Hugna 16

Kaminyoon ug Pagkaginikanan: Pag-andam sa Atong mga Pamilya alang sa Kinabuhing Dayon

Giniyahan sa matarung ug mahigugmaong mga ginikanan, ang mga pamilya mahimong magkahiusa sa pagtabang pagpalambo sa gingharian sa Dios ug moambit sa tanang mga panalangin sa langit.

Gikan sa Kinabuhi ni Wilford Woodruff

Si Wilford Woodruff ug si Phoebe Whittemore Carter naminyo niadtong Abril 13, 1837, sa Kirtland, Ohio. Sa tibuok nilang kinabuhi nga panagtipon, nakalahutay sila sa daghang mga pagsulay, mao nga nitubo ang ilang debosyon sa usag usa, sa ilang mga anak, ug sa gingharian sa Dios. Usa sa maong kasinatian miabut niadtong tingtugnaw sa 1838, mga lima ka bulan una pa matawag si Wilford Woodruff sa pagka-apostol. Samtang si Brother Woodruff nangulo sa biyahe sa grupo sa mga Santos aron magpundok sa ubang mga miyembro sa Simbahan, ang iyang asawa nasakit og grabe. Dayon siya miasoy:

“Niadtong ika-23 sa Nobyembre ang akong asawa, si Phoebe, gisakitan og maayo sa ulo, nga nisangpot sa brain fever. Nagkagrabe gayud ang iyang sakit kada adlaw samtang kami nagpadayon sa among pagbiyahe. Pait gayud kaayo kadto para sa usa ka babaye nga mobiyahe sa usa ka karwahe sa libaongon nga kadalanan, sa ingon kaniya nga masakiton. Dungan sab niana ang among anak nga babaye masakiton usab kaayo.”

Sa misunod nga mga adlaw, ang kondisyon ni Sister Woodruff migrabe, bisan gani og sila mihunong sa ilang biyahe ug nangitag dapit nga pahulayan. Si Brother Woodruff nahinumdum: “Ika-3 sa Disyembre ang akong asawa grabe na kaayo. Tibuok adlaw nako siyang giamumahan, ug sa sunod adlaw mibalik ako sa Eaton [duol nga lungsod] aron pagkuha og pipila ka butang alang kaniya. Daw siya nag-anam og kaluya, ug pagkagabii ang iyang espiritu sa tataw nang mibiya na sa iyang lawas ug siya namatay.

“Ang mga sister nagpundok palibot sa iyang patayng lawas, nanghilak, samtang ako nagbarug nga magul-anong nagtan-aw kaniya. Ang Espiritu ug gahum sa Dios misugod sa pagkunsad diri kanako, sa unang higayon sulod sa iyang pagkasakit, ang hugot nga pagtuo mipuno sa akong kalag, bisan kon daw patay na siyang naghigda.”

Gilig-on sa iyang pagtuo, si Wilford Woodruff mihatag sa iyang asawa og panalangin sa priesthood. “Gipandong nako ang akong mga kamot sa iyang ulo,” siya miingon, “ug sa pangalan ni Jesukristo akong gihinginlan ang gahum sa kamatayon ug sa tiglaglag, ug mimando sa pagpahawa gikan kaniya, ug ang espiritu sa kinabuhi sa pagsulod sa iyang lawas.

“Ang iyang espiritu mibalik sa iyang lawas, ug gikan nianang orasa naayo siya; ug kaming tanan mibatig pagdayeg sa pangalan sa Dios, ug sa pagsalig kaniya ug sa paghupot sa iyang mga sugo.

