Pene 22

Fa’atoro i te rima ma te here i te mau melo fa’afāriu-’āpī-hia ’e i te mau melo paruparu

« E ti’a ia tātou ’ia ’ite tāmau noa i te tītaura’a rahi ’ia fa’ahoa… ia rātou ’o te tomo mai i roto i te ’Ēkālesia ’ei mau ta’ata fa’afāriuhia, ’e ia fa’atoro i te rima ma te here ia rātou tei… paruparu ».

Nō roto mai i te orara’a o Gordon B. Hinckley

Hō’ē o te parau tumu tā te peresideni Hinckley i ha’apāpū i roto i te roara’a o tāna tāvinira’a ’ei Peresideni nō te ’Ēkālesia maori rā, te faufa’a nō te fa’atorora’a i te rima i te feiā fa’afāriu-’āpī-hia ’e ia rātou e ’ere i te mea itoito roa i roto i te ’Ēkālesia. ’Ua fa’a’ite mai ’oia e rave rahi mau hi’ora’a nō tāna mau tauto’ora’a i roto i teie tumu parau, e hō’ē o te reira, tē parau ra ’oia ma te ā’au ’oto ē, ’ua riro ïa « ’ei hō’ē o tō’u mau manuia-’ore-ra’a ». ’Ua fa’ata’a mai ’oia ē :

« ’A tāvini ai au ’ei misiōnare i roto i te mau motu Peretāne, ’ua ha’api’i māua ’o tō’u hoa i te hō’ē taure’are’a ’e ’ua ’oa’oa roa vau i te bāpetizora’a iāna. E mea maita’i roa ’oia. E mea ’ite ’oia i te peu. E mea ha’apa’o ’oia i te ha’api’ira’a. ’Ua fa’ahiahia roa vau i teie taure’are’a ’aravihi tei tomo mai i roto i te ’Ēkālesia. ’Ua tupu te mana’o i roto iā’u ē, tei roto iāna te mau ti’ara’a ato’a nō te riro mai i te hō’ē mahana ’ei ti’a fa’atere i rotopū i tō tātou mau ta’ata.

« Tei roto ’oia i te taime fa’atanotanora’a i tōna huru ta’ata fa’afāriuhia i ni’a i te huru ta’ata melo. E taime poto roa hou ’a hope ai tā’u misiōni, ’ua fāna’o vau ’ia riro ’ei hoa nōna. ’E i muri iho ’ua hope tā’u tau misiōni ’e ’ua ho’i i te fare. ’Ua hōro’ahia te hō’ē hōpoi’a na’ina’i nāna i roto i te ’āma’a i Lonedona. ’Aita ’oia i ’ite i te hō’ē noa a’e mea i tītauhia iāna. ’Ua hape ’oia. Te upo’o fa’atere nō te pupu tei reira ’oia i te tāvinira’a, e ta’ata ïa tā’u e nehenehe e parau pāpū ē, e aroha ’ore tō roto iāna ’e te pūai te fa’ahapa. ’Ua fa’ahapa ’ū’ana ’oia i tō’u hoa tei rave i te tahi ma’a hape iti noa.

« ’Ua haere tō’u hoa taure’are’a i rāpae i tā mātou piha i taua pō ra ma te ’ino’ino ’e te pe’ape’a… ’Ua parau ’oia iāna iho ē, ‘mai te mea ē, terā te huru o terā mau ta’ata, e’ita ïa vau e ho’i fa’ahou mai.’

« ’Ua fa’aea ’oia i te haere mai i te mau ’ohipa a te ’Ēkālesia. ’Ua ma’iri te mau matahiti… I tō’u ho’i-fa’ahou-ra’a i Petetāne, ’ua ’imi noa vau iāna… ’Ua ho’i mai au i te fenua ’e i te pae hope’a, i muri a’e i te hō’ē ’imira’a roa, ’ua ’itehia ’oia iā’u.

« ’Ua pāpa’i au iāna. ’Ua pāhono mai ’oia, ’aita rā hō’ē noa a’e fa’ahitira’a nō te ’evanelia.

« ’A tae fa’ahou ai au i Lonedona, ’ua ’imi fa’ahou vau iāna. I te mahana e reva ai au, ’ua ’itehia ’oia iā’u. ’Ua niuniu vau iāna, ’e ’ua fārerei māua i te tāpe’ara’a pereo’o nā raro a’e i te fenua. ’Ua hāharu māua te tahi ’e te tahi. E taime poto roa e toe ra e ta’uma ai au i ni’a i te manureva, terā rā, ’ua paraparau poto noa māua ’e ma te ’oa’oa nō te tahi ’e te tahi. ’Ua ’āpā fa’ahou mai ra ’oia iā’u hou ’a haere atu ai au. ’Ua fa’aoti a’era vau ē, e’ita roa ’oia e mo’e-fa’ahou-hia iā’u […]

« Ma’iri a’era e rave rahi matahiti. ’Ua pa’ari au e ōna ato’a. ’Ua fa’atūha’ahia ’oia ’e ’ua reva i te fenua Herevetia. I te hō’ē taime tei te fenua Herevetia au, ’ua haere atu ra vau e ’imi i te mata’eina’a tei reira ’oia i te orara’a. ’Ua ’oa’oa roa mātou i te reira mahana—’ōna, tāna vahine, tā’u vahine ’e ’o vau iho. ’Ua riro taua taime ra ’ei taime fa’ahiahia roa nō mātou, terā rā, e mea pāpū maita’i ē, e mea maoro te pohera’a te auahi o te fa’aro’o. ’Ua tāmata vau i te mau rāve’a ato’a i ’itehia iā’u, ’aita rā i ’itehia iā’u te hō’ē rāve’a nō te fa’a’ama fa’ahou i te reira. ’Ua tāmau noa vau i te pāpa’i iāna. ’Ua hāpono vau i te tahi mau buka nāna, te mau ve’a, te rīpene hīmene nō te pupu hīmene a te Fare Menemene, ’e te tahi atu mau mea tāna i māuruuru.

