Na Lalai Vakaloloma
Ena vei tabanalevu kei na tabana yadua eda gadrevi ira yadudua—o ira beka ka ra kaukauwa kei ira era oca. O ni gadrevi kece.
Niu se gone, au nanuma neirau draiva tiko kei tamaqu ena motoka ka raici ira na tamata e bati ni gaunisala ka ra kunei ira e loma ni ituvaki dredre se ra gadreva na veivuke. E dau cavuta tu ga ko tamaqu na vosa “Pobrecito,” a kena ibalebale “na lalai vakaloloma.”
Ena so na gauna, au dau sarava ena malele ni vukea e levu vei ira na tamata oqo ko tamaqu, vakabibi ni kei rau lako ki Mexico me sikovi rau na tukaqu. E dau kunea e dua ka gadreva ka qai dau lako lo me solia na veivuke e gadreva. Au qai kila emuri ni vukei ira tiko mera curu ki koronivuli, volia eso na kakana, se vakarautaka ena dua se so tale na sala na ka mera vinaka kina. A veiqaravi ki na dua “na lalai vakaloloma” ka takosova nona salatu. E dina, ena gauna ni noqu tubu cake au sega ni nanuma e dua na gauna e sega kina ni tiko kei keitou e dua ka gadreva na vanua me tiko kina ni saga tiko na bula rawati koya. Niu sarava tiko na veika sotavi oqori e bulia e lomaqu na yalo ni loloma vei ira volekati au kei ira na vakaleqai.
Ena Vunautaka na Noqu Kosipeli e tukuna: “Ko sa vakavolivoliti mai vei ira na tamata. Ko na siviti ira e gaunisala, sikovi ira e nodra itikotiko, ka salavata kei ira. Era luve kece ni Kalou, era tacimu kei na ganemu. E vuqa vei ira na tamata oqo era vakasaqara tiko na inaki ni bula. Era kauwaitaka na nodra veisiga ni mataka kei na nodra matavuvale” (Vunautaka na Noqu Kosipeli: A iDuidusi ki na Veiqaravi ni Kaulotu [2018], 1).
Ena loma ni veiyabaki e vuqa ni veiqaravi ena Lotu, au sa tovolea meu vaqarai ira sa gadreva na veivuke ena nodra bula, vakayago kei na vakayalo. E dau voqa wasoma mai vei au na vosa i tamaqu ni kaya, “Pobrecito,” na lalai vakaloloma.
Ena iVola Tabu eda kunea kina e dua na ivakaraitaki talei ni kauwai vua e dua na lalai vakaloloma:
“Ia e rau sa lako vata ko Pita kei Joni kina vale ni soro ena aua sa dau ia kina na masumasu, ena kena ikaciwa.
“A sa dua na tamata a sa lokiloki mai na kete i tinana sa colati voli, ko koya era sa vakadavora ena veisiga ena mata ni katuba ni vale ni soro sa vakatokai ko Lagilagi me kere ka ni loloma vei ira sa curu ena vale ni soro;
“Ko koya ni sa raici Pita kei Joni ni rau sa voleka ni curu ki na vale ni soro, sa kerekere me dua na ka ni loloma.
“A rau sa raici koya matua ko Pita kei Joni, ka kaya vua, Raici keirau mai.
“A sa vakaraici rau ko koya ni sa nanuma ena rawata mai vei rau e dua na ka.
“Sa qai kaya ko Pita, A siliva kei na koula sa sega ni tu vei au; ia na ka ga sa tu vei au kau na solia vei iko, Ena yaca i Jisu Karisito na kai Nasareci mo tucake ka lako.
“Sa qai taura na ligana imatau, ka sa qai tubera cake sa qai vakaukauwataki sara na yavana kei na nona qurulasawa.” (Cakacaka 3:1–7; vakaikuritaki).
Ni wiliki tiko na itukutuku oqo, au a kurabui ena taurivaki ni vosa na vakaraica. Na vosa vakaraica e kena ibalebale me goleva na matamu se vakasama se rai matua (raica “fasten,Dictionary.com). Ni sa raica na tamata oqo ko Pita, sa rairai duatani mai vei ira na tani. E rai sivita o koya na nona sega ni lako rawa kei na malumalumu ka kidava rawa ni sa veirauti na nona vakabauta me vakabulai kina ka curu ki na valetabu me ciqoma na veivakalougatataki e qara tiko.
Au raica ni tauri koya ena ligana imatau ka tubera cake. Ni sa vukea na tamata ena sala oqo, sa qai vakabulai koya na Turaga ena sala vakurabui, “sa qai vakaukauwataki sara na yavana kei na nona qurulasawa.” (Cakacaka 3:7). Na nona loloma vua na tamata oqo kei na gagadre me vukei koya e vakatubura na rawaka kei na kaukauwa vua na tamata sa malumalumu tu.