“Samtang kini nga kalihokan nagpadayon diri kanako (sigun sa gisaysay sa akong asawa human niadto) ang iyang espiritu mibiya sa iyang lawas, ug nakita niya ang iyang lawas sa higdaanan, ug ang mga sisters nanghilak. Mitan-aw siya kanila ug kanako, ug sa iyang masuso, ug, samtang nagtan-aw niini nga eksena, duha ka mga personahe misulod sa kwarto. … Usa niining mga mensahero mipahibalo kaniya nga mahimo siyang mopili: mahimo siyang mopahulay sa kalibutan sa espiritu, o, sa usa ka kondisyon nga duna siyay kahigayonan sa pagbalik sa iyang lawas ug mopadayon sa iyang mga paghago sa yuta. Ang kondisyon mao, nga kon gibati niyang makasuportar siya sa iyang bana, ug uban kaniya moagi sa tanang kabalaka, mga pagsulay, mga kasakitan ug mga kagul-anan sa kinabuhi diin iyang maagian hangtud sa katapusan tungod sa Ebanghelyo. Sa dihang iyang gitan-aw ang sitwasyon sa iyang bana ug sa iyang anak miingon siya: ‘Oo, buhaton ko kana!’

“Nianang higayona nga ang desisyon gihimo ang gahum sa hugot nga pagtuo mikunsad kanako, ug sa dihang ako siyang gipanalanginan, ang iyang espritu misulod sa iyang tabernakulo.…

“Niadtong buntag sa ika-6 sa Dis., ang Espiritu miingon kanako: ‘Bangon, ug padayon sa inyong biyahe!’ ug pinaagi sa kalooy sa Dios ang akong asawa nakabangon ug nag-ilis sa iyang kaugalingon ug milakaw paingon sa karwahe, ug malipayon kaming nagpadayon.”¹

Matinud-anon sa iyang saad, si Sister Woodruff misuporta sa iyang bana, bisan kon ang iyang mga katungdanan isip Apostol nagkinahanglan nga mahilayo siya sa pamilya og dugay. Niadtong Mayo 4, 1840, dihang si Elder Woodruff nag-alagad og misyon sa England, nagpadala siyag sulat, nga nag-ingon: “Nakahibalo ako nga kabubut-on kini sa Dios nga ikaw maghago gayud sa iyang ubasan; busa, gibati kong nahi-uyon ko sa iyang kabubut-on niining mga butanga. Wala ako magbagulbol o moreklamo sukad sa imong pagbiya kanako, apan nagpaabut ako sa panahon nga mopauli ka sa makausa pa sa imong pamilya, nga nakatuman sa imong misyon uban sa gugma ug kahadlok sa Dios. Anaa ka kanunay uban kanako kon ako moduol sa trono sa Dios, ug kon mangayo ako og proteksyon ug mga panalangin alang sa akong kaugalingon ug sa akong mga anak, mao usab ang akong gipangayo alang sa akong mahal nga kauban, kinsa nahilayo gikan kanako, gani sa langyawng nasud, aron pagsangyaw sa kahingpitan sa ebanghelyo ni Jesukristo.”²

Sa maong higayon sa paglinay-anay, si Presidente Woodruff mipahayag usab og kamingaw sa iyang pamilya, inubanan og determinasyon sa pagbuhat sa kabubut-on sa Ginoo. Niadtong Abril 3, 1847, nangandam siya sa pagbiyahe uban sa unang grupo sa pioneer paingon sa Walog sa Salt Lake. Misulat siya sa iyang journal: “Bisan kanus-a wala gayud nako batia ang kahingawa kay sa karon sa pagbiya sa akong pamilya aron magmisyon. Ang akong pag-ampo sa Dios mao nga Siya motabang kanako ug sa akong pamilya nga magkita pa kami pag-usab sa yuta sama sa iyang gibuhat sa daghang mga misyon nga akong giadtoan diha sa ubasan sa Ginoo.”³ Paglabay sa upat ka adlaw ang iyang pamilya naglantaw kaniya nga nagpalayo gikan sa gipuy-an sa mga Santos sa Winter Quarters, Nebraska. Mihunong sa ibabaw sa bungtod dili kaayo layo sa ilang gipuy-an, gitan-aw niyag balik ang iyang pamilya pinaagi sa teleskopyo.⁴

