Irirakin Iesu: N Riki bwa te Tia Raoi
Taan raoi aki tiku n tataninga; bon taan kairoro n ana kawai te Tia Kamiu.
Tariu ao mwaneu aika kam tangiraki, ngkai ti a rinanon taai aika e namakinaki iai te mangaongao, te kaiangatoa, ao, irouia tabeman te karawawataaki ae korakora, a onrake nanora n te kakaitau ae bati ibukin ara Tia Kamaiu ao te kakabwaia ae akea tokina n ana euangkerio Iesu Kristo ae kaokaki. Ti tangiria ao ti onimaki Irouna, ao ti tataro bwa ti na ririmwiina n aki toki.
Te Kaangaanga ni Bwaai n Reitaki
Korakoran mwiin te bwai ae riki man te intanete bon te kakabwaia ao te kakaewenako, ae onoti n ara bong.
N te aonaaba ae kabonganai bwaai aika mwaiti n te reitaki ao n rongorongo, bwanaan temanna te aomata e a taboro rokona irouia aomata n te tai ae baitii. Te bwanaa anne, bwa tao eti ke e kairua, e taekina te koaua ke e inanonano, bwa tao e akoi ke e bangaomata, e a kabutaa te aonaaba.
Bwaai ake a toka ni bwaai n reitaki aika a anai nano ao n tamaroa a aki bati n tabeakinaki, ma taeka ni kakaniko ao ni kakaitara a katoatai n toka bwa a ana ongoraeaki, bwa tao taeka ni kaeti ma te tautaeka, taan kareke rongorongo, ke iango iaon te buti n aoraki. Akea temanna ke te bwai teuana, ni ikotaki ma te Tia Kamaiu ao Ana euangkerio ae kaokaki, ae e na aki rotaki man taian rongorongo aika kakaitara.
N Riki bwa te Tia Raoi
Taeka n Reirei iaon te Maunga bon te rongorongo nakoira ni kabane ma e bon taekinaki ngkoa nakoia ana reirei te Tia Kamaiu, te koraki ake a rineia bwa a na Iriiria.
E reirei te Uea arora ni maiu, ngkoa ao ngkai n te aonaaba ae aki kakarinerine. “A a kabwaia tan raoi,” E taekinna, “bwa a na atongaki bwa natin te Atua”1
Man te otanga n ara onimaki iroun Iesu Kristo, ti riki bwa taan raoi, ni katoka—nanona ni karika te raoi, ni kabebetea, ke ni kamaunanakoa—aia kai ni katebe ae ura taan kakaitara.2
Ngkai ti karaoa mwiokoara, Ana berita bwa ti na aranaki bwa natin te Atua. Aomata ni kabane aika iaon te aba bon “natin”3 te Atua, ma n aranaki bwa “natin te Atua” e raka riki nanona, ao n nano riki. Ngkai ti roko nakon Iesu Kristo ao ni karaoi berita ma Ngaia, ti riki bwa “natina ngaira” ao “taan bwaibwai n te abanuea.”4 “natin Kristo, aika mwaane, ao aine.”5
E na kanga te tia raoi ni katoka ao ni kabebetea te kai ni katebe ae ura? N etina bon tiaki man katinanikuan waaki aika a taekini baika a bubuaka ibukira. Ma, ti na reitinako ni matoatoa n ara onimaki, n tibwa ara koaua ma te aki nano tiotio ma kararoaa n tainako te un ke te kareke kai.6
Bon inanon taai aika a tibwa nako, imwiin noran taeka aika a koreaki aika a bwaka rawata ni kaitaraa te Ekaretia, te Tia Kairiiri n te Aro ae Amos C. Brown, te mataniwi iaon inaomataia aomata ao te mitinare n te Third Baptist Church i San Francisco, e kaeka n taku:
“I karinea te bwai are e rinanona ao n noria te aomata are e korei taeka akanne. Ngkai e taekina anne, I aki nora are e noria.”
“I anaa aei bwa teuana te bwai ae I rangi ni kakatonga iai inanon maiu ni kinaia taan kairiiri [n te Ekaretia], ni ikotaki ma Beretitenti Russell M. Nelson. N au kukune, bon aomata, aika a tei bwa tamneia taan kairiiri aika a tamaroa ae e kona n anga te aba.”
E reitia n taku: Ti kona ni ngureakinii aron bwaai aika a riki. Ti kona n aki tabeakini baika ti atai aika a tamaroa aika a riki ngkai. … Ma kawai aikai a na bon aki kamaoa te kamaenakoaki ae riki n abara. … N aron are e reireia Iesu, ti aki kamaunanakoa te buakaka ni karaoan ae buakaka riki. Ti tangira n te aro n tutuaraoi ao ni maeka n te aro n nanoanga, nakoia riki naake ti taku bwa ara kairiribai.”7
Reverend Brown bon te tia raoi. E katoka ao ni kabebetea n te aro ni karinerine te kai ni katebe ae ura. Taan raoi aki tiku n tataninga; bon taan kairoro n ana kawai te Tia Kamiu.8
Tera ae e anganiira te korakora n nano ni kabebetea, ni karika te raoi, ao ni katoka te kai ni katebe ae ura ae kaineta te koaua ao te tangira? Te korakora e roko man ara onimaki iroun Iesu Kristo ao te onimaki n Ana taeka.
