Liahona
Ol Storian blong Famli Abaot Fasin blong Man I Kilimded Hemwan
Julae 2024


“Ol Storian blong Famli Abaot Fasin blong Man I Kilimded Hemwan,” Liahona, Julae 2024.

Ol Storian blong Famli Abaot Fasin blong Man I Kilimded Hemwan

Olsem ol papa mo mama, yumi wantem blong mekem ol pikinini blong yumi oli rere long eni kaen denja we i save hapen, we olgeta oli save go tru long hem. Nomata se bae yumi no filim gud tumas blong tokbaot, fasin blong man i kilimded hemwan, i wan long ol denja ia.

Pikja
ol pipol long ol balun bot long ol wota we taed i pul strong

Famli laef i olsem wan wokbaot blong parel long ol strong taed blong wota long wan balun bot. Taem ol famli oli stap werem ol laef jaket mo helmet blong olgeta, ol papa mo mama oli olsem ol gaed blong reva we oli bin go tru long rod ia bifo. Ol pikinini oli nidim yumi blong wonem olgeta abaot ol strong taed mo ston we oli stap kam fored. Sapos samples daon long reva ia, maet i gat wan bigfala wotafol, ?bae yumi wonem ol pikinini blong yumi abaot wotafol ia? ?Bae yumi givim instraksen long olgeta abaot olsem wanem blong parel mo stiarem bot blong kamaot long rod ia?, ?o bae yumi wet kasem taem oli stap hang long en blong wan klif afta bae yumi jes wonem olgeta?

Olsem ol papa mo mama, maet bae yumi no filim gud tumas blong stap tokbaot wan topik we i no naes tumas olsem fasin blong wan man i kilimded hemwan, be yumi save help blong protektem mo rere long ol pikinini blong yumi bifo oli stat blong gat ol tingting we i denja.

Ol papa mo mama oli save helpem ol pikinini blong lanem mo kam strong mo save handelem ol filing blong olgeta, mo blong save weaples oli save go long hem taem oli nidim help long saed blong ol filing. Reyna I. Aburto, foma Seken Kaonsela blong Rilif Sosaeti Jeneral Presidensi, i bin tijim se “hemia bae i minim blong kasem infomesen abaot sik long filing, faenem ol risos we i save help long ol hadtaem ia, mo blong karem yumiwan mo ol narawan i kam long Kraes, we i Masta Dokta.”

Wan Impoten Problem blong Tokbaot

Sam taem taem wan i kilimded hemwan, yumi no stap luksave gud ol saen blong hem. Sam nara taem, i gat sam smosmol saen nomo, o samtaem ol saen oli soem gud nomo fasin ia. Yumi no save stret wanem we ol pikinini blong yumi oli stap tingting long hem, mekem se yumi nidim blong rere long olgeta taem oli smosmol—blong yumi rere nomo sapos ol tingting blong kilimded olgetawan i kam long maen blong olgeta.

Sista Aburto i talem bakegen se, “Hem i impoten blong tokbaot ol samting ia long ol pikinini blong yumi. Ol famli blong yumi, mo ol fren blong yumi long haos mo ol wod mo ol komuniti.”

Elda Dale G. Renlund blong Kworom blong Olgeta Twelef Aposol, i bin tijim se: “Evri wan long yumi i bin gat sam memba blong famli, sam dia fren, o sam we oli save long olgeta, we oli bin eksperiensem ol tingting blong kilimded olgetawan, traem blong kilimded olgetawan, o oli bin kilimded olgetawan. … Plante wod mo stek [mo ol famli] oli tingting blong stap gat wan storian abaot olsem wanem blong stopem fasin blong wan i kilimded hemwan, afta we wan i bin kilimded hemwan. Kwestin blong mi hem i—?from wanem bae yumi wet? ?From wanem bae yumi no mekem naoia? From se wan insaed long wod o stek i stap gat ol tingting blong kilimded olgetawan.”

