2008
Saogalemu i Fautuaga
Iuni 2008


Savali a le Au Peresitene Sili

Saogalemu i Fautuaga

Ata
President Henry B. Eyring

E avea pea le Faaola ma malutaga o i latou e taliaina Lana puipuiga. Na Ia fetalai soo mai e faapea, “Ua atu fia ona ou manao ina ia faapotopotoina outou e pei o se moa ona ofaofatai i lana toloai, ae le mafafai outou” (3 Nifae 10:5; tagai foi, mo se faataitaiga, Mataio 23:37; MFF 29:2).

Na faailoa mai foi e le Alii lenei lava auega i lo tatou lava tisipenisione ina ua mavae ona ia faamatalaina mai le tele o auala na te talosagaina ai i tatou ina ia malupuipuia: “Po ua atufia ona ou valaau atu outou i fofoga o a’u auauna, ma i galuega a agelu, ma i lo’u lava leo, ma le leo o faititili, ma i le leo o uila, ma i le leo o ta’uta’u, ma i le leo o mafui’e, ma uato’a tetele, ma i le leo o oge ma faama’i uiga eseese, ma i le leo tele o le pu, ma i le leo o le faamasinoga, ma i le leo o le alofa mutimutivale i le aso atoa, ma i le leo o le mamalu ma le viiga ma le tamaoaiga o le olaga faavavau ma semanu e faaolaina outou i le faaolataga faavavau, ae na outou le mafafai!” (MFF 43:25).

E foliga mai e leai se iuga o le faanaunauga o le Faaola ina ia taitaiina i tatou i le saogalemu, ma e le suia lava le auala na Ia faaalia mai ai ia te i tatou le ala. E tele auala eseese na te tuuina mai ai ina ia oo atu ai ia i latou o e naunau ina ia taliaina. O na auala e masani lava ona aofia ai le auina mai o le savali e ala mai i fofoga o Ana perofeta, pe afai e agavaa tagata ina ia i ai ni perofeta a le Atua faatasi ma i latou. O na auauna faamaonia, e masani ona poloaiina i latou ina ia lapatai atu i tagata, ma tau atu i ai le ala e saogalemu ai.

Lapataiga a se Perofeta

Ina ua tetele fevesiaiga i le itu i matu o Misuri i le tautoulu o le 1838, na valaauina ai e le Perofeta o Iosefa Samita le Au Paia atoa o Aso e Gata Ai, ina ia faapotopoto i Sisifo Mamao mo le puipuiga. E toatele sa i ai i faatoaga e tu ese po o nofoaga taumamao. Na ia lapataiina faapitoa lava ia Iakopo Hona, o le na ia faavaeina si tamai aai e ta’ua o le “Falegaosi o Hona.” O se faamaumauga o lena taimi sa tusia ai mea nei: “Na auina atu e Uso Iosefa le savali e auala atu i a Uso Hona, o le pule i le falegaosi, ina ia logoina le au uso o loo nonofo ai iina ina ia tapena ma malaga atu i Sisifo Mamao, ae le’i ta’ua i ai e le alii o Hona le savali.“1 Mulimuli ane, na tusia e le Perofeta o Iosefa i lana talafaasolopito: “E oo mai lava i lenei taimi ua tuuina mai e le Atua ia te au le atamai ina ia faasaoina ai tagata o e taliaina le fautuaga. E leai ma se tasi o i latou na taliaina la’u fautuaga ua fasiotia.”2 Ona tusi faamau ai lea e le perofeta le faanoanoaga moni e faapea semanu e faasaoina ia ni ola ta’umamaina i le Falegaosi o Hona pe a na latou mauaina lana fautuaga ma mulimuli ai.

