Ang Sumbanan sa Ginoo sa Moralidad
Gikan sa usa ka pakigpulong sa debosyonal nga gihatag didto sa Brigham Young University–Idaho niadtong Enero 22, 2013. Alang sa kompleto nga teksto sa Iningles, adto sa web.byui.edu/devotionalsandspeeches.
Ang atong pagpili sa pagsunod o pagsupak sa sumbanan sa Dios sa moralidad sa kasagaran motino sa atong kalipay sa kinabuhi.
Pipila ka tuig ang milabay ang akong amahan, usa ka abogado, nakigdebate diha sa korte. Para sa iyang basihanan, mikutlo lang siya og usa ka kaso—usa ka kaso sa California Supreme Court nga giisyu daghang tuig na ang milabay. Ang iyang kontra mikutlo og daghang bag-ohay nga mga desisyon gikan sa ubos nga korte.
Ang huwes miingon ngadto sa akong amahan, “Mr. Callister, aduna ka bay mas bag-ong kaso kay niini?”
Ang akong amahan mitan-aw sa huwes ug mitubag, “Your Honor, mahimo ba nga pahinumduman tikaw nga kon ang supreme court mamulong sa usa ka butang, kausa lang kini ipamulong.” Ang maghuhukom mitando uban sa pag-uyon. Siya napahinumduman nga ang supreme court mopatigbabaw sa tanang mga desisyon diha sa ubos nga korte, bisan unsa pa kadaghan o kabag-ohay niini.
Mao usab kini sa Dios ang atong Amahan—kausa lang Siya mamulong kabahin sa isyu sa moralidad, ug kanang usa ka pamahayag mopatigbabaw sa tanang opinyon sa mas ubos nga korte, kon isulti man kini sa mga psychologist, mga tigtambag, mga politiko, mga higala, ginikanan, o mga moralista kunohay sa panahon.
Hapit dili katuohan nga gihatagan sa Dios ang Iyang mga anak sa gahum nga labing bililhon ug sagrado ngadto Kaniya—ang gahum sa paglalang sa kinabuhi. Tungod kay gihatagan kita sa Dios niini nga gahum, Siya, ug Siya lang, ang adunay katungod sa pagmando kon unsaon kini paggamit.
Sukwahi sa daghang sentimento sa publiko, walay negatibo o makapugong sa moral nga mga sumbanan sa Dios. Hinoon, kini positibo, makabayaw, ug makagawasnon. Kini makamugna og relasyon sa pagsalig, kini makapalambo sa pagsalig sa kaugalingon, kini makahatag og limpyo nga konsensya, ug modapit kini sa Espiritu sa Ginoo sa pagpanalangin sa kinabuhi sa indibidwal ug kaminyoon. Kini nasulayan na nga mga sumbanan alang sa malipayong kaminyoon ug lig-ong mga komunidad.
Nan, unsa man ang sumbanan sa Ginoo sa paggamit sa sagrado nga gahum sa paglalang—Iyang sumbanan sa moralidad? Sa tinuoray, ang sumbanan sa Ginoo sa moralidad dili lista sa angay ug dili angay nga buhaton kay kini usa ka baruganan, nga mapahayag sa mosunod: Ang gahum sa paglalang gamiton sa relasyon sa kaminyoon sa duha ka mahinungdanong rason: (1) sa pagbugkos ug paglig-on sa relasyon tali sa magtiayon ug (2) sa pagdala sa mga kalag nganhi sa kalibutan. Kining mga paggamit gipanalangin ug giawhag sa Ginoo.
Sa laing bahin, ang gahum sa paglalang dili pagagamiton sa dili bana ug asawa. Tungod niini, bisan unsa nga gituyo nga mga hunahuna o boluntaryo nga mga lihok nga mopasiugda o moresulta sa pagpahayag sa gahum sa paglalang nga gawas sa kaminyoon wala tuguti sa Ginoo.
Karon ako mokutlo og mga sumbanan sa Ginoo sa moralidad aron maminusan ang bisan unsang sayop nga pagsabut o pagkawalay klaro.
