Ni Kamaiua te Aonaaba
Maneka ao kakaokoro a konaa n taobaraaki ao ni katokaki ngkana ti karinea te Atua, Tamara ni kabane, ao Natina, Iesu Kristo.
Tariu ao mwaneu, n tain te Itita ae mimitong aio ti rangi ni kakabwaiaaki ni kaitibo ao ni karekea te reirei ao kairiiri mairouia ana toro te Atua.
Kairiiri aika a tabu ao reirei mairoun Tamara i Karawa e buokira ni kaira maiura inanon taai ni kangaanga aikai. N aron ae taetae ni burabetiaki, “taian ai, ao angibuaka aika a korakora,” “bubuaka, maningoongo ibukin buaka, ao mwaeiei n taabo aika a mwaiti,” “ao aekan nako waaki aika a bubuaka,”1 “aoraki aika a rotiia aomata ao maan,”2 “taian rongo, ao aoraki aika a kakamaku mairouia maan”3 a urui utu, kaawa, ao bon te aba ni kabutaa.
Manga iai ngkai te kangaanga ae roota te aonaaba ni kabutaa: iowawa nakoim ao nakoiu n inaomatara n ara koaua n te aro. Rikiraken iango n akiako aikai a ukora kamwawaan aaro ao aia onimaki iroun te Atua n aia tabo aomata ni bobotaki, reirei, inanon kaawa, ao kanoan mamarooro. Kakaitara nakon inaomataia aaro e ukora karaoan te totoko ae matoa nakon kaotan ana koaua te aomata. A kabuakaka ao ni bwainingarei katein aaro.
Anua akanne a karaoa te kakaokoroaki nakoia aomata, kakeaan bonganan aron temanna, te aki kakaokoroaki, te karinerine, maiuakin ana kantaninga te Atua, ao raun kantaninga.
Tera inaomatan taekan te aro?
Bon te inaomata n nebonebo n aekaia nako: te inaomata ni bootaki, te inaomata ni maroro, te inaomata ni karaoi waaki nakon ana koaua temanna, ao te inaomata irouia ake tabeman ni karaoa naba aekan anne. Inaomataia aaro e karekea nakoira te kariaia bwa ti na baireia bon ibukira bwaai aika ti kakoauai, arora ni maeu ao ni mwakuri nakon ara onimaki, ao are e kantaningaia te Atua ibukira.
Waaki n totoko nakon inaomataia aaro bon te bwai ae aki boou. N rongorongo mai moana, aomata ake a onimaki a korakora bwainikirinaia irouia tabeman. Kaain Ana Ekaretia Iesu Kristo ibukiia Aika Itiaki ni Boong aika Kaitira a reke naba nakoia.
Ni moan waakira, a bati ake a ukora te Atua a anaaki nanoia nakon te Ekaretia aio ibukin ana reirei ao koaua aika tabu ake a bon nako mairoun te Atua, n aron te onimaki iroun Iesu Kristo ao Ana Mwakuri ni Kamaiu, rairannano, te babaire ni kakukurei, ao Kauaokin ara Uea.
Kakaaitara, te ribaaki, ao te iowawa are e taonia ara burabeti ni boong aikai, Iotebwa Timiti, ma taan iriiria.
Inanon tain te mangaongao n 1842, e boretiia 13 koaua aika a kakawaki n rikiraken te Ekaretia, n aron ae teuana aio: “Ti tangira te inaomata n taromauria te Atua ae Moan te Mwaaka ni kaineti ma ara iango, ao ni kariaia aomata nako te inaomata naba anne, bwa a na taromauri ni kanga, n te tabo ra, ke are a rineia.”4
Ana rongorongo e mwaneia aomata nako, e karau nano, ao e rangi ni karinerine. Ao aei bon aan inaomataia aaro.
E taekinii naba aikai te Burabeti Iotebwa Timiti:
I ninikoria ni katanoata imatan karawa bwa I tauraoi ni mate ao ni kamanoa inaomataia Presbyterian, te Baptist, ke te mwaane ae tamaroa ae okoro ana aro; ibukina bwa waaki ake a na kamangora inaomataia aaro … n aroia Aomata aika a itiaki a kona naba ni kamangora inaomataia Katorika, ke aaro riki tabeua ake aki rangi ni kinaaki ao n mamara n tei ibukiia.
”Bon tangiran te inaomata [are] kaungaa nanou—inaomataia aomata ao aaro nakoia ni kabane reeti n aomata.”5
E boni ngae n anne, kaain te Ekaretia ngkoa a buakanaki ao ni kakionakoaki ngaa tabun te maire, mai New York nako Ohio nako Missouri, ike te koowana e kanakoa ana kaetieti bwa kaain te Ekaretia “ana taraaki bwa kairiribai ao ni kanakoaki man te aono.”6 A biri nako Illinois, ma te kamwengabuaka e reitinako. Te tia iowawa e tiringa te Burabeti Iotebwa Timiti, n ana iango bwa tiringana e na kamaunaa te Ekaretia ao ni kamaenakoia taan onimaki iai. Ma taan onimaki a tei matoa. Onean mwiin Iotebwa, Brigham Young, e kairiia ngaa tabun aomata n te kaotinako ae matoa 1,300 te maire (2,100 km) maeaon ae kinaki ngkai bwa te tabo ae Utah.7 Au bakatibu raoia naba moan bwaeoniia n te mwananga anne.