I o tatou taimi, ua lapataiina i tatou i fautuaga i le mea tatou te maua ai le saogalemu mai agasala ma le faanoanoa. O se tasi o ki i le iloatinoina o na lapataiga, o le ta’u soo mai. Mo se faataitaiga, ua outou faafofoga soo i konafesi aoao o saunoa mai lo tatou perofeta o le a ia sii maia se saunoaga mai se perofeta ua mavae ma o lea o le a avea ai o ia ma molimau lona lua po o le lona tolu foi. O i tatou uma lava ua iloa faalogo, sa faalogo ia Peresitene Spencer W. Kimball (1895–1985) o ia tuuina mai lana fautuaga i le taua o se tina i totonu o se aiga, ona faalogo ai foi lea ia Peresitene Ezra Taft Benson (1899–1994) o sii maia lena saunoaga, ma ua tatou faalogo foi ia Peresitene Gordon B. Hinckley (1910–2008) o sii maia a la’ua saunoaga na.3

Na tusia e le Aposetolo o Paulo, “E mautu upu uma i le mau a le toalua po o le toatolu” (2 Korinito 13:1). O se tasi o auala e mafai ai ona tatou iloaina o le lapataiga e mai i le Alii, o le faailoa mai lea o le tulafono o molimau, o molimau ua faamaoniaina. A foliga mai ua tuuina soo mai saunoaga a perofeta, e tatau loa ona tuu atu i ai lo tatou naunautaiga atoa ma faatumuina o tatou loto i le agaga faafetai ina ua tatou ola i se taimi faamanuiaina.

O le saili atu i le ala i le saogalemu e ala i fautuaga a perofeta e talafeagai lelei lea ia i latou e malolosi faatuatua. A saunoa se perofeta, o i latou e itiiti le faatuatua e mafai ona latou manatu ane ua latou faalogo i se tagata poto o loo tuuina mai se fautuaga. Ma afai o lana fautuaga e foliga mai e logoleleia ma i ai sona uiga, ma malilie i ai e tusa ai ma mea o loo latou mananao e fai, ona latou usitaia lea. Afai e leai, ona latou manatu lea o se fautuaga sese po o lo latou lava vaai lea i o latou tulaga ma faatusatusa i ai se mea latou te sisi’o i ai i le fautuaga. O i latou e leai se faatuatua e mafai ona latou manatu ua latou faalogo i ni tagata ua latou saili e faateleina le aafiaga mo ni lagona faapito. E mafai ona latou faatauemu ma ula i ai, e pei o le tagata e igoa ia Kori’oa, ma upu nei o loo tusia i le Tusi a Mamona: “Ma ua faapea ona outou taitaieseina lenei nuu i uputuu faavalea a o outou tama, e tusa foi ma o outou lava manao; ma ua outou faatoilaloina i latou, e peiseai ua pologa lava, ina ia talileleia outou i le galuega a o latou lima, ia fefefe ai i latou e tepa ae ma le lototele, ina ia fefefe foi i latou ona olioli i la latou pule ma o latou tofi” (Alema 30:27).

Sa faitio Kori’oa, e pei lava ona faitio sese alii ma tamaitai talu mai le amataga, e faapea, o le taliaina o fautuaga mai auauna a le Atua o le aveesea lea o le aia faaletagata lava ia na tuuina mai e le Atua. Ae sese le faitioga, aua o loo taitaieseina ai le mea moni. A tatou teenaina le fautuaga lea e mai i le Atua, tatou te le filifili la ina ia tatou tutoatasi i aafiaga o loo i fafo atu. Tatou te filifilia se isi aafiaga. Tatou te teenaina le puipuiga a se Tama Faalelagi e atoatoa Lona alofa, e i ai le mana uma, ma o Lona faamoemoega atoa e pei ona i ai i Lona Alo Pele, o le tuuina mai lea ia i tatou o le ola e faavavau; ia tuu mai ia i tatou mea uma o loo ia te Ia, ma toe aumaia i tatou i Lona afioaga o ni aiga i aao o Lona alofa. A teenaina Lana fautuaga, ua tatou filifilia le aafiaga a se isi mana, o lona faamoemoega o le aumaia lea o le faanoanoa ia i tatou ma o ona faamoemoega e inosia lea. Ua ia te i tatou le filifiliga saoloto o se meaalofa lea a le Atua. O le ala lena tatou te filifili ai ina ia tatou saoloto mai aafiaga, o le aia lena e le mafai ona aveesea, lea tatou te gauai atu ai po o fea o na mana tatou te filifilia.

