‘Thuis over zelfmoord praten’, Liahona, juli 2024.
Thuis over zelfmoord praten
Als ouders willen we onze kinderen tegen alle mogelijke gevaren wapenen. Hoewel het misschien moeilijk is om dit te bespreken, is zelfmoord een van die gevaren.
Het gezinsleven kan vergeleken worden met een wildwatertocht. Alle gezinsleden dragen een reddingsvest en helm, en de ouders zijn de riviergidsen die al eerder langs deze rivier zijn gevaren. We moeten onze kinderen waarschuwen voor sterke stromingen of rotsen die voor hen liggen. Als er verderop in de rivier een verwoestende waterval lag, zouden we onze kinderen daar dan niet voor waarschuwen? Zouden we ze niet leren roeien en vertellen waar ze heen moeten sturen om hun koers bij te stellen, of zouden we wachten tot ze aan een rots bungelen voordat we ze waarschuwen?
We vinden het als ouders misschien ongemakkelijk om onderwerpen als zelfmoord te bespreken, maar we kunnen onze kinderen beschermen en voorbereiden vóór ze gevaarlijke gedachten krijgen.
Ouders kunnen kinderen emotioneel veerkrachtig leren worden en ze laten weten waar ze terecht kunnen als ze emotionele hulp nodig hebben. Reyna I. Aburto, voormalig tweede raadgeefster in het algemeen ZHV-presidium, heeft gezegd: ‘Dat kan inhouden dat we ons informeren over psychische aandoeningen, hulpmiddelen zoeken om deze problemen aan te pakken, en uiteindelijk onszelf en anderen dichter tot Christus brengen, de Meestergeneesheer.’
Een belangrijke kwestie om te bespreken
Sommige zelfmoorden vinden plaats zonder dat er sprake was van alarmsignalen. Soms zijn er alleen een paar subtiele signalen, en soms zijn er onmiskenbare signalen. We weten niet wat onze kinderen denken, dus moeten we ze al van jongs af aan voorbereiden – voor het geval ze zelfmoordgedachten krijgen.
Zuster Aburto bevestigt dit: ‘Het is belangrijk om hierover te praten met onze kinderen, familieleden en vrienden, thuis, in onze wijk en omgeving.’
Ouderling Dale G. Renlund van het Quorum der Twaalf Apostelen heeft gezegd: ‘We hebben allemaal familieleden, dierbare vrienden of kennissen die zelfmoordgedachten hebben gehad, zelfmoordpogingen hebben gedaan of zich van het leven hebben beroofd. […] Veel wijken en ringen [en gezinnen] willen het over zelfmoordpreventie hebben nadat iemand zich van het leven heeft beroofd. Maar waarom wachten? Waarom doen we dat niet nu? Want iemand in de wijk of ring loopt nu met zelfmoordgedachten rond.’
Ik ging enkele jaren geleden met mijn eigen kinderen het gesprek aan nadat er in onze omgeving een tragisch voorval was geweest. Ik voelde dat ik ze moest vertellen dat we dankzij Jezus Christus altijd voorwaarts kunnen gaan. Niets wat ze doen, of nalaten te doen, maakt zelfmoord de oplossing. Op hun jonge leeftijd had ik geen reden om te denken dat ze in gevaar waren, maar ik wist dat ik meer kon doen om mijn kinderen voor te bereiden op omgaan met gevaarlijke en potentiële zelfmoordgedachten.
Praten over zelfmoord voorkomt zelfmoord
In de gids van de kerk over zelfmoordpreventie staat: ‘Met iemand over zelfmoord praten, vergroot de kans dat iemand zelfmoord pleegt niet. Open over zelfmoord praten is zelfs een doeltreffende manier om zelfmoord te voorkomen.’
Dr. John Ackerman, manager van de afdeling Zelfmoordpreventie van het Nationwide Children’s Hospital, zegt: ‘Een veilige omgeving waarin zelfmoord besproken kan worden, kan het leven van een kind redden.’ Hij voegt daar zelfs aan toe: ‘Wanneer kinderen met zelfmoordgedachten worstelen, is het vaak een opluchting dat een bezorgde volwassene bereid is om er open over te praten.’
