Maungatabu ni Kabuta
Mwaakan te Tia Kamaiu ni Kamaiu i Aban Marawa
Okitobwa 2023 maungatabu ni kabuta


Mwaakan te Tia Kamaiu ni Kamaiu i Aban Marawa

Rinanon kakabwaia n te tembora, E kamarurungia aomata n tatabemaniia, utu, ao aaba te tia Kamaiu.

Ni moan 1960 tabun e tia reirei au karo n ana Kauarinan te Ekaretia i Hawai, te tabo are I bungiaki iai. E kairoroia au karo mwaneu ae e ikawai riki ae itiua ana ririki bwa N na aranaki bwa “Kimo,” te ara n Hawaii. Ti maeka n uakaan ma te Tembora i Laie Hawaii are a kakabonganaki irouia angiina kaain te Ekaretia n Aonon te Betebeke ma Atia, n ikotaki ma Tiaban.1 N te tai aei, a moana rokoia i Hawaii kurubu mai Tiaban irouia Aika Itiaki ni karekei kakabwaia man te tembora.

Temanna mai ibuakoia membwa aikai bon te aine man te aba ae tamaroa ae Okinawa. E rangi n katika te nano karakinan mwanangana nakon te Tembora i Hawaii. Uabwi te ririki mai i mwaaina, e mareaki ni katein te mare n Buddhist. Tabeua te namwakaina i mwiina, e buakana Pearl Harbor, Hawaai, Tiabaan, are e karika bobuakan te United States ma Tiaban. I nanon te teirake ni bubuaka n taabo aika mwaiti n aron Midway ao Iwo Jima, korakoran te buaka ngaia are e a kaokiia rikaaki ana taanga Tiaban nako biken abana ae Okinawa, te kabanea n tabo ni katantan ni kaitara korakoran ana taanga ni buaka te Allied imwain rokoia i nuukan Tiaban.

Inanon teniua namwakaina n te 1945, e korakora te aki rau n te buaka i Okinawa. A katobibia te aba ao ni boomia Ana manuao ni buaka Amerika aika 1,300 mwaitiia. E rangi ni korakora te mate irouia taan buaka ao kain te aba. Ni boong aikai a oti araia ae raka i aon 240,000 aomata aika a kinaaki ake a mate n te buaka n te bwai ni kauring are e kateaki i Okinawa.2

Kan birinakona man te kakiriwe ae korakora, ainen Okinawa, buuna, ao uoman natina a kataniia n teuana te bwangabwanga n te maunga. A teimatoa rinanon te rawawata ae aki kona ni kabwarabwaraaki rinanon wiiki ma namwakaina.

N te tairiki teuana ae kakorakai i nanon tain te buaka, ma rootakiia ana utu ao ngaia n te baki ao buuna ae aki namakinaaba, e motikia irouna bwa e nang katoka korakaia man anaakin maiuia n te bwaura are e taua i baina, are a anganaki ma tabeman irouia taan kairiiri ni bukina anne. Ma, ngke e a katauraoi bwa e nang karaoia, e roko irouna te namakin ae korakora are e anganna namakinan kakoauan te Atua ao Ana tangira ibukina, n anganna te korakora n waaki nako. N bong ake i mwiina, e kamaiua buuna ao e kamwarakeia ana utu n te wiita, karewen te manibeeru ao maan ake a reke n karangan ran aika a uarereke ae uakaan. Kamimiina riki, a teimatoa ni maiu i nanon onoua namwakaina n te nangananga ni karokoa a kaongoaki irouia kain te kaawa bwa e a toki te buaka.

Ngke a okira mweengaia aia utu a waaki ni manga katea maiuia, ainen Tiaban aei e a waaki ni kakaei kaeka ibukin te Atua. N tokin te tai e a reke ana koaua iroun Iesu Kristo ao kainnanoan te bwabetitoaki. Ma, e bon tabeaianga ibukiia koraki ake e tangiriia ake a tia ni mate n aki atatai iroun Iesu Kristo ao te bwabetito, n raonaki ma tinana are e mate ngke e bungiia.