Mi bin sidaon wetem ol pikinini blong mi long sam yia i pas, afta long wan taem we wan nogud samting i bin hapen long ples blong mifala. Mi filim strong blong serem wetem olgeta se tru long Jisas Kraes, oltaem i gat wan wei blong muv i go fored. I no gat wan samting we oli no save mekem, o oli sot blong mekem, we bae i mekem se fasin blong kilimded olgetawan, bae i ansa. Taem oli smosmol, mi no bin gat wan risen blong tingting se olgeta oli stap long denja, be mi save se mi save mekem moa blong rere long ol pikinini blong mi oli save stap handelem ol tingting we i denja mo we i save mekem oli kilimded olgetawan.

Blong Stap Tokbaot Fasin blong Man I Kilimded Hemwan, I Save Stopem Wan blong Kilimded Hemwan

Risos gaed blong Jos abaot olsem wanem blong stopem fasin blong man i kilimded hemwan, i tijim se: “Blong stap tokbaot fasin blong man i kilimded hemwan, bae i no mekem se wan bae i traem blong kilimded hemwan. Be, blong no fraet blong tokbaot fasin blong man i kilimded hemwan, hem i wan wei we i wok gud blong help blong stopem fasin blong man i kilimded hemwan.”

Folem toktok blong John Ackerman, we i gat PhD, mo i klinik maneja blong stopem fasin blong man i kilimded hemwan, long Nationwide Hospital blong Ol Pikinini, “Blong mekem wan sef ples blong tokbaot fasin blong man i kilimded hemwan, i save sevem laef blong wan pikinini.” Be, hem i ademap se, “sapos wan pikinini i stap gat hadtaem wetem ol tingting blong tekemaot laef blong hemwan, be hem i save se i gat wan adalt i stap wari from hem mo i wantem glad blong storian wetem hem, hemia i wan help long pikinini ia mo bae hem i filim gud abaot hemia.”

“Blong tokbaot long stret fasin abaot fasin blong man i tekemaot laef blong hemwan, i help blong stopem fasin ia bitim blong i leftemap tingting blong kaen fasin ia” Sista Aburto i bin tijim. Papa blong hem i bin ded long fasin ia, blong tekemaot laef blong hemwan. Blong plante yia hem i no wantem tokbaot ded blong papa blong hem wetem famli blong hem. Be, hem i kam blong lanem hamas hem i gud tumas blong save tokbaot long wan fasin we i ones mo simpol. “Naoia we mi tokbaot ded blong papa blong mi long ol pikinini blong mi wetem open tingting, mi witnesem hiling we Sevya i givim long tugeta saed blong vel.”

Ol gudfala storian abaot fasin blong man i tekemaot laef blong hemwan, i save givim paoa long ol pikinini blong kam long ol papa mo mama blong olgeta mo ol nara adalt we oli trastem, be i no blong traem blong faenem rod blong olgetawan long ol tingting blong olgetawan blong tekemaot laef blong olgetawan, sapos oli gat ol tingting ia we i stat blong kam long olgeta.

Ol pikinini blong sikis o seven yia oli bin talemaot se oli gat ol tingting blong tekemaot laef blong olgetawan. “Fastaem i bin olsem nao … ol dokta we oli stap givim ol tritmen mo olgeta we oli stap mekem ol stadi, mo ol papa mo mama oli no bilivim se ol yangfala pikinini we oli no kasem 10 o 11 yia yet, oli stap gat ol tingting ia blong kilimded olgetawan,” Dokta. Ackerman i talem. “Mifala i save se hemia i no tru.” Hem i talem se ol yangfala pikinini oli save stat blong gat ol tingting blong kilimded olgetawan taem oli stap filim se oli wan hadwok, taem oli gat ol filing blong harem nogud, o oli filim se oli nogat help.

