Aaníinii ́’Ił Hózhǫ́
Jesus Christ yee ayóo át’éehígíí binahj́į nihił dahózhǫ́ éí t’ah alááhidi bikehgoo yiikah dooleeł.
Dikwii naháí yę́ędą́ą́’ naanish biniyé shił adiist’a’go, hastiin léi’ Netherlands dę́ę́ át’į́go bíighah dahnídá. Biniishdłį́į́go bił aho’niishne’ háálá Belgiumdi dóó Netherlandsdi na’nit’ąą’ tsiłkéé nishłíígo.
Ahééhwiniilzįįhgo, binaanish bee bééhódílzinígíí naaltsǫǫs ła’ shee nitą́ “Ił hózhǫ́ Yee Na’nitiní” bikáá’. Binaanish ayóo át’ée lą́ bidííniid dóó nabídííłkid heet’áó ił hózhǫ́ yee na’nitiní é’élį́. Haayit’éegó ił hózhǫ́ hweedahólǫ́ łeh, ahił’í’dłí bee kééhojit’íígo hazhó’í da’ahizdiitsa’go dóó binahat’áo éí bee diné nanishtin jidiinįįd. Kóbidííniid, “Éí lą nizhǫ́ní, ndi díí ałdo’ bee na’nitingo shą’, éí k’eh ha’ninígíí t’áá ákó t’éego ahool’á’ azhą ats’íís yóó ál’įį ndi dóó diyingo iisizíínii bínanídííkid doo, ha’át’ii éí biniyé da hiniiná, heet’áo bąąhági át’éí bich’į’ danihidziil doo, dóó háágóóshą adahiikah nihí zéé’ ndahhwiileehgo? T’áá shį́į́ ííyiisíí hwiih dooleeł ńt’ę́ę́’ éí hane’ nihił béédahózingo jidííniid, dóó shił hózhǫ́ǫ áhódishní éí nihił béédahózin.
Díí jį́, t’áá dikwíí haz’ą nihił ch’idiish’ááł nisin éí áaníinii ́ił hózhǫ́ǫníí íiyisíí bá’ádaa’téh ndahalingo jilą’í ndahoni’aah díí ni’ bik’áá t’óó ił hazkééh góó, t’áá le’í lą’í bídahoneedlį́ ndi t’áá dikwíí íiyisíí bídahólníí.
Alma beeniłkąądą́ą́’ bidine’é neeneezt’ąą’,“Shoo, nihił hashne’ t’oo ahayói ádahodoonííł; dóó shoo, t’ááła’í éí ts’ídá alááhdi bóhólníih—áko shoo, t’áádoo nizaad nihólzhízhí Náánhiisnii’ii hiná dóó bidine’é yit’aadoogáał.”1
Díí bee ha’oodzii’ígíí t’áá hiiłt’éego nihił alááh át’é díí jį́ nideiníídłí dóó biká hasht’e’ ádadiilnééh Christ Naakidi Nináá Doodááł bikah!
Áko, ałtsé nishį́į́go éí Jesus Christ yiniidłanígíí bee nihí iina’ bidziiłgo ádiilnííł éí íiyisíí binahji’ nihił da hózhǫ́. Díí t’áá aaníí bidziilgo ha’ootłin, “éí ha’ootłin bikaadoo dine’é dahda’diitłingo doo nidoołdas da.”2 Kóda’iilíígo iiná nideeniłtłaii bichį’ hast’e’ ádadiilnééh, bíni’di ha’át’íí nidahóle’.
Łą’í naaheidą́ą́’, shį́įgo Scouts ashiikeh áłahnilíígi shiye’ Justin bił ní’aazh. Honeení baa ha’ooldeehgo’, k’aa bee adilt’oh bóhoo’aahígíí binaaltsǫs déidiilbįįł dadiiní shik’is bił jidííniid bizhniidłį́go. Da’íizhdoołbįįłgo adilt’oh baa da íizhdółt’a’ dóó nidahódínoot’a, ts’ídá dah’alzhin góne’ ha k’aa’ bee dazhdooł t’o.
Shí jéí doo bííchįįda. Íídą́ą́’, Justin doo hadzííl da háálá ajei yilzólii dóó hazid bąąh dah haz’ą́ t’áá hodizhchíí dę́ę́’ bik’ée t’i’hojoonííh. Haadashdoonííł k’aa bitł’ool t’ąą’ yidiłts’ǫǫdgo daatsí yiighah áko dawołt’óóhígíí daatsí yidoołka nisin.
