E a Mangauti ma te Kamaiu iaon Baina ni Kiba:

Ti Kona n Riaon Riki ae ti Taan Tokanikai

Iroun Unimwaane Patrick Kearon

Man te Beretitentii n te Itingaun

E a tia n tokanikai Iesu iaon te bwainikirinaki n te aonaaba aei n anganiko te mwaaka tiaki ti ni maiu ma n te bong teuana, Rinanona, ko na riki bwa te tia tokanikai.

Marin, Ngai Unimwaane Holland, ao ngkai a nang bane ni mangao bwai.

Ti Riaon Riki ae ti Taan Tokanikai

A bane n anaaki nanora ni karaki n tokanikai. Ti ongo karakinaia taan borau aika a babanga ni maaku ao aomata aika a kona ni kakaea angan maiuiia ni kaitarai kangaanga aika aki kantaningaaki, ao ni bon miimii iroura ao n taku, “I kona ngai ni karaoa anne?”

I waekoa n iangoa te tia borau ae Ernest Shackleton ae kain Buritan ao kaimoan ana kaibuke ae HMS Endurance, are e koro iaon aitin te Antarctic ao n tiku iaona n te maan ae kania uoua te ririki. Aron ana kairiiri Shackleton ae rianako ao nanomwakana ni kakoroi nanoia e kamauiia ana koraki, n aki mutiakina kangangan te bwai are a mena inanon.

Ngkanne I iangoia taan mwakuri n Apollo 13 ni kakaea angaia n tiku iaon namwakaina! Ma e a riki naba te kabuanibwai ngke e rebwetaua tangken te oxygen, ike e a katokaki naba iai te mition. N aki taun te oxygen, kaaina ao taan tararua mai inano a kabonganai aanga aika mwaiti bwa astronaut ake teniman a na okira te aonaaba n akea te kabuanibwai.

I rangi ni miimi irouia tekoraki ake a tia ni bwainikirinaki n tain te buaka ao n iangoi aron maiuiia ma aia utu, ake a kabureaki n taian kaembwa, ao naake a riki bwa taan birinako ma aroia ni kateimatoa te onimaki nakoia raoia ni karawawataaki, ni karaoa ae raoiroi inanon tain mwakuri n iowawa, ao ni buokiia tabeman ni konaa n tokanikai riki teuana te bong.

Ko kona ngkoe ke ngai n teimatoa ni maiu inanon kangaanga aika korakora aikai?

Tabeman mai buakomii, tao a kona, ni iangoi aroia tabeman n iangoi kamaiuakiia ao e rarawawata nanom ngkai ko a mena inanon te maiu n ikakorakora n te tai aei imwiin te mwakuri n aki ako, n aki mwannanoaki, ni kakibaaki n aki akaka, te ioawawa iroun toam, ke aeka ni karawawata riki tabeua. Tao ko mena inanon te aekaki ni kanganga ae aekan aikai ae bon titebo namakinana ma aron ae e koro am kaibuke ke te mition ae baireaki e a katokaki. Kona konaa ni kamaiuaki; kona konaa ni maiu n rongorongom are ko mena iai?

Te kaeka bon eng. Ko kona ni kamaiuaki. N te koaua raoi ao koa bon kaman tia ni kainaomataaki; ko a kaman tia ni kamaiuaki—iroun Temanna are e a tia ni kammarakaki nte aro ae korakora n aron te rawawata ma te maraki are ko rinanona ngkai.¹ E a tia Iesu n tokanikai iaon te bwainikirinaki are a roko man te aonaaba aei² n anganiko te mwaka bwa kona aki tii kona ni kamaiuaki ma ni konaa n te bong teuana, n riaoia ao n tokanikai—n eutakirake mai iaon te maraki, te rawawata, te korakai, ao n onei mwiia nakon te rau.

Te Abotoro Bauro e titiraki:

“Ai antai ae na karaureira man ara tangira nakon Kristo? tao tina bukina te rawawata, ke te maraki, ke te bainikirinaki, ke te rongo, ke te aki-kunnikaiaki, ke te kangaanga, ke te kabaang? …

“Ma, iaon ni kabane baikai taan moa n tokanikai ngaira iroun Teuare e tangirira.”³

Te Berita nakon Iteraera are Beritanaki

Ko na uringa ngke Beretitenti Russell M. Nelson e kanakoa te kakao aei n te maungatabu ni kabuta. E taku: “Ngkana ko kamatebwai am boki aika tabu … , I kaungako bwa ko na koroi bwaai ake e a tia te Uea ni berita bwa E na karaoi ibukin ana aomata ni berita ae Iteraera. I taku bwa kona bon miimi!”⁴

