Matinud-anon nga mga Ginikanan ug Badlungon nga mga Anak Pagpabilin sa Paglaum Samtang Nakigbatok sa Dili Pagsinabtanay
Usa sa labing sakit nga alantuson sa usa ka buotang ginikanan sa Zion mao ang usa ka anak nga nahisalaag sa dalan sa ebanghelyo. Ang mga pangutana nga “Ngano man?” o “Unsay akong nahimong sayop?” ug “Unsaon nga matabangan karon kini nga anak?” mao ang kanunayng magbalik-balik sa hunahuna ug kasingkasing niana nga mga ginikanan. Kining mga tawhana walay puas sa pag-ampo, makugihong nagsiksik sa kasulatan, ug naminaw og maayo sa tambag sa mga lider sa priesthood ug sa auxiliary samtang midangup sa ebanghelyo ni Jesukristo alang sa giya, kalig-on, ug kahupayan.
Ang mga pamahayag sa mga General Authority sa Simbahan nga naghulagway sa impluwensya sa matinud-anong mga ginikanan diha sa badlungon nga mga anak sa kanunay mao ang tinubdan sa dakong kahupayan sa pamilya.1 Ang kahupayan nagagikan sa paglaum nga mahatag niini nga mga mensahe nga ang mga ginikanan nga nagtamud sa ilang mga pakigsaad sa ebanghelyo, nagtuman sa mga sugo sa Ginoo, ug matinud-anong nagserbisyo makaimpluwensya sa kaluwasan sa ilang mga anak nga nahisalaag. Bisan pa, ang interpretasyon sa pipila ka mga miyembro sa Simbahan niini nga mga pamahayag dako na hinoon og natampo sa sayop nga pagsabut sa doktrina. Ang kalibug nagagikan sa panagsumpaki niini nga mga interpretasyon sa doktrina sa Pag-ula ni Jesukristo ug sa mga baruganan sa moral nga kabubut-on ug indibidwal nga pagpanubag sa mga sala ug mga kalapasan.
Ang pagribyu sa mga kamatuoran nga balik-balik nga gipasabut diha sa sumbanan nga mga kasulatan, mahitungod sa mga pagtulun-an gikan sa bag-ong mga apostoles ug mga propeta, ug mahitungod sa mahinungdanong mga rekord sa kasaysayan sa Simbahan makapabilin sa paglaum samtang nagsulbad sa dili pagsinabtanay.
Propetikanhong mga Saad bahin sa Kaliwatan
Ang mosunod nga kinutlo makita sa Teachings of the Prophet Joseph Smith [Mga Pagtulun-an ni Propeta Joseph Smith], nga gi-compile ni Joseph Fielding Smith atol sa iyang pagserbisyo isip Church historian ug recorder: “Kon na-sealed ang amahan ug inahan, mobutang kini sa seguridad sa ilang kaliwatan, aron dili sila mawala, apan maluwas pinaagi sa pakigsaad sa ilang amahan ug inahan.”2
Ang susama nga pagtulun-an, nga gibase gayud sa pamahayag ni Propeta Joseph, gihimo ni Elder Orson F. Whitney (1855–1931) sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles niadtong 1929: “Si Propeta Joseph Smith mipahayag —ug siya wala pa makatudlo og doktrina nga labaw niini ka makahupay—nga ang mahangturon nga mga pagbugkos sa matinud-anong mga ginikanan ug ang balaang mga saad nga gihimo ngadto kanila sa maisugong pagserbisyo alang sa Kawsa sa Kamatuoran, makaluwas dili lamang sa ilang kaugalingon, apan sa ilang mga kaliwatan usab. Bisan og ang pipila sa mga karnero tingali mahisalaag, ang mata sa Magbalantay anaa kanila, ug sa madali o sa madugay ilang mabati ang mga gaway sa Pag-alima sa Dios nga nagkab-ot kanila ug nagbitad kanila pabalik ngadto sa panon. Niini man nga kinabuhi o sa kinabuhi nga moabut, mobalik ra sila. Kinahanglan silang mobayad sa ilang utang alang sa kaangayan; magaantus sa ilang mga sala; ug magasubay sa tunukon nga dalan; apan kon sa katapusan kini modala nila, sama sa nagbasol nga Anak nga nawala, ngadto sa kasingkasing sa mahigugmaon ug mapasayloong amahan ug panimalay, ang masakit nga kasinatian dili makawang. Iampo ang nagpasagad ug masinupakon ninyong mga anak; guniti sila uban sa inyong hugot nga pagtuo. Batuni ang paglaum, pagsalig, hangtud inyong maangkon ang kaluwasan sa Dios.”3