Sista Aburto i talem bakegen se: “Blong save olsem wanem blong luksave ol saen mo ol sik insaed long yumiwan mo ol narawan, bae i save help. Yumi save lan tu blong kasem mo faenem ol paten blong tingting we oli no stret mo i no helti, mo lan blong riplesem olgeta wetem sam moa helti fasin.”

Fasin blong Man I Kilimded Hemwan I Stap Hapen Oltaem Bitim We Yumi Stap Tingting long Hem

Raon long wol, kolosap wan ded i stap hapen tru long fasin blong man i kilimded hemwan, long evri 40 seken, mo hem i nambatu kaen ded we i stap lidim ol ded we i stap hapen long wol long ol pipol we oli gat 15–24 yia. Long wan stadi we i bin hapen i no long taem i pas, long taosen blong ol yangfala long Yuta, YSA, olgeta we oli stap mekem ol stadi blong Brigham Yang Yunivesiti oli faenemaot se samples 12 pesen blong ol yut blong Ol Lata-dei Sent oli bin tingting hevi mo series blong tekemaot laef blong olgetawan, mo 4 pesen oli bin traem blong kilimded olgetawan.

Blong eksplenem i klia moa, long wan grup blong 25 yangfala, 3 long olgeta, folem ol stadi, oli bin tingting hevi mo series blong tekemaot laef blong olgetawan, mo wan i bin traem blong kilimded hemwan.

Sapos yumi save helpem ol pikinini blong yumi blong faenem sapot we oli nidim bifo oli kasem poen ia we i denja—we i taem ol tingting ia oli jenis i kam wan plan—maet bae yumi save helpem olgeta blong kamaot long rod ia bifo i let tumas.

Wea blong Stat

Long wan yia we yang nomo, ol pikinini oli save stat blong andastanem ol filing, be yumi save givim wan lanwis long olgeta blong oli save tokbaot stret ol filing blong olgeta. Fas step maet hem i blong stap helpem wan yangfala pikinini blong bildimap ol toktok blong talem ol filing blong hem. Yumi save tijim ol pikinini blong andastanem wanem i defren bitwin kros, harem nogud, no save mekem wan samting, mo sam moa. Sapos wan pikinini i save eksplenem wanem hem i stap filim, yumi save wok tugeta stat long ples ia. Folem ol yia we i stret, yumi save tokbaot ol bigbigfala filing blong olgeta mo yumi save mekem hemia stat long olgeta we oli gat sikis yia, mo helpem olgeta blong luksave mo tokbaot ol filing ia.

Blong gat ol storian ia eli, i save helpem tu ol papa mo mama blong save smol abaot ol kaen filing we ol pikinini blong olgeta oli stap gat. Plante pikinini oli stap go tru ol gud taem mo had taem wetem helt blong ol filing blong olgeta. Hemia i nomol. Blong gat ol storian ia eli mo plante taem wetem ol yangfala pikinini, i save mekem ol papa mo mama oli save mesarem ol filing blong ol pikinini blong olgeta mo oli save luksave ol samting we i defren long ol gud taem mo had taem blong ol pikinini blong olgeta, mo taem oli stat blong gat ol tingting we i denja.

Ol storian blong stopem fasin blong man i kilimded hemwan oli semmak olsem ol nara trening we ol papa mo mama oli stap givim blong stopem sam samting. Yumi save rere long ol pikinini mo yut blong yumi blong mekem se oli rere blong eksperiensem ol tingting blong tekemaot laef blong olgetawan long semmak wei we yumi save mekem blong oli rere long olsem wanem blong draevem wan trak mo wanem blong mekem taem i gat wan aksiden. “Yumi wantem blong mekem ol pikinini blong yumi oli rere blong andastanem wanem i save hapen long saed blong ol filing mo wanem bae oli save luk long ol fren blong olgeta,” Dokta. Ackerman i talem.

