Padayon nga Hilway, Agud Maghulag para sa Ila Mga Kaugalingon
Pagbuot ini sang Diyos nga kita mangin hilway nga mga lalaki kag mga babaye nga ginpakasarang agud maglab-ut sa aton lubos nga ikasarang angay sa mga butang sa kalibutan kag sa espiritu.
Sa drama ni William Shakespeare nga Ang Kabuhi ni King Henry V ini naglakip sa isa ka eksena sa kagab-ihon sa kampo sang English nga mga soldado sa Agincourt antes sa ila pag-inaway batok sa army sang France. Sa diutay nga kasanag kag di-lubos nga pagpanago, si King Henry naglibot nga walâ makilal-an sa tunga sang mga soldado niya. Naga-istorya siya sa ila, sa tuyo nga mahibal-an ang disposisyon sang di-maayong nakulangan sa numero nga mga tropa niya, kag bangud walâ siya makilal-an, matampad sila sa ila mga komentar. Sa isa ka paghambalanay, sila nangatarungan parte sa kon sin-o ang may responsibilidad sa kon ano nga matabo sa mga soldado sa pag-inaway ang hari balá ukon ang kada isa ka hangaway.
Sa isa ka punto si King Henry nagapahayag,”Nagapati ako nga walâ na sang iban pa nga lugar nga malipayon ako nga mapatay sangsa kaupod sa katilingban sang hari; nga ang kawsa niya makatarungan.”
Si Michael Williams nagasabat, “Ina lapaw sangsa nahibal-an namon.”
Ang kaupod niya nagasugot, “Huo, ukon mas kapin pa sangsa dapat namon tukibon, bangud nagakaigô ang amon nahibal-an, kon nahibal-an namon nga kami mga alagad sang hari: kon ang kawsa niya salâ, ang amon pagsunod sa hari nagadula sang salabton namon sa sinâ.”
Si William nagadugang, “Kon ang kawsa nangin indi maayo, ang hari mismo ang may mabug-at nga salabton.”
Indi makatilingala, si King Henry nagasupak, “Ang katungdanan sang kada alagad iya sang hari, apang ang kalag sang kada alagad kaugalingon niya.” 1
Si Shakespeare walâ magtinguha nga masabat ang debate sa drama, kag sa isa ka porma ukon iban ini isa ka debate nga nagapadayon padulong sa aton panahonsin-o ang nagaangkon sang responsibilidad sa nagakatabo sa aton mga kabuhi?
Kon ang mga butang nangin malain, may huyog kita nga basulon ang iban ukon bisan pa gani ang Diyos. Kon kaisa ang balatyagon nga dapat kita buligan nagapangibabaw, kag ang kada isa ukon mga grupo nagasaylo sang responsibilidad parte sa kaayuhan nila sa iban nga katawhan ukon sa mga gobyerno. Sa espirituhanon nga mga butang ang pila nagahunahuna nga ang mga lalaki kag mga babaye indi kinahanglan nga magtinguha para sa kaugalingon nga pagkamatarong bangud ang Diyos nagapalangga kag nagaluwas sa aton “sa kon ano man kita.”
Apang ang Diyos luyag nga ang mga anak Niya dapat maghulag suno sa moral nga pagpili nga ginhatag Niya sa ila, “agud ang kada tawo sarang nga mangin may salabton parte sa kaugalingon nga mga sala sa adlaw sang paghukom.”2 Ini plano kag pagbuot Niya nga may kabug-osan kita sa papel sang paghimo sang mga desisyon sa aton kaugalingon nga drama sa kabuhi. Ang Diyos indi maghimo sang aton kabuhi para sa aton ukon magpamilit sa aton nga daw sa mga tutoytutoy Niya, subong sa ginpanugyan sang kaisa ni Lucifer. Ang mga propeta Niya indi man magbaton sang papel bilang manughulag sang tutoytutoy sa luyo sang Diyos. Si Brigham Young nagsiling: “Walâ ako sang luyag nga bisan sin-o nga Ulihing Santos sa sining kalibutan, ukon sa langit, ang malipay sa bisan ano nga ginahimo ko, luwas kon ang Espiritu sang Ginuong JesuCristoang espiritu sang bugna, nagpalipay sa ila. Luyag ko nga sila makahibalo sa ila mga kaugalingon kag mahangpan nila sa ila mga kaugalingon.”3
Gani ang Diyos walâ nagaluwas sa aton “sa kon ano man kita,” una, bangud “sa kon ano man kita” kita di-matinlo, kag “walâ sang di-matinlo nga butang ang sarang magpuyo ... sa iya atubang; tungod, sa linggwahe ni Adan, Tawo sang Pagkabalaan and iya ngalan, kag ang ngalan sang Bugtong Niya nga Anak amó ang Anak sang Tawo [sang Pagkabalaan].” 4Kag ikaduha, ang Diyos indi maghimo nga buhaton kita nga mangin bisan ano man nga walâ naton ginapili paagi sa aton mga hulag nga magmangin. Tunay nga palangga Niya kita, kag bangud palangga Niya kita, walâ Niya kita ginapilit ukon ginapabay-an. Sa luyo sini, Siya nagabulig kag nagagiya sa aton. Huo, ang tunay nga pagpakita sang pagpalangga sang Diyos amó ang Iya mga kasuguan.
