Pene 10

Te utuutura’a i te auhoara’a mure ’ore o te fa’aipoipora’a

« Te mau mana’o marū maita’i roa a’e nō te orara’a, te ’ā’au hōro’a roa a’e, te hiti ’ā’au au roa a’e i roto i te hō’ē ta’ata, e ’itehia ïa i roto i te hō’ē fa’aipoipora’a ’o te ti’a mā ma te vi’ivi’i ’ore i ni’a atu i te ’ino o te ao ».

Nō roto mai i te orara’a o Gordon B. Hinckley

I te hō’ē pō ’a pārahi hau noa ai te peresideni ’e te tuahine Hinckley, ’ua parau mai te tuahine Hinckley, « ’ua hōro’a noa mai ’oe iā’u te ti’amāra’a ’ia tupu ’e ’ia rave i te mea tā’u e hina’aro i te rave, ’e ’ua here au ia ’oe nō te reira ».¹ ’Ei pāhonora’a i taua parau a tāna ra vahine fa’aipoipo, ’ua parau mai te peresideni Hinckley, « ’ua tāmata vau i te ’ite i [tōna] ti’ara’a, tōna huru ta’ata, tōna mau hina’aro, tōna orara’a, tāna mau ’ōpuara’a. ’A vaiiho iāna ’ia rere. ’Oia, ’a vaiiho iāna ’ia rere ! ’A vaiiho iāna ’ia fa’atupu i tōna iho mau tālēni. ’A vaiiho iāna ’ia rave i te mau mea mai te au i tōna iho mana’o. ’A fa’aātea atu ia ’outou i ni’a i tōna ’ē’a, ’e ’a māere i te mea tāna e rave ».² ’Ua nā reira ato’a te tuahine i te pāturura’a i tāna tāne fa’aipoipo—’ei hō’ē metua tāne, i roto i tāna iho mau mea e ’ana’anatae ’oia, ’e i roto i tāna tāvinira’a rahi i roto i te ’Ēkālesia.

Nō te rahira’a o tō rāua mau matahiti i pa’ari ai rāua, ’ua ora na Gordon B. Hinckley ’e ’o Marjorie Pay i roto i te hō’ē ā pāroita, ’e nō te mau matahiti e rave rahi ’ua ora rāua i terā atu pae o te porōmu i te tahi ’e te tahi. ’Ua ha’amana’o te peresideni Hinckley i muri mai ē, « ’ua ’ite mātāmua vau iāna i roto i te Paraimere ». « Tē tai’o ra ’oia i te hō’ē pāpa’ira’a mo’a i mua i te tahi atu mau tamari’i. ’Aita vau i ’ite e aha tā te reira i fa’atupu i ni’a iho iā’u, e’ita roa atu rā e mo’ehia iā’u. ’Ua pa’ari mai ’oia ’ei hō’ē pōti’i nehenehe mau, ’e ’ua fāri’i au i te mana’o maita’i ē e fa’aipoipo vau iāna ».³

’Ua haere rāua i tā rāua fārereira’a mātāmua—te hō’ē ’orira’a a te ’Ēkālesia—e 19 tōna matahiti ’e e 18 matahiti tō Marjorie. « E riro teie taure’are’a ’ei ta’ata manuia rahi », ’ua nā ’ō atu Marjorie i tōna metua vahine i muri mai.⁴ ’Ua tāmau noa tō rāua aura’a i te tupu ’a haere noa atu ai Gordon i te fare ha’api’ira’a teitei nō Utaha. I muri iho i te matahiti 1933, te matahiti i muri a’e i tōna fāri’ira’a i tāna parau tū’ite, ’ua pi’ihia ’oia ’ia tāvini i te hō’ē misiōni i te fenua Peretāne. I tōna ho’ira’a mai i te matahiti 1935, ’ua ha’amata fa’ahou rāua i tā rāua auhoara’a, ’e i te matahiti 1937 ’ua fa’aipoipo rāua i roto i te hiero nō Roto Miti. Ma te ha’amana’o i te tufa’a mātāmua o tō rāua fa’aipoipora’a, ’ua parau te tuahine Hinckley :

« E mea varavara roa te moni, ’ua ’ī ra māua i te ti’aturira’a ’e i te ’ana’anatae. ’Aita taua mau mahana mātāmua ra i te mea ’oa’oa roa, ’ua ’ī rā i te fa’aotira’a ’e i te hō’ē hina’aro rahi ’ia ha’amau i te hō’ē ’utuāfare ’oa’oa. ’Ua here māua te tahi i te tahi, ’e ’aita e fē’a’ara’a nō te reira. ’Ua ti’a ato’a rā ’ia ha’amātau māua te tahi i te tahi. Tē mana’o nei au ē ’ua ti’a roa i te mau tāne ’e i te mau vahine ’ia ha’amātau i te tahi ’e te tahi.

