kon mabuy-an niya ang bola, ang sa pihak nga team magdaug.

Sa nagakatabo sa kaladlawan nga linya, ang bilog nga team nagpalibot kay Lucy samtang ang bola nagalupad paidalum. Si Lucy nagpanumdom, “Kon masalô ko ang bola, ako mangin isa ka idolo; kon indi ko ini masalô, mangin isa ako ka kanding.”

Ang bola nagpaidalum, kag samtang nga ang iya mga kaupod sa hampang makunyag nga nagatulok, ginbuy-an ni Lucy ang bola. Si Charlie Brown nadisgusto kag ginhaboy ang iya gwantes. Sa subong sini si Lucy nagtulok sa iya mga kaupod, nagpaninghawak, kag nagsiling, “Paano kamo nagapaabot nga sal-on ko ang bola samtang ako nagakabalaka nahanungod sa foreign policy sang aton pungsod?”

Ini isa sa madamo nga nagalupad nga mga bola nga ginbuy-an ni Lucy sa sulod sang mga tinuig, kag siya may bag-o nga balibad sa kada tion.² Bisan nga padayon nga kaladlawan, ang mga balibad ni Lucy mga panginrason; sila mga salâ nga mga rason sa iya pagpalta nga masalô ang bola.

Sa sulod sang pag-alagad ni Presidente Thomas S. Monson, masami siya nga nagtudlo nga ang mga pamatbat nagapat-ud sang aton padulungan.³ Sa sinang espiritu ang akon laygay sining gab-i amó ang pagdaug sang tanan nga mga pagpanginrason nga indi husto nga nagatapna sa aton paghimo sang husto nga mga desisyon, labi na gid ang tuhoy sa pag-alagad kay JesusCristo.Sa libro ni Isaiah kita ginatudluan, nga kitá dapat ”magsikway sang malain, kag magpili sang maayo.”⁴

Ako nagapati nga ini may isa ka kinatuhay nga importansya sa aton panahon, kon san-o man nga si Satanas mabangis nga nagagahum sa mga tagipusuon sang mga tawo sa madamo nga bag-o kag halos di-matalupangdan nga mga paagi, nga ang aton mga pagpili kag mga desisyon himuon sing mahinalungon, unay sa mga katuyuan kag mga pagtinguha naton. Kinahanglan naton ang pat-od nga pagsunod sa mga sugo kag ang estrikto nga pagtuman sa balaan nga mga kasugtanan. Kon aton ginatugutan ang mga pagpanginrason nga indi husto nga magtapna sa aton sa mga dulot sang templo, takos nga mga misyon, kag kasal sa templo, sila labi gid nga delikado. Ini masakit sa tagipusuon kon kitá nagapati sa sining mga katuyuan, apang nagapatumbaya sa aton pang-adlaw-adlaw nga ugali nga kinahanglan sa pagtuman sang mga ini.⁵

Ang iban nga mga lamharon nga mga tawo nagaplano nga magpakasal sa templo pero indi naga-date sang takos sa templo nga mga katulad nila. Sa kamatuoran, ang iban indi gid gani naga-date, pintok! Kamo nga nagaisahanon nga mga lalaki, samtang madugayan kamo nga nagapadayon nga nagaisahanon, pagkatapos sang nagakabagay nga edad kag kahamtong, kamo mangin labi nga komportable. Apang mas labinga di-comportablekamo sa katunayan sini! Kon mahimo kamo ”makunyagon nga makigbuylog”⁶ sa espirituhanon kag mga buluhaton-sosyal nga nagakaigô sa inyo tuyò nga magpangasawa sa templo.

Ang iban nagaawat sang ila pagpangasawa tubtob nga sila makatapos sang ila edukasyon kag makaangkon sang trabaho. Samtang ini ginabaton sang kadam-an sa kalibutan, ining panginrason indi nagapakità sang pagtuo, pagsunod sa laygay sang mga propeta sa ulihing mga adlaw, kag indi ini nagakabagay sa husto nga doktrina.