Aikai tabeua ana berita aika mwaaka ao ni karaunano aika a kunei ara utu. Iangoia bwa aongkoa e taekin aikai te Uea nakoimi—tao nakoimi ngkami ake kam inimaki n iangoi maiumi—ibukina bwa a bon kaeineti ibukimi:

Tai maaku.⁵

I atai raraomami, ao I roko bwa N na kamaiu ngkami.⁶

N na bon aki kitani ngkami.⁷

Arau e mena iaomi ao au anera a tararua iaomi.⁸

N na karaoi kamimi i buakomi.⁹

Nakonako ma ngai; reiakina taekau; n na motiki rawami.¹⁰

I mena i buakomi.¹¹

Bon au aomata ngkami.¹²

Nakoia Naake A Tia Ni Kamaiuaki

Man taeka ni karaunano aikai n au iango, I kan kabotoa au marooro nakoia te koraki ake n aia namakin akea aia aanga ni kamaiuiia man aia mwakuri n ribuaka tabeman nakoia. Ngkana aio arom n am tai n inimaki n iangoa maium, ao ti tang ma ngkoe. Iai nanora iroumi bwa kam na tokanikai iaon te mangaongao aei, te kamaemaeaki, ao te maaku, ao ti kariaria ibukimi, rinanon Iesu Kristo, bwa kam na tokanikai iaona.

Man te Rotaki Nakon te Kamaiuaki Nakon te Tia Tokanikai

Ngkana ko a tia n rinanon aekakin nako bwainikirinaki, ioawawa, ke aonikai, tao e na tiku n am kantaninga ae mwiin mwakuri aikai bon am kairua ao ko bon riai n namakinan te kamamaeaki ao te bukintaeka. Tao a tia n reke aekaki n iango aikai iroum:

• N a kaman tia n totokoa te bwai aei.

• E aaki tangirai te Atua.

• Akea ae na kona ni manga tangirai.

• I a uruaki n aki kona ni manga onikaki.

• Ana Mwakuri ni Kamaiu te Tia Kamaiu e kaineti nakoia tabeman ma tiaki nakoiu.

Aeka ni iango ao namakin aika a kairua aikai a tia n riki bwa totoko man ukoran aia ibuobuoki am utu, raoraom, taan kairiiri, ke tekoraki ake a mwatai iaon aei, ao koa inimaki n iangoa maium tii ngkoe. Ngkana ko a tia ni kakaea te ibuobuoki mai irouia aika ko onimakiniia, kona manga aitara ma te kamamaeaki ao ribaakim bon iroum. Korakoran mwiin bwaai aikai a kona n tiku inanon ririki aika mwaiti. Tao ko na kantaningaia bwa n te bong teuana ao ko na namakina te nakoraoi, ma e tuai roko te bong anne.

Te bwainikirinaki bon tiaki, tiaki, te bwai ae ko na iangoia bwa am kairua, tai tabe ma te bwai are e taekinna te tia iowawa ke tabeman ni kaitaraa are e bong koaua. Ngkana ko a tia n aitara ma mwakuri n akiako aika korakora, te kaoki, ke aeka ni mwakuri tabeua n tangako, tiaki ngkoe ae ko na rairananom; ko aki bukintaeka iai.

E na aki kerikaaki aron kakawakim ke bonganam n teim ae te aomata ngkoe, ke natin te Atua ae te aine ke te mwane, ibukin te bwai ae e a tia ni karaoia temanna nakoim.

E aki noriko te Atua ngkai, ke inanon taai ngkoa, n noriko bwa te aomata ae na katinanikuaki. Bwa tera nako ae e a tia ni karaoaki nakoim, E bon aki mama ke n nanokawaki iroum. E tangiriko n te aro are ko na ataia n taai rimwii. Ao ko na kunea ngkai ko onimakin Ana berita ao ngkai ko reiakinna ni kakoaua ngkai E kangai ko “kakawaki i [Matana].”¹³

E na aaki kinaaki arom man mwakuri n ribuaka ake a tia ni karaoaki nakoim. Bon ngkoe, n te koaua ae mimitong, natin te Atua te mwane ao te aine man ana tangira te Tia Karikiko ae kororaoi, ana tangira ae akea tokina ao ana kakao ni manga kabwaninaki ao ni kamaoaki.