Pakighilawas sa Dili mga Minyo ug Pagpanapaw
Ang Ginoo nagdili sa pakighilawas sa dili mga minyo ug pagpanapaw bisan unsa pa ang gibati sa kalibutan kabahin niining mga pamatasan. Kini nga mga buhat naglangkob sa labing taas nga paggamit sa gahum sa paglalang uban sa usa ka tawo sa opposite sex kinsa dili kita legal nga naminyo. Kini pakighilawas sa dili mga minyo kon ang duha wala pa maminyo; kini pagpanapaw kon ang usa o silang duha minyo.
Si Apostol Pablo miingon, “Kay ang pagbuot sa Dios mao kini, … nga kamo managlikay sa pakighilawas” (1 Mga Taga-Tesalonica 4:3; emphasis gidugang). Siya miingon usab, “Nasayud ba kamo nga ang mga dili matarung dili makapanunod sa gingharian sa Dios? Ayaw kamo pagpalimbong: walay mga makihilawason … o mga mananapaw … makapanunod sa gingharian sa Dios” (1 Mga Taga-Corinto 6:9–10; emphasis gidugang).
Usahay ang mga tawo wala makaamgo sa kaseryoso sa mga kalapasan o, sa pipila ka sitwasyon, mangatarungan lang niini. Si Corianton mora og wala makaamgo sa kaseryoso sa iyang gibuhat sa dihang siya nakasala uban sa dautan nga babaye nga si Isabel. Si Alma, ang iyang amahan, mihan-ay niining panglantaw: “Wala ba ikaw masayud akong anak, nga kini nga mga butang salawayon diha sa panan-aw sa Ginoo?” (Alma 39:5). Si Joseph mihisgot usab niining dako nga kadaot sa dihang siya gitintal sa asawa ni Potiphar: “Unsaon ko paghimo kining dakong pagkadautan, ug makasala batok sa Dios? (Genesis 39:9).
Dili angay nga Paghikap
Ang dili angay nga paghikap makapukaw sa gahum sa paglalang. Tungod niana, kon wala pa maminyo supak gayud sa moral nga sumbanan sa Dios ang paghikap sa pribado o sagrado nga bahin sa lawas sa laing tawo, may saput man ang tawo o wala.1
Pag-abusar sa Kaugalingon
Gipanghimaraut sa Ginoo ang pag-abusar sa kaugalingon. Ang pag-abusar sa kaugalingon mao ang buhat sa pag-aghat sa gahum sa paglalang sa kaugalingong lawas. Si Presidente Boyd K. Packer, Presidente sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles, miingon:
“Ayaw pagpakasala pinaagi sa pagsulay-sulay o pagdula-dula niining balaang gahum sa paglalang. …
“… Kini dili ikahimuot sa Ginoo, ni kini makapahimuot kaninyo. Kini dili makahimo ninyo nga mobati og takus o limpyo.”2
Sama og Sekso [Same-Gender] nga mga Relasyon
Adunay pipila nga magpatuo nato nga ang baruganan sa Simbahan batok sa pisikal nga relasyon sa sama og sekso usa ka temporaryo nga polisiya ug dili mahangturon nga doktrina. Kini nga pagtuo sukwahi sa kasulatan, sa mga pulong sa modernong mga propeta, ug sa plano sa kaluwasan, nga ang tanan nagtudlo sa kamahinungdanon sa mahangturong kaminyoon tali sa usa ka lalaki ug babaye isip usa ka kinahanglanon sa kahimayaan. Ang sama og sekso nga relasyon wala mahiuyon sa mahangturong sumbanan sa Dios nga ang mga bana ug asawa dili lang makabaton og mga anak sa pagka-mortal apan makasinati og mahangturong paglambo sa ilang gihimaya nga kahimtang.
Atong giila nga ang tanan anak nga lalaki o anak nga babaye sa Dios ug angayan nga itratar niining paagiha. Kitang tanan nakigbisog uban sa mga kakulangan, ang pipila dili nato pinili. Apan nagtuo usab kita sa walay kinutuban nga Pag-ula nga adunay kapasidad niini nga kinabuhi o sa sunod nga kinabuhi sa pagtuga kanato sa tanang gahum nga gikinahanglan aron sa paghimo sa atong mga kahuyang ug mga kasaypanan ngadto sa kalig-on. Ang Ginoo misaad kanato, “Kay kon sila magpaubos sa ilang mga kaugalingon sa akong atubangan, ug magbaton og hugot nga pagtuo ngari kanako, niana ako mohimo sa mahuyang nga mga butang nga mahimong lig-on ngadto kanila” (Ether 12:27).