Ang mga pamahayag nila ni Joseph Smith ug Orson F. Whitney gihulagway sa ubang mga miyembro sa Simbahan nga nagpasabut nga ang badlungon nga mga anak makadawat gayud sa panalangin sa kaluwasan nga walay kondisyon tungod sa kamatinud-anon sa mga ginikanan. Apan, kini nga interpretasyon gibag-o tungod sa kamatuoran nga ang labing kompleto nga pamahayag sa wali sa Propeta wala sa mga Church historian sa panahon nga ilang gi-compile ang gihiusang bersyon sa iyang mga pagtulun-an gikan sa mga sinulat ni Willard Richards ug William Clayton. Sa mas kompletong mga sinulat nga girekord ni Howard ug Martha Coray, makita sa pamahayag ni Joseph Smith nga ang gisaad nga mga panalangin madawat lamang kon magmasulundon ang mga anak:
“Kon ang amahan ug inahan sa pamilya [na-sealed], ang ilang mga anak nga wala makalapas maluwas pinaagi sa pag-seal nga nadawat sa mga Ginikanan. Ug kini ang Panumpa sa Dios ngadto sa atong Amahan nga si Abraham ug kini nga doktrina mobarug sa kahangturan.”4
Kini nga pagpasabut mas masaligan sa doktrinal nga paagi. Gawas sa dugang nga impormasyon nga anaa sa mga rekord sa mga Coray, ang konsepto sa walay kondisyon nga kaluwasan alang sa masinupakon nga mga anak mosukwahi sa daghang mahinungdanong pagtulun-an ni Propeta Joseph Smith, lakip na sa ikaduhang artikulo sa hugot nga pagtuo nga “ang mga tawo pagasilotan sa ilang kaugalingon nga mga sala” (Mga Artikulo sa Hugot nga Pagtuo 1:2).
Kini nga pagsabut nahisubay usab sa daghang mga ehemplo diha sa sumbanan nga mga kasulatan. Pananglitan, si Alma mipasabut sa iyang anak nga si Corianton:
“Apan tan-awa, ikaw dili makatago sa imong mga sala gikan sa Dios; ug gawas nga kon ikaw maghinulsol kini mobarug ingon nga usa ka pagpamatuod batok kanimo sa katapusan nga adlaw.
“Karon akong anak, ako manghinaut nga ikaw mohinulsol ug mobiya sa imong mga sala, ug ayaw na pagsunod sa mga tinguha nga dautan sa imong mga mata, apan wad-a diha sa imong kaugalingon kini nga mga butang; kay gawas nga ikaw mohimo niini, ikaw dili gayud makapanunod sa gingharian sa Dios. O, hinumdumi, ug dad-a diha kanimo, ug wad-a sa imong kaugalingon kini nga mga butang” (Alma 39:8–9; empasis gidugang).
Si Samuel ang Lamanite mipahayag ngadto sa mga Nephite:
“Ug kini mao ang katuyoan nga bisan kinsa ang motuo maluwas unta, ug nga bisan kinsa ang dili motuo, usa ka matarung nga paghukom ikapahamtang kanila; ug ingon man usab kon sila mahukman sila modala diha sa ilang mga kaugalingon sa ilang kaugalingon nga panghimaraut.
“Ug karon hinumdumi, hinumdumi, akong mga kaigsoonan, nga bisan kinsa ang mamatay, mamatay sa iyang kaugalingon; ug bisan kinsa nga mohimo og dautan, magbuhat niini sa iyang kaugalingon; kay tan-awa, kamo gawasnon; kamo gitugutan pagbuhat alang sa inyong mga kaugalingon; kay tan-awa, ang Dios naghatag kaninyo sa kasayuran ug siya naghimo kaninyo nga mga gawasnon.
“Siya naghatag nganha kaninyo nga kamo unta masayud sa maayo gikan sa dautan, ug siya naghatag nganha kaninyo nga unta kamo mopili sa kinabuhi o sa kamatayon; ug kamo makabuhat sa maayo ug ikapahiuli ngadto niana diin maayo, o modawat niana nga maayo nga ipahiuli nganha kaninyo; o kamo makabuhat sa dautan, ug makaangkon niana nga dautan nga ipahiuli nganha kaninyo” (Helaman 14:29–31; empasis gidugang).