« ’Ua pohe ’oia tau ’āva’e i ma’iri a’enei. ’Ua pāpa’i mai tāna vahine nō te fa’a’ite mai iā’u. Tē parau ra ’oia ē, ’o ’oe tōna hoa maita’i roa a’e i te mau hoa ato’a.’

« ’Ua ta’i roa vau i tō’u tai’ora’a i taua rata ra. ’Ua ’ite a’era vau ē, ’aita vau i manuia. Penei a’e ’āhiri tei reira vau nō te rave mai iāna i te taime mātāmua ’a pēpē ai ’oia, e riro paha ’oia i te ora i te hō’ē orara’a ta’a ’ē atu. Tē mana’o nei au ē, ’ua ti’a ïa iā’u ’ia tauturu iāna i taua taime ra. Tē mana’o nei au ē, ’ua ti’a ïa iā’u ’ia rapa’au i te puta i ha’amāuiui iāna. Hō’ē noa mea tei tāmarū nei iā’u : ’Ua tāmata vau. Hō’ē noa iho mea tā’u e ’oto nei : ’Aita vau i manuia.

« Tei mua atu te teimaha o te tītaura’a i teienei i te mea ē, ’ua rahi atu te feiā fa’afāriuhia mai i tei muta’a iho ra… E mea faufa’a rahi te mau ta’ata fa’afāriu ato’a. E tamaiti ’e ’aore rā, e tamāhine nā te Atua te ta’ata fa’afāriu tāta’itahi. ’Ua riro te ta’ata fa’afāriu tāta’itahi ’ei hōpoi’a rahi ’e te pāpū ».¹

’Ua riro te māna’ona’ora’a o te peresideni Hinckley nō te feiā fa’afāriuhia ’e nō te mau melo paruparu ’ei hope’ara’a nō tōna ’itera’a ē, e mea nāhea te ’evanelia i te ha’amaita’i i te orara’a. I te hō’ē taime ’ua ui te hō’ē pāpa’i ve’a iāna ē, « e aha te mea ’o te hōro’a mai ia ’oe i te māuruuru rahi a’e ’a hi’o ai ’oe i te ’ohipa a te ’Ēkālesia i teie mahana ? ’Ua pāhono atu ra te peresideni Hinckley ē :

« Te ’itera’a māuruuru roa a’e tei roa’a iā’u maori rā, ’o te ’itera’a ïa i te mea tā teie ’evanelia e rave nei nō te mau ta’ata. Tē hōro’a nei ho’i te reira ia rātou i te hō’ē hi’ora’a ’āpī i ni’a i te orara’a. Tē hōro’a nei te reira i te hō’ē hi’ora’a ātea ’aita i ’itehia a’enei ia rātou. Tē fa’ateitei nei te reira i tā rātou mau hi’ora’a i te mau mea teitei ’e te hanahaha. ’Ua tupu te hō’ē mea i ni’a ia rātou mai te hō’ē semeio ’ia hi’ohia. Tē hi’o nei rātou i te Mesia ’e tē ora nei ».²

« ’Ua vaiiho te Fatu i te iva ’ahuru ’e ma iva nō te haere e ’imi i te māmoe mo’e ».

Te mau ha’api’ira’a a Gordon B. Hinckley.

E hōpoi’a rahi tā tātou i te utuutura’a i te ta’ata hō’ē.

Tītauhia ia tātou ’ia ha’apa’o i te ta’ata hō’ē. ’Ua parau te Mesia i te parau nō te mau ta’ata hō’ē i te mau taime ato’a. ’Ua fa’aora ’Oia i te ta’ata ma’i tāta’i hō’ē. I roto i Tāna mau parabole, ’ua paraparau ’Oia nō te mau ta’ata hō’ē. Tē māna’ona’o nei teie ’Ēkālesia i te mau ta’ata hō’ē, noa atu tō tātou rahira’a. Noa atu e 6 ’e ’aore rā 10 ’e ’aore rā, 12 ’e ’aore rā, e 50 milioni, ’eiaha roa atu ’ia mo’ehia ia tātou ē, te ta’ata hō’ē te ’ohipa faufa’a roa.³