Kadtong may kalagmitan nga maibog sa sama og sekso adunay katungdanan sa (1) paglikay sa imoral nga pakigrelasyon ug (2) buhaton ang tanan kutob sa ilang mahimo sa pagpahimulos sa makapahashas, makapahingpit nga gahum sa Pag-ula. Sa pagkakaron, bisan pa niana, kadtong may kalagmitan nga maibog sa sama og sekso apan wala magpadala niini takus nga makahupot og calling sa Simbahan ug makadawat og rekomend sa templo.3
Mga Gaway sa Kaaway
Karon ako mopakigbahin og pipila ka timaan sa kakuyaw nga mag-una sa mga sala nga akong gihisgutan. Si Satanas maingon nato nga sama sa kugita nga naningkamot sa pagdakop nato. Kon ang usa ka gaway dili makahimo, siya mosulay sa lain ug lain na pud hangtud nga iya gyud ta nga makuptan. Ang mosunod mao ang pipila sa mga gaway sa dautan nga gidesinyo aron kita makasupak sa mga sumbanan sa Dios sa moralidad.
Pornograpiya
Ang Dios nagtinguha nga ang Iyang mga anak dili motan-aw og bisan unsa nga salida sa sine o TV, moadto og bisan unsa nga website, o motan-aw og bisan unsa nga magasin nga adunay pornograpiya sa bisan unsa nga matang. Ang pornograpiya mao ang bisan unsa nga mga litrato o mga asoy nga mopukaw sa pagkahigal sa tawo. Kini makapugong sa Espiritu sa Ginoo.
Walay usa nga moangkon nga nailad sa mga epekto sa pornograpiya, nagtuo nga aduna niining gitawag og inosenteng pagtan-aw. Kini puno sa hilo, lala kaayo, walay giila nga bitin nga moatake dayon sa una pa lang nimong pagtan-aw niini ug magpadayon sa pag-atake hangtud mapuno na kamo sa hilo sa kada tan-aw ninyo niini.
Kon kamo naapektuhan niining problemaha, kinahanglan ninyong buhaton ang tanan sa pagbuntog niini. Kini mahimong nagkinahanglan og pagkumpisal, hugot nga pag-ampo, pagpuasa, pagtuon sa kasulatan, pagpuli sa panahon nga walay gibuhat sa mapuslanong buluhaton, pagbutang og higpit nga pagpugong sa paggamit sa Internet, propesyonal nga pagtambag, ug susamang mga butang, apan makabuntog mo niini. Moabut ang panahon nga ang determinasyon sa pag-usab mahimong mahinungdanon kaayo nga sangkap—dili tambal o tambag lang ang makasulbad sa matag adiksyon.
Dili Tarung og Sininaan
Ang atong sininaan dili lang makaapekto sa atong mga hunahuna ug lihok apan sa mga hunahuna ug mga aksyon usab sa uban. Tungod niini, si Apostol Pablo mitambag nga ang mga babaye “[mag]patahum sa ilang kaugalingon pinaagi sa pagpamisti nga maugdang” (1 Timoteo 2:9).
Ang sinina sa babaye adunay dakong epekto sa hunahuna ug mga kahinam sa mga lalaki. Kon kini ubos kaayo o taas kaayo o huot kaayo, kini makadasig og dili angay nga mga hunahuna, bisan diha sa hunahuna sa batan-ong lalaki kinsa naningkamot nga mahimong putli.4
Ang mga lalaki ug babaye mahimong madanihon ug naa sa uso, apan tarung usab ilang sininaan. Ilabi na sa mga babaye nga magtarung sa pagsinina ug niining paagiha makahatag og pagtahud sa ilang kaugalingon ug moral nga kaputli sa mga lalaki. Sa katapusan, kadaghanan sa mga babaye makaangkon sa matang sa lalaki nga madani sa ilang sininaan.