« ’Ua ’ite au i te ha’amatara’a ē e mea maita’i a’e mai te mea e fa’aitoito a’e māua i te ha’amātau i te tahi ’e te tahi ’eiaha rā ’ia tāmata tāmau noa ’ia taui i te tahi—te mea tā’u i ’ite e’ita roa e nehenehe… E ti’a ’ia vai mai te tahi fa’aaura’a, ’ia rahi te fāri’ira’a ’e te fa’ati’ara’a i te mau mea, nō te fa’atupu i te hō’ē ’utuāfare ’oa’oa ».⁵

’Ua pi’ihia te peresideni Hinckley ’ei hui mana fa’atere rahi i te matahiti 1958, ’e i roto i te mau matahiti mātāmua nō tāna tāvinira’a, ’ua fa’aea mai te tuahine i te rahira’a o te taime i te fare nō te ha’apa’o i tā rāua nā tamari’i e pae ’a tere ai ’oia nō te mau ’ohipa a te ’Ēkālesia. ’Ia pa’ari tā rāua mau tamari’i, ’ua tere to’opiti pinepine ïa rāua—te tahi mea tei auhia e rāua. I te ’āva’e ’ēperēra 1977, ’ua tupu te 40ra’a o te matahiti nō tō rāua fa’aipoipora’a ’a tere ai rāua nō te hō’ē tere roa nō te fārerei i te feiā mo’a i Auteraria. Taua mahana ra, ’ua pāpa’i te peresideni Hinckley i roto i tāna buka ’ā’amu :

« Tei ’ō nei māua i teie mahana i Perth, Auteraria, ’ua riro tō māua taera’a mai i’ō nei ’ei fa’ahōho’ara’a nō te mea tā te mau matahiti i āfa’i ia māua. I teie mahana ’ua fārerei māua i te mau misiōnare nō te misiōni nō Auteraria Perth. ’Ua riro ’ei mahana fa’ahiahia ’e ’ua fa’aro’o mātou i te mau ’itera’a pāpū ’e te ha’api’ira’a. ’Ua hōro’a atu te mau misiōnare ia Marjorie te hō’ē pūpā tiare, te tahi mea ’aita i noa’a iā’u i te haere atu e ti’i.

« ’Ua nehenehe ’ia māua ’ia pāpa’i i te hō’ē buka roa nō ni’a i nā 40 matahiti i ma’iri… Tē vai rā tō māua mau ’arora’a ’e tō māua mau fifi. Tē rahira’a rā o te taime, e mea maita’i te orara’a. ’Ua ha’amaita’i-mau-hia māua. ’Ia tae i teie fāito matahiti, e ha’amata te ta’ata i te ’ite i te aura’a nō te orara’a mure ’ore ’e te faufa’a nō te auhoara’a mure ’ore. ’Āhani tei te fare māua i teie pō, tē fa’atupu ra ïa māua i te tahi tāmā’ara’a ’utuāfare. Teie rā, tei te ātea māua i te fare i te tāvinira’a i te Fatu, e ’ohipa maita’i ïa ».⁶

Piti ’ahuru ma piti matahiti i muri mai, ’a tāvini ai ’oia ’ei Peresideni nō te ’Ēkālesia, ’ua pāpa’i te peresideni Hinckley i te hō’ē rata i te tuahine Hinckley nō te fa’a’ite i tōna mau mana’o i muri a’e hau atu i te 60 matahiti fa’aipoipora’a. ’Ua parau ’oia « ’ua riro mau ’oe ’ei hoa herehia ». « Teie nei ’ua pa’ari ’e ’ua rū’au tāua to’opiti, ’e ’ua riro ïa te reira ’ei ’ohipa ’oa’oa… ’Ia tae ana’e i te mahana e tāpe’a marū noa mai te rima o te pohe i te hō’ē aore rā i te tahi o tāua e vai mai ïa te mau roimata, ’oia, e vai ato’a mai rā te hō’ē ha’apāpūra’a hau nō te fārereira’a ’e te auhoara’a mure ’ore ».⁷

I te ’ōmuara’a nō te matahiti 2004 tē ho’i mai ra ’o Hinckley mā i te fare mai te ’ōro’a ha’amo’ara’a o te hiero nō Accra Ghana ’a marua ai te tuahine Hinckley nō te rohirohi. ’Aita roa atu i noa’a fa’ahou mai iāna tōna pūai ’e ’ua fa’aru’e mai ’oia i te 6 nō ’ēperēra 2004. E ono ’āva’e i muri mai, i roto i te ’āmuira’a rahi nō te ’āva’e ’ātopa, ’ua parau te peresideni Hinckley :

« ’A tāpe’a ai au i tōna rima ’e ’a ’ite ai au i te ora tāhuti i te fa’aru’era’a i tōna mau manimani rima, te fā’i atu nei au ē ’ua ’oto roa vau. Hou vau ’a fa’aipoipo ai iāna, ’ua riro ’oia ’ei tamāhine o ta’u mau moemoeā… ’Ua riro ’oia ’ei hoa here nō’u hau atu i te piti i ni’a i te toru o te tenetere, tō’u ’aifāito i mua i te Fatu, tei ni’a atu rā tōna fāito iā’u. ’E i teie nei i tō’u matahiti pa’ari, ’ua riro fa’ahou mai ’oia ’ei tamāhine nō ta’u mau moemoeā ».⁸