“Kam na kakabwaia, ngkana a taetaebuakaingkami aomata, … ma n atonga te taetae ae buakaka ni kabane, n uaraoi ngkami, i bukiu.
“… Bwa a bati ami bwai i karawa: ba ai aron naba bainikirinaia burabeti ake i mawaimi i rouia.”9
Kakaawakin te Inaomata n Rinerine
Uoua reirei aika a kakawaki ae kaira ara iango n riki bwa taan raoi.
Te moan, Tamara are i Karawa e a tia n anganiia n tataemaniia teuanne ke neienne ana inaomata n rinerine, ma te konaa n rinea are oin kawaina.10 Te inaomata aio bon teuana mai ibuakon ana bwai n tangira te Atua.
Te kauoua, man te inaomata n rinerine aei, Tamara are i Karawa e kariaia te “kakaitara ni bwaai ni kabane.”11 Ti “katoonga maona, bwa [ti] aonga n ataia bwa a na kakawakina ae raoiroi.”12 Ti na aki kubanako n te kakaitara. Ti ataa aron kaokoroan te raoiroi man te buakaka.
Ti kimwareirei n te kakabwaia n te inaomata n rinerine, n ataia bwa e na rawata ae a na aki kakoauaa te bwai are ti kakoauaa N etina, ti tabeman ni boong aika kaitira aika a na rineia ni katea aia onimaki iroun Iesu Kristo bwa boton bwaai ni kabane ake a iangoi ao ni karaoi.13
Ibukin te konabwai ae boou ni bwaai n reitaki, teuana te bwanaa n aki kakoaua e kona n riki bwa bwanaa aika mwaiti aika aki raraoi,14 ma e ngae ngke bwanaa aika a mwaiti, ti rinea te kawai n riki bwa taan raoi.
Ana Taan Kairiiri te Uea
Tabeman a taraiia kaain te Moan Beretitentii ao te Kooram n te Tengaun ma Uoman bwa iai nanoia n aonaaba, ni kan kairi n te tautaeka, te bitiniti, ao katei n te aba.
Ma n anne, ti roko ma katabeara aika a rangi ni kakaokoro. Ti aki rineaki ke ni katebenakoaki man aara ake a na rineaki. N akea te katauraoi n te nakoa ae e onoti, ti weteaki ao ni katabuaki bwa taan kakoaua n aran Iesu Kristo ni kabuta te aonaaba ni karokoa kabwanean maiura. Ti kekeiaki ni kakabwaiaia aoraki, ake a maroaa, ake a uruaki nanoia, ao ake a kainano ao ni kakorakoraa abanuean te Atua. Ti ukoukora ataakin nanon te Uea ao n tataekinna, riki nakoia naake a ukora te maiu ae akea tokina.15
E ngae ngke nanora ae mangori bon ibukin ana reirei te Tia Kamaiu bwa e na karineaki irouia aomata nako, ana taeka te Uea rinanoia Ana burabeti a aki toki ni kaitara nakon te bwai are e wakinaki n te aonaaba. Aio bon arona ngkoa.16
E taku te Tia Kamaiu nakoia Ana Reirei:
“Ngkana tao e [ribaingkami] te aba, kam na ataia bwa e ribaai ngke e tuai n ribaingkami. …
“… Ma ane a na karaoi baikai ni kabane …ibukina bwa a aki ata Teuare kanakomaiai.”17
Tabeakinaia Aomata Nako
Ti tangiriia ma nanora ni koaua ao n tabeakiniia kaain rarikira, bwa a kakoaua ke aki n ai arora. E reireiniira Iesu n te kaikonaki iaon te Itamaria ae Raoiro bwa naake a kaokoro aia koaua a riai ni kanakoi baia ni buokiia aomata ake a kainano, n riki bwa taan raoi, n ririmwiin te waaki ae tamaroa man rine.