Tu i Eleele Saogalemu

O se tasi o taufaasese o le talitonu lea e faapea o le filifiliga e talia po o le le taliaina o fautuaga a perofeta e le sili atu nai lo le fuafua pe talia fautuaga lelei ma maua ai ona faamanuiaga po o le tumau ai pea i le mea o loo i ai. Ae o le filifiliga e aua nei taliaina fautuaga faaperofeta e suia ai le tulaga o loo tatou i ai. O le a matuai sili atu ona matautia lena tulaga. O le toilalo e taliaina fautuaga a perofeta e faaitiitia ai lo tatou malosiaga e taliaina ai fautuaga musuia i le lumanai. O le taimi sili lava sa tatau ona filifili ai e fesoasoani ia Noa e fausia le vaa o le taimi muamua lava na talosaga mai ai o ia. O taimi uma lava na ia fesili ai ina ua mavae lena, o le leai foi lena o se tali ma atonu na faaitiitia ai le malamalama i le Agaga. Ma o taimi uma lava sa foliga mai e faavalevalea lana talosaga, seia oo lava ina ua to mai le timu. Ma ua tuai lava.

O taimi uma lava i lo’u olaga ou te faatuai ai e filifili ina ia mulimuli i fautuaga musuia po o le faapea foi e tulaga ese a’u, na ou iloa ai ua ou tuuina a’u lava i se tulaga pagatia. O taimi uma lava na ou faalogo ai i fautuaga a perofeta, ma lagonaina i se tatalo e faamautu ai, ma mulimuli i ai, na ou iloa ai lo’u agai atu i le saogalemu. Na ou iloaina ai ua saunia le ala mo au ma ua faigofie mea uma. Na taitaiina au e le Atua i le saogalemu i se ala ua saunia i le alofa, o nisi taimi ua leva ona sauniaina.

O le tala i le amataga o le Tusi a Mamona i se perofeta a le Atua e igoa ia Liae. O ia foi o le taitai o lona aiga. Na lapataiina o ia e le Atua ina ia ave ia i latou o e pele ia te ia i le saogalemu. O le mea na oo ia Liae o se mea lena e tupu pe a tuuina atu e le Atua ana fautuaga e ala atu i Ana auauna. I le aiga o Liae, e na o i latou lava sa i ai le faatuatua ma o i latou foi na sa latou mauaina le faamautuina o faaaliga na latou iloaina le pagatia ma le auala e tau atu i le saogalemu. Ae o i latou e le’i i ai se faatuatua, o le malaga atu i le vao e foliga mai e le gata o se mea e faavalevalea, ae o se mala foi. E pei o perofeta uma, sa taumafai Liae i ona toe aso e faailoa atu i lona aiga le mea o loo i ai le saogalemu mo i latou.

Na ia iloaina ua faatuatuaina e le Faaola i latou ua Ia tuuina atu i ai ki o le perisitua. O na foi ki e maua mai ai le mana e tuuina atu ai fautuaga lea e faaali mai ai ia i tatou le ala i le saogalemu. O i latou o loo i ai ki e nafa i latou ma le tuuina atu o lapataiga e tusa lava pe le usitaia a latou fautuaga.

O nei ki e tuufaasolo, lea e tuuina mai e le perofeta e ala mai ia i latou o loo feagai ma vaega toalaiti o tagata o le ekalesia, e oo mai lava i aiga ma tagata taitoatasi. O se tasi lena o auala e avea ai e le Alii se siteki ma nofoaga o le saogalemu. Mo se faataitaiga, sa ma nonofo ai ma lo’u toalua i se fonotaga a matua na taloina e lo matou epikopo, ina ia ona lapataiina ai i matou i mafatiaga faaleagaga o loo feagai ma a matou fanau. Na ou faalogo e sili atu nai lo le leo o sa’u uo poto. Na ou faalogo i se auauna a Iesu Keriso, o loo i ai ki, o faia lona tiutetauave o le lapataiina ma tuuina mai ia i matou le matafaioi ina ia galulue. A tatou faamamaluina ia ki i lena faasologa o le pule o le perisitua e ala lea i le faalogo ma gauai atu i ai, ua tatou pipii atu i se vaa faaola lea o le a tatou le toilalo ai i soo se afa.

E alofa lo tatou Tama Faalelagi ia i tatou. Na Ia auina mai Lona Alo Pele e toatasi e avea ma o tatou Faaola. Na Ia silafiaina o le a tatou matuai pagatia lava i lenei olaga, o le silisili ona leaga e mai faaosoosoga o se taufaasese. O se tasi lena o mafuaaga na saunia ai e le Faaola ia ki o le perisitua ina ia mafai ai e i latou ua naunau e faalogo ma faatuatua e usiusitai i ai, ona o atu i nofoaga o le saogalemu.