I roto i tōna ’oto, ’ua pāturuhia te peresideni Hinckley i te ’itera’a ē ’ua tā’atihia rāua ’o Marjorie ē a muri noa atu. ’Ua parau ’oia, « ’ia mo’e tō ’oe hoa here rahi ’o tei pāturu maoro i te tahi ’e te tahi i roto i te mau tau maita’i ’e te mau tau ’ino, e mea ’oto roa ïa ». « Tē ’ite nei au i te mo’emo’e rahi. E mea māuiui mau te reira. I te maorora’a pō rā e fa’aro’ohia te hō’ē muhumuhu ’o te parau mai ē, e maita’i te mau mea ato’a. E maita’i te mau mea ato’a’. ’E e ’āfa’i mai taua reo ra nō te vāhi ’ite-’ore-hia i te hau, te ha’apāpūra’a ’e te ’itera’a ’āueue ’ore, e ’ere te pohe i te hope’ara’a, e tāmau noa te orara’a, ma te ’ohipa e ti’a ’ia ravehia ’e te mau rē e ti’a ’ia noa’ahia. Ma te hau, e ma te fa’aro’o-’ore-hia e te mau tari’a ta’ata, e ’āfa’i mai taua reo ra i te ha’apāpūra’a ē, mai te ta’a-’ē-ra’a i tupu, tē vai nei ïa te hō’ē fārerei-fa’ahou-ra’a ’oa’oa ».⁹

’Ua fāna’o te peresideni ’e te tuahine Hinckley i te hō’ē fa’aipoipora’a ’oa’oa e te here ’e ’ua ha’apūaihia rāua e te « ha’apāpūra’a hau nō te fārerei-fa’ahou-ra’a ’e te auhoara’a mure ’ore ».

Te mau ha’api’ira’a a Gordon B. Hinckley

’Ua ’ōpua te Metua i te Ao ra i te fa’aipoipora’a mai te ha’amatara’a mai.

’Auē ïa mea fa’ahiahia te fa’aipoipora’a i raro a’e i te ’ōpuara’a a tō tātou Metua Mure ’Ore, te hō’ē ’ōpuara’a tei hōro’ahia mai nā roto i tōna pa’ari hanahana nō te ’oa’oa ’e te orara’a pāpū nō tāna mau tamari’i ’e ’ia vai noa mai te ta’ata ma te hope’a ’ore.

’O ’Oia tei Hāmani ia tātou, ’e ’ua fa’anaho ’Oia i te fa’aipoipora’a mai te ha’amatara’a mai. I te taime ’a hāmanihia ai Eva, « ’ua parau Adamu, i teienei, e ivi teie nō tō’u nei ivi, e ’i’o ho’i nō tō’u nei ’i’o… Nō reira e fa’aru’e ai te ta’ata i tāna metua tāne ’e tāna metua vahine, ’a ’ati atu ai i tāna vahine, ’e e riro ho’i rāua ’ei hō’ē ». (Genese 2:23–24.)

’Ua pāpa’i Paulo i te feiā mo’a nō Korinetia, « ’aita rā te tāne i ta’a ’ē i te vahine, ’aita ato’a te vahine i ta’a ’ē i te tāne i te Fatu nei ». (1 Korinetia 11:11.)

I roto i te heheura’a nō teie ’anotau, ’ua parau te Fatu, « ’E teie fa’ahou ā, ’oia mau tā’u e parau atu ia ’outou ē, ’o te fa’a’ore i te fa’aipoipora’a ’aita ho’i ’oia i fa’atōro’ahia e te Atua, nō te mea ’ua ha’apa’ohia te fa’aipoipora’a e te Atua nō te ta’ata nei ». (PH&PF 49:15) […]

E mea pāpū maita’i ’aore roa e ta’ata ’o te tai’o i te mau pāpa’ira’a mo’a, te mea tahito ’e te mea ’āpī, e nehenehe e fē’a’a i te ’ōpuara’a hanahana o te fa’aipoipora’a. « Te mau mana’o marū maita’i roa a’e nō te orara’a, te ’ā’au hōro’a roa a’e, te hiti ’ā’au au roa a’e i roto i te hō’ē ta’ata, e ’itehia ïa i roto i te hō’ē fa’aipoipora’a ’o te ti’a mā ma te vi’ivi’i ’ore i ni’a atu i te ’ino o te ao ».

Tē ti’aturi nei au ē taua huru fa’aipoipora’a ra ’o te hina’aro ïa—tei tīa’ihia, tei hina’arohia, tei purehia nō te hina’aro—o te mau tāne ’e te mau vahine i te mau vāhi ato’a.¹⁰

I roto i te hiero, e nehenehe te hō’ē tāne ’e te hō’ē vahine fa’aipoipo e tā’ati-’āmui-hia ē a muri noa atu.

Tē pūpū nei… te mau hiero i te mau ha’amaita’ira’a e ’ore roa e noa’a i te tahi ’ē atu vāhi. Te mau mea ato’a ’o te tupu i roto i teie mau fare mo’a e aura’a ïa tō rātou i te nātura mure ’ore o te ta’ata nei. I’ō nei, e tā’ati-’āmui-hia ai te mau tāne ’e te mau vahine ’e te mau tamari’i ’ei mau ’utuāfare ē a muri noa atu. E ’ere te fa’aipoipora’a e « tae roa ē nā te pohe e fa’ata’a ’ē ». E mea mure ’ore, mai te mea e ora parau ti’a nā pae e piti nō te ha’amaita’ira’a.¹¹