Sa sining karon lamang nakakilala ako sang lamharon nga lalaki. Ang iya tuyò amó ang magmisyon, makaangkon sang edukasyon, magpakasal sa templo, kag makaangkon sang matinuuhon kag malipayon nga panimalay. Naluyag gid ako sang iya mga katuyuan. Pero sa pagpadayon sang pagpakighambal, nagtuhaw sa akon ihibalo nga ang iya ugali kag ang iya mga pagpili indi nagakaigô sa iya mga tuluyuon. Nabatyagan ko nga tampad ang iya luyag nga magmisyon kag siya nagalikaw sa mga salâ nga magtapna sa iya pagmisyon, pero ang iya pang-adlaw-adlaw nga ginahimo indi nagahanda sa iya para sa panglawasnon, pangbalatyagon, pangkatipunan, pangkaisipan, kag espirituhanon nga mga pagtilaw nga iya maatubang.⁷ Indi siya nakatuon nga magtrabaho sing maukod. Indi siya seryoso sa pag-eskuwela. Nagtambong siya sa simbahan, apang walâ siya nakabasa sang Libro ni Mormon. Siya naggamit sang kadam-an sang iya tiyempo sa paghampang sang mga halampangon sa bideyo kag sosyal media. Siya daw nagahunahuna nga ang pagkadto sa misyon bastante na. Mga lamharon nga mga lalaki, kon mahimo magpamat-ud kamo nga mangin takos sa maayo nga ugali kag seryoso nga paghanda nga mangin mga representante sang aton Ginuo kag Manluluwas, nga si JesuCristo.

Ang akon interes indi lang nahanungod sa mga desisyon nga magbaylo sing daku sa inyo kabuhi apang subong man sa mga desisyon nga daw indi importantemga pang-adlaw-adlaw kag ordinaryo nga desisyon nga sa diin ang kadam-an sang aton tiyempo aton ginagamit diri. Sa sining mga bahin, dapat naton pasulabihon ang pagkahusto lang, pagkabalansi, kag labi na gid ang kaalamon. Importante nga madaug ang mga pagpanginrason nga indi husto kag magpili sang pinakamaayo nga mga pagpili.

Ang matahum nga ehemplo sa pagkinahanglan sang pagkahusto lang, pagkabalansi, kag kaalamon amó ang paggamit sang Internet. Sarang ini gamiton sa paghimo sang ulubrahon nga pangmisyonero, sa pagbulig sa mga katungdanan sang priesthood, sa pagpangita sang mga katigulangan para sa sagrado nga mga ordinansa sang templo, kag madamo nga iban pa. Ang ikasarang sini sa kaayuhan daku gid kaayo. Nahibal-an man naton nga ini makadulot sang daku nga kalain, nga nagalakip sang pornograpiya kag digital nga katampalasan,⁸ kag pagsugilanunay sa mga indi nakilala. Ini makahatag man sang kabuangan. Bilang masakit nga gintudlo ni Elder Randall L. Ridd sang nagligad nga konperensya, sa iya paghambal tuhoy sa Internet, ”Kamo masiud sa mga butang nga walâ sing bili nga nagausik sang inyo tiyempo kag nagapanubo sang inyo ikasarang.”⁹

Ang mga kaawatan kag supak sa katarungan indi lang nga yara sa Internet; yara sila sa kon diin man. Sila makaapekto indi lang sa aton mga batan-on apang sa tanan sa aton. Kitá nagakabuhi sa kalibutan nga sa kamatuoran yara sa kagamuhan.¹⁰ Kitá ginapalibutan sang mga napun-an sang mga pagpakità sang ”kasadyahan kag hampanganon” kag mahigko kag naguba nga mga kabuhi. Sila ginapakilala nga ugali nga tama sa kadam-an sang mga komunikasyon.