Tē riro nei tātou ’ei naho’a rahi i te ao nei. Tā tātou rā ti’aturira’a ’e tā tātou māna’ona’ora’a o te ta’ata hō’ē ïa. E tāne ’e ’aore rā e vahine, e tamāroa ’e ’aore rā, e tamāhine, e ta’ata hō’ē te melo tāta’itahi o teie ’ēkālesia. Tā tātou hōpoi’a rahi ’o te hi’ora’a ïa ē, « tē ha’amana’ohia nei ’e tē fa’a’amuhia nei te ta’ata tāta’itahi i te parau maita’i a te Atua » (Moroni 6:4), te hi’ora’a e rāve’a tā te ta’ata tāta’itahi nō te tupu i te rahi, nō te parau ’e nō te ha’api’i i te ’ohipa ’e i te mau haere’a o te Fatu, te hi’ora’a ’eiaha te hō’ē ’ia ’ere i te mau mea e hina’arohia nō te orara’a, te hi’ora’a ’ē, tē pāhonohia ra te mau hina’aro o te feiā veve, te hi’ora’a ’ia fa’aitoitohia te melo tāta’itahi, ’ia ha’api’ihia ’e ’ia fāri’i i te rāve’a nō te haere i mua i ni’a i te ’ē’a o te tāhuti ’e te ora mure ’ore […]

’O te ta’ata te māna’ona’ora’a o teie ’ohipa, e tamaiti ’e ’aore rā, e tamāhine tāta’itahi ho’i nā te Atua. Nō te fa’a’ite i tōna mau fa’aotira’a, tē fa’ahiti nei tātou i te mau nūmera, terā rā, ’ua tītauhia i tā tātou mau tauto’ora’a ato’a ’ia fa’atumuhia i ni’a i te fa’ahotura’a o te ta’ata hō’ē.⁴

Tē hina’aro nei au e ha’apāpū ē, ’ua ’itehia te hō’ē tupura’a pāpū ’e te nehenehe i roto i te ’Ēkālesia… ’Ua rau te mau tumu e nehenehe ai tātou e fa’atupu i te mana’o itoito. Terā rā, ’ia to’eto’e ana’e te fa’aro’o o te hō’ē ta’ata fa’afāriuhia, e riro ïa te reira ’ei fifi rahi. ’Ia riro ana’e te hō’ē melo ’ei melo paruparu, e riro ïa te reira ’ei ha’ape’ape’ara’a. ’Ua vaiiho te Fatu i te iva ’ahuru ’e ma iva nō te haere e ’imi i te māmoe mo’e. Nō te pūai o Tōna māna’ona’o i [te hō’ē] i fa’ariro ai ’oia i te reira ’ei tumu parau nō te hō’ē o tāna mau ha’api’ira’a rarahi [hi’o Luka 15:1–7]. E’ita e ti’a ia tātou ’ia ha’aparuparu. Tītauhia ia tātou ’ia fa’aha’amana’o tāmau noa i te feiā fa’atere o te ’Ēkālesia ’e i te mau melo i te tītaura’a rahi ’ia fa’ahoa pāpū ma te māhanahana ’e te nehenehe i te feiā fa’afāriuhia e tomo mai i roto i te ’Ēkālesia, ’e ’ia fa’atoro i te rima ma te here ia rātou ’o tei hāhi ’ē atu i roto i te mau marumaru o te tāivara’a nō terā ’e terā tumu. Tē vai ra te fa’a’itera’a pāpū e nehenehe e nā reira mai te mea ē, tē vai ra te hina’aro ’ia rave.⁵

E mea faufa’a rahi te ta’ata fa’afāriu tāta’itahi ’e e hōpoi’a rahi ’e te pāpū ho’i.

Tē mana’o nei au ē, te fifi rahi i roto i te ’Ēkālesia ’o te mo’era’a ïa te feiā ’o te tomo mai i roto i te ’Ēkālesia ’e i muri iho, ’ua topa. Ta’a ’ē noa atu te tahi mau huru ta’a ’ē, e’ita te reira e ti’a ’ia tupu mai. ’Ua pāpū roa iā’u ē, fātata i te ao ato’a nei, te feiā tei bāpetizohia e te mau misiōnare, ’ua ha’api’i-maita’i-hia rātou nō te fāri’i i te ’ite ’e i te ’itera’a pāpū nō te ha’apāpū i tō rātou bāpetizora’a. Terā rā e ’ere ïa i te ’ohipa ’ōhie te ravera’a i te tauira’a nō te tomora’a mai i roto i te ’Ēkālesia. Tōna aura’a ’o te tāpūra’a ïa i te mau tā’amura’a tahito. Tōna aura’a ’o te fa’aru’era’a ïa i te mau hoa. Te tahi ato’a aura’a, ’o te vaiihora’a ïa i te mau ti’aturira’a herehia. E tītau ato’a te reira i te hō’ē tauira’a i te mau peu ’e te fa’a’orera’a i te mau hia’ai. I roto i te mau huru e rave rahi, ’o te vai-’ōtahi-ra’a ïa ’e te mata’u ato’a i te huru ta’a ’ore. Tītauhia te aupurura’a ’e te fa’aitoitora’a i roto i teie pu’e tau fifi o te orara’a o te hō’ē ta’ata fa’afāriuhia. E ho’o fa’ahiahia tei ’aufauhia nō tōna taera’a mai i roto i te ’Ēkālesia. ’Ia hi’o-ana’e-hia te mau tauto’ora’a roa a te mau misiōnare ’e tō rātou taime tāvinira’a, te fa’ata’a-’ē-ra’a i te mau aura’a tahito ’e te pe’ape’a ’o te tupu i muri a’e i teie mau mea tā’āto’a, e mea ti’a mau ’ia fāri’i-poupou-hia teie mau vārua tao’a rahi, ’ia tāmāhanahanahia, ’ia tauturuhia rātou i roto i tō rātou mau taime paruparu, ’ia hōro’ahia te hōpoi’a, nā roto ho’i i te reira e tupu ai rātou i te pūai, ’e ’ia fa’aitoitohia ’e ’ia ha’amāuruuruhia nō te mau mea ato’a tā rātou e rave nei.⁶

« Tē ani manihini nei au i te mau melo ato’a ’ia fa’atoro i te rima fa’ahoa ’e te aroha i te feiā fa’afāriuhia e tomo mai i roto i te ’Ēkālesia ».