E ngae ngke e na taraa n aki kona ni karaoaki, n namakinaki bwa e kangaanga, e kona te kamaiu n roko rinanon te kakai ni mwakan Ana Mwakuri ni Kamiu Iesu Kristo, are e uti, “ma te kamaiu ni baina ni kiba.”¹⁴

Bon iai mwakan ara Tia Kamaiu ae nananoanga, are e a tia n tokanikai iaon te rawawata ao te buakaka, ni kabwarai buure ni kabane bon te tia anga te koaua ae maiu nakoia ake a tia ni kabureaki irouia tabeman.¹⁵

Ti riai n ataia bwa e a tia te Tia Kamaiu ni karuoi nakoira bwaai ni kabne, n raonaki ma bwaai ake a tia n riki nakoim. Ao ibukin anne, ao E ataa raoi aekakin namakinan te maaku ma te kamamaeaki ao namakinan te katinanikuaki ao te uruaki n nano.¹⁶ Rinanon marakina man Ana mwakuri ni kamaiu, te Tia Kamaiu e kaoka nakoim te kantaninga are ko taku bwa e a tia ni bua mai iroum, te korakora are ko taku bwa akea iroum, ao te kamaiuaki are iroum koaki kona ni karekea.

E Bon Aki Butimwaeaki Mwakuri n Iowawa Iroun te Uea ao Irouia Ana Burabeti

Bon akea nen aeka ni mwakuri n iowawa—n rabwata, n tangako, nakon te namakin, ke n te taetae—inanon te mwenga, te aba, ke n taian katei n aekaia nako. Akea te bwai ae na karaoia ke n taekinna te buaine ke te ataei ke te bumwane ae e na “riai” bwa a na oreaki iai. Akea temanna, man te aba ke te katei teuana, ae “bubuti ibukin” te buaka ke te iowawa mairoun temanna ae iai te kariaiakaki irouna ke mai iroun temanna ae bubura ao ni korakora riki.

Te koraki ake a karaoi mwakuri n aki ako ao ni kataia ni karabaia man aia bure a na bon aki ataaki ma bon ti n te tai ae uarereke. Ma te Uea ae noori bwaai ni kabane e atai aroaro ao iango ao nanora ake ti kan karaoi.¹⁷ Bon Atuan te momotiraoi, ao ena kakoroaki nanon Ana momotiraoi ae tabu.¹⁸

Ma te kamimi, te Uea bon Atuan naba te nanoanga nakoia ake a rairi nanoia ni koaua. Taan Bwainikiriniia aomata—n raonaki ma ake a manga bon bwainikiriniia ibon irouia—ake a tia ni kaotiia, n aki manga rinanon te bure, ao ni karaoi ni kabane ni bon nanoia ni kabooi mwiin aia mwakuri, a na karekea kabwaraan aia bure rinanon te kakai n Ana Mwakuri ni Kamaiu Kristo.

Ibukiia ake a tia ni bukinaki n te aro ae kewe, te rawawatan ae aki kona n taekinaki ibukin aei e uota naba te korakiai ae korakora. Ma a bon kakabwaiaki naba man korakain te Tia Kamaiu iaon rawawata are ea tia n rinanona ibukiia ao te atatai bwa n tokina e na tokanikai te koaua.

Ma taan bwainikirinia aomata aika aki rairi nanoia a na bon tei imatan te Uea ni kaekai aia bure aika buakaka.

E rangi ni mataata Te Uea n aron ribakin waaki n ioawawa n aekaia nako: “Ma ane kabwaka temanna i buakoia aika uarereke … , e na maiu riki ngkana e tauraki te atibu n ii baraua ae ababaki i roroana ni kainakoaki i marawa.”¹⁹

Kabaneana

Nakoia raraou ake a tia n rinanon te maraki ae korakora—ao ibukin anne, ni kabane ake a tia n rinanon te motibuaka inanon maiuiia—kam a konaa n waakina maiumi ae boou. I Ketetemane ao i Korokota, Iesu “e uote Iaona … te karawawataki ao te kainnano ni maraki ni kabane are ti rinanona ngai ao ngkoe,”²⁰ are a tia n tokanikai Ngaia iaoia ni kabane! Ma baina ae taakin, te Tia Kamaiu e anga nakoim ana bwaintituaraoi ae te kamaiuaki. Ma te ninikoria, te taotaonaki n nano, ao n teimatoa n Onimakinna, ena aki maan ao kona konaa ni karekea ana bwaintituaraoi. Ko kona ni kakeaa marakim ao ni katikua ni Waena.