Si Elder David A. Bednar sining karon lang nagpaandam sa mga miyembro nga sila dapat mangin tampad sa paggamit sang sosyal media.¹¹ Ang dungganon nga lider sang pangkaisipan, si Arthur C. Brooks, nagpasulabi sang sini nga punto. Siya nagapanilag nga kon nagagamit sang sosyal media, daw sa nahuyog kitá nga magbantala sang maayo nga detalye sang aton mga kabuhi pero indi ang mabudlay nga panahon sa eskuwela ukon trabaho. Aton ginapakità ang di-kumpleto nga kabuhikon kaisa sa pagpataas sang kaugalingon ukon indi matuod nga paagi. Ginapaambit naton ining kabuhi, kag tungod sini ginalamon naton ang ”halos ang amó lang ... nga indi matuod nga mga kabuhi sang [aton] sosyal media nga mga ’kaabyanan.’” Si Brooks nagapahayag, ”Paano ini nga indi makapabatyag sang mas malain sa inyo sa paggamit sang bahin sang inyo tiyempo nga nagapakunokuno nga kamo mas malipayon sang sa kamatuoran, kag ang sa pihak nga bahin sang inyo tiyempo nagatan-aw kon daw ano ka mas malipayon ang iban sang sa inyo.”¹²

Kon kaisa daw nalumos kitá sa langolango nga mga kabuangan, mga walay pulos nga gahud, kag padayon nga pagbanggianay. Sa aton pagpanubô sang tunog kag sayasaton ang unod, may yara nga diutay gid lang nga magbulig sa aton padayon nga pagpangita sa aton matarong nga mga katuyuan. Ang isa ka amay nagsabat sa madamo nga mga pangabay sang iya mga anak nga mag-entra sa sining mga kaawatan. Siya nagpamangkot sing simple, ”Ini ayhan labi nga magpakamaayo sa inyo pagkatawo?

Kon kita nagapanginrason sa aton di-tama nga mga pagpili, daku man ukon diutay, nga indi nagasantù sa ginpanumbalik nga ebanghelyo, ginadula naton ang mga bugay kag mga pag-amlig nga kinahanglanon kag masami kitá nga ginasiud sang salâ ukon simple nga magtalang sa aton dalan.

Ako labi nga natublag sa kabuangan¹³kag sa punô ang hunahuna sang ”kada bag-o nga butang.” Sa Simbahan ginapadunggan naton kag ginakilala ang kamatuoran kag kaalam sang tanan nga butang. Apang kon ang kultura, kaalam, kag mga kostumbre sang katipunan ginabulág sa Plano sang Kalipayan sang Diyos kag sa kinahanglan nga tuyò ni JesuCristo, maabot ang indi mapunggan nga pagkarumpag sang sosyedad.¹⁴ Sa aton panahon, bisan pa nga may walay katumbas nga mga ganar sa kadam-an nga mga natungdan, labi na gid sa siyensya kag komunikasyon, ang kinahanglanon nga duna nga mga prinsipyo nahagas kag ang tingub nga kasadya kag kaayuhan nabuhinan.

Sang si Pablo nga Apostol gin-agda nga mghambal sa Mars Hill sa Athens, natukiban niya ang pareho nga pagpakunokuno nga kaisipan kag ang kakulangan sang matuotuod nga kaalam nga nagaluntad subong.¹⁵ Sa kasulatan sa Acts mabasa naton ang ining sugilanon: ”Kay ang tanan nga mga Athenian kag mga dumuluong nga didto naga-estar walâ sing iban pa nga naluyagan, kundi ang magbaisay tuhoy sa pilá ka bag-o nga mga butang.”¹⁶ Si Pablo nagtumod sa Pagkabanhaw ni JesuCristo. Sang mahangpan sang panong ang iya relihiyoso nga kinatuhay sang iya mensahe, siya ginyaguta sang iban; kag ang pilá sa ila nagbali-walâ lang sa iya kag nagsiling, ”Pamatian ka namon liwat sa sining bagay.”¹⁷ Si Pablo naghalin sa Athens nga indi madinalag-on. Si Dean Frederick Farrar nagsulat sa sining pagduaw: ”Sa Athens siya indi nagtukod sang simbahan, sa Athens walâ siya sing sinulat, kag sa Athens, masami siya nag-agi sa kasilinganan sini, apang indi na gid siya liwat nagkadto didto.”¹⁸

