Pagpalangga sa Iban kag Pagpangabuhi nga Upód ang Mga Kinatuhay

Ni Elder Dallin H. Oaks

Sang Korum sang Napulogduha

Bilang mga sumulunod ni Cristo dapat kitá magpangabuhi nga may paghidaet upód ang iban nga indi nagaugyon sa aton mga salandigan ukon nagabaton sang mga panudlo nga sa diin ang mga ini ginabasihan.

I.

Sa ulihing mga adlaw sang Iya pagpang-alagad sa kalibutan, si Jesus naghatag sa mga disipulo Niya sang gintawag Niya nga “isa ka bag-o nga sugo” (John 13:34). Ginsulit sang tatlo ka beses, inang sugo simple apang mabudlay: “Magpalangga sa kada isa, subong nga Ako nagapalangga sa inyo” (John 15:12; tan-awa man bersikulo 17) Ang tudlo nga magpalangga sa kada isa sentro sa tudlo sang pagpang-alagad sang Manluluwas. Ang ikaduhang daku nga sugo amo ang “magpalangga sa kasilingan mo subong sa pagpalangga mo sa imo kaugalingon” (Matthew 22:39). Si Jesus nagtudlo, ”Palanggaon mo ang imo mga kaaway” (Matthew 5:44). Apang ang sugo nga magpalangga sa iban subong sa pagpalangga Niya sa Iya panong para sa mga disipulo Niyakag sa atonisa ka panghangkat nga pinasahi. ”Sa katunayan,” si Presidente Thomas S. Monson nagtudlo sa aton sang nagligad nga Abril, ”ang pagpalangga amó ang pinakaunod sang ebanghelyo, kag si JesuCristo amó ang aton Modelo. Ang kabuhi Niya isa ka palanublion sang pagpalangga.”¹

Ngaa nga mabudlay gid ang makaangkon sang Cristohanon nga pagpalangga sa kada isa? Ini mabudlay bangud dapat kita nga mangabuhi sa tunga sang yadtong walâ nagaambit sa aton mga pagpati kag talaksan kag mga obligasyon sa kasugtanan. Sa Iya dakung Nagapatunga nga Pangamuyo, ginhalad walâ madugay antes sa Iya Paglansang, si Jesus nagpangamuyo para sa mga sumulunod Niya: “Ginhatag ko sa ila ang pulong mo; kag ang kalibutan nagtamay sa ila, bangud indi sila iya sang kalibutan, subong nga ako indi iya sang kalibutan” (John 17:14). Dayon, sa Amay Siya nagpangabay, “Walâ ko ginapangamuyo nga kuhaon mo sila paggwa sa kalibutan, apang nga ipahilayo mo sila sa kalautan” (bersikulo 15).

Mangabuhi kita sa kalibutan apang indi iyaof sang kalibutan. Dapat nga mangabuhi kita sa kalibutan bangud, subong sa gintudlo ni Jesus sa parabola, ang Kaharian Niya “kasubong sang pangpahabok,” nga ang obra amo ang magpaalsa sa bilog nga pighol paagi sa impluhensya sini (tan-awa Luke 13:21; Matthew 13:33; see also 1 Corinthians 5:6–8). Ang mga sumulunod Niya indi makahimo sini kon sila mag-upód lamang sa yadtong kasubong sa ila mga pagpati kag pagginawi. Apang ang Manluluwas nagtudlo man nga kon palangga naton Siya, magatuman kita sang mga sugo Niya (tan-awa ang John 14:15).

II.

Ang ebanghelyo may madamo nga mga tudlo parte sa pagtuman sang mga sugo samtang nagapangabuhi sa tunga sang katawhan nga tuhay ang mga pagpati kag pagginawi. Ang mga tudlo parte sa pagbinaisay yara sa tunga. Sang ang nabanhaw nga Cristo nakatukib sa mga Nephite nga nagasinuay parte sa pagbunyag, naghatag Siya sang maathag nga direksyon kon paano ining ordinansa pagabuhaton. Dayon nagtudlo Siya sining dakung prinsipyo:

“Mangin walâ sang pagsinuay sa tunga ninyo, subong sang nangin amó sadto, ukon walâ man sang mga pagsinuay sa tunga ninyo nahanungod sa mga bahin sang akon doktrina, subong sang nangin amó sadto.

”Kay sa pagkamatuod, sa pagkamatuod ginasiling ko sa inyo, siya nga may espiritu sang pagbinaisay indi sa akon, apang iya sang yawa, nga amó ang amay sang pagbinaisay, kay ginasugyot niya ang mga tagipusuon sang katawhan sa pagpakigbais nga may kaakig, kag isa batok sa isa.