Daghan pa usab nga kasulatan ang mosuporta sa baruganan nga ang mga lalaki ug mga babaye mga tinugyanan nga gipanalanginan og moral nga kabubut-on ug manubag sa ilang kaugalingong hunahuna, mga pulong, ug binuhatan.5
Ang mga Gaway sa Pag-alima sa Dios
Ang Simbahan walay mga rekord sa dugang nga mga pagtulun-an bahin niining piho nga hilisgutan ni Propeta Joseph Smith. Bisan kon daghan sa misunod nga mga lider sa Simbahan nagkalain-lain sa ilang pagpasabut sa nagkadaiyang aspeto sa mga pamahayag ni Joseph Smith, si Orson F. Whitney, ug ang uban, nagkauyon sila sa kamatuoran nga ang mga ginikanan nga mitahud sa ilang mga pakigsaad sa templo anaa sa posisyon sa paghatag og dakong espirituhanong impluwensya sa igong panahon ngadto sa ilang mga anak. Ang matinud-anong mga miyembro sa Simbahan makakaplag og kahupayan diha sa pagkasayud nga ilang maangkon ang mga saad sa balaanong giya ug gahum, pinaagi sa inspirasyon sa Espiritu Santo ug sa mga pribilehiyo sa priesthood, diha sa ilang mga paningkamot sa pagtabang sa mga sakop sa pamilya nga makadawat sa mga panalangin sa kaluwasan ug kahimayaan.
Ang “mga gaway sa Pag-alima sa Dios” nga gihulagway ni Elder Whitney mahimong makonsiderar nga usa ka matang sa espirituhanong gahum, usa ka langitnong impluwensya nga sa katapusan modani sa nahisalaag nga anak sa pagbalik ngadto sa panon. Ang ingon niana nga impluwensya dili mosapaw sa moral nga kabubut-on sa anak apan makadapit ug makapangamay hinoon. Sa katapusan, ang anak kinahanglang mogamit sa iyang moral nga kabubut-on ug molihok pinaagi sa pagtuo, mohinulsol uban sa hingpit nga katuyoan sa kasingkasing, ug mobuhat sumala sa mga pagtulun-an ni Kristo.
Si Presidente James E. Faust (1920–2007), kanhi Ikaduhang Magtatambag sa Unang Kapangulohan, mihatag sa labing komprehensibo nga pagpasabut niining labihan ka importante nga konsepto:
“Mituo ug midawat ako sa makahupay nga pamahayag ni Elder Orson F. Whitney:
“‘Si Propeta Joseph Smith mipahayag—ug siya wala pa makatudlo og doktrina nga labaw niini ka makahupay—nga ang mahangturon nga mga pagbugkos sa matinud-anong mga ginikanan ug ang balaang mga saad nga gihimo ngadto kanila sa maisugong pagserbisyo alang sa Kawsa sa Kamatuoran, makaluwas dili lamang sa ilang kaugalingon, apan sa ilang mga kaliwatan usab. Bisan og ang pipila sa mga karnero tingali mahisalaag, ang mata sa Magbalantay anaa kanila, ug sa madali o sa madugay ilang mabati ang mga gaway sa Pag-alima sa Dios nga nagkab-ot kanila ug nagbitad kanila pabalik ngadto sa panon. Niini man nga kinabuhi o sa kinabuhi nga moabut, mobalik ra sila. Kinahanglan silang mobayad sa ilang utang alang sa kaangayan; magaantus sa ilang mga sala; ug magasubay sa tunukon nga dalan; apan kon sa katapusan maulian na sila, sama sa nagbasol nga Anak nga nawala, ngadto sa kasingkasing sa mahigugmaon ug mapasayloong amahan ug panimalay, ang masakit nga kasinatian dili makawang. Iampo ang nagpasagad ug masinupakon ninyong mga anak; guniti sila uban sa inyong hugot nga pagtuo. Batuni ang paglaum, pagsalig, hangtud inyong maangkon ang kaluwasan sa Dios.’6
“Ang baruganan niini nga pamahayag nga kasagaran mabaliwala mao nga sila kinahanglang hingpit nga maghinulsol ug ‘magaantus sa ilang mga sala’ ug ‘mobayad sa ilang utang alang sa kaangayan.’ Ako nahibalo nga karon mao ang panahon ‘sa pagpangandam sa pagsugat sa Dios’ [Alma 34:32]. Kon ang paghinulsol sa badlungon nga mga anak dili mahitabo niini nga kinabuhi, posible ba gihapon nga ang mga higot sa pagbugkos adunay igong kalig-on aron sila makahimo sa ilang paghinulsol? Sa Doktrina ug mga Pakigsaad kita gisultihan, ‘Ang mga patay kinsa maghinulsol mahimo nga matubos, pinaagi sa pagkamasulundon ngadto sa mga ordinansa sa balay sa Dios,
“‘Ug human sila makabayad sa silot sa ilang mga kalapasan, ug mahugasan nga limpyo, makadawat og usa ka ganti sumala sa ilang mga buhat, kay sila mao ang manununod sa kaluwasan” [D&P 138:58–59].