Da’diłtoh bidahoo’aahgóó bik’is yił dah diijéégo, t’áá shiyidjį́’ sodiiszin bąąnahódookaad ladą́ą́’ niyint’aahígíí chééh’ayííł’įįdgo dííniid. Baa shíní’go naaki ahéé’álkid, ńt’éé’ at’iin dę́ę́’ joodłohgo níjoolwołgo hwiiłtsą. “Shizhé’é!” jidííniid. “Bohoołąągo naaltsoos yisilbą́! Dóola bináá’ góne’ siłt’oh; dajółt’ohígíí shíhígíí biighagí, ndi dóola bináá’ góne’ siłt’oh!” Bidziil t’áá at’e yee ałkį́į́’ bitłol t’ąą’ yideests’ǫǫd dóó k’aa’ yiidííchid, adzolt’óóh’go k’áá naadło’ dooleełígíí doo bohónéedzą́ą da. Adiłt’oh yína’niłtinígíí baa’ákonízin, háálá t’áadoo kodííniida, “Nik’edí hasin, da’ałzhin sinsiih!” Ndi, Justin bi’chį’ nahwiinanígíí dóó yeego át’į́įdígíí yá yaa’áháłchįįh, joobá’go ádííniid “Yá’át’ééhgo é’iinlaa!”
Nihídó’ nihá ákót’ée dooleeł t’áá ii’shiiłjaa’ígi bee é’iilį́į́go Christ dóó Bá dahalne’í bikéé yiįkááhgo azhą́ nihi ch’į’ ańdahazt’i’ ndi. Bił aha’dadeet’ánę́ę́ bik’eh hooniilį́į́go dóó nida’ayiilzííhgo ádaa’nída’iikąąhgo, nihił dahóózhǫ́o nihí Yisda’iiníiłii didiits’į́į́ł: “Yá’át’ééhgo é’iinlaa, yá’át’ééhii nilį́ dóó iinídłąągo shíká anánílwo’.”3
Shi’oodłą bee ádishní éí nahasdzáán bi Yisdá’iiníiłii dolzinii nilí dóó Bi’yói’ó’ó’ní yee naanhiisniih dóó Bi’adziil yee ná’áłdziih, nihí dziil ánihósin, dóó nihíká análwo’ wołibee bich’i’ hojooba’ íinídzingo. Ła’jígo éí, hasłą́ągi atah niidlį́į́go dóó bááłkiisjí Jesus bich’į́ yii dááłgo doo nihá bohónéedząąda. Yisdá’iiníilii anoonééł yik’eh deesdłį́’, naałniih dóó bąąhági at’éii, dóó náasdi hadaałt’éii daniidłį́į́ dooleełgo nihá yik’eh áhoolaa nihí jéí t’áá át’é bee bikéé’ yiik’ahgo.4
Naaki góne’ éí Yá’yąąsh dę́ę́’ Azhé’é ayói ánihó’níínii biye’ dóó bits’i daniidłį́ éí ts’ídá béédeelniih éí binahji’ nihił da hózhǫ́. Díí t’áá’aaníínii hołbééhózingo dóó ba’jolíígo t’áá ałtsoní łahgo áyiił’įįh.
Dikwíí nááhaidą́ą́’, Sodizinjí bá nihí’doolaadgo, chidí naat’aí biyí’, Sister Sabin dóó shí diné tso léi’ bine’dę́ę́’ dah nikéh bitsii ádingo bitsiiyah dę́ę́’ anii’ báháchį’go bik’i naashchąą’ dóó ákwíí ła’ bik’aah 439.
Nihił ahneezdaágo, ábidishní, “Shoo, hastiin. T’áá’sh nił áko nanídishkid ni tsiiyah dę́ę́’ wołt’ago bikaa éí shą’ha’át’į́į́ bee bééhózingo nik’e’eshchį́’i?” Anii báhách’į́’ígíí t’áadoo bína ádíłkida niná hinásyéésgo.
Kózh díínįįd, “Éí shí. Éí shí ásht’į́. Éí shí shi kéyah: 219!”
439 éí íiyisíí bi tsiitsiin bikaa’ bił ayóo át’é ndi yi’siih, áko bik’ee tsídísyiz haiyit’éego jisiih nizį́į́h.
