Noorakin ana Utu te Atua n te Taratara ae Bwanin
I kakoaua bwa ti konaa, rinanon matara n onimaki, ni kanakoraoa ao ni bon taraira ao ara utu ma te kaantaninga ao te kimwareirei.
Ngke e uarereke natira te aine, ae Berkeley, I moana kabonganaakin te kiraati ni wareware―te aekaki are e kona ni kabuburai man kamatatai taraakin bwaai ni kabane. N te bong teuana, ngke ti tabe ni wareware n te boki, I taraia ma te tangira ao te nanokawaki naba bwa, n te tai ae tawe, e a waekoa n ikawarake. I iango, “E a nakea te tai? E a rangi ni baitii ikawaina!”
Ngke I buuta matau ni wareware bwa N na kaoa ranin matau, I a kunea, “O tataninga—e aki rikirake n ikawai; ma kiraati aikai aika a kabubura au taratara! Tai tabe iai!”
N tabetai ao te bwai ae ti kona n nooria bon te bwai ae kabubura ara taratara ibukiia naake ti tangiriia. N te tairiki aei, I kaoingkami bwa kam na riai ni kanakoraoi ao ni bitii ami taratara—te taratara ae akea tokina are e boboto i aon te tamnei ae bubura, am karaki ae bubura.
Ngke a moana aia mwakuri aomata n nako tinanikun karawa, bon akea wintoon rokete ake a karaoaki irouia aomata. Ma n te tai are e mwananga iai te Apollo 8 nakon namwakaina, ao ai iai wintoon aia rokete taan mwananga. I nanon beibeitiia itinanikun karawa, a korakora rootakiia tii man taraakin ara aonaaba ao a rawea tamnein tamaroana, are e a katika nanoia aomata! A tia taan mwananga akanne n rinanon te namakin ae moan te korakora are e a aranaki bwa: taraakin te bwai n ae tamaroa.
NASA
Taraan te bwai man te tabo ae boou e bitii bwaai ni kabane. E taku temanna te tia mwananga nako tinanikun te aonaaba e “kauarerekei bwaai nakon ae ko konaa n karaoia. … Ti kona ni karaoa aei. Te rau i aon te aba—akea te kangaanga. E anganiia aomata te korakora …ao te mwaaka.”1
Ngkai aomata ngaira, ti karekea te iango ae iai tianakin ara atatai n taraakin aonteaba, ma te Atua e noora te aonaaba n arona ae bwanin. E noori karikibwai ni kabane, ngaira ni kabane, ao ni kaonaki ma te kaantaninga.
Ti na kona n taratara n aron ana taratara te Atua e ngae ngke ti maeka i aon ara buraneti aei—n namakina te namakin ae tamaroa? I kakoaua bwa ti konaa, rinanon matara n onimaki, ni kanakoraoa ao ni bon taraira ao ara utu ma te kaantaninga ao te kimwareirei.
A boutokaa aio taian koroboki aika tabu. E taetae ibukiia te koraki are a rangi n “rianako korakoran aia onimaki” Moronaai bwa a “bon noori ma te koaua … n te mata n onimaki, ao a bon kukurei.”2
Ma te taratara nakon te tia Kamaiu, a namakina te kimwareirei ao n ataa te koaua aei: Iroun Kristo, a nakoraoi bwaai ni kabane. Bwaai nako are ngkoe ao ngkoe ao ngkoe kam raraoma iai—a na bane n nakoraoi! Ao naake a taratara ma te mata n onimaki a kona n namakina bwa a na bon nakoraoi bwaai ngkai.
I rinanon te tai ae kangaanga i nanon au tai ngke te ikawai n te kauarinan ngke I aki karaoi rinerine aika raraoi. I uringa nonorakin tinau n tang, ao I iangoia ngkana I karika rawawatana. N te tai anne, I raraoma bwa nanon ranin matana e kaotia ba e a bua ana kaantaninga ibukiu, ao ngkana akea ana kaantaninga ibukiu, tao bon akea te anga n okirikaaki.
Ma tamau e rang rabakau n kakarababaa ana taratara ao n iango riki n are i aona. E reiakinaki man baike e rinanona bwa te raraoma kanga namakinan riki tetangira, ma bon iai te kaokoro.3 E kabonganaa te mata n onimaki n nooria bwa a na nakoraoi waaki, ao e bitai arona ni karekea te kaantaninga.