‘Op een gepaste manier over zelfmoord praten [zet] mensen niet tot zelfmoord [aan] maar [voorkomt] het juist’, heeft zuster Aburto gezegd. Haar vader had zelfmoord gepleegd. Jarenlang wilde ze niet met haar gezin over zijn dood praten. Maar ze heeft nu geleerd hoe waardevol het is om er openlijk en duidelijk over te spreken. ‘Ik praat nu openlijk met mijn kinderen over de dood van mijn vader, en ik heb de genezing ervaren die de Heiland aan beide kanten van de sluier kan bieden.’
Door open gesprekken over zelfmoord weten kinderen dat ze bij hun ouders en andere betrouwbare volwassenen terecht kunnen en niet in hun eentje met eventuele zelfmoordgedachten hoeven om te gaan.
Kinderen van 6 of 7 jaar kunnen al met zelfmoordgedachten rondlopen. ‘Vroeger dachten […] therapeuten, onderzoekers en ouders dat jonge kinderen onder de 10 of 11 jaar geen zelfmoordgedachten konden hebben’, zegt dr. Ackerman. ‘We weten dat dat niet waar is.’ Hij geeft aan dat zelfs kleine kinderen zelfmoordgedachten koppelen aan zich tot last voelen, emotionele pijn of hopeloosheid.
Zuster Aburto verzekerde ons: ‘Het kan nuttig zijn om te weten hoe we tekenen en symptomen in onszelf en anderen kunnen herkennen. We kunnen ook leren om verkeerde of ongezonde denkpatronen te herkennen en ze te vervangen door betere, gezondere denkwijzen.’
Zelfmoord komt vaker voor dan we denken
Wereldwijd komt er elke 40 seconden iemand door zelfmoord om het leven. Voor mensen tussen de 15 en 24 jaar is het de op een na meest voorkomende doodsoorzaak. Uit een recent onderzoek van de Brigham Young University onder duizenden tieners in Utah (VS) bleek dat ongeveer 12 procent van de jongeren in de kerk ooit zelfmoord serieus overwogen had en dat 4 procent een poging had gedaan.
Om u een beeld te geven: in een groep van 25 tieners hebben er statistisch gezien 3 zelfmoord serieus overwogen, en heeft er één een zelfmoordpoging gedaan.
Als we onze kinderen de juiste hulp kunnen laten vinden voordat de situatie escaleert – waarin gedachten tot een plan worden uitgewerkt – kunnen we ze hun koers helpen bijstellen voor het te laat is.
Hoe begin je eraan?
Kinderen kunnen al op zeer jonge leeftijd gevoelens gaan begrijpen, maar we kunnen ze uiting leren geven aan hun gevoelens. De eerste stap is de emotionele woordenschat van jonge kinderen opbouwen. We kunnen kinderen de verschillen tussen boos, verdrietig, gefrustreerd enzovoort leren begrijpen. Als kinderen kunnen uitleggen wat ze voelen, kunnen we daar samen iets aan doen. We kunnen op een manier die bij hun leeftijd past de heftige gevoelens van kinderen van 6 jaar en ouder met ze bespreken, en ze leren die gevoelens te herkennen en ermee om te gaan.
Door al vroeg deze gesprekken aan te gaan, leren ouders de verschillende emoties kennen die bij hun kinderen horen. De meeste kinderen hebben emotionele ups en downs. Dat hoort erbij. Ouders die vroeg en regelmatig met kleine kinderen in gesprek zijn, ontwikkelen een emotionele thermometer waarmee ze het verschil tussen de normale ups en downs van kinderen en gevaarlijke gedachten kunnen onderscheiden.
Preventieve gesprekken over zelfmoord zijn niet anders dan andere preventieve instructies van ouders. Net zoals we kinderen en jongeren voorbereiden op autorijden en wat ze bij een ongeluk moeten doen, kunnen we kinderen en jongeren op mogelijke zelfmoordgedachten voorbereiden. ‘We willen onze kinderen voorbereiden, zodat ze begrijpen wat er op emotioneel vlak kan gebeuren en wat ze mogelijk bij hun vrienden zien’, zegt dr. Ackerman.
