2023
Labaw Pa sa usa ka Bayani
Nobiyembre 2023


10:8

Labaw Pa sa usa ka Bayani

Si Jesukristo dili lamang atong bayani, Siya ang atong Ginoo ug Hari, ang Manluluwas ug Manunubos sa katawhan.

Gikan sa 1856 hangtod sa 1860, liboan ka pioneer nga mga Santos sa Ulahing mga Adlaw miguyod sa ilang mga kabtangan luwan sa mga karomata sa gilay-on nga labaw sa 1,000 ka milya (1,600 ka kilometro) samtang sila nagbiyahe padulong sa Walog sa Salt Lake. Usa ka gatos ug saysentay siete ka tuig ang milabay niining semanaha gayod, niadtong Oktubre 4, 1856, si Presidente Brigham Young nasorprisa sa pagkahibalo nga duha sa mga pundok sa karomata, nga gipangulohan ni Edward Martin ug James Willie, anaa pa gihapon sa gatosan ka kilometro gikan sa Salt Lake, nga nagsingabot na ang tingtugnaw.1 Pagkasunod gayod nga adlaw, dili layo sa atong gipundokan karon, si Presidente Young mibarog atubangan sa mga Santos ug mipahayag, “Daghan sa atong kaigsoonan anaa sa mga kapatagan dala ang mga karomata, ug kinahanglan nga dad-on sila dinhi. … Adtoa ug dad-a ngari karon kadtong mga tawo nga anaa sa kapatagan.”2

Paglabay lang sa duha ka adlaw, ang unang pundok nga moluwas mibiya aron sa pagpangita sa mga pioneer nga nagkaromata.

Usa ka sakop sa pundok ni Willie mihulagway sa desperado nga sitwasyon sa wala pa ang pag-abot sa unang grupo nga moluwas. Siya mipakigbahin, “[Sa dihang] ingon og mawala na ang tanan, … ug hapit wala nay rason nga magpadayon pa sa pagpaningkamot nga mabuhi, sama sa usa ka kilat sa mahayag nga panganod, ang Dios mitubag sa among mga pag-ampo. Ang pundok sa tigluwas, nga nagdala og pagkaon ug mga suplay … , nakit-an sa unahan. … Nagpasalamat gayod kami sa among pagkaluwas.”3

Kining mga tigluwas mga bayani ngadto sa mga pioneer, mirisgo sa ilang kaugalingong mga kinabuhi sa grabe nga mga kondisyon sa panahon aron sa pagluwas sa kadaghanan kutob sa mahimo ngadto sa luwas nga kahimtang. Usa sa mao nga bayani mao si Ephraim Hanks.

Sa tunga-tunga sa Oktubre, ug wala makahibalo sa kalisod sa karomata, si Hanks padulong mopauli ngadto sa iyang panimalay sa Salt Lake human sa usa ka pagbiyahe sa dihang, atol sa kagabhion, nahigmata siya sa usa ka tingog nga nag-ingon, “Ang mga tawo nga nagguyod og karomata adunay problema, ug ikaw gikinahanglan; moadto ka ba ug motabang kanila?”

Samtang kana nga pangutana nga nagbalik-balik sa iyang hunahuna, nagdali siyang mibalik ngadto sa Siyudad sa Salt Lake. Ug sa pagkadungog kang Presidente Heber C. Kimball nga nanawagan og dugang mga boluntaryo, si Hanks milakaw dayon pagkasunod adlaw, sa iyang kaugalingon, aron moluwas. Nagdali, naapsan pa niya ang mga tigluwas nga nagpadulong didto ug sa pag-abot sa pundok ni Martin, nakahinumdom si Hanks: “Ang akong nakita sa akong pagsulod sa ilang kampo dili gayod mawala sa akong panumdoman … [ug] igo na nga makapatandog sa emosyon sa labing maisog nga tawo.”4

Si Ephraim migahin og mga adlaw nga nagbalhin-balhin gikan sa usa ka tolda ngadto sa laing tolda nanalangin sa masakiton. Siya misaysay nga “sa daghang mga higayon, sa dihang nangalagad kami sa masakiton, ug mibadlong sa mga sakit pinaagi sa ngalan ni Ginoong Jesukristo, ang mga nag-antos mamaayo dayon, sila naayo hapit diha-diha dayon.”5 Si Ephraim Hanks sa kahangtoran usa ka bayani niadtong mga pioneer nga nagkaromata.

