Dou Muria na nodra Vosa na Parofita
Me vaka ni da matabete ni Lotu, sa noda itavi bibi meda muria na noda parofita.
Kemuni na taciqu lomani ena matabete, au vakavinavinaka ena noqu tiko vata kei kemuni ena soqoni oqo ni koniferedi raraba ena itukutuku ni veigauna edaidai.
Eda sa qoroi ira era a solibula ena vukudra na wekadra.1 Ena noqu a veisiko yani ena Ceva kei California ena gauna ni cagi kaukauwa kei na vakacaca ni kama e Santa Ana ena mua ni yabaki sa oti, au a lesu vata mai kei na rua na vakanananu. Kena imatai na nodra veivuke na lewe ni Lotu kivei ira era gadreva. Kena ikarua na nodra vakamuduo kivei ira na dauboko buka. E dua vei ira na itaukei ni vale e vakamacalataka na veika e raica ka ra vakayacora na dauboko buka. E dusimaka o koya ni cagi mai Santa Ana e liwa mai na vanua dausiga tunumaka ka vakadodonu sara yani ki wasawasa. Ni dau tekivu ga e dua na kama, o ira na cagi katakata ni vanua dausiga vakaoqo era kauta yani na yameyame ni buka ena 60 se 70 na maile (97–113 na kilomita) dua na auwa na kena totolo. E vakamacalataka na itaukei ni vale oqo na nona vakamuduo kei na qoroqoro ena nona saravi ira toka na dauboko buka ka ra tucake vata tu kei na nodra isui ni boko buka ena daku ni dua na vanua galala ka qarava tu yani na lalaga kama e rauta ni 10 na fute (3 na mita) na kena cere ki cake ka sa siro sobu sara tikoga mai vakatotolo. Sai ira na turaga kei na marama kaukauwa oqo sa rawa me ra vakabulai ira na tamata kei na veivale,dina ga ni ra sa tu sara tu ga ena itutu ni leqa.
Ena veigauna kece sara, me vaka na tamata yadua kei na dua na lotu, eda dau curuma na veigauna dredre kei na leqa. Eso era dau basika mai vakatotolo me vaka e dua na kama. Eso era qaseqase ka ra lako ka sega sara ga ni kidavi rawa ni bera nodra tarai keda. Eso era gadreva na yaloqaqa, ia e vuqa e lailai na kena ivakaraitaki. Na sala eda sauma lesu kina e ririkotaki. Na noqu inaki ena yakavi bogi oqo sa ikoya meu vakabibitaka tale kivei ira na lewe ni matabete na bibi ni kena muri na nodra vosa na parofita. Sa ikoya oqo e dua na sala dodonu ni noda vakavakarau ki na veileqa vakayago ka vakayalo ena kena veimataqali taucoko. Eso na ivakaraitaki e rawa me veivuke vakalevu sara.
E vuqa vei kemuni ko ni sa vakaitavi ena ilakolako me sotavi ka vakavinavinakataki na ivakaraitaki ni kena vakabulai na kabani ni qiqidreti nei Willie kei Martin. Na imatai ni noqu raica na veivakabulai vakaoqo ena noqu a se itabagone kina. E a solia vei au o tinaqu e dua na ivola e a vola o Orson F. Whitney ka a qai yaco me iApositolo e muri.2 Au a kila mai ena ivola nei Elder Whitney na sasaga qaqa ni veidusimaki nei Brigham Young me vakabulai kina na kabani ni qiqidreti. E a lako siviti ira na cagilaba ni vulaibatabata ena veidelana e Wyoming. E vuqa era sa voleka ni mate ka so vei ira era sa mate sara. E a qai kidava o Brigham Young na kedra ituvaki ka qai vakaroti ira na Yalododonu ena koniferedi raraba ni Okotova 1856 me ra biuta toka na veitavi kece sara, ka vakabulai ira mada era sa mai tao tu ena veibuca.3
E ka vakamatalau na kena saumi lesu mai. E tukuna o Elder Whitney, “O ira na tagane yaloqaqa ena nodra kaukauwa—me ra levea kina na vakaleqai ni nodra dui bula era sa vorata rawa kina na cagilaba ni vulaibatabata ena veibuca—era rawata kina na bula tawamudu, ka rawata na nodra vakamuduo na drau ka ra vakabulai ena tawa vakatitiqa, mai vei ira era vakabulai ira vakatotolo mai na nodra vakarusai.”4