Dapat kita (kag ginahimo naton) magkasadya sa gin-aprobahan sang Diyos nga plano nga nagatugot sa aton nga maghimo sang aton mga pagpili nga maghulag para sa aton mga kaugalingon kag makaagi sa mga bunga, ukon subong sa ginasiling sang mga kasulatan, agud “makatilaw sang mapait, para [kita] makahibalo magpakamahal sang maayo.” 5 Dalayon gid kita nga nagapasalamat nga ang Pagpasag-uli sang Manluluwas naglutos sa unang kalapasan agud nga kita mabun-ag sa sining kalibutan kag indi pagsilotan bangud sa kalapasan ni Adan.6 Gani kay natubos sa Pagkapukan, ang kabuhi naton nagasugod nga inosente sa atubang sang Diyos kag “mangin hilway sa walây katubtuban, nakakilala sang maayo sa malain; sa paghulag para sa [mga kaugalingon naton] kag walâ ginapahulag.”7 Sarang kita magpili nga magmangin isa ka sahi sang tawo nga luyag naton, kag sa bulig sang Diyos, ina sarang nga magmangin kasubong Niya. 8
Ang ebanghelyo ni JesuCristo nagbukas sa alagyan sa kon ano kita sarang nga magmangin. Paagi sa Pagpasag-uli ni JesuCristo kag sa grasya Niya, ang mga kapaslawan naton nga magsunod sa layi selestiyal nga himpit kag padayon sa sining kabuhi sarang mapanas kag kita ginpakasarang agud nga makahimo sang isa ka Cristohanon nga pagkatawo. Apang ang hustisya nagapangayo nga walâ sing matabo sa mga ini kon indi upod ang aton maluyagon nga pagsugot kag pagpakigbuylog. Dalayon gid nga amó sini. Ang aton pagtuhaw mismo sa kalibutan bilang mga tinuga nga lawasnon amó ang bunga sang isa ka pagpili sang kada isa sa aton nga magpakigbuylog sa plano sang Amay.9 Gani, ang kaluwasan pat-ud nga indi bunga sang Diyosnon nga damgo ukon ini matuman sa Diyosnon nga pagbuot lamang. 10
Ang hustisya isa ka duna nga kinaiya sang Diyos. Sarang kita nga mag-angkon sang pagtuo sa Diyos bangud Siya himpit nga masaligan. Ang mga kasulatan nagatudlo sa aton nga “Ang Diyos walâ nagalakat sa tiko-tiko nga mga alagyan, ukon siya nagaliko sa tuo nga kamot ukon sa walá, ukon nagabaylo sa iya hinambalan, gani ang mga alagyan niya diretso, kag ang iya banas isa ka nagapalibot nga walây katapusan”11 kag ”ang Diyos walâ sing pagtahud sa hitsura sang mga tawo.”12 Nagasalig kita sa Diyosnon nga kalidad sang hustisya para sa pagtuo, pagsalig, kag paglaum.
Apang bilang bunga sang mahimpit nga pagkamatarung, may pilá ka mga butang nga ang Diyos indi magbuhat. Indi Siya sarang nga magpagusto sa pagluwas sang pilá kag magtapok sa mga iban. Siya “indi sarang nga maglantaw sa salâ nga may bisan ano ka diutay nga pagpasugot.”13 Indi Siya sarang nga magtugot sa kaluoy nga magkawat sa hustisya.14
Ini mabaskog nga ebidensya sang Iya hustisya nga ang Diyos naghimo sang nagaupod nga prinsipyo sang kaluoy. Ini bangud Siya matarung nga nagpahito Siya sang paagi para sa kaluoy nga maghimo sang di-mabaliwalâ nga papel sini sa aton padulongan sa walây katubtuban. Gani karon, “ang hustisya nagapatuman sang tanan niya nga mga ginapangayo, kag amó man ang kaluoy nga nagaangkon sang tanan nga iya.”15
Nahibal-an naton nga “ang mga pag-antus kag kamatayon niya nga indi nakasalâ, nga amó siya [sang Amay] ginpalangga sang labi; … ang dugo sang [Iya] Anak nga ginpaagas” 16 nga nagasabat sa mga ginapangayo sang hustisya, nagahatag sang kaluoy, kag nagatubos sa aton.17 Gani man, ”suno sa hustisya, ang plano sang pagtubos indi sarang mapahitabo, lamang sa mga tulumanon sang paghinulsol. ”18 Ini amó ang kinahanglanon sang kag ang oportunidad sa paghinulsol nga nagatugot sa kaluoy sa paghimo sang buluhaton sini nga walâ sang pagtasak sa hustisya.
