“E reitinako ana Kakai te Atua,” Riaona, Turai 2023.
Bannan te Onimaki
E reitinako Ana Kakai te Atua
I a tibwa ataia bwa aia koaua Aika Itiaki ni Boong aika Kaitira a booraoi riki ma te Baibara nakon te taeka are e a tia te Baibara n onei mwiia burabeti ao kaotioti. I namakina te kimwareirei raoi ngke I ataia bwa I a maeka inanon “taai n te baibara” n boong aikai.”
Kariaia n te tamnei iroun te tia korokaraki
N Nobembwa 9, 1989, te aobitia n ana tautaeka Tiaman Mainiku e kaairua ni katanoata bwa n te tai ae rangi ni waekoa, aomata man atuun kaawan te aba a kariaiakaki ni waaki n rin rinanon te O are i Berlin. Tabeua te miniti imwiina taan tararua ake a taraa ni botu akea aia anga ma a na ti kariaia te mwaiti n aomata are e rikirake ni bubura ni kitana mwakoron te German Democratic Republic.
Raoraou, Jakub Górowski, ao ngai—ngke ti bon mena n ara rooro ni kairake—ti matakuakina te kakai ae aki kaantaningaaki ae oti iaon te terewetion man ara auti i Poland. E korakora te bitaki ae tamaroa nakon te aonaaba ma tiaki ae rang karuanikai. E korakora tangiran te inaomata ao te kaantaninga ae kaon nanoia mirion aomata.
Ibukin Jakub ao ngai, ti mii bwa n te bong teuana ao ti na mwaing mai Poland nako Maeao—Denmark, Sweden, Tiaman Maeao. A anaaki nanora man birim ao kamataku n te TV mai Amerika. Ae mamaten nanou bon te kamataku ae arana The Wonder Years. I tangira te aono n Amerika n te maiu itinanikun te kaawa.
I taku bwa akea temanna man itera aika uoua man te tautaeka ae e kantaningaia bwa e na toki te Cold War. Ma e kaokoro ana babaire Tamara are i Karawa. N te 1975, n akea ataakina nakoira, e kaoia Aika Itiaki ni Boong aika Kaitira Beretitenti Spencer W. Kimball (1895–1985) n “ira buakon te waaki n bubuti ae reitinako nakon te Uea bwa e na kaukii mataroan aaba nako ao ni kamaraui nanoia ueea ma taan tautaeka bwa a na kona mitinare n roko n aaba ni kabane n reiakina te euangkerio.”1
Uoua te ririki imwiina, e roko ni kawara Warsaw, Poland Beretitenti Kimball. N te ingabong teuana, tabeman aomata, ni ikotaki ma Unimwaane Russell M. Nelson, Beretitenti Kimball e kitana ana outeero, ao n nakonako irarikin Ruanimaten te tia Buaka ae Aki Kinaaki, ao n rin n te Saski Park. N aki raroa ma te tabo n ran are e bon mena naba ikekei n te bong aei, e katorobubua ao ni manga katabua Polan ibukin tibwauakin te euangkerio.
E waaki imwiina inanon tebwina te ririki te waaki n aki karau ao ni kakaitara ae korakora. N te tai are ikawai a kabuai onimakinaia taan kairiiri n te tautaeka ao ni kakaitaraia, a mwaiti kairake ake a aki koaua n aroia, aia katei, ao anuaia aia karo. Ngai ma raoraou ae Jakub a un nanora ma Kiritian ngke ti a ota iai. E bua nanona nakon taekan te aro, ngke e anaaki nanou nakon kamatebwaian rabakau n aonaaba are e moan waaki mai Atia.
N Eberi 1990, ngai ma Jakub ti mwananga nako Austria. I Vienna ti kaitibo ma uoman aine aika a tamaroa aika a teitei irarikin te kawai ae rang ni mwaiti te kakamwakuri iai. Temana ma i buakoia e taua ana Boki Moomon n te taetae n Polish. E tuangiira rongorongon rokon Iesu nakoia kaain Amerika ngkoa ao n berita bwa e na meerina te boki nakon mwengara ngkana ti anganna ara aetureti. Ti kauki naba ara boki n aetureti ao n kaewea naba aia aetureti raraora aika a mwaiti. Ti iangoia bwa e na riki bwa te kakuba ae tamaroa irouia ngkana a karekea te bwaintangira.
Tabeua te namwakina imwiina e kateaki te Mition i Warsaw Polan, ao aman mitinare a roko n ara kaawa. Imwiina, I reiakinna bwa korakoran mwaitiia “aomata ake ana reiakinaki”—aia aetureti raoraora —bon bukina te babaire bwa e na kaukaki ara kaawa ibukiia mitinare. Ma te mimi tabeua te namakina imwiina, e tuangai Jakub bwa a kawaria uoman mitinare aika “Moomon” ao n tia n baireia bwa e na kaaina aia ekaretia.
I maraki n ana katanoata aio. I a tia n kataia n anaa nanona nakon taekan te aro n ririki aika a mwaiti ma akea te bitaki. A na kangaa ianena man aaba aika a kaokoro n rairia n te tai ae waekoa? E korakora nanou bwa n na kaitaraiaia ao ni kaotia nakon Jakub bwa akea angaia ngkana I kauntaeka ma ngaaia.