E dua na vuna e a solia kina vei au o tinaqu na ivola baleta ni o Elder Whitney e a tukuna vakavinaka sara vua na tukaqu vakarua, o David Patten Kimball, ka a vakaitavi ena veivakabulai ena nona se qai yabaki 17 tiko. O ira kece na veivakabulai era valuta na titobu ni uca cevata kei na draki batabata ena gauna e yaco tiko kina e levu na veikabulai ki na kabani ni qiqidreti. Ena solibula uasivi vakatamata nei David kei ira na nona ilawalawa era veivuke ena nodra kauti ira na ivuvu me ra kosova na Uciwai na Sweetwater ka sinai tu ena waicevata.5 Na itukutuku dina oqo e tarai au sara vakatitobu. Au vinakata meu vakadeitaka noqu yalodina kivua na Turaga mai na so na ivakarau ni kena ivakaraitaki. Ia, ena dua na veisiko vata kei tukaqu, e a vakamacalataka ni gauna e vakatalai David, na tamana, kei na so na cauravou o Peresitedi Brigham Young me ra laki veiqaravi ena veivakabulai, e a vakaroti ira o Peresitedi Young me ra cakava na veika taucoko sara e rawa me ra cakava me ra vakabula kina na veikabani ni qiqidreti kevaka sara mada ga me na vakaleqa na nodra dui bula.6 Na nodra cakacaka vakaukauwa e vakamatatataka me ra muria na parofita o Brigham Young” kei na kena vakayacori e vakaraitaka na nodra vakabauta na Turaga, o Jisu Karisito. E kaya vei au o tukaqu ni duavata, vakayacori ena yalodina na ivakasala ni dua na parofita sa ikoya na lesoni dina e dodonu meu vulica mai na nona veiqaravi na tukaqu vakarua. Me vaka na yaloqaqa nei David kei ira na nona itokani ena nodra veivuke ena nodra vakabulai na ivuvu, e sa dodonu talega edaidai me muri na ivakasala ni noda parofita.
E dua na itukutuku dau tukuni wasoma mai na Veiyalayalati Makawa e vakatakarakarataka na ivakavuvuli oqo. O Neamani, e dua na iliuliu vakaturaga e Siria, sa tauvi vukavuka. E kilai Ilaisa tu ni dua na Parofita e Isireli, ka na rawa me vakabulai koya. A qai vakauta na itukutuku o Ilaisa mai vua e dua na italaki ni o Neamani e dodonu me laki sili vakavitu ena uciwai na Joritani. Na ka e qai yaco, ni a rarawataka na ivakasala oqo o Neamani. Ia, era kaya na nona dauveiqaravi, “Kevaka a vakarota vei kemuni e dua na ka levu na parofita, ko na sega li ni cakava?” Ni oti o ya e a qai muria o Neamani na ivakasala nei Ilaisa na parofita, ka sa savasava sara kina o koya.7
Me vakataki Neamani, o kemuni na lewe ni matabete gone e rawa mo ni vakauqeti mo ni “cakava eso na veika uasivi” se vakaitavi ena ivakaraitaki me vaka na vakabulai ni qiqidreti. Ia, e dodonu mo ni vakadeitaka nomuni lewa ena nomuni muria na ivakasala ni parofita. Eratou sa vakadeitaka na Mataveiliutaki Taumada na nona itavi ena kena vakalevutaki ni nodra kilikili na itabagone era sa vakatututaki yani me baleta na veiqaravi ni daukaulotu. Nomuni vagalalataki kemuni mai na ivalavala ca kei vuravura ka rawata na itagede cecere ni veiqaravi vakadaukaulotu e dodonu me dua na nomuni lalawa. Vakavakarautaki kemuni mo ni ciqoma e dua na ilesilesi mai vua na parofita mo ni vunautaka na kosipeli ka vakabulai ira vakayalo eso na luve ni Tamada Vakalomalagi me vakaibalebale ka veivakayaloqaqataki. E rawa mo ni sotava na bolebole oqo.