O Le I Ai o Taliga e Faalogo Ai

O le naunau e faalogo, e manaomia ai le lotomaulalo. E tou te manatua le lapataiga a le Alii ia Thomas B. Marsh. O le taimi lena na avea ai o ia ma Peresitene o le Korama a Aposetolo e Toasefululua. Na silafia e le Alii o le a tofotofoina ia Peresitene Marsh ma ona Uso o le Toasefululua. Na Ia tuuina atu i ai le fautuaga e uiga i le taliaina o fautuaga. Na fetalai atu le Alii e faapea, “Ia e lotomaualalo, ona taitaiina ai lea o oe e le Alii lou Atua, ma tali atu i au talosaga” (MFF 112:10).

Na faaopoopo atu e le Alii se lapataiga lea e talafeagai i soo se tasi e mulimuli i se perofeta soifua: “Aua nei outou faamaualuga ia te outou lava; aua ne’i fouvale i la’u auauna o Iosefa; aua e moni ou te fai atu ia te outou, ou te ia te ia, e paolo o ia i o’u lima; o ki foi ia ua ou tuuina atu ia te ia, atoa foi ma outou lava, e le aveeseina mai ia te ia seia ou alu atu” (MFF 112:15).

Ua tuuina mai e le Atua fautuaga ia i tatou e le mo na o lo tatou saogalemu, ae mo le saogalemu o isi o ana fanau, lea e tatau ona tatou alolofa atu i ai. E itiiti lava nai faamafanafanaga matagofie e pei o le iloaina lea o loo avea i tatou ma meafaigaluega i aao o le Atua i le taitaiina atu lea o se tasi i le saogalemu. O lena faamanuiaga e moomia ai le faatuatua e mulimuli ai i fautuaga pe afai e faigata ona fai.

O se faataitaiga mai le talafaasolopito o le Ekalesia, o le tala lea ia Reddick Newton Allred. O ia o se tasi o vaega ia na auina atu e Polika Iaga (1801–77) e laveai mai vaega o taavale tosolima a Uili ma Matini. I le Vaitafe Suamalie e latalata i le Ala i Saute, na faatonuina ai e Kapeteni Siaosi Grant ia Reddick Allred e nonofo ai iina ma ni nai tamaloloa ma taavaletoso, ma sauniuni ai e fesoasoani pe a toe foi mai le au laveai ma paionia o taavale tosolima.

Na maua atu e le au laveai le vaega a Uili o pa’ulia i le kiona, malo i le aisa, matelaina, ma maliliu. Sa faaauau pea ona saili e nisi o le au laveai le vaega a Matini, a o fesoasoani isi i le vaega a Uili i le galuega faigata tele o le tosoina i luga ma laasia ai le Tuasivi Papa. Ina ua tolauapi, sa oo mai Reddrick Allred ma ana tama, e tuuina atu le fesoasoani talafeauga ma mea sa manaomia.

Ona faatalitali lea o Allred mo Kapeteni Grant ma le vaega a Matini. Na mavae atu lea vaiaso ma lea vaiaso, ae sa le i vaaia lava i latou. A o matamataita le malosi o le afa kiona ma ua oo foi ina taufaamata’u mai le tau, sa tonu i ni alii se toalua o se mea faavalevalea le nonofo ai pea. Sa la mafaufau, a le o fai taumalulu le vaega a Matini i se mea, ua fano. Sa tonu loa o le a toe foi i le Vanu i Sate Leki ma sa taumafai e faasufi uma tagata ina ia faapena ona fai. Sa le’i gaioi Allred. Na auina atu i latou e Peresitene Iaga, ma na faatonuina o ia e Kapeteni Grant, le taitai perisitua o Reddick Allred, e faatali ai iina.

O i latou na toe foi, sa latou aveina le tele o taavaletoso, sa faatumu i mea sa latou manaomia, ma amata taliu loa i le Vanu i Sate Leki. O le mea na sili atu ona leaga, sa latou toe faafoia taavaletoso e 77 na aumai mai le vanu e fesoasoani. O nisi o nei taavaletoso na toe oo lava i le Mauga Tele a o lei fetaiai ma avefeau na auina mai e Peresitene Iaga ma toe faafoi mai i latou.

