2009
Elder Joseph B. Wirthlin: Sa Matua Tuuto i le Malo
Fepuari 2009


O Saafiafiga: O Se Faaopoopoga i le Liahona

Elder Joseph B. Wirthlin Sa Matua Tuuto i le Malo

11 Iuni, 1917–1 Tesema, 2008

Ata
Elder Joseph B. Wirthlin

I se po o le Kerisimasi e manatua pea i le 1937, i lena taimi a o avea Elder Joseph B. Wirthlin, ma se faifeautalai faamisiona, sa savavali atu ai i la’ua ma lana soa i le nuu o Openatofa, e lotolotoi i Atumauga o Pavaria. A o la asiasi atu i le nuu sa lauiloa o le nuu na musuia ai le viiga o le “Po Filemu,”1 sa la mapu i se falesa laitiiti e faalogologo i musika o le Kerisimasi sa lagiina e se aufaipese.

“O se po maninoa, ma le malulu, na siomia ai i ma’ua a o amata ona ma toe foi,” na tomanatu ai Elder Wirthlin. “Na ma savavali i lalo ifo o le faamalumaluga a fetu ma sopoia atu le kiona fou ua toulu ma ua to’a.”2

A o la savavali, sa fetufaai e faifeautalai talavou o la’ua faamoemoe, o miti, ma sini mo le lumanai. I lena vaaiga faalelagi, sa faafou ai e Elder Wirthlin lana tautinoga e auauna atu i le Alii: “Sa tonu i lo’u mafaufau o le a ou faalauteleina soo se valaauga ou te mauaina i le malo o le Alii.”3

Sa tausia e Elder Wirthlin lena tautinoga i aso uma na soifua ai i lenei olaga, lea na faaiuina i le aso 1 o Tesema, 2008, ina ua maliu filemu o ia i le 91 o ona tausaga ina ua afu lona soifua.

O lana auaunaga o se epikopo, fesoasoani i se au peresitene o le siteki, fesoasoani i le au peresitene aoao o le Aoga Sa, Fesoasoani i le Toasefululua, ma se uso o le Korama Muamua a Fitugafulu, sa ia tautino mai ai, “Sa ou faamemelo i tofiga uma sa ou galue ai i le malo.” Ina ua lagolagoina e avea ma se uso o le Korama a Aposetolo e Toasefululua i le aso 4 o Oketopa, 1986, sa ia faamatala mai, “Ma i lena auaunaga, sa foliga mai o aso uma lava o se Aso Sa, aua o le auaunaga i le Alii.”4

Faatuatua ma le Lakapi Faa-Amerika

Na soifua mai Joseph Bitner Wirthlin i le Aai o Sate Leki, i Iuta, i le aso 11 Iuni, 1917, o le ulumatua o le fanau e toalima a Joseph L. Wirthlin, o le sa avea ma Epikopo Pulefaamalumalu, ma Madeline Bitner Wirthlin. Sa lagolagoina e le tama o Joseph le aiga o ia o le taiulu o le Wirthlin’s Inc., o se pisinisi o meaai siiatoa ma faatau atu foi taitasitasi, a o lona tina sa uunaia le la fanau i gaoioiga eseese, e aofia ai musika ma taaloga. Na aoao e Joseph ma Madeline a la’ua fanau ia lotomaulalo, faamaoni, maelega, auauna atu, agaalofa, ma ia faatuatua.

E tele taleni a le alii talavou o Joseph ae na i’u lava ina tosina o ia i taaloga, ma sa iloga lava i le lakapi faa-Amerika, pasiketipolo, ma taaloga tamoe. Ina ua uma ona taalo o se taitai i le laina pito i tua i le East High School, sa faasolo atu o ia e taalo o se tagata momoe i le pito i tua mo le Iunivesite a Iuta.5

Mai le pulelaa, sa fiafia lava Elder Wirthlin e faasoa mai ni lesona sa ia aoaoina o se tagata taalo lakapi faa-Amerika. O se tasi o lesona taua na oo mai i le pito i lalo o ni tagata taaalo e toa 10 i le taimi o se taaloga suega siamupini. Ina ua mavae ni taumafaiga e maua le sikoa lea e manumalo ai, sa pueina ai Joseph ae na toeitiiti lava oo atu i le laina sikoa.