Ngke e a bane au tai man te kauarinan ao n roko i BYU e kanakoa ana reta tamau n kauringai bwa antai Ngai. E riki bwa te tia kaungaai, ao aomata nako a kainnanoa te tia kaungaiia—temanna ae na aki taekinna nakoim, “Ko aki rangi n birimwaaka; ma a kakauringko ma te nano n tangira bwa ko bon konaa.
Titebo te bwai are e karaoia Tamau ma are e karaoa Riaai ni miina. N aron Riaai, e ataia bwa ko na aki ririmwiia ni kairoroia. “Ko tiku n te tabo are ko mena iai ao ni weweteiia. Ko nakon te aroka, ko tiku irarikin te aroka, n teimatoa ni katoonga uaana ao, ma te moangare i aon ubum, ao ni waaki nako n anoanoiia naake ko tangiriia ao ni kaotia man am katooto bwa katoongan te uanikai bon te bwai ae kakukurei!”4
Te tamnei ae kona n nooraki aei e a tia ni buokai i nanon au tai n rawawata ngke I kunea bwa I mena irarikin te aroka, ni katoonga uaana ao n tang bwa I raraoma; ao ni koauana, e ibuobuoki anne? N oneamwiin anne, ti na rinea te kaantaninga—n iai ara kaantaninga iroun ara Tia Karikibwai ao i marenara, ni boutokai ara konabwai bwa ti na tamaroa riki nakon ae ngkai.
Teutana te tai i mwiin maten Unimwaane Neal A. Maxwell, e titirakinaki natina te mwaane iroun te tia kareke rongorongo bwa tera te bwai ae e na ururinga iai tamana. E taku katairiki n aia auti ana karo ibukina bwa n taainako e oki ma ana nanamakin bwa e onimaki tamana irouna.
Aio bon i nanon te tai are ngke natira aika a ikawai a moana rorokoia ma buuia ni mweengara ni katairiki ni katoa Taabati. I nanon te wiiki, I kuneai bwa I korei bwaai n au iango ake I kona ni kauringiia n te Tabati, n aron: “Kataia ibuobuoki riki ibukiia ataei ngkana ko mena n te mweenga,” ke “Tai mwaninga n riki bwa te tia ongora ae raoiroi.”
Ngke I ongo ana taeka te Tari Maxwell, I karenakoi baike I korei ao ni kamabua te bwanaa anne, ngaia are ngke I a nooria natiu aika a ikawai tii i nanon te tai ae uarereke ni katoa wiiki, I kabanea nanou i aon bwaai aika a tamaroa ake a kaman karaoi. Ngke e mate Ryan, natira te mwaane ae te ikawai, tabeua te ririki i mwiin te tai arei, I uringa arou ni kakaitau ibukin ara tai ni bobotaki ni kabane aika a kakukurei ao n tamaroa.
I mwaain arora n iwawaaki ma aika tangiraki iroura, ti kona ni bon titirakiniira aei “Te bwai ae N nang karaoia ke n taekinna e ibuobuoki ke e kammaraki?” Ara taeka bon ngaia teuana mai buakon korakorara, ao kaain ara utu kanga ai aroia aomata aika burakibooti, a tei i matara ni kangai, “Korei taekau ake ko iaiango!” Rongorongo aikai, ngkana tao iai nanoia ke akea, a riai n anganiko te kaantaninga mani kaunganano.5
Ara mwakuri bon tiaki reireinan temanna are e rinanon te nakobuaka ao e buakaka man karawawata. N taai tabetai ao e na kona n roko te namakin ni kan kaetia, ma n angiin te tai ti na tuangiia aika tangiraki iroura te rongorongo ae a rang kan ongo: “A namakina te nakoraoi ara utu ao ni bwanin ibukina bwa kam mena i nanona.” “Ko na tangiraki n uaa tokin maium—n aki tabe bwa tera ae riki.”
N tabetai ti kainnanoia riki bwa ti na ataa aroia aomata nakon ae ti na anga te kaetieti; kakaungo riki nakon te kairiiri; temanna ae e ongo ao ni miimi, “A na tera au namakin n te bwai are a taekinna?”