’Aita roa atu e faufa’a nō te ravera’a i te ’ohipa misiōnare mai te mea ē, ’aita tā tātou e nehenehe e tāpe’a mai i te hotu o te reira tauto’ora’a. E’ita e ti’a ’ia fa’ata’a ’ē i nā mea e piti nei. E faufa’a rahi tō teie mau ta’ata fa’afāriuhia mai… Hōpoi’a rahi ’e te pāpū te ta’ata fa’afāriu tāta’itahi. E titaura’a pāpū nō tātou te ha’apa’ora’a i te feiā tei ’āpiti mai ia tātou […]

I te tahi a’enei mahana ’ua fāri’i au i te hō’ē rata fa’ahiahia roa. ’Ua pāpa’ihia te reira rata ’e te hō’ē vahine tei tomo mai i roto i te ’Ēkālesia hō’ē matahiti i teienei. Tē pāpa’i ra ’oia :

« E mea ta’a ’ē roa ’e te fifi ho’i tō’u orara’a i roto i te ’Ēkālesia nei. ’Ua riro teie matahiti i ma’iri iho nei ’ei mau matahiti teimaha roa ’aita vau i fārerei a’enei i roto i tō’u orara’a. ’Ua riro ato’a rā ’ei matahiti faufa’a roa a’e. ’Ei melo ’āpī, tē tāmau noa nei ā te mau tītaura’a i te mau mahana ato’a » […]

Tē parau nei ’oia ē, « ’aita te mau melo i ’ite i te huru o te rirora’a ’ei melo ’āpī nō te ’Ēkālesia. Nō reira, fātata e’ita e ti’a ia rātou ’ia ’ite e nāhea ’ia pāturu ia mātou ».

Tē tītau nei au ia ’outou ’e te mau taea’e ’e te mau tuahine, mai te mea ē, ’aita ’outou i ’ite ē, mai te aha te huru, ’a tāmata i te feruri mai te aha te huru. E nehenehe e riro ’ei ’ohipa mo’emo’e rahi. E nehenehe e riro ’ei ’ohipa e ’ino’ino ai. E nehenehe e riro ’ei ’ohipa ri’ari’a. Tātou tō teie ’Ēkālesia, e mea ta’a ’ē roa tātou i tō te ao, i te huru o tā tātou e mana’o nei. Tē parau fa’ahou nei teie vahine ē :

« Mātou te mau hoa o te ’Ēkālesia, ’ia riro ana’e mai mātou ’ei melo nō te ’Ēkālesia, tē māere nei mātou i te ’itera’a ē, ’ua tomo mātou i roto i te hō’ē ao ta’a ’ē roa, hō’ē ao e tāna iho mau peu tumu, tōna hīro’a, tōna reo. Tē ’ite nei mātou ē, ’aita hō’ē ta’ata ’e ’aore rā, ’aita hō’ē vāhi ha’amāramaramara’a e nehenehe ia mātou ’ia ani i te arata’ira’a nō tō mātou tere i roto i teie ao ’āpī. I te ha’amatara’a, e mea au roa te rāterera’a, e mea ’ārearea ato’a tō mātou mau hape, i muri iho, ’ua ha’amata i te au ’ore, i te hope’a, ’ua huri te au ’ore i roto i te riri. I roto i teie mau taime au-’ore-ra’a ’e te riri, i reira tātou te fa’aru’era’a. ’Ua ho’i fa’ahou mātou i roto i te ao nō reira mai mātou, i reira, ’ua ’ite mātou ē, o vai mātou, i reira mātou i te tauturura’a, ’e i reira mātou i paraparau ai i te reo ».⁷

’Ua bāpetizo-noa-hia te tahi mau ta’ata, ’aita rātou i fa’ahoahia, ’e e piti ’e ’aore rā, e toru ’āva’e i muri iho, e parau mai rātou ē, ’a pārahi ana’e. E mea faufa’a rahi roa, e au mau taea’e ’e au mau tuahine, ’ia hi’o ē, ’ua fa’afāriuhia [te mau melo bāpetizo-’āpī-hia], ’ua vai i roto i tō rātou ’ā’au te hō’ē ’itera’a nō ni’a i teie ’ohipa rahi. E ’ere tei roto noa i te upo’o. Tei roto ato’a rā i te ’ā’au ’ia fa’auruhia ’e te Vārua Maita’i ’ei reira rātou e ’ite ai e parau mau teie ’ohipa, e peropheta mau ’o Iosepha Semita nā te Atua, tē ora nei te Atua ’e tē ora nei Iesu Mesia ’e ’ua fā mai rāua i te tamaiti ra ia Iosepha Semita, e parau mau te Buka a Moromona, tei ’ō nei te autahu’ara’a ’e tōna mau hōro’a ’e te mau ha’amaita’ira’a ato’a. E aha atu tā’u e nehenehe e parau.⁸

E hina’aro te mau ta’ata fa’afāriu i te auhoara’a, te hō’ē hōpoi’a, ’e i’a fa’a’amuhia rātou i te parau a te Atua.