Tē vai rā ānei te hō’ē tāne ’o tei here maita’i i te hō’ē vahine ’e ’aore rā, te hō’ē vahine ’o tei here maita’i i te hō’ē tāne, ’o tei ’ore i pure ’ia ’ore tō rāua aura’a e tāmau noa i’ō atu i te mēnema ? ’Ua hunahia ānei te hō’ē tamari’i e nā metua ’o tei ’ore i ha’apāpū i tā rāua i here ē, e’ita rātou e riro nā rāua i roto i te ao e tae mai ? E nehenehe ānei te hō’ē i ti’aturi i te ora mure ’ore e fē’a’a ’e e hōro’a te Atua o te ra’i i tāna mau tamaiti ’e mau tamāhine i terā taipe faufa’a rahi o te orara’a, te here ’o te ’itehia tōna aura’a mau i roto i te fa’anahora’a ’utuāfare ? ’Aita, e titau te mana’o ti’a ’ia vai tāmau noa te mau aura’a ’utuāfare i muri mai i te pohera’a. E ’imi maoro te ta’ata i te reira, ’e ’ua heheu mai te Atua o te ra’i i te hō’ē rāve’a e nehenehe ai te reira e pāruruhia. E hōro’a mai te mau ’ōro’a mo’a o te fare o te Fatu i te reira.¹²

’Auē ïa te maita’i te ha’apāpūra’a, ’auē ïa te māhanahana te hau e tae mai nā roto i te ’ite ē mai te mea e fa’aipoipo ti’a ’e e ora ti’a tātou, e tāmau noa ā ïa tō tātou aura’a, noa atu e aha te pāpūra’a o te pohe ’e te tere o te tau. E pāpa’i paha te ta’ata i te mau hīmene nō ni’a i te here ’e e hīmene rātou i te reira. E hia’ai, ’e e ti’aturi ’e e moemoeā paha rātou. E riro ra teie mau mea ato’a ’ei hō’ē noa hina’aro moemoeā maori rā ’ia fa’a’ohipahia te mana ’o tei hau atu i te mana o te taime ’e o te pohe.¹³

E rave ’āmui te mau tāne ’e te mau vahine fa’aipoipo i te ’ohipa i roto i te hō’ē tere mure ’ore.

I roto i tāna ’ōpuara’a hanahana, i te taime ’a hāmani mātāmua ai te Atua i te ta’ata, ’ua hāmani ’Oia i nā huru e piti, te tāne ’e te vahine. E ’itehia te fa’a’itera’a hanahana nā taua nā huru e piti ra i roto i te fa’aipoipora’a. ’Ua riro te hō’ē ’ei tauturura’a i te tahi.¹⁴

I roto i te auhoara’a nō te fa’aipoipora’a ’aita ïa te hō’ē i ha’eha’a a’e ’aore rā i teitei a’e i te tahi. E ’ere te vahine te fa’atere o te tāne, e’ita ato’a te tāne te fa’atere i te vahine. E rave ’āmui rāua i te ’ohipa ’ei tamaiti ’e ’ei tamāhine nā te Atua i roto i te hō’ē tere mure ’ore.¹⁵

I roto i te aura’a mau, te fa’aipoipora’a ’o te hō’ē ïa auhoara’a nō nā ta’ata ’aifāito e piti, ma te ’ore te hō’ē e ha’avī atu i te tahi, ma te fa’aitoito ’e te tauturu te tahi i te tahi i roto i te mau hōpoi’a ’e te mau hina’aro a te tāne ’e ’aore rā a te vahine.¹⁶

E te mau vahine fa’aipoipo, ’a fa’ariro i tā ’outou mau tāne fa’aipoipo mai tō ’outou mau hoa faufa’a rahi ’e ’a ora parau ti’a nō taua auhoara’a ra. E te mau tāne fa’aipoipo, ’a fa’ariro i tā ’outou mau vahine fa’aipoipo tā ’outou tao’a faufa’a rahi roa a’e i roto i te tau ’e ’aore rā e a muri atu, e tamāhine tāta’itahi rātou nā te Atua, te hō’ē hoa e nehenehe ia ’outou e haere ’āpipiti atu, nā roto i te mau mahana maita’i ’e te vero, nā roto i te mau ’ati ato’a ’e te mau upo’oti’ara’a o te orara’a nei.¹⁷

Tē mana’o nei au i nā [hoa] e piti tā’u i mātau… i te mau matahiti i te fare ha’api’ira’a tuarua ’e te fare ha’api’ira’a teitei. E tamaiti ’oia nō te hō’ē ’oire i te mata’eina’a, maita’i i te hi’ora’a, ’aore e moni ’e ’aore rā e orara’a manuia nō ananahi. ’Ua pa’ari ’oia i roto i te hō’ē fa’a’apu, e mai te mea tē vai ra te tahi maita’i i roto iāna ’o te ’ana’anataehia atu o tōna ïa ’aravihi i te rave i te ’ohipa… Noa atu rā tōna hi’ora’a ’ei tamari’i nō te fa’a’apu, e mata ’ata’ata ’e e huru ta’ata tōna ’o te fa’a’ite mai i tōna huru maita’i. E tamāhine ’oia nō te ’oire nō roto mai i te hō’ē ’utuāfare maita’i […]