“Yari karon, ini amo … ang akon doktrina, nga ang subong nga mga butang pagadulaon” (3 Nephi11:28–30; ang pasulabi gindugang).

Ang Manluluwas walâ naglatid sang Iya pagpaandam batok sa pagbinaisay sa yadtong walâ nagatuman sa sugo parte sa bunyag. Gindumilian Niya ang pagbinaisay sang bisan sin-o. Bisan ang yadtong nagtuman sa mga sugo indi dapat magsugyot sa mga tagipusuon sang katawhan nga magbinaisay nga may kaakig. Ang “amay sang pagbinaisay” amó ang yawa; ang Manluluwas amó ang Prinsipe sang Paghidaet.

Magkasubong, ang Biblia nagatudlo nga “ang maalam nga katawhan nagapahilayo sa kaakig” (Proverbs 29:8). Ang nauna nga mga Apostoles nagtudlo nga dapat kita “magsunod sa mga butang [nga] nagahimo para sa paghidaet” (Romans 14:19) kag “[maghambal] sang kamatuoran sa pagpalangga” (Ephesians 4:15), ”bangud ang kaakig sang tawo walâ nagabuhat sa pagkamatarong sang Diyos” (James 1:20). Sa moderno nga bugna ang Ginoo nagmando nga ang maayong mga balita sang ginpanumbalik nga ebanghelyo ipahayag “sang kada tawo sa iya kasilingan, sa kalolô kag sa pagpaumod” (D&C 38:41), “upód ang tanan nga pagpakubos, … walâ sang pagpangyaguta batok sa mga nagayaguta” (D&C 19:30).

III.

Samtang ginatinguhaan naton nga mangin mapainumuron kag maglikaw sa pagbinaisay, indi naton dapat nga isungka ukon pahuyangon and aton panaad sa mga kamatuoran nga nahangpan naton. Indi naton dapat iampo ang aton posisyon ukon mga talaksan. Ang ebanghelyo ni JesuCristo kag ang mga kasugtanan nga ginhimo naton di-mapaiway nga naghaboy sa aton bilang mga hangaway sa walây katapusan nga paindis-indis sa tunga sang kamatuoran kag kasaypanan. Walâ sang tunga-tunga nga lugar sa sinang paindis-indis.

Ang Manluluwas nagpakita sang paagi sang ang mga kaaway nag-atubang sa Iya upod ang babaye nga “nadakpan sa adulteryo, sa akto gid mismo” (John 8:4). Sang nahuy-an sa ila pagpakunokuno, ang mga manug-akusar naghalin kag nagbilin kay Jesus nga nagaisahanon upod ang babaye. Siya gintratar Niya nga may kaluoy paagi sa indi pagkondenar sa iya sinang tion. Apang mabakod man nga ginmandoan siya nga “indi ka na magpakasalâ liwat” (John 8:11). Ang mapinalanggaon nga kaluoy ginakinahanglan, apang ang sumulunod ni Cristokasubong sa Agalonmangin mabakod sa kamatuoran.

IV.

Subong sa Manluluwas, ang mga sumulunod Niya kon kaisa ginaatubang sang mga batasan nga makasasala, kag karon nga adlaw kon kaisa ginatawag sila nga mga “bigot” ukon “fanatico” kon sila matuod sa tama kag sayop subong sa nahangpan nila ini. Madamo sa kalibutanhon nga mga talaksan kag pagginawi ang nagahatag sang amó nga mga panghangkat sa mga Santos sa Ulihing Mga Adlaw. Nauna sa mga ini amó ang mabaskog nga taob nga himuon nga yara sa layi ang pag-asawahay sang pareho lalaki ukon babaye sa madamo nga estado sang United States kag madamo nga mga pungsod sa kalibutan. Nagapangabuhi man kita sa tunga sang pilá nga walâ gid nagapati sa pag-asawahay. Ang pilá walâ nagapati nga mag-angkon sang mga kabataan. Ang pilá nagapamatok sa bisan ano nga mga pagpugong sa pornograpiya ukon makatalagam nga mga druga. And isa pa ka halimbawakinaandan sa kalabanan nga mga tumuluo amó ang panghangkat nga mangabuhi upód sa tiayon nga walâ nagapati ukon miyembro sang panimalay ukon pagpakig-ugyon sa walâ nagapati nga mga kaupod sa trabaho.

Sa mga gindedikar nga mga duog, subong sa mga templo, mga balay simbahan, kag sa aton kaugalingon nga mga puluy-an, dapat itudlo naton ang kamatuoran kag ang mga sugo sing maathag kag lubos subong sa paghangop naton sa mga ini halin sa plano sang kaluwasan nga ginpahayag sa ginapanumbalik nga ebanghelyo. Ang kinamatarung naton nga maghimo sini ginapangapinan sang mga garantiya sang konstitusyon parte sa kahilwayan sa paghambal kag relihiyon, subong man sang pribadong kinaugalingon nga ginakilala bisan sa mga pungsod nga walâ sang pormal nga mga garantiya sang konstitusyon.