Si Wilford Woodruff nalipay uban sa kahibalo nga ang iyang pamilya mahimong mahangturon. Kini nga kamatuoran nakahatag kaniya og kalig-on sa paglahutay sa mga kalisud sa kinabuhi. Miingon siya, “Naghunahuna ako sa makadaghan nga kon maghago ako hangtud ingon na katigulang ni Methuselah ug sa ingon niana makahimo sa akong pamilya nga mopuyo uban kanako sa himaya sa walay katapusang mga kalibutan, kini magbalos gayud kanako sa tanang mga kasakit ug pag-antus nga mahimo nakong malahutay niini nga kalibutan.”⁵ Ang saad sa mahangturong pamilya nakaimpluwensya sa iyang mga lihok ngadto sa mga miyembro sa iyang pamilya. Sa usa ka sulat ngadto sa iyang anak nga babaye nga si Blanche, mihisgut siya: “Kitang tanan nagpaabut nga magtipon pagpuyo hangtud sa kahangturan human sa kamatayon. Nagtuo ako nga kitang tanan isip mga ginikanan ug mga anak kinahanglan gayud nga modawat sa tanang kasakit taman sa mahimo aron magmalipayon ang usag usa sa atong pagpakabuhi nga kita wala gyuy ikamahay.”⁶

Mga Pagtulun-an ni Wilford Woodruff

Ang mga panalangin sa kaminyoon ug pagkaginikanan mas mahinungdanon kaysa kalibutanong bahandi.

Ang Ginoo mipahibalo kanato nga ang kaminyoon giorden sa Dios ngadto sa tawo [tan-awa sa D&P 49:15]. Ang institusyon sa kaminyoon, diha sa ubang komunidad nga atong mabasahan, nagkaanam nga wala hatagi og bili. Ginaingon nga adunay purohan nga nagpaingon na kini kanato. Ang hinungdan mao, sa walay pagduda, tungod sa nagkadaghang bahandi ug sa pagdumili sa batangong mga lalaki nga mosagubang sa pagbuhi sa asawa ug sa pamilya. Samtang kita mobiya gikan sa kasimpli sa unang panahon, natural lang nga kita magpaabut nga kini may purohan nga modaghan kon ang mga batan-ong lalaki magpanuko na sa paghagad og kaminyoon sa mga batan-ong babaye gawas kon sila makahatag kanila og komportabling panimalay sama sa ilang gipuy-an diha sa ilang mga ginikanan. Ang mga babaye nga gipadako nga gastoso o maluho nga mga kinaiya mahimong mao usab ang makapugong sa mga mga batan-ong lalaki sa pagminyo. … Ang mga batan-ong lalaki ug babaye kinahanglan tudloan gayud nga ang kalipay sa kaminyoon wala kinahanglana nga magdato.⁷

Kon ang mga anak nga babaye sa Zion hangyoon sa mga batanong lalaki nga magminyo, imbis nga mangutana—”Kining tawhana naa bay nindot nga balay, daghang ba og maayong mga kabayo ug nindot nga karwahe?” kinahanglan sila mangutana —”Diosnon ba siya nga pagkatawo? Anaa ba kaniya ang Espiritu sa Dios? Siya usa ba ka Santos sa Ulahing mga Adlaw? Mag-ampo ba siya? Anaa ba kaniya ang Espiritu nga makapahimo niyang takus sa pagpalambo sa gingharian ?” Kon siya aduna niana, sagdi lang ang karwahe ug nindot nga balay, dawata ug paghiusa kamo sumala sa balaod sa Dios.⁸

Katungdanan niining batan-ong mga lalaki [sa] Zion nga mangasawa sa anak nga mga babaye sa Zion, ug mag-andam og mga tabernakulo [pisikal nga mga lawas] alang sa mga espiritu sa mga tawo, nga mga anak sa atong Amahan sa Langit. Naghulat sila og mga tabernakulo, giorden sila nga moanhi dinhi, ug kinahanglan gayud unta silang matawo sa yuta sa Zion imbis sa Babelon.⁹