Susama nianang talagsaong pagluwas, mga hitabo nga nakaapekto sa atong kinabuhi ug gani sa dagan sa kasaysayan sa kanunay mao ang resulta sa mga desisyon ug mga kalamposan sa indibidwal nga mga lalaki ug mga babaye—bantogang mga artist, mga batid sa siyensya, mga lider sa negosyo, ug mga politiko. Kining dili ordinaryo nga mga indibidwal sa kasagaran gipasidunggan isip mga bayani, nga adunay mga monumento ug mga handomanan nga gitukod aron saulogon ang ilang mga kalamposan.

Sa dihang gamay pa ko ang akong unang mga bayani mao ang mga atleta. Ang akong labing unang mga handomanan mao ang pagkolekta og mga kard sa baseball nga adunay mga litrato ug mga estatistika sa mga magdudula sa Major League Baseball. Ang “pagsimba og bayani” isip usa ka bata makalingaw ug inosente, sama sa mga bata nga magsinina sa ilang paborito nga mga superhero alang sa Kalag-kalag. Bisan og kita nagdayeg ug nagtahod sa daghang lalaki ug babaye nga adunay talento ug talagsaon sa ilang mga abilidad ug mga kontribusyon, ang gidak-on sa pagtahod kanila kon pasobrahan, mahimong susama sa mga anak ni Israel nga nagsimba og bulawan nga baka didto sa desiyerto sa Sinai.

Isip mga hamtong, ang kanhi inosente nga kalingawan sa pagkabata mahimong usa ka babag kon ang “pagsimba og bayani” nga mga politiko, mga blogger, mga tig-impluwensya, mga atleta, o mga musikero makapahimo nato sa pagtan-aw “lapas sa tumong”6 ug dili makakita sa unsay tinuod nga importante.

Alang sa mga anak ni Israel, ang hagit dili sa bulawan nga ilang gidala sa ilang panaw ngadto sa gisaad nga yuta apan unsa ang ilang gitugot nga mamahimo ang bulawan: usa ka dios-dios, nga pagkahuman nahimong tumong sa ilang pagsimba, mipalayo sa ilang pagtagad gikan ni Jehova, kinsa mibahin sa Pulang Dagat ug miluwas kanila gikan sa pagkaulipon. Ang ilang pagtutok sa baka nakaapekto sa ilang abilidad sa pagsimba sa tinuod nga Dios.7

Ang bayani—atong bayani, karon ug sa kanunay—mao si Jesukristo, ug ang bisan unsa, o bisan kinsa, nga makasamok nato gikan sa Iyang mga pagtulon-an, nga makita diha sa mga kasulatan ug pinaagi sa mga pulong sa buhi nga mga propeta, negatibong makaapekto sa atong kauswagan diha sa dalan sa pakigsaad. Sa layo pa ang Paglalang niini nga kalibotan, nagtan-aw kita ni Jesukristo sa dihang naklaro nga ang plano nga gisugyot sa Amahan sa Langit, nga naglakip sa atong oportunidad sa pag-uswag ug mahimong sama Kaniya, gihagit.

Dili lamang nga si Jesukristo ang lider sa pagpanalipod sa plano sa atong Amahan, apan Siya usab ang mohimo sa labing importante nga tahas sa pagpatuman niini. Siya mitubag sa Amahan ug miboluntaryo sa paghalad sa Iyang Kaugalingon sa “paglukat sa tanang tawo,”8 sa pagbayad sa utang nga mautang sa matag usa kanato tungod sa sala apan dili makabayad nga kita lang.

