E Dua na Ka, ka Vica Walega na Diqiri
Na duidui ni marau kei na rarawa … e dau yaco ena dua na cala lailai sara ka vica walega na diqiri.
Kemuni na taciqu lomani, au vakila na nomuni kaukauwa kei na nomuni vinaka ni da soqoni vata vakamatabete ni Kalou. Au lomani kemuni, kau qoroi kemuni. Vinaka vakalevu ena nomuni vakabauta, na nomuni masu, kei na nomuni lomasoli mo ni veiqaravi ena vukuna na Turaga.
Sa mai oti oqo e rua na vula mai na gauna a kacivi au kina o Peresitedi Thomas S. Monson meu veiqaravi vaka iKarua ni Daunivakasala ena Mataveiliutaki Taumada ni Lotu. Au vakabauta ni levu vei kemuni e kidacalataka, au a sega sara ga ni namaka. Ia na dina, au na kaya o au beka na ikarua ni tamata me kurabui vakalevu duadua kina e vuravura, na imatai ga o watiqu.
Ena siga era a sota kina na Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua ena valetabu me ra tokoni Peresitedi Monson, tabaki koya, ka vakatikori koya me parofita, daurairai, dauvakatakila ka Peresitedi ni Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai, sa ka levu na noqu marau me rawa niu laveta na ligaqu ka tokona na noqu itokani ka iliuliu lomani.
Ni sa tokoni oti o Peresitedi Monson, sa qai kacivaka na nona daunivakasala.
O Peresitedi Eyring, e sega ni ka ni kidacala. O koya e turaga e levu na ka e sa qarava rawa ka turaga nuitaki —e dua na digidigi vakasakiti ni iMatai ni Daunivakasala. Au lomani koya ka qoroi koya.
Oti qai kacivaka o Peresitedi Monson na nona iKarua ni Daunivakasala. E dua na yaca e kilai kau sega ni vakabauta. Oqori na yacaqu.
Au veiraiyaki ena rumu, kau sega ni kila se sa donu na ka au rogoca. Ia na nodra matadredredre na taciqu kei na nona rai mai ena yalololoma o Peresitedi Monson sa vakadeitaka vei au ni sa baci vakarau veisau tale na noqu bula.
Eda na vakananumi Peresitedi Hinckley. Sa vakalougatataka tikoga na noda bula ko koya.
O Peresitedi Monson sa parofita ni Kalou ena noda gauna; au rokovi koya kau yalataka yani na yaloqu, noqu kaukauwa, noqu vakasama, kei na noqu igu ki na cakacaka cecere oqo.
Ena 1979 a biuti Niu Siladi kina e dua na waqavuka usa pasidia ka ra vodo tiko kina e 257 ena dua na ilakolako ni sarasara ki na Antarctica ka lesu tale. Erau sega ni kila na pailate, ni dua e veisautaka na kosi ni vuka ena rua walega na diqiri. Na cala oqori sa biuta na waqavuka ena 28 na maile (45 km) ki na tokalau ni vanua erau nanuma na pailate ni ra tiko kina. Ni ra sa voleka yani ki na Antarctica, erau a vakalutulutu sobu vakalailai na pailate me ra sarava vinaka na pasidia na ituvaki ni vanua. E dina ni rau sa buta vinaka ruarua tu na pailate oqo, ia e sega ni dua vei rau me sa bau vuka oti ena vanua oqo ena dua na gauna e liu, ka sega sara ni dua na sala me rau rawa ni kila kina ni cala ni kosi sa biuti ira vakadodonu sara tu ga ena sala ki na Ulunivanua ko Erebus, e dua na ulunivanua volukeno ka duri tu mai na veivanua waicevata me sivia na 12,000 na fiti (3,700 na mita) na kena cecere.
Ni rau toso yani ki liu na pailate, na vulavula ni ucacevata kei na waicevata ka ubia tu na volukeno ka veiwaki vata kei na vulavula ni o, sa yaco me rau nanuma kina ni ra vuka baleta tiko na vanua bucabuca. Ena gauna e qai solia mai kina na sikinala na misini ni sa tubu sara mai vakatotolo vei ira na dela ni vuravura, sa bera sara ga vakalevu. A cumuta yani na yasa ni volukeno na waqavuka, ka vakamatei ira kece na tiko e loma.
