2020
Pijaikļo̧k Painier ro ilo India
Juļae 2020


Pijaikļo̧k Painier ro ilo India

Ioon painier membōr ro an Kabun̄ in ilo India ekar ukot wāween aō pijaikļo̧k painier ro.

Pija
Suvarna and Sarala Katuka

Jeim jati rein Suvarna im Sarala Katuka rekar Kobatok ilo Kabun̄ in ilo 1984 im tokālik pād ilo mijen ko aer.

“Jabdewōt iien ij ļōmņak kōn painier ro,” āinwōt an al eo an Būraimāri ba, “Ij ļōmņak kōn kōrā im em̧m̧aan ro reperan.”1 Bwebwenato in Armej ro Rekwojarjar ilo Raan Ko Āliktata ro rej painier ro rekar tiljek im kōm̧m̧ani men ko me ro jet rejjan̄in kar kōm̧m̧ani ekar im̧we eō aolep iien. Āinwōt juon m̧am̧a eo edik, bwebwenato ko an kōrā ro me rekar painier rekar kakeememej eō kōn kōjeraam̧m̧an ko aō ilo raan-ko āliktata. Imaron̄ kar kōmmour ilo juon aujpitōļ ijjeļo̧kin ilo juon diaka!

Meļeļein juon painier āinwōt “juon eo ej etal m̧aan n̄an kōpooj ak kōpelļo̧k iaļ eo n̄an ro jet n̄an ļoore”2 ej kōmeļeļeik kōn Armej ro Rekwojarjar ro me kar painier ilo waikōn eo im iaļan diaka ko me rekar aiin doon n̄an etal n̄an Zaion. Ak ej barāinwōt kōmeļeļeik painier ro raan kein im kālet ko retiljek me rekar kōm̧m̧ani ilo aolepen peļaakin laļ in.

Ke ajri ro nejū ļalem rekar aolep deļon̄e jikuuļ, ikar jino deļon̄e graduate jikuuļ im ekkatak bwebwenatoon kabun̄ ko. Ikar kālet n̄an kappukot im etale Kabun̄ eo an Jisōs Kraist im Armej ro Rekwojarjar ilo Raan Ko Āliktata ilo India āinwōt juon unin kōnono eo n̄an je peba eo aō n̄an bōk peba eo eutiej PhD. Etale eo aō ilo India ekar ukot wāween aō pijaikļo̧k painier ro.

Jurōn Meram an Kabun̄ in

Iiō ko m̧oktaļo̧k, āinwōt juon rijikuuļ in kaļōj eo edik ilo 1986, ikar keļo̧k n̄an South Asia ippān rial ro jān Brigham Young University. Ekar juon en̄jake eo me ekar ukot mour ekoba joļo̧k juon raan ilo Calcutta (kiiō etan Kolkata) ippān Mother Teresa. Ekar kaitoktoklimo n̄an ioon Armej ro Rekwojarjar ro me rekar jet pianier raan kein ilo India im Sri Lanka.

Juon iaan membōr rein kar etan Raj Kumar, eo ekar jeļā kōn Kabun̄ in ke ekar alooje rial kuwaer ro jān Brigham Young University ilo 1982. Ke kōm kar ioon e, ej kab rooltok jān mijen eo an ilo Fresno, California, USA. Ekar kanōke wōt name tag eo an im ekar wōnm̧aanļo̧k wōt n̄an katakin jabdewōt ilo Delhi ro rekōņaan ron̄jake. Raj kar juon iaan tarin 600 membōr ro ilo India ilo iien eo, ak n̄an n̄a ilo kalimjōke āinwōt ekar juon armej ej make iaan ilo juon laļ eo eobrak kōn milien armej.

Pija
Taunalyn and Raj

Ilo 1986, ikar ioon Raj Kumar ālkin mijen eo an. Raj ekar kaņōk wōt name tag eo an, ekar kwaļo̧k gospel eo ippān jabdewōt eo rem̧ōņōņō in ron̄jake.

Kar im̧we eō kōn waanjon̄ak eo an Raj Kumar ke ikar kālet n̄an etal im mijen. Raj ekar barāinwōt ekar tiljek im kōm̧m̧ani men ko me ro jet rejjan̄in kar kōm̧m̧ani n̄an jet iaan mijinede ro jinoin me rinative Indian n̄an etal im mijen ilo India eo. Suvarna Katuka im mijinede ro jet m̧ōttan rekar bōk jet kaminene ko an mijinede ilo Chennai. Mijen būreejtōn eo aer, ej pād ilo Singapore, ekar jitōn̄ Raj n̄an leļo̧k bar jet kaminene ko ilo Delhi.