Nō te mara’a-tāmau-ra’a te fāito o te feiā fa’afāriu, tītauhia ia tātou ’ia fa’arahi i tā tātou tauto’ora’a nō te tauturu ia rātou ’ia ’ite i tō rātou ’ē’a. E toru ’ohipa tā rātou e hina’aro : hō’ē hoa, hō’ē hōpoi’a, ’e ’ia fa’a’amuhia i te parau maita’i a te Atua’ (Moroni 6:4). E hōpoi’a ’e e rāve’a nā tātou ’ia hōro’a i teie mau mea.⁹

Auhoara’a

Tē tomo mai nei te feiā fa’afāriuhia i roto i te ’Ēkālesia ma te ’ana’anatae rahi i te mea i ’iteahia ia rātou. Tītauhia ia tātou ’ia ha’amau ’oi’oi i ni’a i taua ’oa’oa ra… ’A fa’aro’o ia rātou, ’a arata’i ia rātou, ’a pāhono i tā rātou mau uira’a, ’e ’ia vai i reira nō te tauturu i roto i te mau mea ato’a e tupu mai ’e i te mau huru ato’a e ’itehia… Tē ani manihini nei au i te mau melo ato’a ’ia fa’atoro i te rima ma te auhoa ’e te here i te feiā fa’afāriu e tomo mai i roto i te ’Ēkālesia.¹⁰

E hōpoi’a faufa’a roa tā tātou nō te feiā e bāpetizohia i roto i te ’Ēkālesia. E’ita tā tātou e nehenehe e tāu’a ’ore ia rātou. E’ita tā tātou e nehenehe e vaiiho ia rātou ’o rātou ana’e. E hina’aro rātou i te tauturu nō te ha’amātau ia rātou i te mau huru ’e i te hīro’a o teie ’Ēkālesia. ’E e riro te reira ’ei ha’amaita’ira’a rahi ’e ’ei rāve’a nā tātou nō te pūpū i te reira tauturu… Hō’ē mata ’ata’ata nō te here, hō’ē aroha rima hoa, hō’ē parau fa’aitoito, e fa’atupu te reira i te ’ohipa māere.¹¹

Fa’atoro ana’e i te rima i teie mau ta’ata ! Fa’ahoa ana’e tātou ia rātou ! Fa’ariro ana’e ia tātou ’ei mau ta’ata maita’i i ni’a ia rātou ! Fa’aitoito ana’e tātou ia rātou ! Fa’arahi ana’e i tō rātou fa’aro’o ’e i tō rātou ’ite i teie ’ohipa a te Fatu.¹²

Tē tāparu nei au ia ’outou… ’ia tauahi tō ’outou rima i te feiā e tomo mai i roto i te ’Ēkālesia ’e ’ia riro ’ei hoa nō rātou ’e ’ia ’ite rātou ē, tē fāri’i-poupou-hia nei rātou, ’e e tāmāhanahana ia rātou, i reira tātou e ’ite ai i te mau hotu nehenehe. E ha’amaita’i mai te Fatu ia ’outou i roto i teie fa’anahora’a rahi o te tāpe’ara’a mai i te feiā fa’afāriuhia.¹³

Hōpoi’a

Tē tīa’i nei teie ’Ēkālesia i te hō’ē mea nō roto mai i te ta’ata. E mau ture teitei tāna. E mau ha’api’ira’a tumu pa’ari tāna. Tē tīa’i nei ’oia i te tāvinira’a rahi nō roto mai i te ta’ata. E’ita rātou e haere noa ma te ’ohipa ’ore. E tīa’i tātou ia rātou ’ia rave i te ’ohipa. E pāhono te ta’ata i te reira. E fāri’i poupou rātou i te rāve’a ’ia tāvini, ’e ’ia nā reira ho’i rātou, e tupu rātou i te maita’i, i te māramarama, ’e i te ’ite i te rave i te mau ’ohipa ’e i te rave maita’i i te reira.¹⁴

’A hōro’a i te [mau melo ’āpī] i te hō’ē ’ohipa e rave. E’ita rātou e tupu i te pa’ari i roto i te fa’aro’o ma te ’ohipa ’ore. E au te fa’aro’o ’e te ’itera’a pāpū mai te mau uaua o tō’u rima. Mai te mea ē, e fa’a’ohipa vau i te reira mau uaua ’e e fa’a’amu ho’i ia rātou, e pa’ari a’e ia rātou. Mai te mea ē, e tu’u vau i tō’u rima i roto i te tā’amu fa’atārere, ’e ’a vaiiho noa ai i reira, e paruparu ’e e faufa’a ’ore ’oia, mai te reira ato’a te ’itera’a pāpū.