Sa dua na leqa vakarerevaki ka vu mai na dua na cala lailai—e dua na ka, ka vica walega na diqiri.1
Ena loma ni veiyabaki ni veiqaravi ena vukuna na Turaga ka vakakina ena veivakatarogi ka sega ni wiliki rawa, au sa vulica kina na duidui ni marau kei na rarawa ena bula ni tamata yadua, ena vakawati, kei na matavuvale e dau yaco ena dua na cala lailai sara ka vica walega na diqiri.
Saula, na Tui Isireli
Na italanoa kei Saula, na tui Isireli, e vakaraitaka na tikina oqo. A tekivu na bula nei Saula vata kei na veiyalayala cecere, ia a kalouca ka sega ni vinaka na kena icavacava. Ena ivakatekivu, “a tamata digitaki ko Saula, … a sa sega e dua vei ira na Isireli e vinaka cake vei koya.”2 A digitaki Saula sara ga na Kalou me tui.3 Sa vinaka ko koya ena ka kecega—ena kena ivatuka sa vinaka cake kina, 4 ka lako mai na dua na matavuvale kilai.5
Io, e tu na malumalumu nei Saula, ia sa yalataka na Turaga me vakalougatataka, tokona, ka vakasaututaki koya. E kaya vei keda na ivolanikalou ni a yalataka na Kalou me na tiko vata ga kei koya,6 me veisautaka na yalona,7 ka vukici koya me tamata duatani.8
Ni tiko vata kei koya na veivuke ni Turaga, a yaco ko Saula me dua na tui totoka dina. A vakaduavatataki Isireli ka vakadrukai ira na Amonaiti, ka ra a kaba na nodra vanua.9 Sega ni dede a sotava e dua na leqa levu cake—o ira na Filisitia, na nodra mataivalu vakarerevaki kei na kena qiqi ni ivalu kei na sotia vodo ose kei ira na “tamata sa vaka na iwiliwili ni mata ni nuku mai baravi na kedra iwiliwili.”10 Era sa rerevaki ira vakalevu na Filisitia ko ira na Isireli ka ra sa vunitaki “ira ena qara lelevu eso, kei na veikau, kei na veivatu lelevu.”11
A gadreva na veivuke na tui gone oqo. A talatala vua na parofita ko Samuela me wawa ni na lako yani ko koya ka vakacabora na isoro ka kerea na ivakasala mai vua na Turaga. A wawa ko Saula me vitu na siga, ka sega ni basika mai ko Samuela na parofita. Sa yaco na gauna, sa nanuma ko Saula ni sa sega ni rawa ni wawa tale. A vakasokumuni ira vata na tamata ka vakayacora e dua na ka e sega tu vua na kena dodonu vakamatabete me vakayacora—a cabora ga vakataki koya na isoro.
Ni yaco yani ko Samuela, sa bibi na lomana. “Ko sa cakacaka vakalialia,” e kaya. Kevaka walega me a wawa tale vakalailai na tui vou ka sega ni lako tani mai na nona sala na Turaga, kevaka walega me a muria na ivakarau sa vakatakilai mai ni matabete, ke a tauyavutaka na nona matanitu na Turaga me sega ni mudu. “Ia oqo,” e kaya ko Samuela, “ena sega ni dei na nomu lewa.”12
Ena siga ko ya, sa raica na parofita ko Samuela e dua na malumalumu levu ena ivakarau ni bula nei Saula. Ni yavalati ena veivakauqeti mai taudaku, e sega vei Saula na vakatulewa vakataki koya me tudei, vakabauta na Turaga kei na Nona parofita, ka muria na ivalavala sa tauyavutaka na Kalou.
Na Cala Lalai ena Rawa ni Vakamawe Vakalevu ena Noda Bula
Na duidui ena rua ga na diqiri, me vaka na vuka ki Antarctica, se na nona sega ni rawata ko Saula me taura matua toka vakalailai na ivakasala ni parofita, ena rairai lailai beka. Ia na veicala lalai sara mada ga ni toso na gauna e rawa ni vakayacora na duidui vakaitamera ena noda bula.