Iangoa kukureina ngke a roko n aia auti uoman mitinare n aine man Ana Ekaretia Iesu Kristo ibukiia Aika Itiaki ni Boong aika Kaitira ao a reireinna bwa i mwiin te mate a konaa aomata n ongo taekan Iesu Kristo n te aba n tamnei. E anaaki nanona n te reirei are a konaa ana karo n rineia bwa a na irira Iesu Kristo i mwiin mateia ao ni butimwaea te bwabetito ibukiia n taabo aika a tabu ae aranaki bwa tembora. E rairaki neiei ma ana utu nakon te Tia Kamaiu ao a bwabetitoaki.

A mwakuri korakora ana utu neiei ao a moanna n rikirake aroia, ao ni karekeia teniman riki natiia. A kakaonimaki ao a kakamwakuri n te Ekaretia. I mwiina, n akea kaantaningaana, e rootaki n te boo buuna ao e mate, are e kairoroia bwa e na mwakuri n taabo ni mwakuri aika a mwaiti i nanon ririki aika a bati ni karekei kainnanoia natina aika niiman.

Tabeman aomata n ana utu ao kain rarikina a kabuakaka neiei. A bukinna bwa a riki ana kangaanga man ana babaire n ira te Ekaretia ni Kiritian. E aki kamwaingingaki man te kangaanga ake e kaitarai ao te kabuakaka ae korakora, e teimatoa n ana onimaki iroun Iesu Kristo, n teimatoa ni waaki nako, n onimaki bwa te Atua e kina ao a na nakoraoi riki boong aika i mwaina.3

Tabeua te ririki i mwiin maten buuna n aki kantaningaaki, e kaungaia membwa te beretitenti n te mition bwa a na mwakuri ibukin karokoaia n te tembora. Bon te tautia ngkoa mai Amerika te beretitenti n te mition are e beku n tain te Buaka i Okinawa, n te tai are a rootaki te kangaanga ae moan te bati iai ainen Okinawa aei ma ana utu.4 E ngae n anne, e taetae ibukina te titita ae nanorinano. “Bon ngaia ngkoa temanna ara kairiribai, ma ngkai e roko ikai ma te euangkerio n tangira ao n rau. Aio, irou, bon te kakai.”5

N ongoraean ana rongorongo te beretitenti n te mition, e tangiria te titita ae akea buuna aio bwa e na kabaeaki ma ana utu n te tembora n te bong teuana. Ma, e bon kanganga irouna, ibukin kangaangan te mwane ao te aki ota n te taetae.

I mwiina a kaoti taobaraan kangaanga aika a boou. E na kona ni kerikaaki te kabanemwane nakon iterana ngkana a tiaata te waaniiba membwa nako Hawaii n tain karakon te mwaamwananga.6 A rawerawe naba membwa ao n kabonakoa aia rawerawe ae atuuna Japanese Saints Sing. Tabeman membwa a kabonakoi mweengaia. Tabeman a kiitani aia mwakuri ibukin mwanangaia.7

Te kangaanga naba teuana ibukia membwa bwa a aki tauraoi n te taetae n Tiabaan n te tembora. A kaoa te tari te I-Tiabaan taan kairiiri n te Ekaretia nakon te tembora i Hawaii bwa e na raira taekan te entaumente.8 Ngaia bon te moan aomata ae kaain Tiabaan n rairaki i mwiin te buaka, n reireinaki ao n bwabetitoaki irouia tautian Amerika aika a kakaonimaki.9

Ngke a moan ongo membwa aika kain Tiaban ake a maeka i Hawaii taekan te rairairi, ao a bane n tang. Temanna te membwa e taekinna, “Ti a tia n nanakon te tembora, n taai aika a mwaiti. Ti a tia n ongora n kanoan taian bootaki aika a mimitong n te taetae n Imatang. [Ma] ti tuai man namakina te tamnei … n te mwakuri n te tembora n aron ae ti namakinna ngkai [n ongoraeakinna] ni bon oin ara taetae.”10