Suvarna Katuka ej keememej wāween jerbal in mijinede eo aer kar oktak kōn waanjon̄ak im kaminene ko an Raj Kumar. Rekar maron̄ penejļo̧k en̄jake in mijak ko kōn tōmak im peran eļap. Suvarna ekar kōmeļeļeiki, “En̄ ņe ij ļōmņak kar jinoin aō kar m̧ool in oktaktok. Ikar en̄jake Jetōb Kwojarjar, im en̄ ņe jinoin aō kar kāālet n̄an kalōk aelōn̄ in kiin̄ eo ijin ilo India.”3

Suvarna ekar kobatok ilo Kabun̄ in ilo Rajahmundry. E, ippān ļo̧k brother ro an ļalem im juon sister, rekar peptaij ilo 1984. Ilo raan in peptaij eo an, Suvarna ekar ekkapit āinwōt juon pris im kar kōjenolo̧ke āinwōt rikakpilōklōk eo kein karuo ilo branch būreejtōnji eo. Ekar barāinwōt kallim̧ur ilo juon kōjeraam̧m̧an bwe eļan̄n̄e enaaj tiljek wōt, enaaj erom̧ juon jurōn meram an Kabun̄ in ilo India.

Sister eo an Suvarna etan Sarala ekar bar etal im mijen. M̧okta jān an kar etal, ekar kwaļo̧k kadkadin gospel eo n̄an eo m̧ōttan etan Swarupa. Ke Suvarna ekar jepļaak jān mijen eo an, ekar jeraam̧m̧an kōn mijen eo an sister eo an im ekar m̧areik Swarupa. Branch jidikdik in ilo Rajahmundry em̧ōj an erom̧ kiiō juon stake. Elōn̄ mijenede ro em̧ōj aer ro̧o̧ltok jān mijen jān Rajahmundry rekar erom̧ ritōl ro ilowaan wōt Kabun̄ in ilo aolepān India en.

Ikar ioon ajri ro nejin Suvarna im Swarupa Katuka ke ij rūkaki ilo BYU ilo 2014. Josh Katuka ej kab m̧ōj an kadedeikļo̧k mijen eo an ilo Bangalore, India, im sister eo an Timnah ej kab bōk kūr eo an n̄an ejja mijen in wōt. Ke ikar kajjitōk ippān Timnah im Josh eļan̄n̄e rejeļā kajiien Raj Kumar, rekar ba, “Aaet, unlepam!” Raj Kumar ekar m̧areik Sarala.

Eļap aō kam̧m̧oolol n̄an baam̧le eo an Katuka kōn aer kwaļo̧k kadkadū n̄an painier ro jet āinwōt aer kar jipan̄ eō etal n̄an India. Elōn̄ iaer rekar reilikļo̧k n̄an iakwe im waanjon̄ak eo an baam̧le eo an Katuka. Ilo juon tōre, Suvarna im Swarupa ekar wōr aer iien n̄an em̧akūt im jokwe ilo Canada. Ak rekar m̧akoko kōnke rekar en̄jake bwe Irooj ekar aikuji er n̄an pād wōt ilo India im kalōk aelōn̄ in kiin̄ eo an Anij ijeņ. Aer wūjlepļo̧k ilo jerbal in jipan̄ ekar lukkuun kōm̧m̧an bwe ren erom̧ jurōn meram an Kabun̄ in.

Pija
The Ponds with Michael Anthoney

Delwin Pond (ioļap) ekar jino kwaļo̧k kōn kabun̄ in n̄an Michael Anthoney n̄an Kabun̄ in ilo 1981.

Painier Membōr ro ilo Bengaluru im Hyderabad

Ilo turin ļo̧k lukwōn rūbukwi iiō ko, Kabun̄ in ekar ejaak ilo jikin ko reokkōtaktak ilo India kōn membōr ro me painier.4 Kajjojo bwebwenato ej kam̧ool kōn wāween an Irooj kar tōl armej ro an n̄an gospel eo em̧ōj an jepļaaktok.

Michael Anthoney, juon membōr me painier ilo Bangalore (kiiō Bengaluru), ekabwūlōn̄lōn̄ ran kar ekkeijel wōt ippān juon membōr in Kabun̄ in ilo 1970. Ke Delwin Pond, juon bisop in Utah, ekar etal im taktō kōn metak in lik, ekar lo juon bwebwenato ilo māākjiin ilo opij in taktō eo me ejjab pād ium̧win kien eo me ej jipan̄ rijikuuļ ro ilo India. Ekar en̄jake juon im̧we ekajoor n̄an jipan̄ juon iaan rijikuuļ rein. Menin ekar tōl juon ajri 10 an iiō me ejjeļo̧k ejeļā etan ekar jeje bwe jem̧ļo̧kin Le ko ej kōm̧m̧an aō bwe in ioon Michael im kwaļo̧k gospel eo ippān. Michael ekar peptaij ilo 1981 im ekar mijen ilo Salt Lake City ilo 1982. Ekar jepļaak n̄an kabijuknen kōnke jinen ekar lukkuun nan̄inmej, kōn menin ekar kōjem̧ļo̧k mijen eo an 3 allōn̄ ilo Bangalore, ijo ekar katakin jejjo iaan ro m̧ōttan im ro jet me rekar erom̧ membōr ro jinoin tata ilo branch eo ijeņ.5 Kiiō karōk ko rej wōnm̧aanļo̧k wōt n̄an kaļōk juon tampeļ ilo Bengaluru.