Pikja
yang woman i stap help blong karem wan raf

Gohed blong Stap Storian

Taem ol pikinini oli stap kam bigwan, ol storian we yumi stap gat wetem olgeta oli stap gro i kam bigwan tu. Yumi save askem ol kwestin we i letem ol pikinini blong eksplenem olgetawan moa. Leftemap tingting blong ol pikinini blong oli ones wetem ol filing blong olgeta. Stadi i soem se blong stap tokbaot ol bigbigfala filing, i save mekem se ol filing ia oli nomo bigwan tumas mo oli no stap blong long taem.

Tru long ol storian abaot ol sik blong tingting, fasin blong man i kilimded hemwan, ol filing we i foldaon, ol pikinini oli lanem se oli save serem ol tru tingting blong olgeta mo we oli save stap sef wetem yumi wetem ol filing blong olgeta. “Oli andastanem gud tu se yu kea bigwan long olgeta, mo hapines mo gud laef blong olgeta i minim wan samting long yu,” wan helt kaonsela long saed blong tingting i talem.

Lav mo sapot blong yumi long ol pikinini blong yumi i save soem lav we Papa long Heven i gat long wanwan long yumi. “Papa blong yu long Heven i lavem yu—wanwan long yufala,” Presiden Thomas S. Monson i bin tijim (1927–2018). “Lav ia i neva jenis. … Hem i stap blong yu taem yu no hapi o taem yu hapi, taem tingting i foldaon o taem i nogat hop. Lav blong God i stap blong yu nomata sapos yu filim se oli mas lavem yu o nogat. Oltaem hem i stap nomo.”

Kwiktaem afta we mi storian wetem ol pikinini blong mi abaot fasin blong man i kilimded hemwan, boe blong mi we i gat naen yia i askem sapos hem i save toktok long mi hemwan nomo. Hem i talem long mi abaot ol taem we hem i stap tingting blong tekemaot laef blong hemwan, mo olsem wanem bae hem i mekem. Mi neva ting se hem i stap gat ol tingting ia. Mi haggem hem, mo talem tangkyu long hem we hem i no bin fraet blong kam talem long mi, mo mi talem long hem se nomata wanem samting hem i bin mekem o tingting long hem, hem i gat bigfala valiu mo famli blong mifala i nidim hem. Mo mi komitim miwan blong wajem hem long eni moa saen blong ol tingting blong hem i tekemaot laef blong hemwan o blong i sik long tingting.

Fasin blong Man I Kilimded Hemwan I No Ansa

Maet sam long ol yut oli fraet se fasin blong man i kilimded hemwan, i wei ia nomo aot long hop we oli nomo gat. Presiden Elda Jeffrey R. Holland, Akting Presiden blong Kworom blong Olgeta Twelef Aposol i talem: “Nomata yu ting se i let tumas, se yu bin gat hamas janis finis we yu mestem, nomata hamas mistek yu filim se yu bin mekem, … o se yu bin aot long hom mo famli, mo God, mi testifae long yu se yu no bin go longwe yet we tabu lav ia i no save kasem yu. Hem i no posibol blong yu draon i go daon olgeta we bigfala laet blong Atonmen blong Kraes i no save kasem yu. Mi testifae se yu no bin wokbaot i go longwe long mak blong tabu lav ia. Hem i no posibol blong yu draon i go daon olgeta long laet ia we i no gat en we i laet blong Atonmen blong Kraes we i stap saen.”

Yumi toktok long ol yangfala pikinini blong yumi mo antap long hemia, yumi save toktok long ol yut blong folem eksampol we Presiden Holland i givim: “Long eni yut blong yumi we yu stap, we yu gat hadtaem wetem wan samting, nomata wanem wari blong yu, o samting we i had, ded tru long fasin blong tekemaot laef blong yuwan, i no ansa. Bae i no helpem harem nogud ia we yu stap filim o we yu ting se yu stap mekem. Long wan wol we i nidim tumas evri laet we hem i save karem, plis, yu no daonem laet we i no save finis we God i bin putum insaed long sol blong yu bifo wol ia i stat. … Yu no aotem wan laef we Kraes i bin givim laef blong Hem blong holemtaet gud. Yu save tekem ol had samting blong laef long wol ia from se bae mifala i helpem yu blong tekem olgeta. Yu yu strong moa bitim we yu save. Help i stap, we i kam long ol narawan, mo speseli, we i kam long God. Oli lavem yu mo yu yu impoten, mo oli nidim yu. !Mifala i nidim yu!”