Am Tia Kamaiu ae tangira e taekinna, “E aki roko te tia iraa, ma ti i bukin te iraa, ma te kamamate, ma te urubwai: I roko ba ko [na] karekea te maiu, ao ni kona ni [karekea] ae mwaiti riki.”²¹ Bon ngkoe te tia kamaiu, ko kona ni kamaoaki, ao ko kona n onimakina anne rinanon mwakan ao ana nanoanga Iesu Kristo, ko na konai bwaai ni kabane ao n tokanikai.

E mwaatai Iesu ni karaoi bwaai aika tara ni kangaanga. E roko ikai bwa e na karaoi bwaai aika aki kona ni karaoaki, ao ni kabooi bwaai aika aki kona ni kaboaki, ni kamaiua aika aki kona ni kamaiuaki, ni kaetiia aika aki kona ni kaetaki, ni beritaniia aika aki kona ni beritaniia.²² Ao E bon rangi ni bwakuaku iai. Ni koauana, E bon kororaoi iai. N aran Iesu Kristo, te Tia Kamaiura, amen.

Ibukin rongorongo ao bwaai n reirei, taraa “Abuse” n te mwakoro n Life Help n te ChurchofJesusChrist.org ao n te Gospel Library app.

Bwaai aika a na taraaki

1. Taraa Aramwa 7:11–12. E reirei Beretitenti Russell M. Nelson: “[Iesu Kristo] e kaitaraaki, e kaenaenaaki, e bawareaki, ao e karawawataaki. N te Onaroka ae Keketemwane, ara Tia Kamaiu e uota Iaona te maraki n aekaia, nako te kaririaki, ao te karawawataaki ao te kainnano ni maraki ni kabane are ti rinanona ngai ao ngkoe ao aomata ni kabane ake a tia ni maiu ke ake a na manga maiu. Man rawawatan te karawawataki ae moan te kammaraki, E wanako raraana man bwangabwangan kunna [taraa Reirei ao Berita aika Tabu 19:18]. Te kainnano ni maraki aei e rikirake korakorana ngke E tauraki ao ni maraki iaon te kaibangaki” (“Aran te Ekaretia ae Eti,” Riaona, Nob. 2018, 88).

2. Taraa Ioane 16:33; I-Biribi 4:13.

3. I-Rom 8:35, 37; e kairaki ma katuruturuana.

4. Russell M. Nelson, “Kariaia te Atua Bwa Boton Ara Iango Inanon Maiura,” Riaona, Nob. 2020, 95.

5. Taraa Itaia 41:10; 2 Nibwaai 8:7.

6. Taraa Te Otinako 3:7–8.

7. Taraa Te Tua Kaua 31:6.

8. Taraa Reirei ao Berita aika Tabu 109:22.

9. Taraa Iotua 3:5.

10. Taraa Mataio 11:28; Reirei ao Berita aika Tabu 19:23; Mote 6:34.

11. Taraa Reirei ao Berita aika Tabu 38:7.

12. Taraa Itaia 43:1.

13. Itaia 43:4; e kairaki ma katuruturuana.

14. Maraki 4:2.

15. E kakoaua Unimwaane Dale G. Renlund bwa “a kona motibuaka inanon maiura ni kaetaki rinanon Ana Mwakuri ni Kamaiu Iesu Kristo” (“Infuriating Unfairness,” Liahona, Meei 2021, 43); taraa naba Tataekina Au Euangkerio: Te Kairi nakon te Mwakuri ni Mitinare [2019], 52; Itaia 61:1–3; Te Kaotioti 21:4

16. Taraa Reirei ao Berita aika Tabu 88:6; 122:5–8.

17. Taraa Aramwa 18:32; 39:8.

18. Taraa 2 Nibwaai 9:17; Reirei ao Berita aika Tabu 1:1–3.

19. Mataio 18:6. “Te mwakuri n tangako, ae moan te kammaira … e kona n riaon ara iango … E uruana te bwai ae tabu ao ni mimitong … E bon kairua ao e tau ibukin te kabuakakaki ae moan te korakora. E kamaama nakon te mwaane ao te aine are e bwainikirina natina n te wenenibure. Ngkana e karaoia, ao e aki tii karaoa te kaikoaki ae korakora. E na tei ma buakakana imatan te Uea” (Gordon B. Hinckley, “Save the Children,” Ensign, Nob. 1994, 54).

20. Russell M. Nelson, “Aran te Ekaretia ae Eti,,” 88.

21. Ioane 10:10.

22. Taraa Ruka 4:16–19.