Si Presidente Dallin H. Oaks mitudlo “Gibuhat ni [Jesukristo] ang tanan nga mahinungdanon alang sa atong panaw sa mortalidad ngadto sa padulngan nga gilatid diha sa plano sa atong Langitnong Amahan.”9

Didto sa Tanaman sa Getsemani, sa dihang nag-atubang og hilabihan kabug-at nga buluhaton, ang Manluluwas maisugong mipahayag, “Dili ang akong pagbuot kondili ang imo maoy matuman,” ug mipadayon sa pagdala diha sa Iyang Kaugalingon sa tiningob nga mga kasakit, sa mga sakit, ug sa pag-antos alang sa mga sala sa tanan nga mabuhi sukad.10 Sa usa ka hingpit nga buhat sa pagkamasulundon, gikompleto ni Jesukristo ang labing taas, bayanihong buhat sa tanan nga nilalang, nga gitapos sa Iyang mahimayaong Pagkabanhaw.

Sa atong labing bag-ong kinatibuk-ang komperensiya, si Presidente Russell M. Nelson mipahinumdom nato: “Bisan unsa nga imong mga pangutana o mga problema, ang tubag kanunay nga makaplagan diha sa kinabuhi ug mga pagtulon-an ni Jesukristo. Pagkat-on pa og dugang bahin sa Iyang Pag-ula, sa Iyang gugma, sa Iyang kalooy, sa Iyang doktrina, ug sa Iyang gipahiuli nga ebanghelyo sa pagkaayo ug paglambo. Dangop ngadto Kaniya! Sunod Kaniya!”11 Ug ako modugang, “Pilia Siya.”

Sa atong komplikado nga kalibotan, makapatintal nga modangop ngadto sa mga bayani sa katilingban sa pagpaningkamot nga makahatag og katin-awan sa kinabuhi kon kini ingon og makalibog o makapaugtas. Kita mopalit sa mga sinina nga ilang giesponsoran, kita mohangop sa mga politika nga ilang gipasiugdahan, ug kita mosunod sa ilang mga sugyot nga gipakigbahin sa social media. Kini tingali maayo ra alang sa temporaryo nga kausaban, apan kita kinahanglan nga magbantay nga kini nga matang sa pagsimba sa bayani dili mahimong atong bulawan nga baka. Ang pagpili sa sakto nga bayani adunay mahangtorong sangpotanan.

Sa dihang ang among pamilya miabot sa Spain aron sugdan ang among pagserbisyo isip mga lider sa misyon, nakakita kami og kinutlo nga gikwadrado gikan ni Elder Neal A. Maxwell nga adunay kalambigitan sa mga bayani nga atong gipili nga sundon. Siya mipahayag, “Kon wala ninyo unaha sa pagpili ang gingharian sa Dios, sa kataposan walay kalainan kon unsay inyong gipili.”12 Mga kaigsoonan, ang pagpili kang Jesukristo, ang Hari sa mga Hari, maoy paagi nga kita mopili sa Gingharian sa Dios. Ang bisan unsa nga laing pagpili sama ra nga nagpili sa gahom sa tawo, o sa usa ka bulawan nga baka, ug sa kataposan mopakyas kanato.

Diha sa Daang tugon sa Basahon ni Daniel, mabasa nato ang asoy ni Sadrac, Mesac ug Abednego, kinsa klaro nga nakahibalo kinsa nga bayani ang pilion—ug dili ang bisan hain sa mga dios-dios ni Hari Nabucodonosor. Sila masaligon nga mipahayag:

“Kon kabubut-on sa Dios, luwason kami niya gikan sa nagdilaab nga hudno. …

“Apan kon dili iyang kabubut-on, hibaw-i nga dili usab kami moalagad sa imong mga dios o mosimba sa estatuwa nga bulawan nga imong gipabuhat.”13

Sama sa gitudlo ni Apostol Pablo, “Bisan daghan man ang mga dios,”14 ug, ako modugang, daghan nga gitawag nga mga bayani, kinsa kita gidapit sa pagyukbo, sa pagsimba, ug sa paghangop. Apan sama sa nahibaloan sa tulo ka higala ni Daniel, adunay Usa lang kinsa garantisado nga motuman sa gisaad—tungod kay nabuhat na Niya kini ug kanunay nga buhaton.