T’óó baa ááh niizį́į́h díí hastiin 439 yee ádei holzin dóó yee ádaaha’níí éí ła’ kéyahgi yee ádihoosniih atída’alíinii atah nilíigo. Baańtséskees, díí hastiin ayóo bidziil nahalinígíí háíshį́į́ biye’ yázhí ńt’éé’ t’ahdii álíínii nishłį́ nizin dóó k’eh yíká át’į́. Háíshį́ ayisíí ajit’į́ éí hołbééhodoozííł ńtę́ę́’ dóó háíshí ayisíí bits’ąądę́ę́ ajit’į́, haala t’áá anííltso naanhideeznii’ “ílį́į́go.”5
Saad bee hódzą ła’ sin biyí díí naalkidí Egypt Binaat’áanii Biyé’ wolyé éí sin kóní “Yá’ąąsh bi náá’ bee ni’iina’ ninił’į́.”6 Diyin God bits’ą́ą́dę́ę́’ ádeit’į́į́ dóó hool’áágóó iiná bííníghah éí ééhózin bíní nihíí sizíínii bíí’hool’e’, biniyé dahiníínanígíí t’áá ákónééhii dinį́į́dziił, bits’ą́ą́doo’ íhooaa dóó bee níílzééł, azhą́ “tsésǫ biníká diit’į́į́ ndi, diłhiłgo,”7 t’óó kónízahajį́’.
Táá’ góne’ éí áaníínii ił hózhǫ́ hólǫ́ǫ dooleełgo t’áá háíshį́į́ t’áá ałtso ílíinii nilíigo bééneelniih dooleeł t’áá áłahjį’. Díí yé’é’t’ééhgo beda’diiłnííł Yisda’iiníiłii bina’nitin bik’ehonííl’į́į́go: “Ayóí áda’ahíínó’ní; ayóí anihóshninígi’ át’éego.”8
Díí ałdó’ yee na’neezt’ą́ą́’, “Díí shik’iskeh t’ááłá’í ndi bíká íínílwodgo, shísha íínit’įįd dooleeł.”9
Naaltsoos Proverbs hódzą́ągo na’nitin, “T’áá háíshį́į́ yídin nilinígíí beeníhóólnííhgo, doo bich’į’ baaníchį’da dooleeł.”10
Jiinį́į́ba’go doo t’oo bikédí diidłeełda. Diyin God yiníł’į́go, ha’áhwiinit’íígo alááh ídłį́ bił aheełt’é. Jijooba’go ałdó’ t’áá háíshį́ asiihígíí baa nizhdidoo’ááł dóó doo bee baanizhdoot’ííł da.
Lą’í nááhaídą́ą́’ niha’ áłchíní bił nihináál ni’doolkił dadíiniid ahił’ídłígo ahíná’iildah biniiyé. T’áá áníiltso chidí bii’ nahat’ą t’áá hazhǫ́’ó ła’ shiye’ dóó shich’ooní, Valerie, éí biba’. Ahiłíijį́į́go, shiye’ dáádílkał ąądiiniłhan dóó chidí siziníjigo dahyiit’e’, ché’édąągi t’áá hooyaní mussi sit’ał jiniizį́į́’. Bits’ą́ą́jí ni’níkęęsgo shiye’dóó shichooní ałkee’ ahinoolchééłgo, ńdéé’ doo mussi da lą’, ndi golízhii báhóóchįįd léí’, bichį’ ádeehoszį́į́dgo hashch’xąą! T’áá áníit’é yah’anéejee, dóó t’áá’ajiłah t’á’ázdeesgiz dóó chil łich’í’í bitoo yee bitsiih t’aneezgiz, éí daatsí golizhii halchingo bidééłní ílį́įgo. T’á’ádesgiz dóó bi éé’ łago áyiila, áádóó t’áá’anííltso doo hałchinigii ádąa ádeelya, ákó kad nihinaał nida’doolkiłgóó bighah daníídzį́į́’.
Nida’alkidi góne’é wóniidi dahdinniibin, nihinaagóó diné t’áá ałkéé’ naadąą’ dilt’áłii yíká chíhezhjéé’. Niná haazhjéé’, ndi, doo ałtsé nidahazt’aanę́ę́gi dahnídineezbin da.