“O le taimi lena sa faaosoosoina ai au e tulei le polo i luma. … Na semanu e avea au ma tagata lauiloa,” o lana faamatalaga lea. Ae ona manatuaina loa upu a lona tina: “Joseph,” sa masani ona ia fai atu ai ia te ia, “fai le mea sa’o, e tusa lava po o le a le taunuuga.”

Na sili atu le manao o Joseph e fai o ia ma tagata lauiloa i le vaai a lona tina nai lo le vaai a tagata o lana au. O lea, sa ia fai mai ai, “Na ou tuua ai le polo i le mea na i ai—e lua inisi mai le laina sikoa.”6

I le faaiuga o le vaitau o lakapi i le 1936, sa talanoa atu le tama o Joseph ia te ia e uiga i le auauna atu i se misiona. Na amata ona aliae mai le taua i Europa, ma afai e le vave aluese atu Joseph o lona uiga o le a leai sona avanoa e auauna atu ai [i le misiona].

“Sa ou manao e faaauau la’u miti o le faaauau lea ona taalo lapaki ma ia ou faauu mai le iunivesite,” o le saunoaga lea a Elder Wirthlin. “Afai ou te taliaina se valaauga o le misiona, o lona uiga o le a ou tuueseina ai mea uma. I aso na, o se valaauga mo se misiona sa tai 30 masina le umi, ma na ou iloaina afai ou te taliaina, ona lona uiga o le a o le toe taalo lakapi lava—e masalo foi o le a ou le faauu lava.”7

Ae sa moemiti foi Joseph ia avea ma se faifeautalai, ma sa ia iloaina le mea e tatau ona ia faia. O ni nai masina mulimuli ane, na agai atu ai o ia i Europa, lea o le a ia auauna atu ai i Misiona a Siamani-Auseteria ma Suisi-Auseteria mai le 1937 i le 1939.

E le i toe taalo lakapi lava o ia, ae sa faauu o ia mai le iunivesite, i le matata o pulega faapisinisi. “E ui lava i lena mea, ae ou te le’i faanoanoa lava i le faia ai o se misiona ma tuuto atu lo’u tagata i le auauna atu i le Alii,” na ia saunoa ai. “O le faia o lea tulaga, ua matuai faamanuiaina ai lo’u olaga i mea eseese, i aafiaga faaleagaga, ma le olioli e le mafai ona faamatalaina.”8

“O Se Faaipoipoga Atoatoa”

O se tasi o tautinoga na faia e Elder Wirthlin i lena po o le Kerisimasi i Openatofa, o le a faaipoipo atu o ia i se tamaitai malosi faaleagaga o le na ola i le talalelei. Na ia faamatalaina atu ona foliga faaletino i lana soa i le misiona: e lima-futu-lima inisi (1.6 m), e lauulu enaena, ma mata lanumoana. E lua ma le afa tausaga talu ona maea lana misiona, ae feiloai atu o ia ia Elisa Young Rogers. Sa fetaui lelei lava o ia i foliga na faamatalaina.

“Ou te manatuaina le taimi muamua na ou vaai ai ia te ia,” o le saunoaga lea a Elder Wirthlin i le konafesi i le 2006, i le lua masina talu ona maliu o ia. “Ona o le molimanao a sa’u uo, na ou alu atu ai i lona fale e piki mai lona uso o Frances. Na tatala e Elisa le faitotoa, ma ia te a’u lava ia, o le alofa i le vaaiga muamua.

“Ou te manatu sa ia lagonaina foi se mea, aua o upu muamua lava ou te manatua sa ia fai mai ai o le, ‘Ou te iloaina o ai oe.’”

Na talasua Elder Wirthlin i lena sasi i le kalama aua sa faapitoa ana aoaoga i le Igilisi. Ae sa ia faapea mai, “Ou te teufatuina lava na upu e ono o nisi o upu e sili ona matagofie o le gagana a tagata.”9

Sa la’ua faaipoipo i le Malumalu o Sate Leki i le aso 26 o Me, 1941, ma mo le 65 tausaga sa la’ua fetufaai ai i le mea na ta’ua e Elder Wirthlin “o se faaipoipoga atoatoa.”10 Sa la’ua faamalolosia, uunaia, ma lagolagoina e le tasi le isi, ma sa la’ua soalaupule faatasi pe a faia ni filifiliga. Na le mafai ona tuua e Elder Wirthlin le fale e aunoa ma le sogi faatofa atu ia Elisa, ma sa masani ona telefoni mai i aso taitasi e asi mai o ia.11