Niu a veiqaravi tiko vaka Vitusagavulu ni iWasewase, au dau vakatikitikitaka na veiyakavi ni Tusiti me caka na veisiko veiqaravi kei ira na peresitedi ni iteki ena noqu vanua ni veiqaravi. Au dau sureti ira mera tau iloku vei ira ka gadreva na cakacaka vakalotu ni kosipeli i Jisu Karisito se ra sa sega ni maroroya tiko na veiyalayalati era a cakava. Mai na neimami veiqaravi gumatua ka vakainaki, a vakarabailevutaka na neimami igu na Turaga ka keimami rawa ni kune tamata yadua kei na matavuvale ka ra vakaleqai tu. Sai ira oqo “na lalai vakaloloma” ka ra vakaitikotiko ena veimataqali iteki ka keimami veiqaravi kina.
Ena dua na gauna, au a salavata kei na dua na Peresitedi Bill Whitworth, na peresitedi ni iTeki e Sandy Canyon View, me caka veiqaravi veisiko. A masulaka o koya se o cei me keirau sikova, ka tovolea me sotava na ka vata vei Nifai ni “sa kauti [koya] yani na Yalo Tabu, ia [ka] sega ni kila na ka [me] na laki kitaka” (1 Nifai 4:6). A vakaraitaka ni da sa veiqaravi, e dodonu me da sa liutaki ena ivakatakila kivei ira ka ra gadreva dina sara, ka sega ni muria sobu tiko e dua na lisi se sikova na tamatayadua ka tuvanaki tu. Sa dodonu meda liutaki ena kaukauwa ni veivakauqeti.
Au nanuma na veisiko ki na nodrau vale e dua na veiwatini gone, ko Jeff kei Heather, kei na nodrau gonetagane, ko Kai. A tubu cake ko Jeff me lewe ni Lotu bulabula. E dua na dauqito vakasakiti ka sa matata vinaka na salatu ni cakacaka. A tekivu me ciri tani mai na Lotu ena nona yabaki tinivakacaca. Emuri, a coqa ena motoka, ka veisautaka na itosotoso ni nona bula. Ni keirau curu ki nodrau vale ka veikilai, a taroga o Jeff na vuna keirau lako yani kina me sikova na nona matavuvale. Keirau sauma ni rauta tiko ni 3,000 na lewenilotu era tiko ena iyalayala ni iteki. Au qai tarogi koya, “Jeff, vei ira na vale keirau rawa ni sikova ena yakavi nikua, tukuna mada na vuna e talai keirau mai kina na Turaga eke.”
E kea, sa luluvu ko Jeff ka tekivu wasea vei keirau eso na nona nuiqawaqawa kei na so na leqa ka ratou sotava tiko vakavuvale. Keirau tekivu wasea e vica na mataqali ivakavuvuli ni kosipeli i Jisu Karisito. Keirau sureti rau me rau kitaka e vica na ka kilaitani ka na rairai veibolei tiko ia ni toso na gauna ena kauta mai na marau levu kei na reki. Ka qai solia e dua na veivakalougatataki ni matabete o Peresitedi Whitworth vei Jeff me vukei koya me ulabaleta na nona bolebole. Erau vakadonuya o Jeff kei Heather me rau cakava na ka keirau sureti rau kina.
Ena yabaki ka tarava a ka dokai meu sarava ni papitaisotaki Heather na watina o Jeff me dua na lewe ni Na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai. Erau sa vakarautaki rau tiko oqo me rau curu e valetabu ka laki vauci ena bula oqo kei na veigauna tawamudu. Neirau veisiko e veisautaka na itosotoso ni nodrau bula vakayago ka vakayalo.
E kaya kina na Turaga:
“Ia, mo yalodina tiko ga; mo tudei ena ilesilesi au sa kacivi iko kina; mo vukei ira sa malumalumu, laveta cake na liga sa wadamele, ka vakaukauwataka na duru sa malumalumu” (Vunau kei na Veiyalayalati 81:5).
“Ia ena nomu vakayacora na veika oqo ko na cakava kina na ka e uasivi duadua vei ira na tamata, ka avakalagilagi koya kina na nomu Turaga” (Vunau kei na Veiyalayalati 81:4).
Taciqu kei na ganequ, na iApositolo ko Paula a vakatavulica e dua na tikina bibi ni noda veiqaravi. E vakatavulica ni koi keda eda “sa yago i Karisito, ka dui tikina yadudua kina” (1 Korinica 12:27) ka tiki yadudua ni yago e gadrevi me vakadeitaka na vakatataki cake ni yago taucoko. Ka a qai vakatavulica o koya e dua na dina qaqa sara ka curu vakatitobu ki lomaqu niu wilika. Ea kaya o koya, “Ia sa vakalevu cake talega oqori, a veitiki ni yago eda sa nanuma ni ra sa malumalumu, era sa yaga sara: ia na veitiki ni yagoda, eda sa nanuma sa mata vinaka vakalailai, oqori eda sa vakaiukuukutaka vakalevu cake” (1 Korinica 12:22–23; vakaikuritaki).