Sa publiko, ang ano man nga ginasiling kag ginabuhat sang relihiyosong mga tawo may kaangtanan sa iban nga mga pagtulotimbang. Ang hilway nga pagtuman sang relihiyon nagalakip sang kalabanan nga mga buhat sa publiko, apang ini ara sa idalom sang mga kondisyon nga kinahanglan agud magbaton sa mga pagpati kag pagginawi sang iban. Ang mga layi nagadumili sa batasan nga sa kadamoan ginakilala nga sayop ukon di-mabaton, subong sang sekswal nga pamintaha, pagkinagamo, ukon terorista nga mga batasan, bisan ginabuhat ini sang mga nagalampuwas sa paghimo sa ngalan sang relihiyon. Ang mas diutay ka grabe nga mga batasan, bisan nga indi mabaton sa pilá ka mga tumuluo, yano lamang nga dapat antuson kon ini ginhimo nga legal paagi sa gintawag sang propeta sa Libro ni Mormon nga “ang tingog sang katawhan” (Mosiah 29:26).

Sa tema sang diskurso sa publiko, luyag namon ang mas daku nga pagtamod sa mga tudlo sang ebanghelyo parte sa pagpalangga sa aton kasilingan kag maglikaw sa pagbinaisay. Ang mga sumulunod ni Cristo dapat mangin modelo sang pagkamatinahuron. Dapat naton palanggaon ang tanan nga katawhan, mangin maayo nga manugpamati, kag magpakita sang pag-unong sa sinsero nila nga mga pagpati. Bisan nga kita di-magsugot, indi kita dapat mangin di-mainabyanon. Ang aton mga posisyon kag mga komunikasyon sa kontrobersyal nga mga topiko dapat nga indi mangin mainiton. Dapat nga maalam kita sa pagpaathag kag sa pagsunod sa aton mga posisyon kag sa paggamit sang aton impluwensya. Sa paghimo sini, ginapangabay namon nga ang iban indi maglain ang buot bangud sang aton sinsero nga mga pagpati sa relihiyon kag sa hilway nga pagbuhat sang aton relihiyon. Ginabuyok namon ang tanan sa pagsunod sa Bulawanon nga Sulundon sang Manluluwas: “Ang ano man nga luyag ninyo nga buhaton sang katawhan sa inyo, buhaton man ninyo sa ila” (Matthew 7:12).

Kon ang posisyon naton walâ nagapangibabaw, dapat batunon naton ang di-maayo nga mga bunga nga may maayo sing buót, kag mangin matinahuron sa aton mga kaaway. Sa ano man nga hitabo, dapat kita nga mangin mga katawhan sang maayo nga pagbuót sa tanan, ginasikway ang ano man nga sahi sang pagpamigos, kalakip ang pagpamigos basi sa linahi, ginhalinan, kag relihiyosong pagpati ukon di-pagpati, kag pagkatuhay sa sekswal nga panan-aw.

V.

Naghambal ako parte sa kabilogan nga mga prinsipyo. Karon magahambal ako kon paano yadtong mga prinsipyo ipadapat sa nanarisari nga mga kahimtangan kon diin ang mga tudlo sang Manluluwas dapat nga sundon sang mas maayo.

Magsugod ako sa natun-an sang diutay nga mga kabataan sa ila paghinampang. Masami ang mga di-Mormon diri sa Utah nasaklaw kag nangin di-mainabyanon bangud sang pilá naton ka mga miyembro nga di magtugot sa mga kabataan nila nga mangin abyan sa mga kabataan sang iban nga mga pagtuo. Pat-ud nga matudloan naton ang aton kabataan sang talaksan kag mga sulundan sang batasan nga walâ nagapalayo sang ila mga kaugalingon ukon magpakita sang di-pagtahud sa bisan kay sin-o nga tuhay.

Madamo nga mga manunudlo sa simbahan kag eskwelahan ang nalisdan sa sahi nga ang pila ka mga tinedyer, kalakip ang batan-on nga LDS, sang pagtratar sa kada isa. Ang sugo nga magpalangga sa kada isa pat-ud nga nagalakip sang pagpalangga kag pagtahod tabok sa mga dulunan sang relihiyon kag amó man sang linahi, ukon linggwahe, pangkultura, kag pang-ekonomiya. Ginahangkat namon ang tanan nga mga batan-on nga maglikaw sa pagpangdaug-daug, mga pag-insulto, ukon linggwahe kag mga pagginawi nga may tuyò sa pagsakit sa iban. Ang tanan nga mga ini nagalapas sa sugo sang Manluluwas nga magpalangga sa kada isa.