Ena itukutuku ni veigauna kece e dua na Tamada mai Lomalagi dauloloma kei na Luvena, o Jisu Karisito, o koya ka sa iliuliu ni Lotu, erau sa vakalougatataki keda ena veiparofita ka ra veivakasalataki ka tukuna na veika rerevaki sa tu mai liu.8
Ena Vunau kei na Veiyalayalati, wase 21, ni vosa tiko vakatabakidua me baleta na parofita, e kaya kina na Turaga:
“Mo dou muria na lewenilotu na vosa kecega sa vakatakilai vua me tukuna vei kemudou, ia mo dou caka dodonu kina e mataqu;
“Ia mo dou vakabauta ka muria na ka sa tukuna, me vaka ga au sa tukuna vei kemudou.” 9
E dua na gauna donu cecere e tarai keda ena mataka edaidai ena dua na soqoni bibi meda tokoni Peresitedi Thomas S. Monson me noda parofita, daurairai, ka dauvakatakila ka sa ika 16 ni peresitedi ni Lotu ena itabagauna oqo. Me salamuria na soqoni ni matabete ni koniferedi oqo eda na vakalougatataki ena noda rogoca na imatai ni nona vosa ena koniferedi raraba me vaka ni sa Peresitedi ni Lotu. Eda na vinakata meda tokoni koya e vuniyaloda kei na noda vakarorogo vakavinaka ki na veika e vakatavulica kei na veika eda vakila.
Na noqu loloma kei na vakavinavinaka me baleti koya na noda parofita e liu, o Peresitedi Gordon B. Hinckley, sa tei vakatitobu sara tu ga oqo e yaloqu ka na tiko vata kei au ena bula taucoko ka tawamudu. Ia me vaka ni se galala tu na yaloda me baleti ira na gone kece era lako mai ki na noda veimatavuvale, e tu vei keda na loloma kei na yalodina vata o ya vei ira na parofita vakayadua e kacivi ira na Turaga me ra liutaka na Nona Lotu.
Era sa vakauqeti na veiparofita me ra vakarautaka vei keda na veika vakaparofita me vakaliuci taumada me taqomaki keda mai na veika rerevaki. Me kena ivakaraitaki, o Peresitedi Heber J. Grant, na parofita mai na 1918 ki na 1945, e a vakauqeti ka vakabibitaka meda muria na Vosa ni Vuku,10 na kena ivakavuvuli sa tu vata kei na kena yalayala, ka vakaraitaka na Turaga kivei Josefa na Parofita.11 E vakadreta na kena bibi me kakua na vakatavako se na gunuvi ni alakaolo, ka dusimaki ira na bisopi me ra railesuva na veivakavuvuli oqo ena veivakatarogi ni ivolatara ni valetabu.
Ena gauna o ya e ciqomi na vakatavako vei ira na veitokani ni veiganiti me vakayagataki, me ivalavala, veivakayarayarataki. Na veiqaravi vakavuniwai e ciqoma na vakatavako me dua na ka e sega soti ni yaga baleta na vakadidike e semata vata na vakatavako kei na so na veimataqali kenisa e se bera ni se vakayacori ka me na qai vakayacori e dua na gauna sara e muri. E a veivakasalataki ena kena kaukauwa cecere o Peresitedi Grant, ka yaco meda kilai ni da tamata sega ni daugunu ka vakatavako.
Ena itekivu ni voleka ni cava na veiyabaki ni 1960, na vakayagataki vakatawadodonu ni waigaga e sa robota yani na vuravura taucoko. Ni so vei ira na lewenilotu era a talaidredre ka cokoti ena vakayagataki ni waigaga, e dua na iwiliwili levu ni itabagone ni YDE era a levea rawa na veivakarusai ni vakayagataki ni waigaga.