Na valaauina le tama o Elder Wirthlin i le Au Epikopo Pulefaamalumalu i le 1938, o lea na faatautaia ai e Elder Wirthlin le pisinisi meaai a lo latou aiga ina ua taliu mai lana misiona. Mulimuli ane, ao la’ua tausia ma Elisa a la fanau, sa ia faaaluina le tele o itula i le taulimaina o le galuega ma tiute o le Ekalesia. Ae sa tumau pea ona avea Elisa ma la la’ua fanau teine e toafitu ma le atalii e toatasi, o se mitamitaga ma se fiafiaga o Elder Wirthlin. Ua maliu o ia ae ua toa 59 le fanau a lana fanau, ma le toeitiiti toa 100 o fanau a fanau a lana fanau.

Agalelei Atu i Isi

O Elder Wirthlin, o le na ta’ua e Peresitene Thomas S. Monson “o se tamalii e maoae lona tausaafia na soifua mai ma ia,”12 sa alofagia e tagata uma na iloaina o ia. Mo le 33 tausaga a o auauna atu o ia o se Pulega Aoao, e aofia ai tausaga e 22 o avea o se Aposetolo, o lena tausaafia na faaalia lava a o ia fetufaai mai lana molimau—i le upu ma le amio—e uiga i le Faaola ma Lana talalelei toefuataiga.

Faatasi ai ma le lotomaulalo ma e masani foi ma le agamalie, e uunaia ai e Elder Wirthlin le Au Paia o Aso e Gata Ai ina ia fai le mea sili i le olaga nei e ala i le faataitai i faataitaiga a le Faaola. Ina ia faia lena mea, sa ia aoao mai, ia taulai atu i le tasi, atiina ae le agalelei, ma alofa atu i isi.

Na ia aoao mai, “O taimi aupito sili ona faapelepele ma paia o o tatou olaga, o taimi na e faatumulia i le agaga o le alofa.” “O le tele lava o le fua o lo tatou alofa, o le tele foi lena o lo tatou olioli. I le faaiuga, o le atiina ae o se alofa faapena o le fua moni lena o le faamanuiaina i le olaga.” Sa ia faaopoopo mai, ina ia iloa moni pe faapefea ona alofa atu, na pau le mea e tatau ona tatou faia, o le mafaufau i le soifuaga o lo tatou Faaola.13

“Tatou te pisi uma lava,” na saunoa ai Elder Wirthlin i se tasi taimi. “E faigofie ona saili ni ‘alofaga mo le le aapa atu i isi, ae ou te manatu o le a pei e le logolelei i lo tatou Tama Faalelagi e pei o le tamaitiiti aoga tulagalua, na ia ave i lona faiaoga se tusi e faanoi mai ai o ia mai le aoga mai le aso 30 o Mati e oo i le aso 34.”14

Sa uunaia foi e Elder Wirthlin tagata o le Ekalesia ina ia “ola i le agaga faafetai i aso uma,” e tusa lava po o a faigata.15 “Afai o le a tatou mafaufau i faamanuiaga ua tatou maua, o le a tatou faagaloina nisi o o tatou popolega,” na ia aoao mai ai.16

O Se Molimau Faamavae

“O loo i ai nisi o e faapea o le Au Pulega Aoao e seasea oo i tiga, mafatiaga, po o puapuaga. Maimau pe ana moni lena mea,” na saunoa ai Elder Wirthlin i lana saunoaga mulimuli i le konafesi aoao na mavae atu nei. “E le punitia e le Alii i Lona atamai soo se tasi mai le faavauvau po o le faanoanoa.”17

O le “faanoaonaga sili” o Elder Wirthlin na oo mai i le maliu o lana pele o Elisa. I taimi o le tuuatoatasi na faapea ona tulai mai, sa utuvai mai mo lona malosi mai “aoaoga faavae faamafanafana loto o le ola faavavau” ma mai lana molimau e faapea o le Aso Faraile pogisa o le Faasatauroga o le Faaola, na sosoo ma le Aso Sa susulu matagofie o Lona Toetu.18

Ona sa i ai ia Elder Wirthlin se molimau mausali i le taulaga togiola a le Faaola, sa ia iloa ai o le oti e le o le mutaaga lea o le olaga, ma o loo faatalitali mai se toe faatasia mo e e faamaoni o e ua faia ni tautinoga i totonu o malumalu paia.