I mwiina n te ririki naba anne, 161 ikawai ao ataei a mwananga mai Tokyo nakon te Tembora i Hawaii. Temanna te tari ae te I-Tiaban e kauringa te mwananga: “Ngke I tara tinaniku man te wanikiba ao n noorakin Pearl Harbor ao I uringa te bwai are e karaoia abara nakoia aomata aikai n Ritembwa 7, 1941, I maaku inanou. A na kona ni butimwaira? Ma ni mimiu a kaota te tangira ae korakora riki ao te akoi nakon are I a tia n nooria i nanon maiu.”11

Tamnei
A butimwaeaki Aika Itiaki mai Tiabaan ma mae n roroa aika uee.

N rokoia Kaain te Aro mai Tiabaan, a butimwaeia Aika Itiaki aika I-Tiaban kaain te aro mai Hawaii ma kaue aika a rangi ni mwaiti ao ni kaai n inga ao n kaboi tabaia, te katei ae raka ni kateia kain Tiaban. I mwiin kabanean 10 te bong ni bitaki i Hawai, a kaboo Aika Itiaki aika I-Tiaban nakon te anene ni karaaure ae “Aloha Oe” irouia Aika Itiaki aika kain Hawaii.12

Te kauoua ni mwananga are e baireaki ibukiia membwa aika kain Tiaban e a kairaki iai te titita mai Okinawa are e mate buuna. E ira te mwananga ae 10,000-te maaire (16,000-km) ma te kakaitau nakoia mitinare n aia bwaintangiira n akoi ake a tia ni beku n ana mwaanga. N tikuna n te tembora, e tang ni kimwareirei ngke e tei ibukin tinana ni bwabetitoaki ao ni kabaeaki nakon buuna are e a tia ni mate.

Te mwananga mai Tiaban, e reitinako ni karokoa e katabuaki ana Tembora Tiaban i Tokyo i nanon 1980, are e riki bwa te ka 18 n tembora ni mwakuri. N Nobembwa n te ririki aei, ao e na katabuaki te ka 186 n tembora i Okinawa, Tiaban. E kateaki n te tabo ae aki raroa ma te nangananga i nuukan Okinawa are a kataniia iai te aine aei ma ana utu.13

E ngae ngke I tuai man kaitibo ma te aine ae tamaroa mai Okinawa aei, e maiu rongorongona rinanoia ana kariki aika kakaonimaki, angiina aika I kinaia ao I tangiriia.14

E rotaki n te kukurei tamau, te tautia n te kauoua ni buaka n Tebetebeke, ngke I karekea weteau ni mitinare i Tiabaan ngke te kairake ni mitinare ngai. I roko i Tiabaan mwiin katabuan te tembora i Tokyo ao n noora aia tangira ibukin te tembora.

Berita n te tembora bon bwaintangira mairoun Tamara are i Karawa nakoia taan iriira Natina, Iesu Kristo, aika kakaonimaki. Rinanon te tembora, E kabaeia aomata nako n tatabemanii aao utu Tamara are i Karawa.

E taekinna Beretitenti Russell M. Nelson n te ririki ae nako:

“Aomata nako ake a karaoi aia berita aika tabu n te tabo ni bwabetito ao n te tembora—ao ni kawakinii—e a tia ni karikirakea karekean mwaakan Iesu Kristo. …

“Te kaniwanga ibukin kawakinan berita ma te Atua bon te mwaaka mai karawa—te mwaaka are e kakorakoraira ni kaitarai kataakira, kariiri, ao ni kanakoraoi kainnanon nanora. Te mwaaka aio e kabebetei kawaira.”15

Rinanon kakabwaia n te tembora, te Tia Kamaiu e kamarurungiia aomata n tatabemaniia, utu, ao aba—riki naake a tia n tei bwa kairiribai aika buakaka. E taekinna te Uea are e a tia n uti nakoia botanaomata are a taonaki n te bobuaka ae korakora n ana Boki Moomon bwa naake a karinea “arau, e na teirake Natin te Raoiroi ma te kamaiu i nanon baina.”16

I kakaitau ni kakoaua kakoroan bukin ana berita te Uea are “e na roko te tai are e na butanako iai ataakin te Tia Kamaiu nakon aaba, reeti, neewe, ao aomata nako,”17 n ikotaki ma naake “i aban marawa”18

I kakoaua te Tia Kamaiu Iesu Kristo ao Ana burabeti ao abotoro ni boong aika kaitira. I kakoaua mwaakan karawa bwa are e kabaeaki i aon te aba ao e kabaeaki naba i karawa.