Maghangyo ako sa mga ginikanan sa tibuok Zion sa pagbuhat kutob sa inyong mahimo sa pag-awhag sa inyong mga anak nga lalaki ug babaye sa paglakaw sa dalan sa pagkamatarung ug kamatuoran ug mopalambo sa mga kahigayonan nga naa kanila. Ayaw pasagdi ang inyong mga kasingkasing nga mahiuban sa mga pasigarbo ug sa mga kalihokan sa kalibutan, apan pagkat-on sa pagpasalamat sa katinuod nga ang matinud-anong mga anak nahiuban sa pinakapinili ug talagsaong mga panalangin.¹⁰

Ang panalangin nga gipadayag sa Dios kanato sa patriyarkal nga orden sa kaminyoon—nga nasilyo alang sa karon ug sa kahangturan—wala nato hatagi og bili ingon nga kini gikinahanglan unta.¹¹

Hatagan gayud natog bili ang atong mga pamilya, ug ang atong panag-uban, maghinumdum nga kon kita matinud-anon atong mapanunod ang kahimayaan, imortalidad ug kinabuhing dayon, ug kini mao ang labing mahinungdanon sa tanang mga gasa nga gihatag sa Dios sa tawo. [tan-awa sa D&P 14:7].¹²

Pinaagi sa pagtudlo ug ehemplo sa mga ginikanan, ang mga anak mahimong makapangandam sa pag-alagad sa Simbahan ug magpabiling matinud-anon sa pagtuo.

Wala gayud akoy bisag gamayng mga pagduda kalabut sa katinuod ug sa hingpit nga kadaugan niini nga trabaho. Wala gayud ako niana karon. Wala gayud akoy pagduda bahin sa Zion nga nahimo ang tanang nakita sa mga propeta, diha sa himaya niini, sa gahum niini, sa kagamhanan ug kalig-on niini, uban sa gahum sa Dios nga anaa niini.

Tungod niining tanang mga butang, ang pangutana nga misantop sa akong hunahuna, ug maoy nakahimo kanako sa paghunahuna og maayo, mao nga, kinsa man ang modawat niini nga gingharian ug modumala niini? Kinsa man unya ang kasaligan sa Ginoo nga modala niini nga gingharian ngadto sa iyang katapusang kadaugan ug moandam niini sa iyang kahingpit ug himaya alang sa pag-anhi sa Anak sa Tawo? Ngadto sa atong mga anak nga lalaki ug babaye. … Ngadto kanila gisalig kini nga gingharian, kon ang ilang mga amahan ug mga katingulangan moadto na sa kalibutan sa mga espiritu. Nakaseguro ako ingon kahayag sa adlaw nga anaa sa kawanangan sa langit. Sa akong paghunahuna niini, gipangutana nako ang akong kaugalingon, unsa man ang kahimtang sa atong mga batan-ong lalaki ug mga babaye? Kita ba, isip mga ginikanan, naghimo ba sa atong katungdanan ngadto kanila? Naninguha ba sila nga mahimong takus sa ilang kaugalingon ug nag-andam alang sa mahinungdanong padulngan ug buhat nga nagpaabut nila sa unahan?¹³

Walay usa kanato nga masayud kon unsa nga dalan ang subayon sa atong mga anak. Mohatag kita og maayong ehemplo kanila, ug maningkamot kita nga motudlo kanila og matarung nga mga baruganan; apan kon moabut na sila sa tuig sa pagkaadunay tulubagon [accountability] aduna na silay ilang pagpili [agency] ug molihok sila alang sa ilang kaugalingon.¹⁴