’Ua tupu te tahi mea ta’a ’ē i rotopū ia rāua. ’Ua here rāua ia rāua… ’Ua ’ata’ata [rāua] ’e ’ua haere e ’ori ’e ’ua haere ’āmui i te ha’api’ira’a i roto i taua mau matahiti ra. ’Ua fa’aipoipo rāua i te taime ’a uiui ai te mau ta’ata nāfea rā rāua e ora ai ma te nava’i ’ore te moni. ’Ua fa’aitoito ’oia i roto i tāna ha’api’ira’a tōro’a ’e ’ua riro mai ’oia ’ei hō’ē o te mau pīahi maita’i roa a’e nō tāna piha ha’api’ira’a. ’Ua tārani te vahine ’e ua ha’aputu ’e ’ua rave i te ’ohipa ’e ’ua pure. ’Ua fa’aitoito ’e ’ua pāturu ’oia i tāna tāne fa’aipoipo ’e ’ia fifi roa ana’e te orara’a e parau ïa ’oia ma te hau, « noa atu te huru, e rave tāua ». Ha’apūaihia e te ti’aturira’a a tāna vahine, ’ua tāmau noa ’oia i te haere i mua nā roto i taua mau matahiti fifi ra. ’Ua tae mai te mau tamari’i, ’e ’ua here ’e ’ua fa’a’amu rāua ia rātou ’e ’ua hōro’a ia rātou te orara’a pāruruhia tei tae mai nā roto i tō rāua iho hi’ora’a maita’i nō te here ’e te ha’apa’o i te tahi ’e te tahi. Teie nei e maha ’ahuru ma pae matahiti e hau atu tei ma’iri. ’Ua pa’ari te mau tamari’i ’e ’ua riro ’ei hanahanara’a nō rāua, nō te ’Ēkālesia, ’e nō te mau vāhi i reira rātou i te fa’aeara’a.

’Aita i maoro iho nei, ’a tere ai au nā ni’a i te manureva mai New York mai, ’ua haere atu vau nā roto i te pōuri o te manureva, ’e ’ua ’ite au i te hō’ē vahine, te rouru ’uo’uo, tōna upo’o i ni’a i te tāpono a tāna tāne fa’aipoipo ’e te tā’oto’oto ra ’oia ma te rima o te tāne e tāpe’a ra i tōna iho rima. ’Ua ara ’oia ’e ’ua ’ite mai iā’u. ’Ua ara mai te vahine i te taime ’a ha’amata ai māua i te paraparau. Tē ho’i mai ato’a ra rāua nā New York mai, i reira tōna hōro’ara’a i te hō’ē a’ora’a i mua i te hō’ē o te mau tā’atira’a ’aivāna’a tuiro’o o te fenua. ’Aita ’oia i parau rahi, ’ua parau mai rā te vahine ma te te’ote’o i te hanahana tei hōro’ahia atu i tāna ra tāne […]

’Ua feruri au i te reira ’a ho’i ’ai au i tō’u pārahira’a i ni’a i te manureva. ’E ’ua parau vau iā’u iho, ’ua ’ite noa tō rāua mau hoa i taua mau mahana ra i te hō’ē tamāroa nō te fa’a’apu nō te mata’eina’a mai ’e te hō’ē tamāhine ma te mata ’ata’ata ’e te tahi mau patapata i ni’a i tōna ihu. ’Ua ’ite rā teie na e piti i roto i te tahi ’e te tahi te here, te ha’apa’o, te hau, te fa’aro’o ’e te orara’a i mua. E parau paha te tahi mau ta’ata ē ’ua tano noa rāua rāua iho, tē vai ra paha te tahi o te reira, tē vai rā ra te tahi atu ā mau mea. Tē vai rā te ’ūa’ara’a o te tahi mea hanahana, tei tanuhia i reira e taua Metua ra, tō tātou ho’i Atua. I roto i tā rāua tau ha’api’ira’a ’ua ora rāua ’ia tupu mai taua ’ūa’ara’a ra. ’Ua ora rāua ma te viretu ’e te fa’aro’o, ma te ’ā’au mēhara ’e te fa’atura ia rāua iho ’e ia vetahi ’ē. I roto i tō rāua mau matahiti fifi i te pae ’ohipa ’e te pae faufa’a, ’ua ’ite rāua i tō rāua pūai ta’ata rahi roa a’e i roto i tō rāua auhoara’a. I teienei i tō rāua pa’arira’a, tē ’ite nei ïa rāua i tō rāua hau ’e tō rāua ’oa’oara’a ’āpipiti. ’E hau atu i te reira, ’ua ha’apāpūhia ia rāua te hō’ē orara’a mure ’ore nō te auhoara’a ’oa’oa i raro a’e i te mau fafaura’a tei ravehia e mea maoro i teienei ’e tei hōro’ahia mai i roto i te fare o te Fatu.¹⁸

E’ita te Atua e tāpe’a i te mau ha’amaita’ira’a nō te mau ta’ata parau ti’a tei ’ore i fa’aipoipohia.

E au ra ’ua tu’u tātou i te hō’ē pāpa’ira’a i ni’a i te hō’ē pupu ta’ata faufa’a rahi roa i roto i te ’Ēkalesia. Tē tai’ohia ra « fa’aipoipo-’ore-hia ». ’Ua hina’aro vau ē ’ia ’ore tātou e nā reira. E mau ta’ata ’outou, e mau tāne ’e e mau vahine, mau tamāroa ’e mau tamāhine a te Atua, e ’ere te hō’ē naho’a ta’ata e « hō’ē ā hōho’a mata » ’e ’aore rā « hō’ē ā ravera’a ». E ’ere nō te mea ’aita ’outou i fa’aipoipohia i riro ai ’outou ’ei mea ta’a ’ē i te tahi atu mau ta’ata. Hō’ē ana’e tātou pā’āto’a i roto i te huru hi’ora’a ’e te mau ’āehuehura’a, i roto i tō tātou huru mana’ora’a, ferurira’a, ’ia ahoaho ānei, ’ia ’oa’oa ānei, ’ia here ānei ’e ’ia herehia.