Si Cristo napatay indi agud magluwas sang bisan ano lamang apang agud maghalad sang paghinulsol. Nagasalig kita “sing lubos sa mga merito niya nga amó ang gamhanan sa pagluwas”19 sa paagi sang paghinulsol, apang ang paghulag sa paghinulsol isa ka pagbag-o nga ginabuot sa kaugalingon. Gani sa paghimo sang paghinulsol nga kondisyon para sa pagbaton sang dulot sang grasya, ang Diyos nagapasarang sa aton nga magpabilin nga responsable para sa aton mga kaugalingon. Ang paghinulsol nagatahud kag nagasustener sa aton husto nga pagpili: ”Kag gani ang kaluoy makasabat sa mga ginapangayo sang hustisya, kag ginahakos sila sa mga butkon sang kaluwasan, samtang siya nga walâ nagagamit sang pagtuo padulong sa paghinulsol may kataglaman sa bug-os nga layi sang mga ginapangayo sang hustisya; gani sa iya lamang nga may pagtuo padulong sa paghinulsol ginapahanabo ang daku kag walây katapusan nga plano sang pagtubos.”20
And sayop nga paghangop parte sa hustisya kag kaluoy sang Diyos isa ka butang; ang paghimutig parte sa Diyos ukon sa Iya pagkagamhanan isa pa gid, apang ining duha nagabunga sa aton diutay nga kadalag-ankon kaisa tuman ka diutaysangsa lubos naton nga Diyosnon nga ikasarang. Ang Diyos nga walâ sang mga ginapangayo amó ang nagaobra nga kasubong sang Diyos nga walâ nagatuhaw. Ang kalibutan nga walâ sang Diyos, ang nagakabuhi nga Diyos nga nagatukod sang husto nga mga layi agud magdumala kag magpakahimpit sa Iya mga anak, amó man ang kalibutan nga walâ sang kamatuoran ukon hustisya sa katapusan. Ini isa ka kalibutan kon diin ang nagagahum sing lubos amó ang kahustuhan nga walâ sing pagkapat-ud.
Ang relativism ukon walâ sing pagkapat-ud nagakahulgan nga ang kada isa ka tawo amó ang pinakamataas nga awtoridad sang iya kaugalingon. Matuod, ini indi lamang yadtong mga nagahimutig sa Diyos nga nagapati sa sining pilosopiya. Ang pilá nga nagapati sa Diyos nagapati gihapon nga sila sa mga kaugalingon nila, kada isa, ang nagadesisyon kon ano ang husto kag sayop. Ang isa ka lamharon nga hamtong nagsiling sa sini nga paagi: “Walâ ko ginahunahuna nga ako makasiling nga ang Hinduism sayop ukon ang Catholicism sayop ukon ang Episcopalian sayopginahunahuna ko nga ini depende sa imo ginapatihan. … Walâ ako nagapati nga may husto ukon sayop.”21 Ang isa pa, sang ginapamangkot kon ano ang basihan sang iya relihiyosong mga pagpati, nagsabat, “Akoini nagaabot gid sa amó sina. Ang buót ko silingon paano nga may ara nga awtoridad parte sa imo ginapatihan?”22
Sa yadtong nagapati sa bisan ano ukon ang tanan sarang nga mangin matuod, ang pagpahayag sang diretso, permanente, kag kabilogan nga kamatuoran daw sa pagpamilit“Indi dapat ako pagpiliton nga magpati sa isa ka butang nga matuod nga indi ko nagustohan. Apang ang ina walâ nagabaylo sa pagkamatuod. Ang di-pagkagusto sa layi sang pagbalani indi makapugong sa isa ka tawo nga mahulog kon siya maglakat sa pil-as. Ang amo matuod man sa walây katapusan nga layi kag hustisya. Ang kahilwayan walâ nagaabot halin sa pagpamatok sini apang sa pagsunod sini. Ina tig-una sa kaugalingon nga gahum sang Diyos. Kon indi bangud sa pagkamatuod sang permanente kag di-mabag-o nga mga kamatuoran, ang dulot sang pagpili walâ sing kahulogan bangud indi gid naton makit-an sa palaabuton kag tuyo-on ang mga bunga sang aton mga binuhatan. Subong sa ginhambal ni Lehi: “Kon magasiling kamo nga walâ sang layi, magasiling kamo nga walâ man sang salâ. Kon magasiling kamo nga walâ sang salâ, magasiling man kamo nga walâ sang pagkamatarong. Kag kon walâ sang pagkamatarong walâ sang kalipayan. Kag kon walâ sang pagkamatarong ukon kalipayan walâ sang silot ukon kapiut. Kag kon walâ ining mga butang walâ sang Diyos. Kag kon walâ sang Diyos walâ kita, bisan man ang kalibutan; kay walâ kontani ang pagtuga sang mga butang, ukon ang paghulag ukon ang pahulagon; gani, ang tanan nga mga butang dapat gid nga nadula.”23