Sa atong kadasig sa pagsangyaw sa Ebanghelyo sa mga tawo sa tanang kanasuran, dili gayud nato kalimtan ang mga katungdanan nga anaa kanato kalabut sa hustong pagpadako sa atong mga anak, isilsil kanila, samtang batan-on pa, ang gugma sa kamatuoran ug hiyas, ug ang pagtamud sa sagradong mga butang, ug ang paghatag kanila og kahibalo sa mga baruganan sa Ebanghelyo.¹⁵

Maninguha ug modala gayud kita sa atong mga anak diha sa pagmatuto ug pagpahimatngon sa Ginoo [tan-awa sa mga Taga-Efeso 6:4]. Mopakita kita kanila og maayong mga ehemplo ug tudloan sila og maayong mga baruganan samtang mga batan-on pa sila. Sila gitugyan kanato sa atong langitnong Amahan; sila ang atong gingharian, sila mao ang pondasyon sa atong kahimayaan ug himaya; sila ang mga tawo nga inila [tan-awa sa D&P 124:61], ug maninguha gayud kita sa pagpadako kanila nga lig-on ang pagtuo sa Ginoo, ug tudloan sila sa pag-ampo ug sa pagbaton og hugot nga pagtuo sa Ginoo taman sa atong mahimo, nga kon kita mamatay na ug mawala na ug unya mosunod sila niining kinabuhia sila modumala sa mahinungdanong buhat niining ulahing adlaw ug sa gingharian sa Dios dinhi sa yuta.¹⁶

Kadtong kinsa nagpuyo ubos sa sibilisado nga pamalaod, gitudloan sa moral nga balaod—ang napulo ka mga sugo—gitudloan sila nga dili mamakak, dili mamalikas, dili mangawat, sa laktod, dili mobuhat niadtong mga butang nga giisip nga dautan, dili balaanon ug dili matarung diha sa katilingban. Kon ang mga ginikanan sayong nagtudlo sa ilang mga anak niini nga mga baruganan sa ilang pagkabatan-on kini masilsil na sa ilang mga hunahuna, ug ingon ka dali sa mga anak nga moabut sa tuig sa pagkamaytulubagon, ang unang nasilsil sa hunahuna maoy moimpluwensya sa ilang mga lihok, ug sa tibuok nilang kinabuhi. Ang mga anak nga nakahunahuna ug nabansay na, gani mahikurat kon makadungog sila sa ilang mga higala nga mamalikas, ug mopasipala sa ngalan sa Dios, ug kon ugaling makat-on sila sa pagpamalikas maglisud gayud sila sa pagbuntog sa ilang unang mga impresyon.¹⁷

Kini … usa ka dakong panalangin sa mga anak nga makabaton og mga ginikanan kinsa moampo ug motudlo sa ilang mga anak og maayong mga baruganan, ug mopakita og maayong ehemplo kanila. Ang mga ginikanan dili gayud makabadlong sa ilang mga anak sa ilang gipamuhat kon sila mismo nagbuhat sa ingon.¹⁸

Kon mopakita kita og maayong ehemplo sa atong mga anak, ug maninguha sa pagtudlo kanila gikan sa ilang pagkabata hangtud sa pagkahamtong; motudlo kanila sa pag-ampo ug pagtahud sa Makagagahum; motudlo kanila niadtong mga baruganan nga mopalahutay kanila taliwala sa tanang mga pagsulay, nga ang Espiritu sa Ginoo mahimong mokunsad kanila, … nan dili gayud sila daling mahisalaag. Ang maayong mga impresyon mouban nila sa tibuok kinabuhi, ug kon bisan unsang mga baruganan ang itudlo, kadtong maayong mga impresyon dili gayud mawala kanila.¹⁹

Ang maalamong mga ginikanan dili gayud motugot nga ang mga kabalaka sa gawas maoy mopasulabi sa ilang mga pamilya.