Yu mo hasban o waef blong yu i save tokbaot taem i wan gud taem blong stat tokbaot—bifo denja, sapos i gat eni, i kam. Yu save lukaotem Spirit wetem prea blong help blong lidim taem mo ol toktok we bae yu gat long ol storian ia wetem ol pikinini blong yu.

Bae yumi neva responsibol long ol joes blong ol narawan blong tekemaot wan laef, be i gat ol samting we yumi save mekem blong help blong stopem fasin ia. Olsem we Presiden Holland i bin tijim:

“Wan Stret Pikinini Ia Nomo blong God we i bin kam blong givim yumi laef taem Hem i bin winim ded.

“Yumi mas komitim yumi long presen ia we i laef, mo ron blong helpem olgeta we oli stap long denja we oli stap lego tabu presen ia.”

Ol Not

  1. Reyna I. Aburto, “!Tru long Klaod mo San I Saen, Lod, Stap Wetem Mi!,” Liahona, Novemba 2019, 58.

  2. Luk long “Warning Signs of Suicide,” long How to Help, Suicide, Life Help, Gospel Laebri.

  3. Reyna I. Aburto, “Tru long Klaod mo San I Saen,” 59, not 10.

  4. Dale G. Renlund, “What We Know about Suicide” (video, 2018), ChurchofJesusChrist.org.

  5. Will Talking about Suicide Make Someone More Likely to Attempt Suicide?” long FAQ, Suicide, Life Help, Gospel Library.

  6. John Ackerman, “How to Talk to Kids about Suicide,” On Our Sleeves: The Movement for Children’s Mental Health, Aug. 2022, onoursleeves.org.

  7. Reyna I. Aburto, “Tru long Klaod mo San I Saen,” 58.

  8. Luk long Kristin Francis, long “How to Talk to Your Child about Suicide: An Age-by-Age Guide,” University of Utah Health, Sept. 6, 2022, healthcare.utah.edu.

  9. Luk long John Ackerman, long “Talking to Children under 12 about Suicide” (video), we i stap tu wetem, atikol ia “How to Talk to Kids about Suicide,” onoursleeves.org.

  10. Reyna I. Aburto, “Tru long Klaod mo San I Saen,” 59, not 13.

  11. Luk long “Suicide Statistics,” SAVE: Suicide Awareness Voices of Education, save.org.

  12. Luk long W. Justin Dyer, Michael A. Goodman, mo David S. Wod, “Retaliu and Sexual Orientation as Predictors of Utah Youth Suicidality,” BYU Studies Quarterly, vol. 61, no. 2 (2022), 88.

  13. Luk long Ackerman, “How to Talk to Kids about Suicide” mo “Talking to Children under 12 about Suicide” (video), onoursleeves.org.

  14. Ackerman, long “Talking to Children under 12 about Suicide” (video), onoursleeves.org.

  15. Luk long Ackerman, “How to Talk to Kids about Suicide,” onoursleeves.org.

  16. Naomi Angoff Chedd, long Sherri Gordon, “How to Talk to Your Kids about Suicide at Every Age,” Very Well Family, Nov. 16, 2022, verywellfamily.com.

  17. Thomas S. Monson, “We Never Walk Alone,” Liahona, Nov. 2013, 123–24.

  18. Jeffrey R. Holland, “The Laborers in the Vineyard,” Liahona, May 2012, 33.

  19. Jeffrey R. Holland, “!No Fraet: Biliv Nomo!,” Liahona, Mei 2022, 36.

  20. Jeffrey R. Holland, “!No Fraet: Biliv Nomo!,” 36.

Printim