I Namakina te Bwai ae Okoro
Ngke I noriia uoman mitinare aika kairake, ni wiingare ao n tei ni mataroan aia auti au karo, I mwaninga au taakete are n na kaotia bwa a bure aia reirei. A bon rangi ni kukurei ao ni kamanga. A titirakinai titiraki aika a mwaiti ibukiu ao au koaua. A karinea nanou ae matoa . Imwiina a tuangai bwa inanon aia tai ni moan kaaitibo ma te mwaane ae mwarairai irana ma ana kawaerake ae raeuaaki are e moko tikareti, a bati aia kangaanga ni iangoana ngkana e na kona n anaaki nanou n riki bwa te tia iriira Iesu Kristo. Ma I namakina te bwai ae kaokoro irouia, ao I anaaki nanou bwa aia Ekaretia bon ti te bootaki ni Kiritian ae I ataia ae a kakoaua te maiu imwain te maiu n rabwata.
E anaaki naba nanou ma aia koaua ao korakoran anaan nanoia Jakub ao Robert Zelewski, raoraona ae boou man te Ekaretia. Robert bon te psychologist, ae wanawana man n tatabe nanona ma karaoan bwaai n te aonaaba ao ana noonori ao ana taneiai e kamatoa nanou nakon taekan te aro n te Ekaretia ibukiia Aika a Itiaki ni Boong aika Kaitira.
Bwaai ni kabane ake a tuangai mitinare mwaane, Jakub, ao Robert a anaaki nanou iai, moamoa riki te reirei iaon te babaire ni kamaiu, ni moanaki man te maiu imwain te maiu n rabwata ao n toki ma rinanin mimitong ake teniua. Ma I aki noora riaina bwa n na kaaina te Ekaretia ni karokoa e reke riki irou bwaninin aia koaua aika a okoro. Ootau n te Kiritian bon ataan ngkoa, ae te Atua e karaoi kakai, kanakoia anera, ao ni weteia burabeti, ma akanne ni kabane a bane ni kaineti nakon tain te bwaibwara. N te tai are e bwanin iai te Baibara, aki kainnanoa te kakai ao te kaotioti aomata ibukina bwa te boki ae tabu iai inanona ni kabane ake ti kainnanoi n atai.
Te bitaki e roko inanon ara tai ni marooroakina taekan te Bwaka are e Korakora ao Kaokan Bwaai n kororaoin te euangkerio rinanon te Burabeti Iotebwa Timiti. I tibwa ataia bwa aia koaua a booraoi riki ma te Baibara nakon te taeka are e a tia te Baibara n onei mwiia burabeti ao kaotioti. I namakina te kimwareirei raoi ngke I ataia bwa I a maeka inanon “taai n te baibara” n boong aikai.”
I tauraoi ni butiia te Atua ma nanou ae korakora ibukin karekean au kaotioti, ma e aki roko te kaeka. N tokina, I taku, “Tamau are i Karawa, ngkana ko a tia ni wetea Iotebwa Timiti bwa Am burabeti, N na ongeaba nakon tua nako ake Ko kaotia rinanona.” Imwiina e roko te kaeka i nanou ao n au iango ma te koaua, ao I ataia bwa te Atua e a tia ni kaoka bwaninin te euangkerio ao are e kuneaki n Ana Ekaretia Iesu Kristo ibukiia Aika a Itiaki ni Boong Aika Kaitira.
E bwabetitoaki Jakub n Nobembwa 3, 1990, ao n tiku ni kakaonimaki ni karokoa matena n te kabuanibwai n tain te rianna uabwi te ririki imwiina. I kaaina te Ekaretia n Tianuare 11, 1991, ma au iango ae korakora n nako ni mitinare. E weteaki Robert bwa te moan beretitenti n ara mwaanga ao ni kabutai n te kaa nako Freiburg, Tiaman, bwa I aonga ni karekea au entaumenti n te tembora. Inanon au kabanea n marooro ma ngaia, I berita bwa n na oki nako Polan imwin au beku n te Mition i Illinois Chicago ni kabonganaa au taneiai n mitinare ni kakorakoraa te Ekaretia i abara.
Uoua te ririki imwiina, e anaa nanou au beretitenti n te mition bwa I riai n karekea au reirei i Brigham Young University i Amerika. Ma I aki mwaninga au berita ma Robert.
Imwiin au mare n 2000, I okirikaaki nako Polan ma kainabau, are, n 1988, e riki naba bwa kaain te kaonoua n mwakoro n The Wonder Years. Ti kaei bootaki n Taromauri i Krakow, kaikawaia uoman natira mwaane ao n reitaki ma uoman natira aika a ikawai. Ara karimoa te mwaane e a tibwa katanoata bwa e a tia n baireia bwa e na karaoa ana mwakuri ni mitinare ae bwanin taina.
N tain te tiamwa n 2021, I kairiia au utu nako Berlin, ike I kaotia nakoia te tabo are e tei ngkoa iai te O. E aki manga totokoia ana toro te Atua man tibwaan rongorongon Kaokan Bwaai ma aomata ake i Euope Mainiku. E reitinako ana kakai te Atua n ara bong aikai.