Eí ákódeedzaaígíí béédeelniihgo andeedlo łeh, ndi bąąhági ádeet’íígo nida’ayiilzííhígíí daniłch’ǫn gosha’? Yooch’ííd nihił danilchǫngoshą haait’ée doo, adilyé, oolchį́į́d, doodai alááhdi dahshnot’ááł da? Nihi bąąhági át’éíí béédahoozįįhgo, t’ááshoo shíí biłkeehwiit’íínii baa ááh dinííhdzįįł, dóó baa ákwoniidzin dooleeł dóó, ákot’áo, t’áá’anííltso’ nihi iina’ łahgo át’éego ádadiilnííł. Sodizin báhoghan góne nát’oh halchingo ayóo shił yá’át’’ééh, háálá háíshį́į́’ łahgo ádilnééh yinishnį́ łeh. K’eh biłnį́į́go bindoochiłígii yíhasááh.
President Russell M. Nelson yaa’ákonizingo ání, “Bééhódoozįįł háíshį́į́ t’áá’aanii Jesus Christ yikéé sizíígoéí diné yaajooba’ dooleeł.”11
Paul Ephesian dine’é yich’į́ náyíízo koníigo, “Dóó ahaadajiinoba’, nihijéi ahaa a’ááh danizingo, bąąhági’ át’éíí ahánídahido’aah, Diyin God Christ níhaa neediní’aangi’ át’éego.”12
Jesus Christ bikee nisiidzį́į́go,Yá’ąąsh dę́ę́’ nihi Zhé’é ba’íínídlí dóó nihi Yisda’iiníiłii doo náánáła ’bitsek’eh’goné adiilt’eeł da. Jesus Christ t’áá áníit’é niheehózin ni’íiyiiłzííhígíí dóó nihá nihodoo’ááł hadaałt’éego.
Dį́į́’ góne’ bee nihiłhózhǫ́ dooleełígíí éí hool’áágóó háni’go ha’jolníí dooleeł. Nihi Zhé’é bináhat’á’ hool’áágóó bił ahooł’á; kwe’é dóó k’ad baańtsííkeesgo doo nanitł’ah da áko náásdii at’ée dooleełigii baa hayoonééh.
Lą’í naaháídą́ą́’ nanitin ayóo át’éego baa’ákoniizįįh, shitsí Jennifer bits’ąądoo, hast’ąą ts’aadah binaaháígo . Bi jéíyilzhólii bá anánííłgo, ashdła’ dadeezt’í’ígíí naagoo alneeh dóó bits’ehkehgoné’ naaki áníídígíí t’áá ałtsisígíí baa iinį́į́łgo, éí bik’is naaki Diyin Bóhólnííhii át’éhígíí át’éigo bits’ąądę́ę́. Ts’idí baahasti’go nídiinish, ndi yiisk’áó nábidiilgizh bitł’ee’, Jennifer kasidą́ą́’ nasineezt’ą́ą́’ nahast’e’diin azhniłdaasigíí t’áá át’é bee kozhdííniid, “Shizhé’é t’áádoo bąąníni’í! Yiskąo shi jéíyilzolii ániidigo ch’eedesdził doodai alááhdi yá’áhoot’ééhdi ch’eenisdzid dooleeł. T’áá haajigo ayóo át’ée dooleeł.” Éí oodlą’ át’é; éí hool’áágóó bee hasih át’é! Hool’áágóó iiná baants’áhákeesgo t’áá bééhózínígo át’é, hołhodeezyeel, bee ha dziil, dóó bee ha’jólní.
Nabidishgizhdoo bikidjį́, doo hahda inda yee ndidzihgo ́baa’iit’íh’ yą́ą́ baadiilyáh dóó Jennifer niłch’í biih ná’á solgo biká análwo’ yę́ę́ anáágiz, bá hada’ííníílní naaki ałtsoozí bee nizhdidzih dooleełígíí daats’í bá didoolnish ílį́go. T’oo ałtsé hajiiyolgo, t’áá’áko hajiicha. Danihíni’go nihijiiłtsą́ą, hahída kozhdiinííd, “Doolado sih da nizhdidzihgo.”
Éí bijį́į́dóó kad kǫǫholzhizh, Yá’ąąsh dę́ę́’ Azhé’é ahéhééh ndishdzih nábidishniih abinígo dóó tł’eego. Akihoojidłí bee áda’aziin doo jóółt’a’ annííląą da éí doo nihiłda íílį́į́da ákojiit’į́į́h doo baa ádahwiilchį́hgoo. Łahgo át’́ao éí, t’áá le’í doo nee’joolíígoo dóó t’áá ałts’oni baa ahééhjinízingo, iiná álíílee k’eh ahéé’alį́.