“Atong mahinumduman nga ang anak nga nawala miusik sa iyang napanunod, ug sa dihang nahurot na ang tanan mibalik siya sa balay sa iyang amahan. Didto siya giabi-abi og balik sa pamilya, apan ang iyang napanunod nahurot na. [Tan-awa sa Lucas 15:11–32.] Ang kalooy dili mohikaw sa kaangayan, ug ang gahum sa pagbugkos [sealing] sa matinud-anong mga ginikanan moangkon lamang sa badlungon nga mga anak diha sa kondisyon sa ilang paghinulsol ug sa Pag-ula ni Kristo. Ang mahinulsulon nga badlungon nga mga anak makatagamtam sa kaluwasan ug sa tanang panalangin nga uban niini, apan ang kahimayaan mas labaw pa. Kinahanglan kining paningkamutan sa hingpit. Ang pangutana kon si kinsa ang mahimaya kinahanglang isalig sa Ginoo diha sa Iyang kalooy.
“Adunay pipila lamang kansang pagsupak ug dautang binuhatan grabe na kaayo nga sila ‘hilabihan nga nakasala nga dili na sila makahinulsol.’7 Kana nga paghukom kinahanglan usab nga isalig sa Ginoo. Siya misulti kanato, ‘Ako, ang Ginoo, mopasaylo kinsa Ako mopasaylo, apan kamo gikinahanglan nga mopasaylo sa tanan nga mga tawo’ [D&P 64:10].
“Tingali niini nga kinabuhi dili nato masabtan sa hingpit kon unsa kalig-on ang mga higot sa pagbugkos sa matarung nga mga ginikanan ngadto sa ilang mga anak. Mahimong adunay mas makatabang pa nga mga tinubdan nga magamit kay sa atong nahibaloan.8 Ako nagtuo nga adunay lig-on nga gahum sa pamilya samtang ang impluwensya sa minahal nga katigulangan nagpadayon ngari kanato gikan sa laing bahin sa tabil.”9
Ang mga pagtulun-an ni Presidente Faust mi-summarize sa mga butang nga atong nahibaloan ug wala mahibaloi bahin sa matarung nga mga ginikanan ug badlungon nga mga anak. Ang impluwensya sa mga ginikanan nga mitahud sa mga pakigsaad ug nagsunod sa mga sugo sa pagkatinuod makahatag og dakong espirituhanong epekto ngadto sa mga anak nga nahisalaag pinaagi sa pagpalagsik sa mga gaway sa Pag-alima sa Dios—sa mga paagi nga wala pa mapadayag sa hingpit ug wala pa gayud masabti og maayo. Hinoon, ang impluwensya sa matarung nga ginikanan (1) dili mohulip diha sa kinabuhi sa usa ka indibidwal sa panginahanglan alang sa matubsanon ug makapalig-on nga gahum sa Pag-ula ni Jesukristo, (2) dili mosalikway sa sangputanan sa dili matarung nga paggamit sa moral nga kabubut-on, ug (3) dili mowagtang sa responsibilidad sa usa ka indibidwal isip tinugyanan “sa pagbuhat … ug dili pagaaghaton” (2 Nephi 2:26).
Ang matinud-anong mga ginikanan mahimong makabaton og kalig-on sa paglahutay samtang sila magsunod sa mga ehemplo sa ubang matarung nga mga ginikanan nga adunay masinupakon nga mga anak. Sa Basahon ni Mormon, si Amahang Lehi makanunayon ug padayong miawhag sa iyang badlungon nga mga anak nga modangup ngadto sa Ginoo. Si Lehi “misulti kang Laman, nag-ingon: O nga unta ikaw mahisama sa suba, nga sa kanunay nagdagayday paingon sa tubod sa tanan nga pagkamatarung!