Na talairawarawa ena Vosa ni Vuku e solia vei ira na noda lewenilotu, vakabibi o ira na noda itabagone, e dua na itataqomaki me valuta na vakayagataki ni waigaga kei na veika ena yaco ena leqa ni bula kei na rerevaki ni veika e rawa ni veivakamavoataki. Ia na leqa, ni sa baci basika tale tiko na veitubutubui cake ni kena vakayagataki na waigaga ena noda gauna. Na kena bulataki na Vosa ni Vuku edaidai ena vagalalataki kemuni mai na so na veika vakarerevaki levu sara e rawa mo ni sotava ena bula oqo.
Ena so na gauna era vakatavulica vei keda na parofita na veika vakaparofita ka me vakaliuci taumada me vakarautaka na veitaqomaki me baleti keda ena gauna oqo vata kei na gauna sa bera mai. Me kena ivakaraitaki, o Peresitedi David O. McKay e a parofita tu mai na 1951 ki na 1970. E dua na vanua e vakanamata vakatabakidua kina sa ikoya na nona vakabibitaka na matavuvale. E vakavuvulitaka ni sega ni dua na qaqa ena bula oqo me na vakaisosomitaka rawa na nomu bula druka mai vale.12 E vakauqeti ira na lewenilotu me ra vaqaqacotaka na veimatavuvale ena nodra rokova na veika vakalotu. Na nona ivakavuvuli era itataqomaki mai na kena qai vakawaleni na bula vakawati ena gauna sa mate oti kina.13 Ena nona ivakavuvuli o Peresitedi McKay, era sa vaqaqacotaka kina na Yalododonu Edaidai na nodra yalataki ira ki na bula vakamatavuvale kei na vakamau tawamudu.
Me vaka ni da matabete ni Lotu, sa noda itavi bibi meda muria na noda parofita. Eda tokoni Peresitedi Monson kei rau na nona daunivakasala, Peresitedi Eyring kei Peresitedi Uchtdorf.
Keimami vinakati kemuni na itabagone mo ni kila ni o Peresitedi Thomas S. Monson e a vakarautaki mai vua na Turaga mai na nona itabagone me parofita.14 Ni oti na nona veiqaravi ena mataivalu e wai ni oti na iKarua ni iValu Levu e a tabaki me bisopi ena nona sa yabaki 22 ka a qai veiqaravi ena mataveiliutaki ni dua na iteki. Ni sa yabaki 32 e a veiqaravi vakaperesitedi ni kaulotu e Kenada vata kei Frances Monson, na nona daulomani ka nona itokani. A kacivi me iApositolo mai vei Peresitedi McKay ni se qai yabaki 36 ga. O koya e dua na turaga gone duadua me iApositolo ka a kacivi ena loma ni 98 na yabaki sa oti ka sa veiqaravi tiko me sivia e 44 na yabaki. Ena 22 na yabaki sa oti e a veiqaravi tiko kina vakadaunivakasala kivei Peresitedi Ezra Taft Benson, Howard W. Hunter, kei Gordon B. Hinckley.15
Ena Wase 81 ni Vunau kei na Veiyalayalati e solia yani na ivakaro ki na dua na daunivakasala ena Mataveiliutaki Taumada. E tiko kina na ivakavuvuli bibi ni matabete. Na imatai ni ivakaro sa ikoya mo “yalodina sara ki na ilesilesi.” O Peresitedi Monson e a yalodina sara ki na ilesilesi kivei iratou yadua na tolu na parofita ka a veiqaravi vei iratou. Na duavata ni MataveiliutakiTaumada ena nodratou vakatulewa bibi taucoko e sa ivakaraitaki kivei keda kece me vaka ni da matabete ena cakacaka ni matanitu ni Lotu.
Na ikarua ni ivakaro sa ikoya na “vunautaka na kosipeli.” E dua na daukaulotu uasivi o Peresitedi Monson ena nona bula taucoko. Na nona sasaga vakaikoya ga vakadaukaulotu, na nona cakacaka ni veiliutaki ena Tabacakacaka ni Kaulotu, kei na nona ilesilesi kei na veituberi ni peresitedi ni kaulotu era a vakayacori ena yalo mamakutu. E a vakayacora eso na veivuke bibi ena idusidusi vou ni daukaulotu, Vunautaka na Noqu Kosipeli. Me ikuri ni veivuke me yaga ena lewenivola, e vakauqeta na okati ni itukutuku dina me taleitaki vakalevu cake sara na idusidusi. Mai na nona kila e rawata mai na dautabaivola e vakatorocaketaka na droini kei na kena ituvatuva. E sa dua dina sara ga na daukaulotu uasivi o koya.