Alang kanato sa atong panaw balik ngadto sa presensya sa Dios, ngadto sa atong gisaad nga yuta, dili ang politiko, ang musikero, ang atleta, o ang vlogger mao ang isyu apan, hinuon, ang pagpili nga tugotan sila nga mahimo nga unang mga butang nga hatagan sa atong pagtagad ug tumong nga mohulip sa atong Manluluwas ug Manunubos.

Kita mopili Kaniya, kon kita mopili sa pagtahod sa Iyang adlaw bisan og kita anaa sa panimalay o sa bakasyon. Kita mopili Kaniya kon kita mopili sa Iyang mga pulong pinaagi sa mga kasulatan ug sa mga pagtulon-an sa buhi nga mga propeta. Kita mopili Kaniya kon kita mopili nga maghupot og rekomend sa templo, magpuyo nga takos sa paggamit niini. Kita mopili Kaniya kon kita ang tigpasiugda og kalinaw ug magdumili nga mahimong mabingkilon, “ilabi na kon kita adunay managlahi nga opinyon.”15

Walay lider nga nagpakita og mas dugang kaisog, walay makitawhanon nga nagpakita og labaw nga kamabination, walay doktor nga nakatambal og mas daghan nga sakit, ug walay artist nga mas mamugnaon kay ni Jesukristo.

Sa usa ka kalibotan sa mga bayani, nga adunay mga monumento ug mga museyo nga gihalad sa mga kalamposan sa mortal nga mga lalaki ug mga babaye, adunay Usa kinsa nagbarog labaw sa tanan. Ako mopamatuod nga si Jesukristo dili lamang atong bayani, Siya ang atong Ginoo ug Hari, ang Manluluwas ug Manunubos sa katawhan. Sa ngalan ni Jesukristo, amen.

Mubo nga mga Sulat

  1. Mga pagtuon nga gihalad ngadto sa mga pundok sa karomata nila ni Willie ug Martin naglakip sa LeRoy R. Hafen ug Ann W. Hafen, Handcarts to Zion: The Story of a Unique Western Migration, 1856–1860 (1960); Rebecca Cornwall ug Leonard J. Arrington, Rescue of the 1856 Handcart Companies (1981); Howard K. Bangerter ug Cory W. Bangerter, Tragedy and Triumph: Your Guide to the Rescue of the 1856 Willie and Martin Handcart Companies, 2nd ed. (2006); ug Andrew D. Olsen, The Price We Paid: The Extraordinary Story of the Willie Martin Handcart Pioneers (2006).

  2. Brigham Young, “Remarks,” Deseret News,, Okt. 15, 1856, 252.

  3. John Oborn, “Brief History of the Life of John Oborn, Pioneer of 1856,” 2, sa John Oborn reminiscences and diary, circa 1862–1901, Church History Library, Salt Lake City.

  4. Ang asoy ni Ephraim K. Hanks, sa Andrew Jenson, “Church Emigration,” The Contributor, Mar. 1893, 202–3.

  5. Hanks, sa Jenson, “Church Emigration,” 204.

  6. Jacob 4:14.

  7. Tan-awa sa Exodo 32.

  8. 1 Timoteo 2:6; tan-awa usab sa Mateo 20:28.

  9. Dallin H. Oaks, “Unsa ang Nabuhat sa Atong Manluluwas alang Kanato?,” Liahona, Mayo 2021, 75.

  10. Tan-awa sa Lucas 22:39–44.

  11. Russell M. Nelson, “Ang Tubag sa Kanunay Mao si Jesukristo,” Liahona, Mayo 2023, 127.

  12. Attributed to 18th-century English clergyman William Law; gikutlo sa Neal A. Maxwell, “Response to a Call,” Ensign, Mayo 1974, 112.

  13. Tan-awa sa Daniel 3:13–18.

  14. 1 Mga Taga Corinto 8:5.

  15. Russell M. Nelson, “Gikinahanglan ang mga Tigpasiugda og Kalinaw,” Liahona, Mayo 2023, 98.