Elsie im Edwin Dharmaraju rekar kobatok ilo Kabun̄ in ilo Samoa im kar kūr er jān Būreejtōn Spencer W. Kimball n̄an jepļaak n̄an m̧weo im̧ōer ilo Hyderabad āinwōt mijinede ro n̄an baam̧le eo aer. Ilo 1978, 22 iaan ro uwaan baam̧le eo an Elsie im Edwin rekar peptaij, im jān ijjino in stake eo kein kajuon ilo laļ eo ekar ejaak ilo Hyderabad ilo 2012.6

Membōr ro ilo Hyderabad Stake rainin rekar pijaik er make āinwōt painier ro ilo raan-ko āliktata. Stake eo aer rej kemeeme Raan eo an Painier em̧ōj kakeememeje rej kakeememej iaļ eo jinoin an painier ro m̧okta barāinwōt painier ro raan kein. Kemeeme in ekar ekoba kurup eb, kakemeemej tallōn̄ ilo tōl ko, im aaet iuwe ilo diaka ko.

Pija
members pulling a handcart

Annapurna im John Murala, ro rekar membōr ro me kar painier ilo Hyderabad, rej kwaļo̧k ijin jipan̄ ilo tieta eo kōn pianier ro raa em̧akūt kōn diaka ko waer im ilo raan eo rekar liāp ilo Hong Kong Tampeļ.

Ilo iien kemeem eo an Painier ro ilo 2014, rekar illik im karōki ice kilep ko ilo likin im̧ōn jar eo im karuwaineneik membōr ro n̄an utōk juju ko im etetal ioon aiij ko, ļōmņak kōn wāween an kar painier ro m̧okta dibuki reba ko reko̧j kōn aiij ko. Ilo jem̧ļo̧kin kemeeme eo, membōr ro ilo Hyderabad stake rekar peran n̄an kemeemej jetōb in painier ro m̧okta im bwe “aolepāer rej painier ro n̄an baam̧le ko aer.”7

Rej barāinwōt ron̄jake Jon Santosh Murala, innem jerbal ilo mijen būreejtōnji, kōnono kōn wāween an eo nej jinen Elsie im unlepān Edwin Dharmaraju kar roolļo̧k n̄an Hyderabad n̄an katakin baam̧le eo aer kōn gospel eo. Jon ekar juon diktata iaan 22 membōr ro me kar painier ro rekar peptaij ilo 1978.

Ke ikar loļo̧k Hyderabad ilo 2014, John Murala ekar ba n̄an n̄a kōn bwebwenato eo an im eļap kōn bwebwenato ko an Kabun̄ in me eto an baj tiljek ilo an aiini. Ekar barāinwōt kwaļo̧k kadkadū n̄an kōrā eo pāleen, Annapurna, eo ekar ba n̄an n̄a juon iaan bwebwenato ko rekajoor an painier ro ilo Raan-ko Āliktata me ij kab tin ron̄.

Annapurna ekar 12 an iiō ilo 1991 ke kar katakin brother eo an Murthy kōn gospel eo jān ruo mijenede ro ilo Hyderabad. Jinen im jemān Annapurna ekar jab kōtļo̧k bwe en ron̄jake mijenede ro ak jar ilo m̧ōnjar in. Ijoke, Murthy ekar leļo̧k juon Bok in Mormon im leļo̧k kein katak ko an Kabun̄ in aolep iien bwe en riiti. Ium̧win jiljilimjuon iiō, Annapurna ekar ekkatak gospel eo ippān make im ekar bōk juon naan in kam̧ool eo ekajoor kōn m̧ool ko an gospel in. Ekar ettōņak kōn an peptaij, etal im mijen, im m̧are ilo tampeļ ak ekar jab bōk mālim jān ro jinen im jemān.