Meu wasea mada vei kemuni na ivakarau au dau vakavulica kina na ivakavuvuli vata oqo vei ira na pailate gone.
Taura mada kevaka mo na vuka mai na dua na rara ni waqavuka ena ekueita, o nakita mo vuka wavokita na vuravura, ia na nomu kosi e cala toka ena dua ga na diqiri. Ena gauna o lesu mai kina ki na vanua vata o tekivu kina, ena vica beka na yawa ni vanua o basika kina? E vica beka ga na maile? E duanadrau na maile? O na kurabuitaka beka na kena isau. Na cala ena dua ga na diqiri ena vakavuna me cala na nomu kosi ena 500 na maile (800 na km), se dua na auwa ni vuka ena waqavuka lelevu.
E sega ni dua e vinakata me laki tini tu vakaca na nona bula. Ia e dau vakavuqa, me vakataki ira na pailate kei na pasidia ni waqavuka ni saravanua o ya, eda tekivu ena dua na ilakolako ka da namaka me na marautaki ia eda qai raica, ni sa bera, ni dua na cala ena vica walega na diqiri sa biuti keda ena dua na ilakolako ni rusa vakayalo.
E Dua Beka na Lesoni me Baleta na Noda Bula ena iVakaraitaki Oqo?
Na veicala lalai kei na ciri tani mai na ivunau ni kosipeli i Jisu Karisito e rawa ni kauta mai na revurevu rarawa ki na noda bula. O koya sa bibi kina me da vakaivakarautaka na noda bula me rawa kina ni da vakatulewa vakatotolo vakaikeda ka cakava na ka dodonu me rawa ni da lesu tale kina ki na sala dodonu ka sega ni waraka se vakanuinui ni rawa ni vakadodonutaki koya ga vakataki koya na cala.
Na balavu ga ni noda yaraka tiko na cakacaka ni veivakadodonutaki, na kena levu cake na veisau ena gadrevi me yaco, kei na kena balavu ni gauna e taura me da lesu tale ki na kosi dodonu —io ena dua na tikina sa rawa ni wawa tu mai kina e dua na leqa.
Oi kemuni na tagane ni matabete o ni sa nuitaki tu ena dua na itavi cecere. Vakasamataka mada: sa nuitaki kemuni o Tamada Vakalomalagi, kemuni na dikoni gone, ivakavuvuli, kei na bete kei na “lewa ni nodra mai veiqaravi na agilosi kei na vakatavulici ni itukutuku vinaka.”13 Kemuni na tagane ni Matabete i Melikisetiki ko ni sa ciqoma na bubului kei na dua na veiyalayalati sa yalataki kina vei kemuni na veika kece e nona na Tamada kevaka o ni qarava vakavinaka na nomuni matabete.14
Sa tokaruataka vei keda na Turaga ni “ko koya sa soli vakalevu vua ena tarogi vakalevu vua.”15 O ira era taura tu na matabete ni Kalou sa dua na nodra itavi cecere me ra ivakaraitaki ni vinaka ki vuravura. Eda na sotava na nanamaki oqo ni da kidava vakatotolo ka kila na veika rerevaki kei na kaukauwa ka na temaki keda me da ciri tani mai na nona sala na Turaga ka vakakina ena noda muria ena yaloqaqa na veivakauqeti ni Yalo Tabu me da vakadodonutaka na veika e gadrevi me rawa ni da lesu tale mai kina ena sala.
Na koniferedi oqo e vakadewataki ki na 92 na vosa ka kaburaki ki na 96 na matanitu ena cakacaka mana ni kila ka vovou vakamisini. E vuqa vei kemuni na veitacini e rawa ni ko ni tiko ena koniferedi raraba ena vuku ni Initaneti. Na veikila ka vakamisini vovou vakaoqo e rawa kina ni vakatetea yani na itukutuku ni kosipeli ki vuravura raraba. Na Mataveilawa ni Lotu era ivakaraitaki vinaka sara ni sala e rawa ni ko vakayagataka kina na kila ka vakamisini e sa ivurevure vakurabui ni veivakauqeti, veivuke, kei na vuli. E rawa ni ra ka ni veivakalougatataki vei kemuni na matabete, nomuni matavuvale, kei na Lotu.
