Marautaki na 75 ni yabaki ni Welefea
E vica na vosa ena ika 181 ni Koniferedi Raraba Vakayabaki ni Lotu a vagolei ki na ivakananumi ni parokaramu ni welefea ni Lotu, sa marautaki tiko ena gauna oqo na ika 75 ni kena yabaki.
Ena imatai ni siga a tauyavu kina ena 1936, a vakadeitaka kina o Peresitedi David O. McKay, se imatai kina ni daunivakasala ena Mataveiliutaki Taumada na vakalou ni kena buroro mai na ituvatuva ni welefea ni Lotu: “[Na parokaramu ni welefea] e tauyavu mai na ivakatakila vakalou, ka sega tale ni dua na ka e vuravura raraba me na qaravi ira vakavinaka cake na lewena.”1
Sa yaco mai ka vakanadaku e vitusagavulu kalima na yabaki. Era drodro na veituvaki vakailavo eso ka ra tekivu tale. Sa yaco e vuravura na veiveisau lelevu ni bula vakaitikotiko kei na itovo ni bula, ka yaco ena Lotu na tubu ivakananumi eso.
Ia na veimalanivosa a cavuti me baleta na ituvatuva vakauqeti ni welefea ena siga ko ya ena 1936 era sa dina tu nikua me vaka na kedra a dina ena gauna ko ya.
iVakavuvuli ni Welefea
Ena 1929 a sotava kina o Amerika e dua na lusi vakaitamera vakailavo ena kena kasura na makete ni volitaki sea. Ena 1932 sa tara kina na 35.8 na pasede na sega ni cakacaka e Utah.
E dina ni sa tauyavu tu na ivakavuvuli ni welefea ena Lotu, oka kina na ivakarau eso ni lololo kei na parokaramu me ra vukei kina na lewenilotu me ra kune cakacaka, e vuqa ga na lewenilotu era sa goleva tiko na veivuke ni matanitu.
“Au vakabauta ni sa tubu cake tiko vei ira na tamata na vakanananu me ra tovolea me ra rawata e dua na ka mai na matanitu o Amerika ka lailai sara na vakanuinui me ra na sauma lesu tale,” A vosa kina vakaoqo o Peresitedi Heber J. Grant (1856–1945).2
Era a vinakata na veiliutaki ni Lotu me ra vukei ira na lewenilotu era sa vakaleqai tu ia me kua ni vakalasami na vakawelewele kei na vakasama ni dodonu me vukei. Na lalawa me ra vukei na tamata me ra vukei ira vakataki ira me rawa ni ra bula ga vakataki ira.
Ena 1933 eratou kacivaka kina na Mataveiliutaki Taumada: “O ira na noda lewenilotu e tu vinaka tu na yagodra me ra na kakua sara, ia me qai iotioti sara ni ka era cakava, na ka vakamadua ni kena ciqomi e dua na ka e sega ni saumi. … me ra na vakarautaka na vakailesilesi ni Lotu era qarava tiko na veivuke na sala eso kei na ivakarau me ra na sauma kina o ira kece na lewenilotu ituvaki vinaka tu na nodra bula era vakaleqai tu na veivuke e soli vei ira ena nodra cakava eso na veiqaravi.”3
Ni sa tauyavu na ivakavuvuli ka sa cakacakataki na nodra vakabauta na Yalododonu, era sa cakacaka na veitabanilotu ka vakakina na Lotu raraba ena kena tauyavutaki na veikalasi ni culacula kei na tawaikavataki kakana, veivosakitaki ni cakacaka, voli na vanua ni teitei, ka vakabibitaki na ivakarau ni bula e dodonu, gugumatua, ka rawati koya vakataki koya.
Na iTuvatuva ni Welefea ni Lotu
Ni sa tauyavu na iTuvatuva iTataqomaki ena Lotu (qai vakayacani e muri me iTuvatuva ni Welefea ni Lotu ena 1938), a soli vei ira na tamata na madigi me ra cakacaka, me vaka na kena levu e rawa ni ra rawata, me baleta na veivuke e soli vei ira. Na ituvatuva e vakavuvulitaka vei ira na tamata me ra rai ga vei ira me ra vukei ka kua ni rai ki na dua tale me baleta na veika soli wale.
“Na noda inaki taumada sai koya me tauyavu … e dua na ivakarau me yali kina na cudru ni vakasavuliga, ka bokoci laivi na cala ni ilavo soli wale ka tauyavutaki tale ena kedra maliwa na noda na bula rawati koya, na gugumatua, na dau cakacaka kei na buladokai,” A kaya o Peresitedi Grant ena koniferedi raraba ni Okotova 1936. “Me vakatikori tale na cakacaka me ivakavuvuli veiliutaki ena nodra bula na noda lewe ni Lotu.”4
Ena loma ni veiyabaki, era sa okati ena ivakarau ni welefea ni Lotu e vuqa na parokaramu: Social Services (ena gauna oqo LDS Family Services), LDS Charities, Humanitarian Services, kei na Emergency Response. Na veiparokaramu oqo kei na so tale sa vakalougatataki kina nodra bula e drau na udolu ena loma kei na taudaku ni Lotu.