N taai akanne are e rang korakora iai te iowawa, e rikirake ni korakora mwaitiia kaain te Ekaretia nakon e kaan 17 te mirion, ma e riaon iteran te mwaiti a maeka itinanikun te United States.8
N Eberi 2020, ara Ekaretia e katekeraoa kauringaan 200 te ririki man moan Kaokan te ekaretia ma te katanoata nakon te aonaaba, are e katauraoaki man te Moan Beretitentii ao te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman. E moanaki, “Ti katanoata ma te koaua bwa te Atua e tangiria Natina n aba nako n te aonaaba.”9
Ara Burabeti ae tangiraki, Russell M. Nelson, e kabwarabwara riki.
“Ti kakoauaa te inaomata, te akoi, ao te booraoi ibukiia ni kabane natin te Atua.
“Ngaira ni kabane bon taari ao mwaane, n tatabemaniira bon natin te Atua are i Karawa ngaira n tatabemaniira nako. Natina, Iesu Kristo, e kaoira bwa ti na Nakoina, ‘bwatabwata ke mainaina, kabaeaki ao inaomata, mwaane ao aine’ (2 Nibwaai 26:33).”10
Ti na tarai aua kawai are a na kabwaia iai taabo ao aomata n tatabemania man inaomataia aaro.
Te moan. Inaomataia aaro e karinea te moan ao te kauoua n rietata n tua, karimoaan te Atua inanon maiura. E koreaki ae kangai ni Mataio:
“Ko na tangira Iehova ae Atuam n nanom ni kabanea, ao n tamneim ni kabanea, ao ni wanawanam ni kabanea.”11
“Ao ai aron naba are te kauoua, Ko na tangira raom n ai aron tangiram ibon iroum.”12
Tao n te auti n taromauri, tinakoke, aia tabo n nebonebo motirim, ke n auti aika kaabwa taubukiia, ana reirei Kristo ao ni kabane ake a kakoaua n aia iango a konaa ni kaota aia karinerine nakon te Atua man te nebonebo Nakoina ao n kukurei nanoia ni beku ibukiia Natina.
Iesu Kristo bon te katooto ni koaua ibukin te tangira ao te beku. Inanon Ana tai ni mwakuri, E tabe ibukiia ake a kainnano,13 kamaiuia aoraki14 ao matakii.15 E kamwarakeia aika a baki,16 bootia ataei aika a uarereke nakoina,17 ao e kabwarai aia bure ake a bure Nakoina, ao n tauria n te kaibangaki.18
E kabwarabwaki ni koroboki aika a tabu bwa Iesu e “nakonako ni karaoa ae raoiroi.”19 Ao ngaira naba.
Te kauoua. Inaomataia aaro e boutokaa kaotan te koaua, te kaantaninga, ao te rau.
Ngkai te Ekaretia, ti reitaki ma aaro ake tabeua ni kamanoia taan onimaki ni kabane ma aia koaua ao inaomataia n tataekina aia koaua. E aki nanonaki bwa ti a kakoaua aia onimaki, ke a kakoaua ara onimaki, ma iai ara kantaninga aika titebo ma ngaiia nakoia te koraki are iai nanoia bwa ti na kainabwaabu.
Tabeua te bong nako ao I tei ibukin te Ekaretia n te botaki n te ririki ae te G20 Interfaith Forum i Itare. E kaungaaki nanou, ni kakorakoraaki, ngke I kaitibo ma taan kairiri n te tautaeka ao n aaro ni katobibia te aonaaba. I kunea bwa a kona n taobaraaki man kamaoaki maneka ao kakaokoro ngkana ti karinea te Atua, Tamara ni kabane, ao Natina, Iesu Kristo. Te Tia Katoki Aoraki ibukiia aomata ni kabane bon ara Uea ao Tia Kamaiu, Iesu Kristo.
E rangi ni katika te nano te tai are n nang kaina iai au marooro. Itiman taan taetae imwaiu a aki kainin n aron katein aia onimaki ke n aran te Atua. Inanon au tai n taetae, I iango, “N na motika au maroro n te kaitau, ke N na kainiin ’N aran Iesu Kristo?” I uringnga bwa antai Ngai, ao I ataia bwa nanon te Uea bwa n na kaina au maroro n Arana. Ma ngaia anne ae I karaoia. Ngkana I iangoia, anne au tai ni kaota au koaua, ao iai inaomatau n au aro ni kaota au kaotioti n Arana ae tabu.
Te kateniua. Taekan te aro e kaungaia aomata ni buokia tabeman.