“Ug siya usab namulong ngadto kang Lemuel: O nga unta ikaw mahisama sa walog, hugot ug makanunayon, ug dili matarug sa paghupot sa mga sugo sa Ginoo!
“Karon kini siya namulong tungod sa pagkatikig og liog ni Laman ug ni Lemuel; kay tan-awa sila nagbagulbol sa daghan nga mga butang batok sa ilang amahan” (1 Nephi 2:9–11).
Sa kaulahian, si Lehi hapit na mopanaw niining kalibutan, apan sa gihapon gidapit ug gidani niya ang iyang badlungon nga mga anak nga “mopatalinghug sa [iyang] mga pulong” (2 Nephi 1:12):
“Pagmata! Ug bangon gikan sa abug, ug patalinghugi ang mga pulong sa usa ka nagkurog nga ginikanan, kansang mga bahin sa lawas inyo unya nga ipahimutang sa mabugnaw ug mahilum nga lubnganan. …
“Ug ako nagtinguha nga kamo mahinumdom sa pagtuman sa mga balaod ug sa mga paghukom sa Ginoo; tan-awa, kini ang mihasol sa akong kalag gikan sa sinugdanan.
“Ang akong kasingkasing nabug-atan sa kasubo matag karon ug unya, kay ako nahadlok, basin tungod sa katig-a sa inyong mga kasingkasing ang Ginoo nga inyong Dios mopakita sa kahingpitan sa iyang kasuko nganha kaninyo, nga kamo ipahimulag ug laglagon sa kahangturan; …
“O akong anak nga mga lalaki, nga kini nga mga butang dili unta modangat nganha kaninyo, apan nga kamo mahimo unta nga pinili ug pinalabi nga katawhan sa Ginoo. Apan tan-awa, ang iyang kabubut-on matuman; kay ang iyang mga pamaagi mao ang matarung sa kahangturan” (2 Nephi 1:14, 16–17, 19).
Ang anghel sa Ginoo mipakita sa masinupakon nga si Alma ang Batan-on ug namahayag, “Ang Ginoo nakadungog sa mga pag-ampo sa iyang mga katawhan, ug usab sa mga pag-ampo sa iyang sulugoon, si Alma, kinsa imong amahan; kay siya nag-ampo uban ang hugot nga pagtuo mahitungod kanimo nga ikaw unta madala ngadto sa kasayuran sa kamatuoran; busa, tungod niini nga katuyoan ako ania aron sa pagdani kanimo sa gahum ug pagtugot sa Dios, nga ang mga pag-ampo sa iyang mga sulugoon unta matubag sumala sa ilang hugot nga pagtuo” (Mosiah 27:14).
Kining talagsaong kasinatian nahitabo tungod sa mga pag-ampo ni Alma—nga kaduha giila sa anghel isip sulugoon sa Dios. Sa ingon, ang matinud-anong mga ginikanan makadapit sa gahum sa langit sa pag-impluwensya sa ilang mga anak. Bisan pa man niana, kadtong mga anak nagpabilin nga mga tinugyanan sa ilang kaugalingon, ug ang pagpili kon maghinulsol ba o dili sa katapusan anaa ra kanila. Si Alma ang Batan-on naghinulsol sa iyang mga sala ug natawo sa Espiritu (tan-awa sa Mosiah 27:24), resulta nga maoy pangandoy sa tanang ginikanan sa badlungon nga mga anak sa tibuok nilang kasingkasing.
Kay ang mga ginikanan mapailubon ug matinguhaon sa paghigugma sa ilang mga anak ug sa pagkahimong buhi nga mga ehemplo sa mga disipulo ni Jesukristo, mas epektibo silang makatudlo sa plano sa kalipay sa Amahan. Ang pagkamakanunayon sa ingon nga mga ginikanan makahatag og lig-ong pagsaksi sa matubsanon ug makalig-on nga mga gahum sa Pag-ula sa Manluluwas ug makadapit sa badlungon nga mga anak aron makakita gamit ang bag-ong mga mata ug makadungog gamit ang bag-ong mga dalunggan (tan-awa sa Mateo 13:43).
Ang paglihok sumala sa mga pagtulun-an sa Manluluwas makadapit og espirituhanong gahum sa atong kinabuhi—gahum sa pagpamati ug pagpatalinghug, gahum sa pag-ila, ug gahum sa pagpadayon. Ang mapahinunguron nga pagkadisipulo mao ang labing maayo ug bugtong tubag sa matag pangutana ug hagit.