Nagapati ako sa inspirado nga mensahe ni Elder Dallin H. Oaks nga nagabahin sa gintung-an sang maayo, labing maayo, kag pinakamaayo” nga nagahatag sang epektibo nga paagi sa pagbinagbinag sang mga pagpili kag mga pang-una nga mga butang.¹⁹ Ang kadam-an sang mga pagpili indi duna nga malain, apang kon sila naga-ubos sang tanan naton nga panahon kag nagapahalín sa aton pinakamaayo nga mga pagpili, gani sila sa katapusan maghalit sa aton.

Bisan pa ang mga mapuslanon nga mga pagtinguha nagakinahanglan nga binagbinagon para mapat-od kon sila nagaawat sa aton pinakamaayo nga mga katuyuan. Ako may isa ka halandumon nga diskusyon kaupod sa akon amay sang ako lamharon pa. Siya indi nagpati nga ang kadam-an sang mga batan-on nagtumod ukon naghanda sa malawig nga mga tuluyuonkatulad sang trabaho kag paghanda sang kinahanglanon sa mga panimalay.

Ang makahulugan nga pagtuon kag ang pagpreparar paagi sa pagtrabaho amó ang padayon nga mataas nga ginatugyan nga unang hilimuon sang akon amay. Ginkilala niya ang mga buluhaton sa gwa sang pagtuon, katulad sang kon ano ang kaugyon sang debate kag gobyerno pang-estudyante sa akon kinahanglanon nga mga tuluyuon. Indi siya segurado sa madamo nga tiyempo nga akon gingamit sa pagpakighimbon sa putbol, basketbol, bisbol, kag sa palumbaan. Ginkilala niya nga ang atletiks nagapadugang sang kusog, pagpadugay, kag pagpakig-ugyon nagpamat-od nga basi ang pagtumod sa isa ka hampang sa malip-ot nga panahon labi nga maayo. Sa iya panan-aw, ang mga hampang maayo pero indi pinakamaayo para sa akon. Siya natublag nga ang iban nga mga hampang para lang sa pagpasad sang padungog sa lokal kag kabantugan sa baylo sang mas importante nga nagapadayon nga mga tuluyuon.

Sa sining sugilanon, isa sa mga rason kon ngaa naluyagan ko ang istorya ni Lucy nga nagahampang sang bisbol amó nga sa isip sang akon amay dapat nga ako magtuon sang foreign policy kag indi matublag tuhoy sa balá masalô ko ang bola. Dapat ko ipaathag nga ang akon iloy naluyag gid sa mga hampang. Kon siya ma-ospital amó lang ang makabangud nga indi siya makatambong sa isa sa mga hampang.

Nagpamat-od ako nga sundon ang laygay sang akon amay kag indi na naghampang sa kolehiyo sang pangkontrahanay nga hampang sang mga kolehiyo. Sang sini gani ang hayskul putbol coach nagpahibalo sa akon nga ang Stanford putbol coach luyag nga magpanyaga upód sa akon kag kay Merlin Olsen. Ang yadtong mga labing bata-on pa basi indi makakilala kay Merlin. Siya daw indi mapatihan nga all-American tackle sa Logan High School putbol team nga sa diin ako naghampang nga quarterback kag safety, kag returned kickoffs kag punts. Sa hayskul si Merlin ginrekluta sang mga pinakabantog nga mga awtoridad sang putbol sa bilog nga kapungsuran. Sa kolehiyo nagdaug siya sang Outland Trophy bilang pinakamaayo nga lineman sa bug-os nga pungsod. Si Merlin sa katapusan nangin ikatlo nga pinili sa kabilogan nga listahan sang National Football League kag sunod-sunod nga naghampang sang 14 ka makatilingala nga hampang. Siya ginbaton sa propesyonal Hall of Fame sang 1982.²⁰