Ia mo qaqarauni. Na kila ka vakamisini vata ga oqori e rawa ni vakatara na kena kosova yani na ilago ni nomuni veivale na veivakauqeti ca. Na dai rerevaki eso oqori, e dua ga na cariba ni bulukau ni mausi na kedra yawa. Na iyaloyalo kei na itukutuku vakasisila, na ivalavala kaukauwa, na sega ni veivosoti, kei na veika sega ni vakalou ena vakarusa na matavuvale, na vakawati, kei na bula yadudua. Na veika rerevaki oqo era vakadewai mai na veisala e vuqa ni vakau itukutuku, ka okati kina na mekesini, na ivola, na retioyaloyalo, na iyaloyalo yavala, kei na ivakatagi, ka vakakina na Initaneti. Ena vukei iko na Turaga mo raica ka kila na ca oqo. Na kena raici ka kilai taumada ni veika rerevaki kei na kena vakadodonutaki vakamatata na ilakolako ena tauri iko tiko ena rarama ni kosipeli. Na vakatulewa lalai eda na sotava na kena revurevu lelevu.
Ni ko curuma e dua na rumu ni veivosaki matalia ka sega ni taqomaki ena Initaneti ena rawa ni kauti iko ki na lomadonu ni dua na cava voravora. Na biu ni kompiuta ena dua na rumu eratou sega ni rawa ni curu kina na vo ni lewe ni matavuvale sa rawa ni itekitekivu ni dua na ilakolako ka na basika kina na veilasutaki kei na ilawaki ka na rerevaki sara.
Ia na Turaga e sega ni vinakata walega na ivalavala e tautuba, ia na noda vakanananu e loma kei na lomada me volekata tikoga na yalo ni lawa.16 E “gadreva na Kalou na yalo sa malumalumu ka talairawarawa.”17
O keda, na matabete ni Kalou, e tu kina na itavi kei na kaukauwa ni vakatulewa vakataki koya: “Sa sega ni kilikili meu veivakaroti tiko ena ka kecega; … sa kaya na Turaga me ra gumatua ena cakacaka vinaka ko ira na tamata, ia me ra vakayacora ga vakai ira na ka era kila ni dodonu me ra kalougata kina; Raica sa soli tu vei ira na galala me ra vakayacora ga na ka era gadreva.”18
Sa kila tu na Tamada Vakalomalagi ni da se bera ni lako mai ki na bula vakayago oqo ni ra na temaki keda na veikaukauwa ca me da ciri tani mai na noda sala, “ni sa ivalavala ca ko ira kecega na tamata, ka sega ni yacova na veika e vakarokorokotaki kina na Kalou.”19 Oqori na vuna sa vakarautaka kina e dua na sala vei keda o Koya me da vakadodonutaki keda. Ena ivalavala loloma ni veivutuni dina kei na Veisorovaki i Jisu Karisito, sa rawa ni vosoti na noda ivalavala ca ka da “kakua ni rusa, me da rawata ga na bula tawamudu.”20
Na noda lomasoli me da veivutuni e vakaraitaka na noda vakavinavinaka ena vuku ni nona isolisoli na Kalou kei na nona loloma na iVakabula kei na nona solibula ena vukuda. Na ivakaro kei na veiyalayalati ni matabete sa vakarautaki kina na vakatovolei ni vakabauta, talairawarawa, kei na loloma me baleta na Kalou kei Jisu Karisito, ia e bibi cake sara, ni ra solia e dua na gauna vinaka me da vakila kina na loloma mai vua na Kalou ka ciqoma e dua na ivakarau taucoko ni marau ena bula oqo kei na bula sa bera mai.
Na ivakaro kei na veiyalayalati ni Kalou oqo era vaka na idusidusi ni soko mai na cecere vakasilesitieli ka na liutaki keda yani vakavinaka ki na noda icavacava tawamudu. E sega ni vakasamataki rawa na kena totoka kei na kena lagilagi. Sa mate vinaka kina na kena sasaga. Sa ganita vinaka na noda vakatauca oqo na lewa me da vakadodonutaki keda ka butuka dei toka na kena sala.