Hugaw nga mga Hunahuna
Naingon nga, “Kamo makatan-aw sa matahum nga babaye nga moagi; apan ayaw gayud paghunahuna og kahigal ngadto kanila.” Dili sayop nga makamatikod sa gwapa nga babaye o gwapo nga lalaki kon sila moagi—normal lang kana. Apan kon kadtong hunahuna mahimong lawasnong kahinam, mobati na kamo og kahigal.
Dili kita makalikay nga makakita og dili angay nga mga billboard o tawo nga dili tarung ang sininaan, apan atong masalikway ang dili maayong panghunahuna kon kini moabut. Dili sala ang wala tuyoa nga pagtan-aw sa dili angay; ang sala mao ang pagtugot sa hunahuna kon kini moabut. Ang mga kasulatan nagsulti kanato, “Kay maingon nga siya nagahunahuna sa sulod sa iyang kaugalingon, sa ingon niana mao man siya” (Proverbio 23:7).
Sa lintunganay, ang atong hunahuna mao ang sinugdanan sa atong mga binuhatan. Kita adunay gahum sa pagkontrolar sa atong mga kinabuhi ug hunahuna. Ang maayo ug dautan nga mga hunahuna dili mag-uban sa atong mga hunahuna sama nga ang kahayag ug kangitngit dili maanaa sa samang higayon ug sa samang lugar. Kinahanglan gyud natong mohukom kon unsa ang atong angay nga hunahunaon.
Kon atong tinguhaon, atong mapulihan ang dautan nga mga hunahuna ug dayon ilisan kini sa makapabayaw nga kanta o balak o kasulatan. Sama nga ang kangitngit mailisan sa kahayag, ingon man ang dautan mopalayo sa presensya sa maayo.
Hilit nga mga Dapit ug Makatintal nga mga Higala
Sa partikular nga mga panahon ug dapit, bisan unsa pa kita kalig-on, kita mahimong dali nga matintal. Ang pipila sa labing maayo nga mga lalaki ug babaye diha sa grabeng sirkumstansya mahimong mapukan. Kini nahitabo ni Haring David samtang iyang gitan-aw si Bathsheba sa gabii, sa sinugdanan maingon ta og luwas nga gilay-on (tan-awa sa 2 Samuel 11:2–4). Dili kita angay maghunahuna nga kita gamhanan kaayo o dili gayud madala sa pagtintal. Ang hilit nga mga dapit, lawom nga kagabhion, ug mga higala nga luag ra og moral dali nga makapaduol nato sa mga kamot ni Satanas.
Pagpangatarungan
Duha ka pagpangatarungan kanunay nga gigamit aron sa pagsuporta sa moral nga mga kalapasan. Ang una mao ang “Ako nahigugma kaniya.” Si Satanas mao ang dakong tiglingla. Siya naningkamot sa pagpalibog nga ang mga pagbati sa kahigal ingon nga gugma. Adunay yano nga paagi aron mailhan ang kalainan. Ang gugma madasig pinaagi sa pagpugong sa kaugalingon, pagsunod sa moral nga balaod sa Dios, pagtahud sa uban, ug pagkadili hakog. Sa laing bahin, ang kahigal madasig pinaagi sa pagkadili masulundon, pagtagbaw sa kaugalingon, ug kakulang sa disiplina.
Ang ikaduha nga pangatarungan mao nga “Walay masayud.” Ang Ginoo kadaghan miklaro niining sayop nga pagtuo. Siya mideklarar, “Ang mga masukulon madutlan sa tuman nga kagul-anan; kay ang ilang pagkadautan ipamulong diha sa atup sa mga balay, ug ang ilang tinago nga mga lihok ipadayag (D&P 1:3; emphasis gidugang).
Walay dapit nga ngitngit kaayo o suok nga hilit kaayo nga walay masayud. Ang Dios masayud, ug kamo masayud kon kamo nakalapas sa Iyang moral nga balaod.
Paghinulsol
Kon kita nakahimo og moral nga sayop sa atong mga kinabuhi, kita makahinulsol tungod sa Pag-ula ni Jesukristo. Ang una ug sukaranang lakang sa pagpuyo og limpyo nga kinabuhi alang sa umaabut mao ang paghinulsol sa nangaging mga kalapasan, sa pag-ilis sa balas nga pundasyon ngadto sa bato nga pundasyon. Kana sa kanunay sugdan pinaagi sa pagkumpisal.