O le iuga, e silia ma le tolu vaiaso talu ona fesoasoani Reddick Allred i le vaega a Uili, ae taunuu atu le vaega a Matini. Sa sili atu ona matitiva nei paionia ma mafatia ona o le toatele ua maliliu. E toalaiti le au laveai a Kapeteni Grant, ma sa tau leai ni mea e ola ai—ae o loo silia ma le 200 maila (320 kilomita) le mamao ese mai le Vanu o Sate Leki. O lea, talu ai sa tumau ma le faamaoni Reddick Allred i lona tiute na tofi i ai, e oo lava i tulaga na aupito sili ona faigata, sa mafai lava e ia ona tuuina atu le fesoasoani ma mea na manaomia e faalagolago i ai le soifua.4

Aapa Atu i Isi

O le a outou faafofoga ma faitau i fautuaga musuia mai perofeta a le Atua, ina ia aapa atu i uso fou o le Ekalesia. O i latou ua i ai le faatuatua o Reddick Newton Allred, o le a tumau pea ona ofoina atu le faauo tusa lava pe foliga mai e le manaomia pe leai foi sona aoga. O le a latou tauanau atu pea. A i ai ni uso fou e taunuu i le vaivai faaleagaga, o le a i ai uso faatuatua o le ekalesia e tuuina atu ni upu alofa ma le faaaumea. Ona latou lagonaina ai lea o le faamaoniga faalelagi e tasi lea na lagonaina e Uso Allred, ina ua ia vaai atu i na paionia o taavale tosolima o tautevateva agai atu ia te ia, ma lona iloa e mafai ona ia ofoina atu le saogalemu aua sa mulimuli o ia i le fautuaga i le taimi na faigata ai ona fai.

E ui e le o faamaonia mai i le tala faamaumau, ae ou te talitonu sa tatalo Uso Allred a o faatalitali. Ou te talitonu sa talia ana tatalo. Sa ia iloa ai, o le fautuaga ina ia faatalitali pea, sa aumai lava i le Atua. E tatau ona tatou tatalo ina ia tatou iloa lena mea. Ou te folafola atu o le a tali mai na tatalo o le faatuatua.

O nisi taimi o le a tatou mauaina ai fautuaga e le mafai ona tatou malamalama i ai, pe foliga mai foi e le faatatau ia i tatou, tusa lava pe sa tatou tatalo ma mafaufau i ai ma le faaeteete. Aua nei tuulafoaia le fautuaga, ae taofi mau i ai. Afai e tuu atu e se tagata e te faatuatuaina se mea e foliga mai ua na o se oneone faatasi ma se folafolaga, o loo i ai se auro, atonu o le a e uuina ma le faautauta i lou lima mo sina taimi, ma lulu ma le faaeteete. O taimi uma lava sa ou faia ai faapena i fautuaga mai se perofeta, e mavae sina taimi ona amata alia’e mai lea o fasi auro, ma sa ou matua faafetai ai lava.

Ua faamanuiaina i tatou i lo tatou ola ai i se taimi ua i ai ki o le perisitua i luga o le fogaeleele. Ua faamanuiaina i tatou i le iloa lea o le mea e saili ai, ma le auala foi e faalogo ai i le leo o le a faataunuuina le folafolaga a le Alii o le a Ia faapotopotoina i tatou i le saogalemu. Ou te tatalo ina ia tatou tofu maua le lotomaualalo, ia tatou faalogo, ma o le a tatou tatalo, ma tatou faatalitali mo le laveaiga a le Alii, lea o le a mautinoa lava le oo mai pe a tatou faamaoni.

Faamatalaga

  1. Philo Dibble, in “Early Scenes in Church History,” Four Faith Promoting Classics (1968), 90.

  2. History of the Church, 5:137.

  3. Tagai, mo se faataitaiga, O Aoaoga a Spencer W. Kimball (1982), 327; “I Tama o Isaraelu,” Liahona, Ian. 1988, 48; “O Tamaitai o le Ekalesia,” Liahona, Ian. 1997, 79.

  4. Tagai Rebecca Bartholomew and Leonard J. Arrington, Rescue of the 1856 Handcart Companies (1992), 29, 33–34.

Lolomi