Dugay na akong nagtuo nga ang yawa naningkamot gayud pag-ayo sa pagmugna og panaglalis tali sa mga ginikanan ug mga anak, naninguha sa pagdasig ug pagsilsil sa mga hunahuna sa mga anak nga lalaki ug babaye sa mga santos niadtong dautang mga hunahuna nga makapugong kanila sa pagsunod sa tunob sa ilang mga amahan ug mga inahan.…

…Importante kaayo nga kita magmaalamon nga mga amahan ug mga inahan, ug nga kita magmaalamon gayud nga mosilsil sa linghod pa nilang mga hunahuna niadtong tanang mga baruganan nga modala kanila ngadto nianang makiangayon, ug sa pagpatuman diha sa ilang kinabuhi sa mga baruganan sa pagkamatarung ug kamatuoran.…

…Importante kaayong mahibalo unsay himoon aron maangkon ang mga pagbati ug mga pagmahal sa atong mga pamilya, nga maoy modala kanila ngadto sa dalan diin sila maluwas. Kini usa ka pagtuon ug usa ka buhat nga dili gayud mahimong ihikling sa mga ginikanan. … Daghang mga higayon nga atong mahunahuna nga ang mga negosyo hilabihan ka dinalian nga kinahanglan kini mawala sa atong mga hunahuna, apan dili gayud kini mao. Bisag kinsang tawhana nga bukas ang hunahuna, ug kinsa nagpaabut sa trabaho nga naghulat kanato, makakita ug mobati nga ang responsibilidad nga anaa kaniya bahin sa iyang kaugalingong pamilya, ug ilabi na sa pagpadako sa iyang mga anak, mahinungdanon kaayo.

Buot kita nga moluwas sa atong mga anak, ug nga sila mahimong makaambit sa tanang mga panalangin nga anaa sa pagkabalaan, nga sila makadawat sa mga panalangin sa ilang mga ginikanan nga nagmatinud-anon sa kahingpitan sa ebanghelyo.²⁰

Tan-awon nato ang atong mga panimalay, ug matag usa maninguha sa pagdumala sa iyang kaugalingong pamilya ug ipahimutang sa kahusay ang iyang kaugalingong panimalay.²¹

Ang kada amahan kinahanglan modumala sa iyang pamilya sa kabuotan ug sa katarung.

Sa dihang bata pa ako ug nag-eskwela, ang maestro sagad moabut nga magdala og binugkos nga lipak mga walo ka pye ang gitason, ug usa sa unang mga butang nga among mapaabut mao nga malatusan gayud. Bisan unsang dili makapahimuot niya makadawat gayud kami og grabeng bunal. Ang pagbunal nga akong nadawat niadto wala makahatag nako og kaayohan. … Ang kabuotan, kalumo ug kalooy mas maayo sa tanang paagi. Buot ko nga kining baruganan masilsil sa mga hunahuna sa atong mga batan-ong lalaki, nga mahimo nilang mapatuman sa tanan unya nilang gimbuhaton sa kinabuhi. Ang pangdaogdaog dili maayo, bisag hari ang nagbuhat niini, mga presidente, o sa mga sulugoon sa Dios. Ang manggiloy-ong mga pulong mas maayo pa kaysa mga mapintas mga pulong. Kon aduna kitay panaglalis sa usag usa, kinahanglan kita magmaloloy-on ug magmabination sa usag usa. Mapahilayo nato ang atong mga kaugalingon sa dakong kasamok.

…Lakaw ngadto sa pamilya diin ang bana maayong motratar sa iyang asawa ug mga anak, imong makita nga sila sama usab kamaayo nga motratar kaniya. Mga sumbong moabut kanako sa pagtratar sa mga bana sa ilang mga asawa. Wala sila mosangkap kanila. Wala kini sila motratar nila sa kalooy. Kining tanan nakapasakit kanako. Kining mga butanga dili gyud angay. … Magmabination gyud kita sa usag usa, mobuhat og maayo sa usag usa, ug maghago aron pagpalambo sa kaayohan, sa interes ug sa kalipay sa usag usa, ilabi na sa atong kaugalingong mga panimalay.