I teienei, tē parau nei te tahi pae ’o ’outou ē, ’aita rātou i ineine nō te rave i te hōpoi’a. Terā rā, ’aita hō’ē o tātou i ineine i te taera’a mai te pi’ira’a. E nehenehe tā’u e parau i te reira nō’u iho. I tō ’outou mana’ora’a, ’ua ineine ānei au nō teie pi’ira’a rahi ’e te mo’a ? ’Ua tupu te mana’o pe’ape’a. ’Ua tupu te mana’o ’aravihi ’ore. Tē pe’ape’a noa nei ā vau. Tē vai noa nei ā te mana’o ’aravihi ’ore. Terā rā, tē tāmata nei au ’ia haere i mua, ma te ’imi i te ha’amaita’ira’a a te Fatu ’e ma te tāmata i te ha’apa’o i Tōna hina’aro ’e ma te ti’aturi ’e ma te pure ’ia fāri’i ’Oia i tā’u tavinira’a. Ta’u hōpoi’a mātāmua i roto i teie ’Ēkālesia e tauturu ïa nō te peresideni nō te hō’ē pupu diakono i te ’ahuru-ma-piti-ra’a o tō’u matahiti. ’Ua tupu te mana’o ’aravihi ’ore i roto iā’u. ’Ua tupu te mana’o pe’ape’a. Terā rā, ’ua tāmata vau, mai ia ’outou ato’a, ’e i muri iho i te reira, ’ua tae fa’ahou mai te tahi atu mau hōpoi’a. ’Aita e mana’o nava’i, e mana’o māuruuru rā i te mau taime ato’a ’e te hina’aro ’ia tāmata.¹⁵

E ti’a i te mau ta’ata fa’afāriu ato’a e tomo mai i roto i teie ’Ēkālesia ’ia fāri’i ’oi’oi i te hō’ē hōpoi’a. E hōpoi’a na’ina’i roa paha, terā rā, e fa’atupu te reira i te hō’ē ta’a-’ē-ra’a rahi i roto i tōna orara’a.¹⁶

’Oia mau, e’ita te ta’ata fa’afāriu ’āpī e ’ite i te mau mea ato’a. E hape paha ’oia. E aha ïa ? Tē hape nei tātou pā’āto’a. Te ’ohipa faufa’a, ’o te tupura’a ïa e roa’a mai nā roto i te ’ohipa.¹⁷

’Ua ha’api’i te peresideni Hinckley ē, e ti’a i te feiā fa’afāriu ’āpī ’ia fāri’i i te mau rāve’a ; ’ia tāvini i roto i te ’Ēkālesia.

’Ia fa’a’amuhia i te parau maita’i a te Atua

Tē ti’aturi nei au ē… e ’itera’a pāpū tō teie mau ta’ata fa’afāriu nō ni’a i te ’evanelia. Tē ti’aturi nei au ē, e fa’aro’o tō rātou i roto i te Fatu ia Iesu Mesia ’e ’ua ’ite rātou i Tōna huru hanahana. Tē ti’aturi nei au ē, ’ua tātarahapa mau rātou i tā rātou mau hara ’e e hina’aro mau tō rātou ’ia tāvini i te Fatu.

Tē [parau nei] Moroni nō ni’a ia rātou i muri a’e i tō rātou bāpetizora’ahia : « ’E oti rātou i te fāri’ihia i roto i te bāpetizo, ’e i te ravehia ’e te tāmāhia ho’i nā roto i te mana o te Vārua Maita’i, ’ua ’āmuihia ïa rātou i te feiā o te ’ēkālesia a te Mesia, ’e ’ua pāpa’ihia tō rātou mau i’oa, ’ia ha’amana’ohia ’e ’a fa’a’amuhia rātou i te parau maita’i a te Atua ra, e tāpe’ahia ai rātou i ni’a i te ’ē’a ti’a, ’e e vai noa ai rātou ’ei feiā ara i te pure ma te ti’aturi ana’e i te maita’i o te Mesia, ’o te tumu ’e te fa’aotira’a o tō rātou fa’aro’o ra » (Moroni 6:4).

I teie ’anotau mai te ’anotau i muta’a iho ra, « ’ua ’āmuihia [te feiā fa’afāriuhia] i te feiā o te ’ēkālesia… ’ia ha’amana’ohia ’e ’ia fa’a’amuhia rātou i te parau maita’i a te Atua ra, e tāpe’ahia ai rātou i ni’a i te ’ē’a ti’a, ’e e vai noa ai rātou ’ei feiā ara i te pure ». E tauturu ana’e tātou ia rātou ’a rave ai rātou i tō rātou ta’ahira’a mātāmua ’ei melo.¹⁸

E mea tītauhia i [te mau ta’ata fa’afāriu-’āpī-hia] ’ia fa’aōhia i roto i te hō’ē pupu autahu’ara’a ’e ’aore rā, te Sōtaiete Tauturu, te Feiā ’āpī tamāhine, te Feiā ’Āpī Tamāroa, te Ha’api’ira’a Sābati, ’e ’aore rā te Paraimere. E ti’a ’ia fa’aitoitohia ’oia ’ia haere mai i te purera’a ’ōro’a nō te rave i te ’ōro’a mo’a, nō te fa’a’āpī i te fafaura’a i ravehia i te taime o te bāpetizora’a.¹⁹

E mau mea fa’ahiahia te roa’a mai ’e ’aita hō’ē mea e pau nā roto i te ho’ira’a mai i roto i te ’Ēkālesia.