E mea faufa’a rahi ’outou mai te tahi atu mau ta’ata i roto i te ’ōpuara’a a tō tātou Metua i te Ao ra, ’e i raro a’e i tōna ra aroha ’aore roa e ha’amaita’ira’a e ti’a ia ’outou ’ia fāri’i e tāpe’ahia ’ia ’ere ’outou i te reira ē a muri noa atu.¹⁹

’A fa’ati’a mai na i teie taime ’ia parau atu vau i te hō’ē parau ia rātou tei ’ore roa atu i fāri’i i te ha’amaita’ira’a nō te fa’aipoipora’a. Tē ha’apāpū atu nei au ē tē ’ite nei matou i te mana’o mo’emo’e tā ’outou e rave rahi e ’ite nei. Te mana’o mo’emo’e, e mea au ’ore ïa ’e te māuiui. Tē mana’o nei au ē ’ua ’ite te mau ta’ata ato’a i te reira i te tahi taime. ’Ua ’ī tō mātou ’ā’au i te hāro’aro’a ’e te here nō ’outou […]

E nehenehe teie taime nō tō ’outou orara’a e riro ’ei mea fa’ahiahia. E ferurira’a pa’ari tō ’outou. E mana’o pa’ari tō ’outou. E ’ite ’e e ’aravihi tō te rahira’a o ’outou. E pūai tō ’outou i te pae tino, te pae ferurira’a, ’e te pae vārua nō te fa’ateitei ’e nō te tauturu ’e nō te fa’aitoito.

E rave rahi e vai nei i rāpae e hina’aro nei i tā ’outou tauturura’a… ’A tāpe’a māite noa i tō ’outou vāruara’a nō te tauturu ia vetahi ’ē ’ia ’ite i te mea e ti’a ia rātou ’ia rave.²⁰

Ia ’outou tei ’ore i fa’aipoipohia… ’ua hōro’a mai te Atua ia ’outou i te mau huru tālēni ato’a. ’Ua hōro’a mai ’Oia ia ’outou i te ’aravihi nō te tāvini i te mau hina’aro o vetahi ’ē ’e nō te ha’amaita’i i tō rātou orara’a nā roto i tā ’outou hāmani maita’i ’e tō ’outou ha’ape’ape’ara’a. ’A haere atu e tauturu i te tahi ta’ata i roto i te fifi […]

’A tāmau noa i te ha’api’i. ’A ha’amaita’i i tō ’outou ferurira’a ’e tō ’outou mau ’ite i roto i te hō’ē ’ohipa tā ’outou i mā’iti. Tē vai nei te mau rāve’a fa’ahiahia nō ’outou mai te mea ’ua ineine ’outou i te fāna’o i te reira… ’Eiaha e mana’o ē nō te mea ’aita ’outou i fa’aipoipohia, ’e ’ua fa’aru’e mai te Atua ia ’outou. Tē hina’aro nei tō te ao ia ’outou. Tē hina’aro nei te ’Ēkālesia ia ’outou. E rave rahi te mau ta’ata ’e te mau ’ohipa e hina’aro nei i tō ’outou pūai ’e tō ’outou pa’ari ’e tā ’outou mau tālēni.

’A pure ’e ’eiaha e fa’aru’e i te ti’aturira’a… ’A ora i te hō’ē orara’a maita’i roa a’e e mara’a ia ’outou, ’e e pāhono mai te Fatu i roto i tōna pa’ari rahi a’e ’e tōna tau mure ’ore i tā ’outou pure.²¹

« Ia ’outou tei fa’ata’a-’ē-hia i tō ’outou mau hoa fa’aipoipo, ’ia ’ite mai ’outou ē ’aita roa mātou e hi’o ’ino nei ia ’outou nō te mea noa ho’i ’aita te hō’ē fa’aipoipora’a i manuia… E ’ere te tītaura’a nā mātou ’ia fa’ahapa, ’ia fa’a’ore rā te hapa ’e ’ia ha’amo’e, ’ia fa’ateitei ’e ’ia tauturu. I roto i tō ’outou mau taime fifi ’a fāriu atu i te Fatu tei parau mai ē : « E haere mai ’outou iā’u nei, e te feiā ato’a i ha’a rahi, ’e tei teiaha i te hōpoi’a, e nā’u ’outou e fa’aora. « Tē marū nei ho’i tā’u zugo ’e te māmā nei ta’u hōpoi’a »… Mataio 11:28, 30.)

E’ita te Fatu e mata ’ē ia ’outou na, ’aore rā e fāriu ’ē mai ia ’outou na. E’ita paha te mau pāhonora’a i tā ’outou mau pure i te mea fa’ahiahia ; e’ita te reira e ta’a-vitiviti-hia ’aore rā e māuruuru-ato’a-hia. E tae mai rā te taime e ’ite ïa ’outou ē ’ua ha’amaita’ihia ’outou.²²

E tae mai te ’oa’oa i roto i te fa’aipoipora’a nā roto i te fa’a’itera’a i te hō’ē mana’o ha’ape’ape’a nō te orara’a maita’i o te tahi hoa.