Ang paghinulsol, hinoon, dili lang mahitungod sa panahon o pagbiya sa sala o pagpangumpisal. Labaw sa tanan, ang paghinulsol mao ang usa ka matinuoron nga kausaban sa kasingkasing, usa ka determinadong desisyon sa pagpuyo og limpyo nga kinabuhi—dili tungod kay kinahanglang nato apan tungod kay gigusto nato.
Giklaro sa Dios nga kon kita makalapas sa Iyang mga sumbanan kita mag-antus sa mga sangputanan niini, apan tungod kay Siya mahigugmaon ug maloloy-on nga dili masukod, Iyang gihatag kining mahimayaong paglaum:
“Kay Ako ang Ginoo dili makatan-aw diha sa sala uban sa labing gamay nga matang sa pagtugot;
“Bisan pa niana, siya nga maghinulsol ug magbuhat sa mga sugo sa Ginoo mapasaylo” (D&P 1:31–32; emphasis gidugang).
Sa tanang matinuoron nga mga kalag kinsa kinasingkasing nga nausab ug mibiya sa ilang mga sala, Siya misaad, “Bisan pa ang inyong mga sala mapula, sila pagapution ingon sa nieve” (Isaias 1:18).
Hinoon, mas maayo nga kanunayng magpabiling limpyo kay sa magpakasala ug maghinulsol inigkahuman. Ngano man? Tungod kay pipila sa dili maayong mga sangputanan sa sala mahimong magpabilin bisan human sa paghinulsol, sama sa sakit o bata nga natawo sa wala pa maminyo o kadaut sa atong reputasyon. Ang atong tumong sa kinabuhi dili lang mahimong limpyo apan mahimong hingpit usab. Ang panaw sa pagkahingpit mopaspas kon kita limpyo, apan kini mohinay kon kita mahugawan.
Si Alma mitudlo, “Ang pagkadautan dili mahitabo nga kalipay” (Alma 41:10). Dili kita makalapas sa moral nga balaod sa Dios nga dili silutan ug magmalipayon tungod kay ang Dios, kinsa milalang nato, mibutang sa atong mga kalag og moral nga tiggiya nga atong giila nga konsensya. Kon kita makasupak sa sumbanan sa Dios sa moralidad, kita makonsensya—kini mopahinumdom kanato, kini mopabati sa kasaypanan ug pagbasol, ug kini molihok isip balaanong saksi nga nagpamatuod sa katinuod niana nga sumbanan.
Mahimong ato kining ibaliwala ug mahimong ato kining pugngan, apan dili kita makaeskapo niini. Ang sumbanan sa moralidad sa Dios dili mahimong ibaliwala; dili kini mahimong mapaminusan o makompromiso; kini mahimo lang nga sundon o supakon. Sa katapusan kita mahimong mosupak niini o modawat niini. Ang atong pagpili modeterminar sa atong kalipay sa kinabuhi.
Mga Panalangin sa Moral nga Kinabuhi
Ang mga panalangin sa pagpakabuhi og limpyo ug moral nga kinabuhi nindot kaayo. Ang ingon niini nga kinabuhi makahatag og pagsalig sa kaugalingon. Kini moresulta sa putli nga konsensya. Kini makahimo natong takus sa usa ka kapikas nga sama kaputli ug mas tam-is ug mas may bili nga mapahayag ang gahum sa paglalang diha sa kaminyoon tungod kay ato kining gigahin sa higayon nga pagbuot sa Ginoo Mismo.
Tungod kay ang Ginoo nahigugma kanato pag-ayo ug gusto nga kita magmalipayon, Siya mipahibalo sa Iyang intensyon sa Iyang mga anak niining ulahing mga adlaw: “Kay Ako mopasanay ngari kanako og usa ka putli nga mga katawhan, aron moalagad kanako diha sa pagkamatarung” (D&P 100:16).
Unta kitang tanan mahimong kabahin nianang putli nga henerasyon ug modawat sa sumbanan sa Ginoo sa moralidad.