Parte sa mga butang nga angay kalibutanhon kag espirituhanon, ang oportunidad nga magbaton sang kinaugalingon nga responsibilidad isa ka dulot sang Diyos nga kon walâ ini indi naton matuman ang lubos naton nga ikasarang bilang mga anak sang Diyos. Ang kinaugalingon nga salabton angay nga mangin isa ka kinamatarong kag katungdanan nga dapat naton pangapinan sing dalayon; ini yara sa idalom sang pagsalakay halin pa sa Pagtuga. Dapat naton pangapinan ang pagka-may–salabton batok sa mga tawo kag mga programa nga (kon kaisa may pinakamaayo nga mga tuyo) maghimo sa aton nga salaguron. Kag dapat pangapinan naton ini batok sa aton kaugalingon nga mga huyog nga maglikaw sa pagtinguha nga ginakinahanglan sa pagpalambo sang mga talento, mga abilidad, kag Cristohanon nga pagkatawo.
May isa ka istorya parte sa isa ka tawo nga indi gid luyag mag-obra. Luyag niya nga siya atipanon sa tanan niya nga pagkinahanglan. Sa iya pinsar, ang Simbahan ukon ang gobyerno, ukon ining duha, may utang sa iya bangud siya nagbayad sang iya mga buhis kag ikapulo. Walâ siya sang kalan-on apang nagpamatok sa pag-obra para sa pag-atipan sang iya kaugalingon. Bangud sang kapaslawan kag kaugot, yadtong mga nagtinguha nga magbulig sa iya nagpamat-od nga dalhon na lang siya sa patyo bangud indi man gani siya maglihok bisan diutay agud saguron ang kaugalingon. Pakadto sa patyo, ang isa ka tawo nagsiling, “Indi naton mahimo ini. May pila ako ka mais nga sarang ihatag sa iya.”
Gani ginpaathag nila ini sa tawo, kag siya nagpamangkot, “Naupakan na bala ini?”
Nagsabat sila, “Walâ pa.”
“Ti,” siling niya, “diretso lang.”
Pagbuot ini sang Diyos nga kita mangin hilway nga mga lalaki kag mga babaye ginpakasarang agud maglab-ut sa aton lubos nga ikasarang angay sa mga butang sa kalibutan kag sa espiritu, nga kita mangin hilway sa nagapakanubo nga mga limitasyon sang kaimulon kag pagkaulipon sang salâ, nga kita makaagum sang kinaugalingon nga pagtahud kag kahilwayan, nga mangin handa kita sa tanan nga mga butang agud magbuylog sa Iya sa ginharian selestiyal.
Walâ ko ginadamgo nga matuman naton ini sa aton kaugalingon nga mga pagtinguha lamang nga walâ sang tuman kadaku kag dalayon nga bulig Niya. “Nahibal-an naton nga paagi sa grasya kita naluwas, pagkatapos sang tanan nga aton mahimo.”24 Kag indi kinahanglan naton ang makaagum sang pilá ka pinakamanubo nga andana sang ikasarang ukon kaayo antes ang Diyos magtabangang Diyosnon nga tabang nga mabaton naton sa kada oras kada adlaw, bisan diin man kita sa banas sang pagkamatinumanon. Apang nahibal-an ko nga labaw pa sa pagkaluyag sang Iya tabang, dapat nga magpaningkasog kita sa aton mga kaugalingon, maghinulsol, kag magpili sa Diyos agud nga Siya makabulig sa aton mga kabuhi suno sa hustisya kag husto nga pagpili. Ang akon pangabay simple lamang nga kitá magbaton sang responsibilidad kag mag-obra agud nga may ara sang isa ka butang nga gamiton ang Diyos agud buligan kita.
Nagasaksi ako nga ang Diyos nga Amay nagakabuhi, nga ang Anak Niya, si JesuCristo, amó ang aton Manunubos, kag ang Balaan nga Espiritu kaupod naton karon. Ang luyag Nila nga magbulig sa aton walâ sing duda, kag ang Ila ikasarang walâ sing dulunan. Tuguti nga “magbugtaw kag magbangon kita halin sa yab-ok, ... nga ang mga kasugtanan sang Walây Katapusan nga Amay nga ginahimo niya para sa [aton] sarang matuman.”25 Sa ngalan ni JesuCristo, amen.