Annapurna ekar jelm̧ae juon jokālet eo epen ilo mour eo an ke kar kwaļo̧k kajjien n̄an John Murala. Jon ekar dāpdep wōt ilo kajoor ilo naan in kam̧ool eo an jān ke ekar peptaij ilo 1978 im ekar ereim̧aanļo̧k wōt n̄an m̧areiki juon membōr in Kabun̄ in. Ālkin juon kweilo̧k elukkun kadu ijo Annapurna ekar kwaļo̧k naan in kam̧ool eo an ie kōn gospel in, Jon ekar oktak bwe ekar ioon kōrā eo pāleen. Annapurna ekar jeļā bwe eļan̄n̄e e m̧areiki Jon, enaaj kar maron̄ peptaij im juon raan liāp ilo tampeļ. Ijokwe, ilo iien eo, jinen im jemān Annapurna rekar peke mare eo an n̄an karōke juon n̄ane bwe en m̧areiki.

Annapurna ekar kōm̧m̧ane juon jokālet eo epen n̄an em̧akūt jān m̧weo im̧ōn im m̧areik John. Ekar en̄jake bwe ekar wāween eo wōt en kar kobatok ilo Kabun̄ in. Ekar ba ekar “lukkuun rūb buruōn” n̄an em̧m̧akūt jān ro jinen im jemān. Ak aeet rainin ekar kapene “N̄an lo̧mo̧o̧r an aolep, … n̄an ro ineeō im n̄an ro jinō im jema im ro jibūer im jim̧aer etto, n̄an kōm̧m̧ane jerbal in tampeļ, ikar aikuj bōk bun̄tōn ņe eo.”8

Pija
Artist rendering of the Bengaluru India Temple

Membōr ro an Hyderabad stake rej kakeememej Raan eo an Pioneer ro kōn al, em, im aaet iuwe ioon handcart ko.

John im Annapurna rej lukkuun m̧ōņōņō bwe pāāren ro rej kiiō kōmālim aer m̧are. Elōn̄ membōr ro ilo India rekar lukkuun kijejeto, āinwōt painier ro m̧okta, n̄an erom̧ membōr ro an Kabun̄ in. Aeet Rikwojarjar rein rekar bun̄ m̧aanļo̧k kōn tōmak kōnke rej pijaikļo̧k er make āinwōt painier ro im rej kobaiktok aolep baam̧le ko aer ro etto, rein kiiō, im ro rejjan̄in ļotak tok. Ij kaorōk elōn̄ bwebwenato ko kōn tōmak, kijejeto, im peran me ikar ron̄ kake jān membōr ro rekar tiljek ilo kōm̧m̧ani men ko ro jet rejjan̄in kar kōm̧m̧ani n̄an ļoore n̄an painier ro rekāāl ilo gospel in. Ij ļōmņak wōt kōn painier ro me rekar būlli diaka ro im kijoone reba aiij ko, ak kiiō imaron̄ pijaikļo̧k painier rein raan kein ilo India im aolepān laļ in.

Āliktata, aolep painier ro rekar kōm̧m̧ani jokālet ko me ro jet rejjan̄in kar kōm̧m̧ani jān kajjojo ilo aer kōm̧m̧ane ta ko Rilo̧mo̧o̧r ekar kōm̧m̧ani. Ilo Kallim̧ur M̧okta, Kraist kar ņa etan “painier eo an [ad] lo̧mo̧o̧r” (lale Hibru 2:10, New Revised Standard Version). Jisōs Kraist ekar kōpooj iaļ eo n̄an kōj bwe jen bar jepļaak n̄an m̧weo im̧ōd ilan̄. M̧ool in painier rej ļoor im tōl kōj n̄an Kraist, eo ej tōl jerbal in ekabwūlōn̄lōn̄ im aibojooj ilo raan-ko āliktata.

Kakeememej ko

  1. “Whenever I Think about Pioneers,” Children’s Songbook, 222–23.

  2. Oxford English Dictionary (1971), “Pioneer.” Bar lale Thomas S. Monson, “Led by Spiritual Pioneers,” Liahona, Aug. 2006, 3.

  3. Suvarna Katuka, kar intōrpiuki jān ippān Taunalyn Rutherford kōn bwebwenato in mour eo an, Māe 2014, Delhi, India.

  4. Elōn̄ bwebwenato ko an painier ro jān India me maron̄ loi ilo jekjen eo ium̧win Church History ilo Gospel Library ium̧win “Global Histories.”

  5. Lale “A History of the Church in India,” comp. Jerry C. Garlock (unpublished, 1995), 49–50.

  6. Lale “I Will Establish a Church by Your Hand,” history.ChurchofJesusChrist.org.

  7. Lale “Hyderabad Stake Pioneer Day Activity,” lds.org.in/hyderabad-stake-pioneer-day-activity.

  8. Annapurna Guru Murala, kar intōrpiuki jān ippān Taunalyn Rutherford kōn bwebwenato in mour eo an, Hyderabad, India, Māe 7, 2014. Bar lale Rochelle Welty and Jan Pinborough, “God Had His Own Plans for Me,” Liahona, Apr. 2003, 30–32.

Būriin