Uringnga, te Atua e katauraoira ma ara utu ike ti kona n reiakinaki arora n atai bwaai, bwa kaairua ao baike a bure baireaia aki tii kona n riki ma bon riiriki. Ao e aki kakukurei ngkana, ti a roko n tokin maiura, ti kona n nooria bwa reitaki akanne, riki taai ake a rangi ni kakaewenako, bon bwaai raoi ake a buokiira n riki n aron ara Tia Kamaiu? Reita ni waaki aika a kangaanga bon te tai n reiakinaki bwa ko na kanga n tangira n te aro ae rangi ni korakora—n aron ana karinan te Atua.6
Ti na kanakoraoa ara taratara n tarai reitaki n te utu bwa te bwai ae kororaoi n reireiniira reirei ake ti riai n reiakin n rokora ikai.
Ti na kariaia, n te aonaaba ae bwaka bwa akea te anga ae ko na riki bwa te buu, te karo, te nati te mwaane ke te nati te aine, te tibu, te tia kairiiri, ke te rao—ma emwaiti te kawai ae ti kona n riki bwa temanna ae raoiroi.7 Kariaia bwa ti na tiku i rarikin te kai, ni katoonga ana tangira te Atua, ao n tibwauaia. Man tabekirakeaia aomata ake i rarikira , ti bane ni kaai n waerake.
Ae kananokawaki bwa, uringan kanakin te uaanikai e bon aki tau, ti riai ni katoonga n te tai ae mwaiti n angaa aika e na kaoka ara taratara ao n reitiira nakon te taratara mai karawa man kaukan ara booki aika tabu, are a kaonaki n te ota, e kanakoa te rootongitong; ngkana ti katorobubua i aon bubuan waera ni karokoa are e a korakora ara tataro. Aio are a kamarauaki iai naano, ao ti a moanna n taratara n aron ana taratara te Atua.
Ni boong aika kaitira, tao ara mwakuri ti na maeka ma ara utu aika tangiraki—aomata aika a raraoi aika a maeka n te aonaaba ae buakaka. Ara kaantaninga e bitii aron tarakiia i bon irouia bwa antai raoi ngaiia. Ao rinanon te nooraba n tangira aei, a na nooria bwa antai ae a na riki n ai arona.
Ma te ti kaaitara e aki tangiriira ke aika a tangiraki iroura bwa ti na bane n okira mweengara. Ao ibukina ti maeka n te buraneti are e kabaeaki n te tai ma mwaitin te ririki,7 e teimatoa teuare buakaka n katakakaira. E kangaanga norana, ngkana ti kauarerekei ara taratara, ae e kakawaki riki te tabo are ti na roko iai nakon birimwaakara.
Uringnga, “Ngkana ko tangiria ni kan kawaekoako, naako tii ngkoe. Ngkana ko tangiria ni kan roko n are e raroa riki, naako ni kabane.”9 Te kakaaitau bwa, e aki kabaeaki n te tai te Atua are ti taromauriia. E nooria raoi bwa antai aika ti tangiriia ao ngaira antai raoi.10 Ngaia are e taotaonakinnnao ma ngaira, ao ni kantaningaia bwa ti taotaonakinnano i marenara.
N na kaotia bwa e na iai taai ae te aonaaba, mweengara n rabwata, a tei bwa te aba ni karawawata—taai are I taratara ma te onimaki n matau teuana ao n tang ma matau ae teuana.11 Ko ataa te namakin aei?
I namakina aei n te Kauabong.
Ti kona ni rinea anuan te burabeti ae kakaonimakingke e beritani taian kakai i nanon ara utu? Ngkana ti karaoia, e na rikrake kimwareireira, e ngae ngkana e rikirake te angibuaka. E berita bwa taraakin te bwai n ae tamaroa e kona n namakinaki ngkai, n aki tabe ma baike ti rinanona.12
Karekean te mata n onimaki aei ngkai bon manga karekean, ke tangin, te onimaki are ti karekea i mwaain rokora n te aonaaba aei. Bwa e noori ake i mwiin ara tai n nanououa, ao e kairiira bwa ti na “kukurei ni karaoi bwaai ni kabane ake ti konai ni korakorara; ao ngkanne … ti tei n aki mwaingiing.”13
Iai te bwai ae kangaanga i nanon maium ngkai, te bwai ae ko raraomaeakinna ae aki kona n taobaraaki? N akean te mata n onimaki, e na taraa n ae e a bua ana taratara te Atua i aon bwaai nako, ma e koaua anne?