Ang bana mao ang pangulo sa pamilya. Siya ang patriyarka sa iyang panimalay. … Walay gayuy labaw pa kanindot nga tanawon dinhi sa kalibutan kon di makakita nga usa ka bana nga nangulo sa iyang pamilya ug nagtudlo kanila sa matarung nga mga baruganan ug naghatag kanila og maayong tambag. Kini nga mga anak mopasidungog sa ilang mga amahan, ug sila mahupay ug malipay nga adunay amahan kinsa matarung nga tawo.²²

Ang mga pagtulun-an ug ehemplo sa inahan makaimpluwensya sa iyang pamilya karon ug sa kahangturan.

Kasagaran, giisip nato ang inahan nga mao gayud ang moumol sa mga kinaiya sa anak. Nagtuo ko nga ang inahan adunay mas dakong impluwensya sa iyang kaliwatan kaysa ni bisan kinsang tawo. Ug ang pangutana usahay moabut, “Kanus-a man kini nga edukasyon magsugod?” Ang atong mga propeta miingon, “Kon ang kinabuhi nga espiritu gikan sa Dios mosulod na sa tabernakulo.” Ang kondisyon sa inahan nianang higayona adunay epekto sa gimabdos sa iyang sabakan; ug gikan sa pagkatawo sa bata, ug sa tibuok kinabuhi, ang mga pagtulun-an ug ang ehemplo sa inahan modumala og mokontrolar may dakong kalabutan niana nga bata, ug ang iyang impluwensya bation niini sa tibuok panahon sa tanang kahangturan.²³

Mga inahan gisangon diha sa inyong mga abaga ang dili masukod, ang responsibilidad sa husto nga pagpalambo sa mental ug moral nga gahum sa nagtubo nga mga henerasyon, sa pagkamasuso man, pagkabata, o bisan sa pagkahamtong na. … Wala gayuy inahan sa Israel nga motugot nga molabay ang adlaw nga dili motudlo sa iyang mga anak sa pag-ampo. Kamo mismo mag-ampo gyud, ug motudlo sa inyong mga anak nga mobuhat sa ingon, ug mopadako kanila niini nga paagi, nga kon kamo mamatay, ug sila mopuli sa inyong dapit malampusong modawat sa mahinungdanong buhat sa Dios, nga sila unta makabaton sa mga baruganan nga nasilsil sa ilang mga alimpatakan nga mopalahutay kanila sa tibuok panahon ug sa kahangturan. Kanunay ko nga moingon nga ang inahan gyud ang mohulma sa mga hunahuna sa bata.

…Pakit-a ko og usa ka inahan nga mag-ampo, kinsa nakalabang sa mga pagsulay sa kinabuhi pinaagi sa pag-ampo, kinsa misalig sa Ginoong Dios sa Israel sa iyang mga pagsulay ug mga kalisud, ug ang iyang mga anak mosunod sa samang lakaw. Kining mga butanga dili gyud mobiya kanila kon sila na unya ang manlimbasog alang sa gingharian sa Dios.²⁴

Ang atong mga sister … adunay mga katungdanan ngadto sa ilang mga bana. Maghunahuna gyud sila sa iyang pagkabana ug sa iyang kahimtang. … Matag asawa magbinuotan gyud ngadto sa iyang bana. Mohupay gyud siya kaniya ug mobuhat unsa ang makaayo alang kaniya, diha sa tanang pagkabutang sa kinabuhi. Kon ang tanan sa pamilya magkahiusa, makatagamtan sila sa langitnong espiritu dinhi sa yuta. Kini mao gyud unta ang mahitabo; kay kon ang lalaki niini nga Simbahan mangasawa siya magpaaabut gyud nga magpabilin uban kaniya sa tibuok panahon ug sa kahangturan. Sa buntag sa unang pagkabanhaw nagsalig siya nga maangkon kana nga asawa ug ang iyang mga anak uban kaniya sa usa ka orgnisasyon sa pamilya, nga magpabilin niana nga kondisyon hangtud sa hangtud. Pagkamahimayaon gyud niana nga hunahunaon!²⁵

Mga Sugyot sa Pagtuon ug Pagtudlo

Hunahunaa kini nga mga ideya samtang ikaw magtuon sa hugna o samtang ikaw mangandam sa pagtudlo. Alang sa dugang nga tabang, tan-awa ang mga pahina v–x.