“O le a tatou toetutu uma mai le tuugamau,” sa ia molimau mai ai ia Oketopa 2006. “O lena aso o le a opoina ai e lo’u tama lo’u tina. O lena aso, o le a ou toe opoina ai la’u Elisa faapelepele i o’u lima.”19

Ma o lena aso, o se tautinoga na faia i se po malulu i aso ua leva, o le a faia ai se eseesega tele.

Faamatalaga

  1. “Po Filemu,”Viiga,{ nu. 116.

  2. Joseph B. Wirthlin, “O Lesona na Aoaoina i le Faigamalaga o le Olaga,” Liahona, Me 2001, 36; Ensign, Dec. 2000, 7.

  3. Liahona, Me 2001, 37; Ensign, Dec. 2000, 8.

  4. Joseph B. Wirthlin, “Pulling in the Gospel Net,” Ensign, Nov. 1986, 59

  5. Tagai Don L. Searle, “Elder Joseph B. Wirthlin: Finding Happiness Serving the Lord,” Ensign, Dec. 1986, 10.

  6. Joseph B. Wirthlin, “O Lesona Aoaoina o le Olaga,” Liahona ma le Ensign, Me 2007, 46.

  7. Liahona, Me 2001, 36; Ensign, Dec. 2000, 7.

  8. Liahona, Me 2001, 37; Ensign, Dec. 2000, 8.

  9. Joseph B. Wirthlin, “O Le a Oo Mai le Aso Sa,” Liahona ma le Ensign, Nov. 2006, 28.

  10. Liahona ma le Ensign, Nov. 2002, 28).

  11. Tagai Ensign, Dec. 1986, 10.

  12. Sii mai i le Ensign, Dec. 1986, 13.

  13. Joseph B. Wirthlin, “O Le Poloaiga Sili,” Liahona ma le Ensign, Nov. 2007, 30.

  14. Joseph B. Wirthlin, “O Le Maua Atili o le Ola,” Liahona ma le Ensign, Me 2006, 101.

  15. Joseph B. Wirthlin, “Live in Thanksgiving Daily,” Ensign, Sept. 2001, 13.

  16. Joseph B. Wirthlin, “O Lea Laasaga ma Lea Laasaga,” Liahona, Ian. 2002, 27; Ensign, Nov. 2001, 25.

  17. Joseph B. Wirthlin, “Ia Tuu Po o le A Lava se Mea e Tupu, Ia Fiafia Pea,” Liahona ma le Ensign, Nov. 2008, 26.

  18. Tagai Liahona ma le Ensign, Nov. 2006, 29.

  19. Liahona ma le Ensign, Nov. 2006, 30).

Ata pue na saunia e Craig Dimond; si’o na saunia e Pat Gerber

Ata pue mai faaaloaloga a le aiga o Wirthlin, vagana ua faaaila; tauagavale: atapue o le lakapi na saunia e Christina Smith; taumatau: atapue o Sister ma Elder Wirthlin na saunia e Michael Lewis, BYU–Idaho, e le mafai ona kopiina; atavali na saunia e Cloy Kent

E tolu tausaga sa taalo ai Joseph B. Wirthlin (numera 4) i le tulaga o le momoe i tua mo le au lakapi a le Iunivesite o Iuta a o lei lafoaia le lakapi ma tolopoina ana aoga ina ia avea o se faifeautalai (lalo) i le 1937. Taumatau: O Joseph B. Wirthlin ma Elisa Young Rogers Wirthlin i le aso o le la’ua faaipoipoga, 16 Me, 1941.

Luga: O le aiga lautele o le au Wirthlin ia Iuni 1999. Tauagavale: O Elder ma Sister Wirthlin o loo feiloai atu i tagata o le Ekalesia ina ua maea se faigalotu o le Vaiaso o Aoaoga i le Kolisi o Ricks (ua taua nei o le Iunivesite o Polika Iaga–Idaho) i le 1998. Lalo: O se atavali o Elder ma Sister Wirthlin i le 1999.

Lolomi