Het gesprek verdiepen
Naarmate kinderen ouder worden, zullen de gesprekken die we met ze voeren ook volwassener van aard worden. We kunnen open vragen stellen en kinderen vervolgens open antwoord laten geven. Moedig kinderen aan om open te zijn over lastige gevoelens. Uit onderzoek blijkt dat lastige emoties bespreken ertoe leidt dat ze minder heftig worden en minder lang blijven hangen.
Door open over depressie, zelfmoord of ontmoediging te praten, leren kinderen dat ze hun gedachten mogen uiten en dat ze bij ons emotioneel veilig zijn. ‘Ze krijgen ook de duidelijke boodschap mee dat u om ze geeft, en dat hun geluk en welzijn belangrijk voor u zijn’, zegt een therapeut.
Onze liefde en steun voor onze kinderen kunnen een voorbeeld zijn van de liefde die onze hemelse Vader voor ieder van ons heeft. President Thomas S. Monson (1927–2018) heeft gezegd: ‘Uw hemelse Vader heeft u lief – ieder van u. Die liefde is onveranderlijk. […] Zij is er voor u wanneer u verdrietig of blij, ontmoedigd of hoopvol bent. Gods liefde is er voor u, of u nu wel of niet vindt dat u liefde verdient. Zij is er gewoon altijd.’
Nadat ik met mijn eigen kinderen over zelfmoord had gesproken, vroeg mijn 9-jarige zoon meteen of hij met me kon praten. Hij vertelde me over keren dat hij zich had voorgesteld dat hij zichzelf van het leven benam en hoe hij dat zou doen. Ik had nooit gedacht dat hij met die gedachten rondliep. Ik omhelsde hem en bedankte hem dat hij me dit moedig had verteld. Ik vertelde hem dat we van hem hielden en dat ons gezin hem nodig had, ongeacht zijn daden of gedachten. En ik nam mezelf voor hem in de gaten te houden en alert te zijn op verdere signalen van zelfmoordgedachten of psychische aandoeningen.
Zelfmoord is niet de oplossing
Sommige jongeren denken dat zelfmoord de enige manier is om een einde te maken aan hun hopeloosheid. President Jeffrey R. Holland, waarnemend president van het Quorum der Twaalf Apostelen, heeft ons verzekerd: ‘Hoeveel fouten u ook denkt gemaakt te hebben, […] of hoever u ook denkt weg te zijn van huis, familie en God, ik getuig tot u dat u niet buiten het bereik van de goddelijke liefde bent. Het is voor u niet mogelijk om verder in de duisternis weg te kruipen dan het oneindige licht van Christus’ verzoening kan schijnen.’
We kunnen met onze kleine kinderen praten, maar ook met jongeren. President Holland heeft ons het voorbeeld hierin gegeven: ‘Tot iedere jongere die het, door zorgen of problemen, niet meer ziet zitten, zeg ik: zelfdoding is overduidelijk niet de oplossing. Zelfdoding zal niet de pijn verlichten die je voelt of die je denkt teweeg te brengen. In een vertwijfelde wereld die al het licht nodig heeft dat ze kan krijgen, is het niet verstandig om het eeuwige licht af te zwakken dat God voor de grondlegging van de wereld in jouw ziel heeft gelegd. […] Beëindig geen leven waarvoor Christus zijn leven heeft gegeven om het te kunnen behouden. Jij kunt de lasten van dit sterfelijk leven dragen omdat we die zullen helpen dragen. Je bent sterker dan je denkt. Je kunt hulp krijgen, van anderen en vooral van God. Je bent geliefd, je wordt gewaardeerd en je bent nodig. Wij hebben je nodig!’
Bespreek met uw huwelijkspartner wanneer het een goed moment is om dit onderwerp aan te kaarten – ruim voordat er zich een mogelijke crisis voordoet. Ga in gebed en laat de Geest u leiden in de timing van de gesprekken met uw kinderen en in wat u zegt.
We zijn nooit verantwoordelijk voor iemands keuze om zijn of haar leven te beëindigen, maar er zijn dingen die we kunnen doen om dat te voorkomen. President Holland heeft gezegd:
‘De eniggeboren Zoon van God is […] gekomen om ons het leven te geven door de dood te overwinnen.
‘We moeten ons volledig toeleggen op die gave van het leven, en hulp bieden aan hen die het risico lopen dit heilige geschenk af te wijzen.’