Ena veitabanalevu kei na tabana yadua eda gadrevi ira yadudua—o ira beka ka ra kaukauwa kei ira era oca. Era bibi ka gadrevi kece ki na vakatataki cake taucoko ni “yago i Karisito.” Au dau vakananuma wasoma se o cei era yali tiko mai na noda dui ivavakoso ka ra na rawa ni vaqaqacotaki keda ka cakava meda taucoko.
E vakatavulica o Elder D. Todd Christofferson: “Eda sega walega ni vulica ena Lotu na vunau vakalou; eda vakila na kena bulataki. Ni da sa yago i Karisito, era veiqaravi vakai ira na lewe ni Lotu ena nodra bula ena veisiga. Eda sa tamata cala kece. … Ena yago i Karisito, sa gadrevi meda rai sivita na vakasama vakaiulutaga se vosa lagilagi ka sotava na ‘vuli-tara’ me rawa ni da vulica meda ‘bula vata ena veilomani’ [Vunau kei na Veiyalayalati 42:45]” (“Na Vu ni Lotu,” Liaona, Nove. 2015, 108–9).
Ena 1849 a tadra kina o Brigham Young ni a raica na Parofita o Josefa Simici ni kauta tiko e dua na qele levu ni sipi kei na me. Eso vei ira na manumanu oqori era lelevu ka totoka; eso tale era lalai ka duka. A nanuma o Brigham Young ni a rai yani ki loma ni mata ni Parofita o Josefa Simici ka kaya yani, “I Josefa, sa nomu e dua na qele ni manumanu duka … kau se bau raica ena noqu bula; na cava o na cakava vei ira?” Na Parofita, ka kena irairai ni sega ni vuturi ena kedra yakusurasura na manumanu, a sauma walega mai, “[Brigham,] Era vinaka taucoko tu ena kedra vanua.”
Ni sa yadra o Peresitedi Young, sa kilamatata ni dina mada ni na vakasokumuna na Lotu e vuqa na veimataqali “sipi kei na me,” e sa nona itavi me kauti ira kece mai ka vakatara vei ira yadudua mera yacova na nodra rawaka taucoko ni ra tucake ena nodra itutu ena loma ni Lotu. (Tauri mai vei Ronald W. Walker, “Brigham Young: Sudent of the Prophet,” Ensign, Feb. 1998, 56–57.)
Taciqu kei na ganequ, na ivakatekivu ni noqu vosa e basika niu vakananautaka vakatitobu e dua ka sega ni vakaitavi tiko ena Lotu i Jisu Karisito. Ena gauna oqo au via vosa vei ira vakayadua. A vakatavulica o Elder Neal A. Maxwell ni “o ira yadua oqori era dau tu volekata—ia era sega ni dau vakaitavi taucoko—ena Lotu. Era na sega ni curu mai ki valenilotu, ia era na sega ni biuta na kena varada. Sai ira oqo era gadreva ka ra gadrevi mai na Lotu, ia sai ira, e vakatikina ni ra, ‘sega ni bula vata kei na Kalou e vuravura’ [Mosaia 27:31]” (“A Cava Me Kua kina Oqo?,” Ensign, Nove. 1974, 12).
Au vakavoqataka na veisureti ni noda Peresitedi lomani o Russell M. Nelson ena nona imatai ni vosa ki na lewe ni Lotu. A kaya: “Ia oqo, vei kemuni na lewe yadua ni Lotu muria tikoga na salatu ni veiyalayalati. Na nomuni dinata mo ni muria na iVakabula ena nomuni cakava na veiyalayalati kei Koya ka qai maroroya tiko na veiyalayalati oqori ena tadolava na katuba ki na veivakalougatataki vakayalo yadua kei na madigi me nodra na tagane, yalewa, kei ira na gone ena veivanua kecega.”
A qai vakamamasu o koya: “Ia oqo, kevaka o sa butu laivi mai na salatu, au sa sureti kemuni ena vakanuinui taucoko ni yaloqu mo lesu mai. Se cava ga na nomu kauwai, se cava e bolei iko, sa tiko e dua na vanua vei iko eke, ena Lotu ni Turaga. Ena kaulougata o iko, kei na tabatamata e se bera ni sucu mai, era na vakalogatataki ena nomu cakacaka oqomo lesu mai ki na salatu ni veiyalayalati” (“As We Go Forward Together,” se Liahona, Epe. 2018, 7: ivakaikuritaki).
Au vakadinadinataki Koya, ko Jisu Karisito, na iVakavuvuli ni dau Veiqaravi ka noda iVakabula taucoko. Au sureti keda yadua meda vakasaqara na “pobrecitos,” na “lalai vakaloloma” era gadreva tu na veivuke. Oqo na noqu masu kei na vakanuinui ena yaca i Jisu Karisito, emeni.