Unsa man ang nakadani ninyo kalabut sa relasyon ni Wilford and Phoebe Woodruff? (Tan-awa sa mga pahina 177–79)
Ribyuha ang tambag ni Presidente Woodruff ’ sa iyang anak nga babaye nga si Blanche (pahina 179–80). Paghunahuna o paghisgot og tinuod nga mga butang nga imong mahimo aron pagtabang sa mga miyembro sa inyong pamilya nga magmalipayon.
Unsa ang nakapadani kaninyo samtang kamo nagbasa sa tambag ni Presidente Woodruff ’ ngadto sa mga batan-on kalabut sa kaminyoon ug pagkaginikanan? (Tan-awa sa pahina 180–81.) Sa unsa man nga paagi nga ang iyang tambag magamit sa mga kinabuhi sa tanang miyembro sa Simbahan?
Basaha ang katapusang tulo ka mga paragrap sa unang seksyon sa mga pagtulun-an (mga pahina 181). Sa unsa man nga paagi nga ang “mga pasigarbo ug mga hitabo sa kalibutan” makapalinga kanato gikan sa kalipay sa pamilya? Unsaon man nato pagbatok sa maong mga impluwensya? Unsaon man nato pagpakita sa mga miyembro sa atong pamilya nga atong gipakabililhon ang atong pakig-uban kanila?
Basaha ang unang tibuok nga paragrap sa pahina 183. Unsa sa inyong pagtuo ang gipasabut sa “pagdala sa inyong mga anak diha sa pagmatuto ug pagpahimatngon sa Ginoo”? Unsa man ang pipila ka mga butang nga inyong nahimo aron pagtuman niini?
Ribyuha ang ikatulo ug ikaupat nga tibuok paragrap sa pahina 182–183. Unsaon man sa mga ginikanan sa pagtabang sa ilang mga anak nga makabaton og tinguha sa pag-alagad sa Simbahan?
Samtang kamo magbasa sa tambag ni Presidente Woodruff kalabut sa pagtudlo sa mga anak, unsa man ang tinuod nga mga baruganan nga inyong nakit-an? (Tan-awa sa mga pahina 182–184.)
Ribyuha ang seksyon nga nagsugod sa pahina 184–85. Unsa man ang buhaton sa mga ginikanan aron ang mga relasyon sa pamilya maoy labing unahon?
Unsa nga mga baruganan ang makat-onan sa mga ginikanan gikan sa mga kasinatian ni Wilford Woodruff uban sa iyang maestro? (Tan-awa sa pahina 185.)
Unsa man ang gisulti ni Presidente Woodruff kalabut sa impluwensya sa mga bana ug mga amahan? (Tan-awa sa mga pahina 185–86.) Unsa ang iyang gisulti kalabut sa impluwensya sa mga asawa ug mga inahan? (Tan-awa sa mga pahina 186–87) Unsaon man sa mga bana ug asawa sa pagtabang sa usag usa sa ilang mga responsibilidad?
Sa unsa man nga paagi nga ang mga pagtulun-an niini nga hugna adunay kalabutan sa mga apohan? Unsa man nga mga kasinatian ang napakita giunsa sa mga apohan paghatag og matarung nga impluwensya sa ilang mga apo?
Unsa man nga mga ehemplo ang inyong nakita sa mga ginikanan ug mga apohan nga nagtuman sa ilang mga responsibilidad ngadto sa ilang mga pamilya?

May Kalabutan nga mga Kasulatan: Enos 1:1; Mosiah 4:14–15; Alma 56:45–48; D&P 68:25–31; 93:38–40