Na ikatolu ni ivakaro e kaya, “Raica mo yalodina tikoga; mo tudei ena ilesilesi au sa kacivi iko kina; mo vukei ira sa malumalumu; vakaukauwataka na liga sa wadamele, kei na duru sa malumalumu.”16 E vuqa vei ira na tacida kei na ganeda era sotava na leqa ka veivakarusai ena nodra bula. Sa ikoya ena va-Karisito ni noda bula meda lako yani kivei ira me vaka ni o keda eda vakaitutu ena matabete, itubutubu, itokani, ka da dauveituberi ni matavuvale ka rawa meda vakataki ira na veivakabulai ena kabani ni qiqidreti.
Na sasaga ni veivakabulai nei Peresitedi Monson ena tikina oqo e sa ivakaraitaki vinaka sara ga. Me vaka e dua na bisopi e vulica me dauveiqaravi kivei ira na lewenilotu ena nona tabanalevu. E dau veitaratara tu ga ka qaravi ira na luvedra kei ira na makubudra. E dina ga ni dau osooso vakalevu, ia e rawa ga vua me laki vosa ena veibulu ni lewe 84 taucoko na yada ka ra vakaitikotiko ena nona tabanalevu ena gauna e bisopi tiko kina.
E sa tarai ira era gadreva tu na veivuke ena dua na gaunisala kilai tani vakaikoya. Na balavu ni veiyabaki ni nona raiyawa ni sasaga vakamatatamata e sa vakalougatataki ira na tamata e vuravura taucoko, o ira na lewenilotu kei ira era sega ni noda lewenilotu. Na nona veiqaravi vakaikoya e sa va-Kalou ka sa solia na vakacegu kei na sautu kivei ira na tamata e sega ni wiliki rawa. E dua na noqu itokani ka mate na makubuna tagane ena dua na vakacalaka vakaciriloloma e kaya vei au ni nona rarawa e sega ni vakamacalataki rawa. Na nona qaravi koya tiko o Peresitedi Monson e vukica sara ga na rarawa vakaitamera o ya ki na sautu ka sa uasivia na ka kecega. Na nona sasaga vakaikoya me qaravi ira era tauvimate ka rarawa tu e sega ni vakatauvatani rawa ena dua na ka.
E sa vakayacora na nona vinaka taucoko o Peresitedi Monson kivei “ira sa malumalumu, vakaukauwataka na liga sa wadamele, kei na duru sa malumalumu.” E sa vakalevutaka na nona ilesilesi me dua na daunivakasala ena Mataveiliutaki Taumada ena dua na sala kilai tani. E sa vakadinadinataka ena yaloqaqa na vunautaki yani ni yaca i Jisu Karisito ki vuravura taucoko ni sa ikoya na imatai ni nodra itavi na iApositolo kecega.
Me vaka e dua na lewe ni Le Tinikarua gone ena gauna o ya, vakaitavi ena imatai ni noqu veisautaka na Mataveiliutaki Taumada ena dua na rumu e cake ni Salt Lake Temple ena Feperueri ka se qai oti ga oqo, au sotava na veivakadeitaki ni Yalotabu ena nodra veitokoni vakayadudua na Le Tinikarua kivei Peresitedi Monson me parofita ni Kalou ka Peresitedi ni Lotu.
Au vakavinavinaka vua na Tamada mai Lomalagi, o koya e lomani keda, kei na Luvena, o Jisu Karisito, o koya na noda iVakabula, mai na Veisorovaki, na itinitini ni noda vakabulai mai na veileqa vakayago ka vakayalo ni noda bula. Sa ikoya e vakaveivinakatitaki keda tale vei Tamada. Sa ikoya oqo au wasea kina na noqu ivakadinadina ena yaca i Jisu Karisito, emeni.