Ke tao maakum ae korakora bwa ko nang rinanon te tai ae kangaanga i bon iroum, ao iroum ea mwaninga taekam te Atua, ma e koaua anne?
Bon au kakoaua bwa iai ana konabwai te Tia Kamaiu, man Ana Mwakuri ni Kamaiu, ni bitii kataakira ake ti rinanona nakon te kakabwaia. E a tia n anganiira ana berita “te berita ae tabu ae aki bibitaki” bwa ngkai ti kataia n tangiria ao n Iriiria, “bwaai ni kabane ake [ti] a tia ni karawawataaki iai a na mwakuri ni kabane ibukin ae raoiroi [bukira].”14 Bwaai ni kabane.
Ao ibukina bwa ngaira ataei n te berita ae tabu, ti kona ni butiia ibukin te namakinan n te kaantaninga aei ngkai!
Ngkai ti bane n mena n utu aikai aki kororaoi, ti kona ni kakororaoa ara tangira ibukiia aomata ni karokoa are e a matoa, n aki bibitaki, n aki tabe ma baika a riki‑te aeka n tangira raa— te tangira are e boutokaa te bitaki ao e karika te rikirake ae te oki.
Bon ana mwakuri te Tia Kamaiu ni kaokiia ake ti tangiriia. Bon Ana mwakuri ao Ana tai. Bon ara mwakuri katauraoan te kaantaninga ao te nano are a na kona n oki nako iai. “Ti bon aki karekea ana kariaia te [Atua] bwa ti na kabuakaka ke mwaakana ni kabooi maiura, ma ti a tia n anganaki te kariaia bwa ti na kammwakura Ana tangira.”15 E reirei naba Beretitenti Nelson bwa aomata a rangi ni kainnanoa riki ara tangira nakon ara motikitaeka. “A riai n namakina ana tangira Iesu ae itiaki are e oti man [ara] taeka ao ara mwakuri.”16
Te tangira bon te bwai ae kona ni biiti naano. Bon te bwai ae te kabanea n itiaki ibuakon bwaai nako, ao aomata a kona n namakinna. Ti na kakorakoraira nakon taeka ni burabeti are a karekeaki 50 te ririki n nako: “Akea te mweenga ae kabwaka ni karokoa ti katoka ara kekeiaki ni karaoia.”16 Ni koauana, naake a rangi n tatangira aomata a totokanikai n taainako!
I nanon utu n te aonaaba, ti karaoa te bwai are e karaoia te Atua mangaira—e kotea te kawai ao ni kaantaningaia bwa aika a tangiraki iroura a na toua te kawai anne, n ataia bwa te kawai are a toua bon aia bwai n rineia.
Ao ngkana a mate aika a tangiraki iroura ao a roko n te aonaaba n tamnei ao n namakina te katikitiki ae korakora nakon mweengaia are i karawa,17 I kakoaua bwa a na kinaa te namakin man aron tangirakiia ngke a maiu.
Ti na kabongana te taratara ae raababa ao n taraia aomata ake ti tangiriia ao ni maeka mangaiia n aroia raao aika ibuokanibwaia te aonaaba ae tamaroa aei.
Ngai ma Ngkami? Ti kona ni karaoa aei! Ti kona n teimatoa ni waaki nako ma te kaantaninga! Ti kona n tiku irarikin te aroka ao ni katoonga uaana ma te moangare i aon ubura, ao n kariaia Otan Kristo i matara n riki bwa te bwai ae a na onimakinna inanon aia tai n rawawata. Ngkana a noora te ota ni kaoti i moara, a na katikaki nanoia nako iai. Ti kona ni buokiia ni kamatoai nanoia nakon boton te tangira ao te ota, “te itoi ni ngaina ae raneanea,” Iesu Kristo.18
I kaota au koaua bwa aei—bwaai aikai ni kabane—a na rikirake n tamaroa riaon are ti kaantaningaia! Ma te mata n onimaki iroun Iesu Kristo, ti na kona n nooria bwa ana nakoraoi bwaai ni kabane n te kabanea n tai ao n namakinna bwa a na bon nakoraoi ngkai. N aran Iesu Kristo, amen.