Ang pagpanyaga kaupod sa coach sang Stanford didto sa restawran sang Bluebird sa Logan, Utah. Pagkatapos sang amon pagkamustahanay, siya indi nagtulok sa akon bisan isa ka bes. Siya nakighambal sang direkta kay Merlin kag indi ako ginsapak. Pagkatapos sang panyaga, sa una nga bes, nag-atubang siya sa akon pero indi siya nakadumdom sang akon ngalan. Gani sini, siya nagpahibalo kay Merlin, ”Kon pilion mo ang Stanford kag luyag mo nga dalhon ang imo abyan upód sa imo, siya may maayo nga mga greyd kag puwede nga kami na ang bahala.” Ining eksperyensya nagpamatuod sa akon nga dapat sundon ko ang maalamon nga laygay sang akon amay.

Ang akon tuyò indi nga hatagan kamo sang pagkatalaw sang buót sa paghimbon sa mga hampang ukon sa paggamit sang Internet ukon iban pa nga bilidhon nga mga buluhaton nga naluyagan sang mga bata-on. Sila mga sari sang buluhaton nga nagakinahanglan sang pagkahusto lang, pagkabalansi, kag kaalam. Kon ginasunod sing may kaalamon, sila makapaayo sa aton mga kabuhi.

Sa amó man, ginapaisog ko ang tanan, lamharon kag tigulang, suliton ang mga tuluyuon kag mga katuyuan kag magtinguha sa paggamit sang mas daku nga disiplina. Ang aton pang-adlaw-adlaw nga ugali kag mga pagpili dapat nga nagakabagay sa aton mga tuluyuon. Kinahanglan kitá nga maglabaw pa sa aton mga pagpanginrason nga indi husto kag mga kaawatan. Labi na gid nga kinahanglan nga magpili sang mga nagakabagay sa aton mga kasugtanan sa makatarungan nga pag-alagad kay JesuCristo.²¹Dapat indi naton paghalinán sang aton mga mata, ukon hulugon ang bola sa anuman nga rason.

Ining kabuhi amó ang tion sa paghanda nga mag-atubang sa Diyos.²² Kitá mga malipayon kag masinadyahon nga mga tawo. Ginakilala naton ang maayo nga mga kaladlawan kag nagapakamahal kitá sang indi pormal nga tiyempo kaupod sa mga abyan kag mga panimalay. Pero dapat man naton kilalahon nga may yara nga seryoso nga tuyò nga dapat mangin talaksan sang aton pag-atubang sa kabuhi kag sa tanan nga mga pagpili naton. Ang mga kaawatan kag mga pagpanginrason nga indi husto nga nagapugong sa aton pag-uswag tuman nga makahalalit, apang kon sila nagabuhin sa aton pagtuo kay JesuCristo kag sa Iya Simbahan, sila makahaladlok.

Ang akon pangamuyo amó nga bilang hugpong sang mga nagakapot sang priesthood, ang aton ugali dapat nga bagay sa aton dungganon nga mga katuyuan nga kinahanglanon sang yadtong mga nagaalagad sa Agalon. Sa tanan nga mga butang dapat naton panumdumon nga ang mangin ”maisog sa pagpamatuod sa kay Jesus”isa ka daku nga pagtilaw nga nagapihak sa tunga sang selestiyal kag terestiyal nga mga ginharian.²³ Luyag naton nga yara kitá sa bahin sang selestiyal nga ulot. Bilang isa sa iya mga apostoles, ako nagapamatuod sa alibutod sang akon tagipusuon sa pagkamatuod sang Pagpasag-uli kag sa pagkadiyos ni JesuCristo, ang aton Manluluwas. Sa ngalan ni JesuCristo, amen.