Ngkana e anganaki te aro te inaomata ni karaoi ana waaki, taan onimaki ana karaoi mwakuri n ibuobuoki aika a uarereke ao n tabetai mwakuri n ninikoria. Te mwakoro n taeka ni kawai mai Iutaia ae “teekun oram,” nanona “karaoan ke kamaiuan te aonaaba,” e kaotaki nanona ngkai n aia mwakuri aika a mwaiti. Ti a tia n reitaki ma taan anga te buoka n aron, te Caritas International; te Islamic Relief, ao tabeman rabwata man aaro n Iutaia, Hindu, Buddhist, Sikh, ao botaki n Kiritian n aron te Salvation Army ao the National Christian Foundation. N ara ikarekebai ti buokiia mirion n aomata ake a tangira te buoka, n aron anganakia ngkai taan birinako mai abaia ibukin te buaka auti n rianna, bwaai ni matu, ao amwarake,20 ao katauraoan iti n totoko, ni ikotaki ma polio21 ao te COVID,22 E abwabwaki rinanin bwaai ake a tia ni karaoaki, ma ake a kainanoaki.
Akea te nakokoraki bwa, aomata aika a onimaki, aika a ikarebai ni mwakuri, a konaa ni karaoa te ibuobuoki ae korakora. N te tai naba anne, te ibuobuoki nakon temanna ma temanna, e aki rangi ni kakatanoataaki ma e bati ana ibuobuoki nakoia aomata.
I iangoa te katoto n Ruka ngke Iesu Kristo, e kawara te aine mai Nain ae mate buuna. E raonaki Iesu irouia ake a ririmwina, a kaitibo ma te mwananga n taunimate ibukin te ataeinimwane are bon tii natin te aine ae mate buuna. Ngke akea ngaia, te aine e bon rawawata ana iango, tamneina, ao n akea te mwane. Ngke e nora matana n tang, E taku Iesu, “Tai tang.”23 Imwiina E ringa nen te mate are e uotaki iai, ao te mwananga arei e toki moa.
“Te ataei ni mwaane,” “I kangai nakoim, Teirake.
“Ao e tekateka teuare e mate, ao e moana ana taetae. Ao [Iesu] e anga nakon teuarei tinana.”24
Kautan te mate bon te kakai, ma te mwakuri n akoi ao n nanoanga n arona nako ibukin temanna ae korakai bon te kawai ae tabu are ti kona iai n “[nako] ni karaoi mwakuri aika a tamaroa,” n ataakina bwa te “Atua [e] mena [irarikira].”25
Ao te kaua. Inaomataia aaro e tei bwa te bwai ni boboti ao ni kakorakora ibukin kateiraoan koaua ao aroaro aika riai.
N te Nu Tetemanti ti warekia bwa e bati aomata aika a tannako mairoun Iesu Kristo, a ngurengure n Ana berita, “E matoa te taeka anne; ao antai ae kan ongora iai?”26
E teimatoa n iai te bwanaa aei ni boong aikai mairouia ake a ukora kamaunan taekan te aro n taian maroro ao kakairi. Ma ngkana akea taekan te aro ikekei ni ibuobuoki ma kateiraoan anua aika tamaroa ao ni katokii karawawata, antai ae e na karaoa anne? Antai ae e na reireia te kokoaua, te kakaitau, te kabwarabure, ao te taotaonakinnano? Antai ae e na kaotiota te tangira ae kororaoi, te nanoanga, ao te akoi nakoia aika a mwanuokinaki ao ake a bwainikirinaki? Antai ae e na mwaneia naake a kaokoro aroia ma a na reke irouia, ngkai bon ngaiia naba natin te Atua? Antai ae e na arora baina nakoia ake a kainnano ao n aki tangira boona? Antai ae e na kaburaa te rau ao te ongeaaba nakon tuua aika a korakora riki nakon bitaki ni boong aikai? Antai ae e na kaeka ana bubuti te tia Kamaiu “Naako ao kakairi i rouna”?27
Bon ngaira! Eng, tariu ao mwaneu, ti na bon
I kaoi ngkami bwa kam na riki bwa tiambion ibukin inaomataia aaro. E oti iai te inaomata n rinerine are e anga te Atua.
Inaomataia aaro e kabaeranti koaua aika a kaiangatoa. Raoiron taekan te aro, korakorana, ma te mwakuri n tangira ni katoabong ake a reke man taian aro e bon tii kona n rikirake ngkana ti kamanoa te inaomata ni kaota ao ni karaoa nanon ara koaua.
I kakoaua bwa Russell M. Nelson bon ana burabeti te Atua ae maiu. I Kakoaua bwa Iesu Kristo e kairiiri ao ni kaira te Ekaretia aei. E mate ibukin ara bure, ao n tauraki n te kaibangaki, ao ni manga uti n te kateniua ni bong.28 N ana Kamaiu, ti kona ni karekea te mangauti nakon te maiu ae akea tokina; ao te koraki ake iai nanoia a kona naba ni maeka ma Tamara are i Karawa. I katanoata te koaua aio nakon te aonaaba ae bwanin. I kakaitau ibukin inaomatau ni karaoa aei. N aran Iesu Kristo, amen.