E rave rahi tauatini ta’ata nā te ao nei… e melo nō te ’Ēkālesia i te i’oa noa, ’ua fa’aru’e rā, ’e i teienei, tē hina’aro nei ’ia ho’i mai, ’aita rā i ’ite nāhea, ’e e ha’amā rahi tō rātou ’ia tāmata. […]

’Ei ia ’outou na e au mau taea’e, e au mau tuahine, tei mau na i tō ’outou fatura’a ’āi’a vārua ’e ’ua fa’aru’e, ’e i teienei, tē ’ite nei ’outou i te pau i roto i tō ’outou orara’a, ’ua matara te ’ē’a nō tō ’outou ho’ira’a mai… Mai te mea e rave ’outou i te ta’ahira’a hepohepo mātāmua nō te ho’i mai, e ’ite atu ’outou i te mau rima māhora nō te aroha ia ’outou ’e te mau hoa maita’i nō te fāri’i poupou ia ’outou.

Tē mana’o nei au ē, ’ua ’ite au nō te aha te tahi pae o ’outou i fa’aru’e ai. ’Ua ’ino’ino ’outou nā roto i te hō’ē ta’ata feruri ’ore tei ha’apēpē ia ’outou, ’e ’ua fa’ariro ’outou i tāna mau ’ohipa ’ei ti’ara’a nō te ’Ēkālesia. ’E ’aore rā, ’ua haere atu ’outou mai te hō’ē vāhi ’ua mātau-maita’i-hia e ’outou, i te hō’ē vāhi ’o ’outou ana’e, ’e ’ua pa’ari ’outou i reira ma te iti tō ’outou ’itera’a i te parau nō te ’Ēkālesia.

’E ’aore rā, ’ua hutihia atu ’outou i roto i te tahi atu pupu ’e ’aore rā, te tahi atu mau peu ’o tā ’outou i feruri ē, e’ita e au i tā te ’Ēkālesia. ’E ’aore rā, ’ua feruri ’outou ē, e mea pa’ari a’e ’outou i te pa’ari o te ao i te tahi atu o tō ’outou mau hoa i roto i te ’Ēkālesia, ’e ma te vahavaha, ’ua fa’aātea ’ē atu ’outou ia rātou.

’Aita vau i haere mai nō te fa’aea noa i ni’a i te reira mau tumu. Maita’i ē, e’ita ato’a ’outou e nā reira. ’A tu’u i te ’ohipa tahito i muri ia ’outou… E mau mea fa’ahiahia te roa’a mai ’e ’aita hō’ē mea e pau. ’A ho’i mai e tō’u mau hoa. ’Ua hau atu te hau e ’iteahia i roto i te ’Ēkālesia i tā ’outou i ’ore i ’ite nō te hō’ē tau roa. E rave rahi o rātou ’o tā ’outou e ’oa’oa i tō rātou auhoara’a.²⁰

E au mau taea’e ’e au mau tuahine here ’o tei… hahi ē, tē hina’aro nei te ’Ēkālesia ia ’outou, ’e e hina’aro ’outou i te ’Ēkālesia. E ’ite ’outou e rave rahi tāri’a e fa’aro’o mai ia ’outou ma te hāro’aro’a. Tē vai ra te mau rima e rave rahi nō te tauturu ia ’outou i te ’imira’a i tō ’outou ’ē’a nō te ho’i mai. Tē vai ra te mau māfatu nō te tāmāhanahana i tō ’outou māfatu. Tē vai ra te roimata, e ’ere te roimata ’oto, e roimata ’oa’oa rā.²¹

Nō te feiā mo’a i te mau mahana hope’a nei ’o tei ho’i mai i te ’Ēkālesia, e tupu te au māite ’ia ho’i fa’ahou mai i te fare.

I te hō’ē sābati tei Kalifonia vau nō te hō’ē ’āmuira’a titi. ’Ua piahia tō’u i’oa ’e tō’u hōho’a i roto i te ve’a nō te reira ’oire. ’Ua ta’i mai ra te niuniu i te fare titi i te taime ’a tomo ai te peresideni titi ’e ’o vau iho nei i roto i te fare i taua po’ipo’i ra. Nā’u terā niuniu, ’e ’ua fa’a’ite mai ra te ta’ata e niuniu mai ra i tōna i’oa. Tē hina’aro ra ’oia e fārerei iā’u. ’Ua ani atu ra vau ’ia vaiiho mai iā’u, e’ita vau e tae i te putuputura’a tā’u i fa’anaho nō te reira po’ipo’i roa, ’e ’ua ani atu vau i te peresideni titi ’ia fa’atere atu i te reira. E ’ohipa faufa’a atu tā’u e ti’a ’ia rave.

’Ua haere mai ra teie hoa tō’u, ma te ha’amā ’e te mata’u ato’a. E taime roa tōna mo’era’a. ’Ua tauahi a’era māua mai te au i nā taea’e tei ta’a ’ē maoro. I te ha’amatara’a, e mea huru ’ē ri’i tā māua ’āparaura’a, terā rā, ’aita i maoro ’ua huru au mai ’a paraparau ai māua nō ni’a i te tau ’a pārahi ai māua i Peretāne e rave rahi matahiti i ma’iri. ’Ua tahe te roimata o teie ta’ata pūai ’a paraparau ai ’oia nō ni’a i te ’Ēkālesia o tāna i tāvini ma te pāpū, ’e i muri iho, ’ua paraparau mai ra ’oia nō ni’a i te mau matahiti roa ’e te pau rahi i muri mai. ’Ua fa’atumu ’oia i ni’a i te reira mau matahiti mai te hō’ē ta’ata e paraparau nō ni’a i te mau moemoeā ri’ari’a. I te hopera’a tōna fa’a’itera’a i taua mau matahiti māu’a ra, ’ua paraparau mai ra ’oia nō tōna ho’ira’a mai. ’Ua feruri ’oia e mea fifi roa, inaha, e mea ha’amā, terā rā, ’ua fāri’i ’oia e tāmata.