’A utuutu ’e ’a fa’atupu i tō ’outou fa’aipoipora’a. ’A pāruru i te reira ’e ’a ha’a nō te ha’apa’ari ’e nō te fa’anehenehe i te reira… Te fa’aipoipora’a, ’o te hō’ē ïa fa’aaura’a, te hō’ē fafaura’a, te hō’ē tā’atira’a i rotopū i te hō’ē tāne ’e te hō’ē vahine i roto i te ’ōpuara’a a te Atua Mana Hope. E nehenehe te reira e pararī. E tītau te reira i te ’atu’atura’a ’e te tauto’ora’a rahi.²³

E hānere ’e hānere ’ohipa fa’ata’ara’a tā’u i tāmata i te fa’a’āfaro nā roto i te mau matahiti, ’e tē ti’aturi roa nei au ē nā te fa’a’ohipara’a i te hō’ē noa ’ohipa iti e tātara i teie fifi rahi hau atu i te tahi ’ē atu rāve’a.

’Āhani e rave tāmau te mau tāne ’e te mau vahine fa’aipoipo ato’a i te mau mea ato’a e mara’a ia rātou nō te ha’apāpū i te orara’a maita’i ’e te ’oa’oa o tōna ra hoa fa’aipoipo, e iti mai ïa ’aore rā e ’ore roa te fa’ata’ara’a. E’ita roa ïa te mārōra’a e fa’aro’ohia. E’ita roa ïa te mau parira’a e tupu. E’ita te riri rahi e tupu. E monohia rā te hāmani-’ino-ra’a ’e te ’ino i te here ’e te tāu’ara’a […]

E’ita te rā’au o te mau fifi o te fa’aipoipora’a e ’itehia i roto i te fa’ata’ara’a. E vai rā te reira i roto i te tātarahapa ’e i te fa’a’orera’a hapa, i roto i te fa’a’itera’a i te marū ’e i te tāu’ara’a. E ’itehia i roto i te fa’a’ohipara’a i te ture ’Auro.

E hi’ora’a nehenehe mau ’ia ’āpiti ana’e te hō’ē taure’are’a tāne ’e te hō’ē taure’are’a tamāhine i te rima i te fata i roto i te hō’ē fafaura’a i mua i te Atua ē, e fa’atura ’e e here rāua i te tahi ’e te tahi. ’Auē ïa te ’ino o te huru e ’itehia i te tahi mau ’āva’e i muri mai, ’aore rā i te tahi mau matahiti i muri mai, e vai mai te mau parau ’ino’ino, te mau parau ’iriā ’e te tū’ino, te mau reo teitei, te mau parira’a ’ino.

E’ita e ti’a ’ia nā reira, e tō’u mau taea’e ’e mau tuahine. E nehenehe tā tātou e ha’apae i teie mau mea ’ino ’e te faufa’a ’ore i roto i tō tātou nei orara’a(hi’o Galatia 4:9). E nehenehe tā tātou e mā’imi ’e e ’ite i te nātura hanahana i roto i te tahi ’e te tahi, ’o tei tae mai ia tātou ’ei mau tamari’i na tō tātou Metua i te Ao ra. E nehenehe tā tātou e ora ’āmui i roto i te hōho’a o te fa’aipoipora’a tei hōro’ahia mai e te Atua nō te fa’atupura’a i te mea e nehenehe ia tātou ’ia rave mai te mea e fa’a’ohipa tātou i te ha’avīra’a ia tātou iho ’e e ha’apae tātou i te tāmata i te ha’avī i tō tātou hoa.²⁴

e vahine ’e te tāne — « ’A utuutu ’e ’a fa’atupu i tō ’outou fa’aipoipora’a. ’A pāruru i te reira ’e ’a ha’a nō te ha’apa’ari ’e nō te fa’anehenehe i te reira ».

E fa’aruru te mau fa’aipoipora’a ato’a i te tahi taime i te vero. Nā roto rā i te fa’a’oroma’i, te fa’atura i te tahi ’e te tahi, ’e te vārua fa’a’oroma’i, e nehenehe tā tātou e fa’aruru manuia atu i teie mau vero. ’Ia hape tātou, e nehenehe e tupu te tātarahapara’a i te mea i ravehia, te tātarahapara’a i te hara, ’e te fa’a’orera’a hapa. E ti’a rā ’ia vai te hina’aro ’ia nā reira i roto i nā pae e piti ato’a. […]

’Ua ha’api’i mai au ē te tumu mau nō te ’oa’oa i roto i te fa’aipoipora’a tei roto ïa… i te hō’ē ha’ape’ape’ara’a nō te orara’a maita’i o tōna iho hoa. E’ita te ha’apa’o-noa-ra’a iāna iho ’e te fa’ati’ara’a i tōna iho mau hina’aro e patu i te ti’aturira’a, te here ’aore rā te ’oa’oa. I te taime noa e tupu te piripiri ’ore, i reira te here ’e te mau maita’i ’āpiti e ’ūa’a mai ai.²⁵

E ti’a ia tātou ’ia fa’aea i te ’imi i te mau hape ’e ’ia ha’amata i te ’imi i te mau maita’i… Terā rā, tē hina’aro nei te tahi mau vahine ’ia hāmani fa’ahou i tā rātou tāne fa’aipoipo mai tō rātou iho mana’o. Tē fa’ariro nei te tahi mau tāne ’ei mana nō rātou ’ia fa’ahepo i tā rātou vahine fa’aipoipo ’ia fa’atano atu i ni’a i tā rātou mau ture ’o tā rātou e mana’o ra e mea maita’i. E’ita roa atu te reira e manuia. E arata’i noa te reira i te mārōra’a, te ta’a-’ore-ra’a ’e te ’oto.