Inanon Beberuare, atuun te rongorongo n te Arizona Republic e taku, “Te biira ae kabwataki ae boutokaaki irouia Aika Itiaki ni Boong aika Kaitira e na kamanoia mwaine ao ake a biti teia i Arizona.”18
Ngaira, Aika Itiaki ni Boong aika Kaitira, ti kukurei ni kaaina te bonano n te onimaki, bitiniti, aomata aika LGBTQ ao taan kairiiri n te kaawa ake a tia ni uaia ni mwakuri n onimakiniia ao ni karineiia.”19
E titiraki n te tai teuana Beretitenti Russell M. Nelson, Tao e aki konaa te rain n te tia ni kaoti n akea te rain ni buaka?”20
Ti kekeiaki n riki bwa taan “iriira Kristo i nanon te rau.”21
Te Tai n Aki Kaeka
Tabeua mwakuri ni kaitara a bon karaoaki ibukin kaikuakan te Tia Kamaiu ngaia are E aki taekina te bwai teuana. “Ao ibonga ake a kakanato ma taani koroboki … a kakorakora bukinana … ao a kakanikoa,” ma Iesu “e aki [kaekaia] teutana.”22 E na iai te tai are ngkana ko riki bwa te tia raoi nanona bwa ti na totokoa te waekoa ni kaeka ma n onea mwiina, n te karinerine, n aki karongoaa.23
E kauruaki nano iroura ni kabane ngkana taeka aika a bwaka rawata ke taeka aika a kakeaa bongan te Tia Kamaiu, naake a Iriiria, ao Ana Ekaretia a taekinaki ke ni boretiaki irouia naake bon raora ngkoa, a taua te toa ma ngaira, ao n taekinna ma ngaira koauan ana mition Iesu Kristo ae tabu.24
Aio naba ae e riki inanon ana tai ni mwakuri te Tia Kamaiu.
Tabeman taan iriiria Iesu ake a raonna n tain Ana kakai aika a kamimii a iangoia n aki manga [nakonako] ma ngaia.”25 Te kananokawaki, tiaki ni kabane aika a na teimatoa n nene aia tangira iroun te Tia Kamaiu ao aia nanomatoa ni kawakin Ana tua.26
E reireiniira Iesu bwa ti na kararoaira man waaki ake a na karekea te un ao te itabaraaraa. N teuana te katooto, imwiin are Baritaio a kaitaraa Iesu ao ni maroroakina bwa a na kanga n tiringa, e taekinna koroboki aika a tabu bwa Iesu e kararoaa mai irouia,27 ao e riki te kakai ngke “a iria aomata aika uanao, ao E kamaiuia ni kabaneia.”28
Kakabwaiaan Maiuia Aomata Tabeman
Ngaira naba ti kona ni kamawaira man te itabaraaraa ao ni kakabwaiai maiuia tabeman23 ngkai ti aki kaokoroira ao n aki reitaki ma aomata tabeman.
I Mbju-Mayl, Democratic Republic of the Congo, n te moan tai iai tabeman aika a kakaitara nakon te Ekaretia, n aki mataata n ara koaua ke n aki kinaiia ara membwa.
Tabeua te tai n nako, Ngai ao Kathy ti ira te taromauri ae onoti i Mbuji-Mayl. Ataei a karauaki raoi ni kunikaiaki, ma mataia ae tokatoka ao moangareia ae korakora. I iangoia bwa N a taetae nakoia ibukin aia reirei ma I reiakinna bwa a mwaiti aika aki kaea te reirei. Ara taan kairiiri, ma memeren te mwane ni buoka ibukiia aomata, a kunei kawai ni buokiia.30 Ngkai, e riaon 400 ataein te reirei—aine ao mwaane, aika membwa ao ake tiaki naba kaain ara aro—a butimwaeaki ao n reiakinaki irouia 16 tia reirei aika membwa n Ana Ekaretia Iesu Kristo.
Kalanga Muya ae tebwi ma aua ana ririki e taku, “[Ibukin karakon te mwane,] I kabanea aua te ririki n aki reirei. …” I rang kakaitau ibukin te bwai ae e a tia ni karaoia te Ekaretia. … I a kona ngkai ni wareware, koroboki, taetae ni Buranti.”31 N taekina aron te waaki aei, te meeia i Mbuji-Mayl e taku, “E kaungaaki nanou ibukin Ana Ekaretia Iesu Kristo ibukiia Aika Itiaki ni Boong aika Kaitira ibukina bwa ngkai ekaretia [ake tabeua] a bon tiku ibon irouia … [kam bon mwakuri] ma [aomata] ni buoka te kaawa ae iai kainanona.”32
Itangitangiri Imarenami
Ni katoa tai I wareka Ioane te mwakoro 13, I kauringaki n ana banna ni katooto te Tia Kamaiu ae te tia raoi. Iesu n ana akoi e teboki waeia Abotoro Ngkanne ti warekia “ao e rawawata nanona”33 ngke E iangoa aron temanna ae tangiria ae e a tauraoi bwa e na Kamwanea. I a tia ni kataia ni iangoa ana iango ao ana namakin te Tia Kamaiu ngke e a boonako Iuta. Ni kakaongoraana, n te tai ae mabu anne, Iesu e toki man taekinan “rawawatan” ana namakin ke kamwaneana. Ma, E taetae nakoia Ana Abotoro iaon te tangira, Ana taeka e ruo rikaaki rinanon tienture:
“I anganingkami te tua nabangkai, Bwa kam na itangitangiri; n ai arou ngke I tangiringkami. …
Ane a na ataingkami aomata ni kabaneia ba au reirei ngkami n aei, ngkana kam i tangitangiri ”34
Ti na tangiria ao n tangiriira imarenara. Ti na riki bwa taan raoi, bwa ti aonga n aranaki bwa “natin te Atua,” I tataro n aran Iesu Kristo, amen.