’Ua [fāri’i] au i te hō’ē rata nāna ’aita i maoro a’enei. Tē parau ra ’oia ē, « ’ua ho’i mai au. ’Ua ho’i mai au, ’e ’auē te nehenehe ’ia ho’i fa’ahou mai i te fare ».

’E nō reira, ia ’outou na ’e tō’u mau hoa, ’o tē hina’aro nei, mai iāna, ’ia ho’i fa’ahou mai, terā rā, tē fifi ra ’outou nō te rave i te ta’ahira’a mātāmua, ’a tāmata. ’A vaiiho na ia mātou ’ia fārerei ia ’outou i te vāhi tei reira ’outou i teienei, ’e ’ia tāpe’a i tō ’outou rima ’e ’ia tauturu ia ’outou. Tē fafau atu nei au ia ’outou ē, e mea maita’i roa ’ia ho’i fa’ahou mai i te fare.²²

Te mau mana’o tauturu nō te tuatāpapara’a ’e te ha’api’ira’a

Mau uira’a

Nō te aha « tā tātou ti’aturira’a ’e tā tātou māna’ona’ora’a… nō te ta’ata hō’ē i te mau taime ato’a », i roto ato’a i te hō’ē ’ēkālesia i te ao ato’a nei ? (Hi’o te tuha’a 1). I nāfea ’outou i ha’amaita’ihia ai nā te hō’ē ta’ata tei ti’aturi ia ’outou ? E aha te tahi mau rāve’a e ti’a ai ia tātou ’ia rahi atu te ha’apa’ora’a i te ta’ata hō’ē tāta’itahi ?
I roto i te rata tā te peresideni Hinckley i fa’a’ite mai i roto i te tuha’a 2, e aha te mea e ti’a ia tātou ’ia ’apo mai ’e ’ia fa’a’ohipa ? ’A feruri e aha te mea e ti’a ia ’outou ’ia rave nō te ha’apūai i te feiā e ha’a nei nō te patu i tō rātou fa’aro’o.
Nō te aha te mau ta’ata fa’afāriuhia e hina’aro ai i te hoa, te hōpoi’a ’e ’ia fa’a’amuhia i te parau a te Atua ? (Hi’o te tuha’a 3). E aha te tahi mau rāve’a e nehenehe ai tātou e fa’ahoa i te mau ta’ata fa’afāriu-’āpī-hia ? Nāhea e ti’a ai ia tātou ’ia pāturu i te feiā fa’afāriu-’āpī-hia i roto i tā rātou mau hōpoi’a ? Nāhea e ti’a ai ia tātou ’ia tauturu i te feiā fa’afāriu-’āpī-hia ’ia « fa’a’amuhia i te parau maita’i a te Atua » ?
Nō te aha i te tahi mau taime e mea fifi nō te mau melo ’ia ho’i fa’ahou mai i roto i te ’ohipa a te ’Ēkālesia ? (Hi’o te tuha’a 4). Nāhea tātou ’ia tauturu i te ta’ata ’ia ho’i mai ? I nāfea tō ’outou fāri’ira’a ’e ’aore rā, tō ’outou ’itera’a i te ’oa’oa e ’āpe’e mai i te ho’ira’a mai i roto i te ’ohipa a te ’Ēkālesia ?
E aha tā ’outou e ’apo mai i roto i te ’ā’amu tā te peresideni Hinckley e fa’a’ite nei i roto i te tuha’a 5 ? ’A feruri na e nāhea e ti’a ai ia ’outou ’ia fa’atoro i te rima nō te tauturu i te hō’ē ta’ata e ’ere i te mea itoito i roto i te ’Ēkālesia « ’ia ho’i fa’ahou mai i te fare ».

Te mau pāpa’ira’a mo’a

Luka 15 ; Ioane 10:1–16, 26–28 ; 13:34–35 ; Mosia 18:8–10 ; Helamana 6:3 ; 3 Nephi 18:32 ; Moroni 6:4–6 ; PH&PF 38:24

Tauturu ha’api’ira’a

« E rave rahi ’o te feruri nei ē, te taime maita’i a’e nō te tuatāpapara’a, tei te po’ipo’i ïa i muri a’e i te hō’ē ’āru’i fa’afa’aeara’a… E mea au a’e nā te tahi atu mau ta’ata e tuatāpapa i roto i te mau hora hau maita’i, ’ia oti te ’ohipa ’e te mau ha’ape’ape’ara’a o te ao… Penei a’e, te mea faufa’a a’e i te hora o te mahana, ’o te fa’ata’ara’a ïa i te hō’ē taime nō te tuatāpapara’a » (Howard W. Hunter, « Reading the Scriptures », Ensign, Novema 1979, 64).