President Nelson adiinííd: “T’áá ákwii abini anį́į́dígíí Diyin God bi’akihojidlí át’é. Niłch’í bee nidiidzihígíí ndi Bitsąądę́ę́’ ayóí ó’ó níígo nihá’ílyá. Yisdah nihí eeshgo niyiiłkaah dóó nihiká análwo’go ahéé’ílkeed hoolzhish. Áko, ayóo ádeet’į́į́go t’áá akwii ahbíní nihiłda’iilį́į́go hoojoba’ bee sodadiilzin dooleeł.”13
ÉÍ binahjį́’ Ashdla’ góne nanitin baahoolzhiizh baantseskeesígíí, éí niłhózhǫ́nígíí doo ahééhninízinígíi bilah at’éeda dooleeł.
Diyin Boholnííhii ádííniid, ’Táá háíshį́į́ t’áá’ ałtsoní nishóyolt’ééhgo yaa ahééh nizinígíí ayóó át’éigo ábididoolnííł.”14 Háálá ahééh jinízingo daats’í bee t’áá ákogi ájit’éhiígíí ła’í binéídoonił.
Haat’yit’ée doo baa nitsídiikǫs abinigo ch’enéédzi’go i’íí’ąądąą’ baa ahééh niidzį́į́ yę́ę́ t’éíya nihee hólǫ́. Bee nihikihojidłihígíí doo nihił nílį́góó yíní hojiiłaa, áádóó dóó yá’át’ééhii bee íłhǫ́zhǫ́nii hweeni’į́į́. Kin Tso ayóó át’éi dóó bii’hotsaa’ biyidę́ę́’ danhinó’ááhgo kódanihiłní biláagóó dadoo’į́į́’, biniinaa táá’át’é nidahiiłziih.
T’áá’aaníí, ts’ídá alááhdi ił hózhǫ́ dóó nahasdząąn bikaa akihojidlí éí Diyin God bi’ájooba’ binahjį’ diyingo Bił ahadadiit’a ádadiilnííł dóó dadiiníílzin dooleeł. Nihi Yisda’iiníílii beesh nahalingo nanhidoolgááh niha ninah’iitłą́’hígíí binahjį’ ti’hooznį́į́h dóó bikeeh dahdidiidaał “Éí shíí da dooleełgo beiniłkąągo baadishałgo nizhǫ́nígo ádahodeeshłííł.”15
Nihich’í ádeehadisdzííh éí Jesus Christ nihi iina’ bee niłdzilgo ádadiilnííł; t’áá’áanii Diyin God biye’ dóó bitsi’ ilíínii daníídłí; iisizį́ diyin ilį́ éí beedaałnííh; hool’áágóó adaat’eii deinoht’ą’; dóó nikidahojidłí nihiłdanlį́, Christ wooshdę́ę́ shahokááh ní, éí alááh át’é, ił hózhǫ́ t’áá’áaníínii ńdadidiilyéeł díí ni’ bikaa iiná bee. Achį́’ nahwiiná t’áá hólǫ́ǫ dooleeł, ndi bich’į́’ nihidziilgo t’áá ałtso ła’dadiilnííł biniyé iit’inígíí bééhózingo dóó nihił hoodeezyéélgo háálą holáágóó t’áá’áaníínii nihiłbééhózin dóó bik’eh dahinííná.
Shiłbééhózin Diyin God t’áá áanii, nihi Zhé’é ayói’ánihóní dóó Biye’ ayói’ayó’níínii, Jesus Christ. Yinishdła t’áá’áaníí dahiná Diyin yádahałne’ii, bił éí dah hózinii, dóó diyingo iłííshją́ą́ áda’ałį́ éí t’áá’áanii. Éí binahjį’ ayóó át’éego yá’ąąsh dę́ę́’ na’nitin bee akihojidłí. Yisda’iinííłii bééhózinígo ádííniid, “T’aa shi adishníígo doodai sha nidaala’í ádaaníígo, éí t’áá ła’í át’é.”16 Jesus Christ bízhi’ baa hast’i’ binahjį’ ádishní, áamen.