Aio ana mwakuri te Tia Kamaiu, ao taian tembora bon Ana auti ae tabu.

N akean au nano kokoraki, I taekin koaua aikai n aran Iesu Kristo, amen.

Bwaai aika a na taraaki

  1. E katabuaki te Taipei Taiwan Tembora n 1919 iroun Beretitenti Heber J. Grant. E kauka te Ekaretia i Tiabaan n 1901, ngke te Abotoro ngaia. Bon te kanimaua n tembora ni waaki ao te moan tembora ni kateaki i nanikun aban te United States.

  2. N 2 Maati, 2023, 241,281 araia aomata ake a koreaki i aon te bwa ni kauring.

  3. Taraa Gordon B. Hinckley, “Keep the Chain Unbroken” (Brigham Young University devotional, Nov. 30, 1999), 4, speeches.byu.edu.

  4. E ikoaki n te Buaka i Okinawa Dwayne N. Andersen. E riki bwa te beretitenti n te mition i Tiabaan man 1962 nakon1965 ao te moan beretitenti n te Tokyo Tiabaan Tembora, man 1980 nakon 1982.

  5. I kaitibo ma ana utu ngke ngai ma kaainabau ti beku bwa taan kairiiri n te mition i Tokyo. A katauraoi nakoiu rongorongo man mwiin karakinan rongorongona maiuna.

  6. Taraa Dwayne N. Andersen: An Autobiography for His Posterity, 102–5, Church History Library, Salt Lake City.

  7. Taraa Dwayne N. Andersen, 104.

  8. Taraa Edward L. Clissold, “Translating the Endowment into Japanese,” i nanon Stories of the Temple in Lā‘ie, Hawai‘icomp. Clinton D. Christensen (2019), 110–13.

  9. E bwabetitoaki te tia raitaeka, Tatsui Sato, n 7 Tuurai, 1946, iroun te tia mwakuri mai US, ae C. Elliott Richards. E bwabetitoaki buun Tatsui, ae Chiyo Sato, n te bong naba anne iroun Boyd K. Packer. E ira naba te buaka ae te Battle of Okinawa Neal A. Maxwell, ao L. Tom Perry bon temanna naba ibuakoia moan tautia n waerakea bikin Tiabaan n rimwiiin te boraraoi ibukin te rau. A na bon riki bwa kaain te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman. Elders Packer, Maxwell, ao Perry.

  10. In Clissold, “Translating the Endowment into Japanese,” 112.

  11. In Dwayne N. Andersen, “1965 Japanese Excursion,” Stories of the Temple in Lā‘ie, Hawai‘i,114.

  12. Taraa Andersen, “1965 Japanese Excursion,” 114, 117.

  13. Rimwii riki n te tetere n te maungatabu ni kabuta n Okitobwa 2023, e katanoatai 20 tembora aika a boou Beretitenti Russell M. Nelson, ni ikotaki ma Osaka Japan Tembora, are e na riki bwa te kanimaua n tembora i Tiabaan.

  14. I nanon ara mition i Tokyo man 2018 nakon 2021, ibuakon kanganga ni butin te aoraki ae te COVID, ana utu a kanakoa aia tangira ao aia tabeaianga nakoiu ma au utu, ake ti a rang kakaitau iai n aki toki.

  15. Russell M. Nelson, “Overcome the World and Find Rest,” Riaona, Nowemba. 2022, 96.

  16. 3 Nibwaai 25:2.

  17. Motiaea 3:20.

  18. 2 Nibwaai 29:7.

Boretiia