Tarai Vuravura Yani
Ni sa oti na Gauna Dredre ni Bula Vakailavo ni sa tekivu na iKarua ni iValu Levu, a veivakasalataki o Peresitedi J. Reuben Clark Jr., iKarua ni Daunivakasala ena Mataveiliutaki Taumada me baleta na kena tomani tikoga na parokaramu ni welefea. Ena Okotova ni 1945, a kerea kina na Peresitedi kei Amerika o Peresitedi Harry S. Truman vua na Peresitedi ni Lotu o Peresitedi George Albert Smith (1870–1951) me vakatulewataka na ivakarau kei na gauna me vakau kina ki na veivanua e Iurope sa vakacacani tu ena ivalu na iyaya. Ena nona kurabui o Peresitedi Truman, era sauma yani na iliuliu ni Lotu ni sa kumuni ka sa vakarau me veikauyaki na kakana kei na isulu kei na iyaya ni veivuke tale eso.
Ni toso na gauna, sa vakarabailevutaka na Lotu na nona veiqaravi ni welefea kei na kena parokaramu me rabailevu na leqa e kovuta, oka kina me rabailevu cake na vanua e tara. Ena 1970 vakacaca, sa vakarabailevutaka na Lotu na nona veiqaravi vakawelefea kei na veika e solia ki Mexico, Igiladi, kei na Yatu Pasifika. Ena yabaki tini ka tarava era sa isevu ni matanitu ena taudaku kei Amerika me duri kina na valenivolavola ni veivakacakacakataki ni Lotu o Argentina, Chile, Paraguay, kei Uruguay.
Ena kena tauyavu na Church Humanitarian Services ena 1985, sa tubu vakalevu na sasaga ni welefea ki na veimatanitu e taudaku ni sa kumuni ka vakau ki veiyasai vuravura na isulu kei na iyaya tale eso me sotavi kina na gagadre ni dravudravua kei na leqa tubukoso.
Nikua na tubu ni lewe ni Lotu e veiyasai vuravura, vakauasivi ena veimatanitu era se qai vakatorocaketaki tiko, sa basika kina na veibolebole vovou, ka sa vakavakarau tiko na parokaramu me sotava.
E Dua na iTuvatuva Vakauqeti ni Gauna Oqo
Na ivakavuvuli taumada ni welefea—na bula rawati koya kei na gugumatua—e dua tu ga nikua me vaka na nona vakaroti Atama na Turaga, “Ena buno ni matamu ko na kania kina na kemu kakana” (Nai Vakatekivu 3:19).
Ena veigauna e muri oqo, sa kaya kina na Turaga “Raica sa na vakaiyautaki na lololo oqori ena veika sa soli ki na lotu, ia era na vukei kina ko ira na yada kei na luveniyali kei ira sa vakaloloma” (V&V 83:6). Qai vakananuma vei keda, “Ia me na vakayagataki ena sala sa dodonu vei au” (V&V 104:16).
Sa cakacaka tiko ena nodra bula na lewenilotu e vuravura raraba na ivakavuvuli ni welefea me vaka e dua na ivakavuvuli ni veisiga ena veivuvale yadua.
“Na qaqa ni Lotu kei na nona lololo dina na Turaga e koto ena veivuvale kei na yalodra na tamata,” E kaya o Elder Robert D. Hales ena Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua.5
Ni yaco me ra bula rawati ira na tamata ena nodra vakabauti Jisu Karisito, sa na yaco me rawati tiko ga na inaki ni parokaramu, me vaka e vakamacalataka o Peresitedi Clark: “na kena tarai cake na ivakarau ni bula tudei ena nodra bula na lewe ni Lotu, o ira era solia kei ira era ciqoma, ka vueti na kena e vinaka duadua ka tu vakatitobu e lomadra, qai seraka mai ka vuataka na totoka ni yalotabu, ka ni sai koya na itavi ka inaki ka vu ni noda tu ena Lotu oqo.”6
Peresitedi David O. McKay, Heber J. Grant, kei J. Reuben Clark Jr. (imawi ki na imatau) nodratou veisiko na Mataveiliutaki Taumada ki na Lomanibai ni Welefea ena 1940.
Se da buli madrai (imawi e cake), tei grapes (imatau e cake), se veivuke tiko ena so tale na sala, na inaki ni parokaramu ni Welefea ena Lotu me tara cake na bula rawati koya ena vakabauti Jisu Karisito.