Ang Manluluwas nagtudlo nga ang pagbinaisay galamiton sang yawa. Ina pat-ud nga nagatudlo batok sa pila ka mga linggwahe kag pagginawi karon sa pulitika. Ang mangabuhi upod sa mga kinatuhay sa pagpadalagan kinahanglanon sa pulitika, apang ang mga kinatuhay sa pagpadalagan walâ nagakinahanglan sang personal nga mga pag-atake nga nagahilo sa proseso sang gobyerno kag nagasilot sa mga nagapakigbuylog. Tanan kita dapat magdula sang nagatamay nga mga komunikasyon kag magtahod sa mga kinatuhay sang opinyon.

Ang pinakalabing importante nga lugar agud maglikaw sang pagbinaisay kag magpakita sang pagtahod sa mga kinatuhay amó ang sa aton puluy-an kag panimalay nga mga relasyon. Ang mga pagkatuhay indi malikawanang pila diutay kag ang pila dalagku. Sa dalagku nga kinatuhay, halimbawa ang isa ka miyembro sang panimalay ara sa pag-updanay nga walâ sing kasal. Ina nagadala sang duha ka importanteng talaksan nga magkontrahanayang pagpalangga naton sa miyembro sang panimalay kag ang aton panaad sa mga sugo. Sa pagsunod sa halimbawa sang Manluluwas, sarang kita magpakita sang maayo nga pagpalangga kag magpabilin nga mabakod sa kamatuoran paagi sa di paghimo sang mga hulag nga nagabaton ukon nagasugot sa nabal-an naton nga sayop.

Magatapos ako sa isa pa ka halimbawa sang isa ka panimalay nga relasyon. Sa isa ka stake conference sa Midwest mga pulo na ka tuig ang nagligad, nasugata ko ang isa ka sister nga naghambal sa akon nga ang di-miyembro niya nga bana nag-upod sa iya sa pagsimba mga dose anyos apang walâ mag-upód sa Simbahan. Ano ang buhaton niya, siya nagpamangkot. Ginlaygayan ko siya nga padayunon niya ang paghimo sang tanan nga husto nga mga butang kag mangin mapainumuron kag mabuot sa iya bana.

Halos isa ka bulan ang nagligad siya nagsulat sa akon sang masunod: “Ti, abi ko anay ang dose anyos maayo nga pagpakita sang pagpaumod, apang walâ ko mahibal-an kon ako but-anan gid parte sini. Gani, nagtinguha pa gid ako lapaw pa sa isa ka bulan, kag siya nabunyagan.”

Ang pagkabut-anan gamhanan, labi na sa lugar sang puluy-an. Ang sulat niya nagpadayon, “Nagtinguha pa gid ako sing mas maayo nga mangin mas mabuot karon bangud kami nagatinguha nga maugyon sa templo sining tuig!”

Anom ka tuig ang nagligad siya nagsulat sa akon sang isa pa ka sulat: “Ang akon bana [bag-o lang] gintawag nga bishop [sang amon ward].”²

VI.

Sa madamo gid nga mga relasyon kag mga kahimtangan sa kabuhi, dapat kita nga mangabuhi upód ang mga kinatuhay. Kon diin importante, ang aton bahin sa sining mga kinatuhay indi dapat ihimutig ukon pagasikwayon, apang ang mga sumulunod ni Cristo dapat magtuon nga magpangabuhi nga may paghidaet upod sa iban nga walâ nagaambit sa ila mga talaksan ukon nagabaton sa mga tudlo kon diin ang mga ini ginabasihan. Ang plano sang kaluwasan sang Amay, nga nahibal-an naton paagi sa manalagnaon nga bugna, nagpahamtang sa aton sa kahimtangan kon diin dapat kita magsunod sa mga sugo Niya. Ina nagalakip sa pagpalangga sa aton mga kasilingan nga may tuhay nga mga kultura kag mga pagpati subong sa pagpalangga Niya sa aton. Subong sa gintudlo sang propeta sa Libro ni Mormon, dapat nga kita magdutdot pasulong, nagaangkon sang “isa ka pagpalangga sa Diyos kag sa tanan nga katawhan” (2 Nephi 31:20).

Subong ka mabudlay sa pagpangabuhi sa pagkinagamo nga ara sa palibot naton, ang sugo sang aton Manluluwas nga magpalangga sa kada isa subong sang pagpalangga Niya sa aton siguro amó ang pinakadako nga panghangkat. Ginapangamuyo ko nga mahangpan naton ini kag magtinguha nga magsunod sini sa tanan naton nga mga relasyon kag mga buluhaton, sa ngalan ni JesuCristo, amen.