E ti’a ’ia fa’aturahia te mau hina’aro o te tahi ’e te tahi. E ti’a ’ia vai mai te mau rāve’a ’e te fa’aitoitora’a nō te fa’atupura’a ’e te fa’a’itera’a i tō te tahi tālēni.²⁶

’A vai parau ti’a ’e ’a here i te hoa fa’aipoipo tā ’outou i mā’iti. I roto i te tau ’e te orara’a a muri atu, e riro ïa tō ’outou hoa fa’aipoipo ’ei tao’a faufa’a rahi roa a’e i mauhia e ’outou. E ti’a iāna ’ia fāna’o i te mea maita’i roa a’e i roto ia ’outou na.²⁷

Te mau mana’o tauturu nō te tuatāpapara’a ’e te ha’api’ira’a

Mau uira’a

’Ua ha’api’i te peresideni Hinckley ē ’ua ’ōpua te Metua i te Ao ra i te fa’aipoipora’a i rotopū i te hō’ē tāne ’e te hō’ē vahine « nō te ’oa’oa ’e te orara’a pāruruhia nō tāna mau tamari’i » (tuha’a 1). Nāhea teie ’itera’a e nehenehe ai e ha’amaita’i i te aura’a i rotopū i te tāne ’e te vahine fa’aipoipo ? Nāhea e nehenehe ai i te hō’ē tāne ’e te hō’ē vahine fa’aipoipo e tāpe’a i tō rāua fa’aipoipora’a ’ei mea « mā ma te vi’ivi’i ’ore i ni’a atu i te ’ino o te ao » ?
E aha te mau ha’amaita’ira’a o te fa’aipoipora’a mure ’ore i roto i teie orara’a ’e te orara’a a muri atu ? (Hi’o te tuha’a 2). E aha te mau ’itera’a tei hōro’a mai ia ’outou i te hō’ē māuruurura’a rahi nō te auhoara’a mure ’ore ? Nāhea tā tātou e nehenehe ai e ha’api’i i te mau tamari’i i te faufa’a rahi nō te fa’aipoipora’a mure ’ore ?
Nō te aha e ti’a ai i te fa’aipoipora’a ’ia riro « ’ei hō’ē auhoara’a nō te feiā ’aifāito » ? (Hi’o te tuha’a 3). E aha te ha’api’ira’a tā tātou e ’apo mai nā roto i te mau ’ā’amu i roto i te tuha’a 3 ? Nāhea e nehenehe ai i te tāne ’e te vahine fa’aipoipo ’ia fa’atupu i teie huru pūai i roto i tō rāua fa’aipoipora’a ?
Nāhea te mau parau fafau ’e te mau parau a’o a te peresideni Hinckley i roto i te tuha’a 4 e nehenehe ai e tauturu i te feiā tei ’ore ā i fa’aipoipohia ? Nāhea te mau ha’api’ira’a i roto i teie tuha’a e tano ai i te mau ta’ata ato’a ? Nō te aha e mea faufa’a rahi roa ’ia fa’a’ohipa i tā tātou mau tālēni ’e tō tātou mau ’ite nō te tāvini ia vetahi ’ē ?
E aha te tahi mau rāve’a e nehenehe ai i te tāne ’e i te vahine fa’aipoipo ’ia « utuutu ’e ’ia fa’atupu » i tō rāua fa’aipoipora’a ? (Hi’o te tuha’a 5). E aha tā ’outou i ha’api’i mai nō ni’a i te huru e nehenehe ai i te tāne ’e te vahine fa’aipoipo e upo’oti’a i ni’a i te mau tāmatara’a ’e ia ’ite ’āmui i te ’oa’oa rahi a’e ? E aha te mau hi’ora’a tā ’outou i ’ite ?

Te mau pāpa’ira’a mo’a

1 Korinetia 11:11 ; Mataio 19:3–6 ; PH&PF 42:22 ; 132:18–19 ; Mose 2:27–28 ; 3:18, 21–24

Tauturu ha’api’ira’a

’Ia fa’ata’a ana’e ’outou iho ’e tō ’outou ’utuāfare i te taime i te mau mahana ato’a, nō te tai’ora’a i te parau a te Atua, e vai mai ïa te hau i roto i tō ’outou orara’a. E’ita te reira e tae mai mai roto mai i te ao nō rāpae. E tae mai ïa te reira i roto i tō ’outou iho fare, nā roto mai i tō ’outou iho ’utuāfare, nā roto mai i tō ’outou iho ’ā’au » (Richard G. Scott, « Make the Exercise of Faith Your First Priority », Ensign ’e ’aore rā Liahona, Novema 2014, 93).