Nanuma tiko: ena sega ni vakasinaiti na lomalagi mai vei ira era sega vakadua ni bau cala ia mai vei ira era a raica ni ra sa lako cala tiko ka ra vakadodonutaka na nodra gaunisala me ra lesu tale kina ki na rarama ni dina ni kosipeli.
Na levu ga ni noda ciqoma ka bulataka na nodra vosa na parofita, na kena vinaka ni noda rawa ni raica na gauna eda sa ciri tani tiko kina—kevaka sara mada ga ena vica walega na diqiri.
Vakacava Kevaka Eda Sa Ciri Tani Sara Vakalevu Mai na Noda Sala?
Ia oqo, kemuni na taciqu, era tu o ira era a vakaweleweletaka me ra vakadodonutaka na nodra ilakolako ka ra vakabauta tu ena gauna oqo ni ra sa yawa kalia sara mai na nona sala na Turaga ka sa sega kina ni rawa ni ra lesu tale. Eda vunautaka vei ira na itukutuku vinaka oqori na kosipeli ni veivueti kei na veivakabulai. Veitalia na vakarerevaki ni nomu sa lako sese tu, veitalia na yawa ni vanua o sa lako sese tu kina, na sala lesu e dei ka matata. Lako mai, ka vuli vua na Tamada; cabora cake na isoro ni yalo sa raramusumusu kei na yalo sa bibivoro. Vakabauta, ka vakabauta na kaukauwa veivakasavasavataki ni Veisorovaki cecere i Jisu Karisito. Kevaka eda vakatusa ka veivutunitaka na noda ivalavala ca, sa yalodina ka yalododonu na Kalou me bokoca na noda ivalavala ca ka vakasavasavataki keda mai na ka kecega sa sega ni dodonu.21 “Ke sa vaka na ka kulakula na nomudou ivalavala ca, sa na [caka me] vulavula me vaka na uca vulavula.”22
Ena sega beka ni rawarawa na kena gaunisala ka na gadrevi kina mo lewai iko vinaka ka vakadeitaki iko, ia na kena itinitini e sega ni vakamacalataki rawa na kena lagilagi. O na sega ni sotava e dua na itinitini ca. E vuqa era sa vakarau tu me ra vukei iko—na nomu matavuvale, na bisopi kei na peresitedi ni iteki; o ira na iliuliu ni nomu kuoramu kei ira na dauveituberi ni matavuvale. Io, na nomu itokani cecere duadua sai koya na Dauniveibuli qaqa ni lomalagi kei vuravura. Na Nona matabete ko taura tu. E kila na nomu rarawa. E kila na nomu yaluma. O Koya vata kei Tamada mai Lomalagi erau na vakalougatataki iko, vakacegui iko, ka vakaukauwataki iko; Erau na lako tikivi iko ka roqoti iko ena nomu segata mo vakadodonutaka na nomu ilakolako.
Kemuni na taciqu lomani, o kemuni dina na luvena digitaki ka talei na Tamada Vakalomalagi. Sa nuitaka vei kemuni na kaukauwa tabu ni matabete. Ni yalovinaka ka kakua ni ciri tani mai na nomuni sala, me kua mada ga ni vica walega na diqiri. Vakarorogo vua na Turaga na nomu Kalou ka na vakayacora vei iko ko Koya na veika a yalataka me vakayacora vei Saula: Ena solia vei iko e dua na yalo vou, ka cakava mai vei iko e dua na tamata vou, ka na tiko vata ga kei iko.
Au vakadinadinataki Tamada Vakalomalagi o koya e kilai iko ka lomani iko. Au vakadinadinataki Jisu Karisito na noda iVakabula, o koya na ulu ni Lotu oqo. O Peresitedi Thomas S. Monson na parofita ni Kalou nikua. Au vakaraitaka na noqu loloma kei na vakavinavinaka vei kemuni, na noqu itokani kei na taciqu lomani ena matabete. Ena yaca i Jisu Karisito, emeni.