Ana Reirei Kristo
E kariaira ana reirei Kristo ni karekea te mwaaka n tamnei are e na tabekira rake man arora n tamnei ae ngkai are ti kona iai ni kakororaoaki.
Mwanangan Iesu nakoia Nibwaite imwiin Mangautina e barongaaki raoi n reireiniira bwaai aika rangin ni kakawaki. E moanaki ma te Tama ni kakoaua nakoia aomata ae Iesu bon “Natina ae moan te Tangiraki, are [E] kakatonga irouna.”1 Ngkanne Iesu e ruo ao ni kakoauaki n Ana Anga karea ni kamaiu,2 ni kaoia aomata bwa a na “ataia ma te koaua” ae Ngaia bon te Kristo man kawarakina ao n namakin mwiin mwanekana Irarikina ao mwiin te neera i baina ao i waena.3 A reke koaua aikai n akea te nanououa ae ana Mwakuri ni Kamaiu Iesu e tia raoi ao e a tia te Tama ni kakoroi nanon Ana berita ae tabu ni katauraoa te Tia Kamaiu. Ngkanne Iesu e reireiniia Nibwaite bwa a na kanga ni karekei ana kakabwaia ana babaire ni kakukurei te Tama, ake a katauraoaki nakoira ibukin ana Mwakuri ni Kamaiu te Tia Kamaiu, man reireiniia ana reirei Kristo.4
Au rongorongo n te bong aei e na boboto iaon ana reirei Kristo. Booki aika tabu a kamatatai ana reirei Kristo n aron kamwakuran te onimaki iroun Iesu Kristo ao ana Mwakuri ni Kamaiu, rairannano, bwabetitoaki, karekean ana bwaintituaraoi te Tamnei ae Raoiroi, ao te teimatoa ni uaa te toki.5
Ana Reirei Kristo e Kariaira bwa ti na Karekei Ana Kakabwaia Ana Mwakuri ni Kamaiu Kristo
Ana Mwakuri ni Kamaiu Kristo e karika te kawai are ti na kona n onimakin “mwakuri aika raraoi, ao te nanoanga, ao ana nanoanga ao ana akoi te Mesia ae Tabu,”6 “ni kakororaoaki iroun [Kristo],”7 karekei bwaai ni kabane aika raraoi,8 ao ni karekea te maiu ae akea tokina.9
E ngae n anne ana reirei Kristo—bon ti te kawai—are ti na karekei kakabwaia ni kabane aika tauraoi nakoira rinanon ana Mwakuri ni kamaiu Iesu. Bon ana reirei Kristo are e kariaira bwa ti na karekea te mwaaka n tamnei are e na tabekiirarake man arora n tamnei ae ngkai nakon are ti na kakororaoaki n aron te Tia Kamaiu.10 Ni kaineti ma te kawai n te manga bungiaki aei, e a tia Unimwaane D. Todd Christofferson n reirei: “Te manga bungiaki kaua, n aki ti tebo ma are bon bungiakira, e raka riki nakon te bwai ae riki. Ao te katabeaki n te kawai anne e kakawaki n te maiu aei.”11
Ti a maroroakina kanoan ana reirei Kristo n tatabeua nako.
Te moan, te onimaki iroun Iesu Kristo ao Ana Mwakuri ni Kamaiu. A tia burabeti n reirei bwa e moanaki te onimaki man te ongotaeka nakon ana taeka Kristo.12 Ana taeka Kristo e kakoaua Ana anga karea ni kamaiu ao n tuangiira bwa ti na kanga ni karekea te kabwarabure, kakabwaia, ao te karietataaki.13
N ongoraara n ana taeka Kristo, ti kamwakura te onimaki ngkana ti rineia n iri reirei ao ana katooto te Tia Kamaiu.14 Karaoan aei, e reirei Nibwaai ae ti riai n onimakina “teuare e tau [Kristo,] are iai korakorana ni kamaiu.”15 Bukina bwa Iesu bon te Atua imwain te maiu ae mamate aei,16 e maiu n akea ana bure,17 ao n ana Mwakuri ni kamaiu e kakoroa nanon tangiran te motiraoi ibukim ao ngai,18 Iai irouna te mwaaka ao kiing ni kamaiuia aomata ni kabane,19 ao E karika te nanoanga bwa e na kakoroa nanon kainnanoan te motiraoi iaon aron te rairannano.20 N te tai are ti a ataia bwa ti kona ni karekea te nanoanga rinanon ana mwakuri aika raraoi Kristo, ti a kona ni “karekea te onimaki nakon te rairannano.”21 Ngaia ae, n onimakina ana mwakuri Kristo bon onimakinana ae E karaoa te bwai ae kantaningaaki ni kamaiura ao ni mwakuri nakon ara koaua.22
E karikiira naba te onimaki bwa ti na aki raraoma ibukin aia iango tabeman ibukira ao ni moanna n tabeakina riki te bwai ae e iangoia te Atua ibukira.
Te kauoua, te rairannano. e reirei Tamuera te Reimwanaite, “Ao ngkana kam kakoaua aran [Kristo] ao kam na rairi nanomi man n ami bure ni kabane.”23 Te rairannano bon te bwaintangira ae kakawaki mairoun Tamara are i Karawa are e kona ni karaoaki rinanon ana anga karea te Nati are te Riki Temanna. Te kawai are e a tia te Tama n anganiira are ti bitaki iai, ke n rairaki iai, ara iango, mwakuri, ao bon arora n te aro bwa ti na rikirake n riki n aekan te Tia Kamaiu.24 Ti aki ti ibukin buure aika kakaiaki ma bon te kawai n taraa arom ao rikirakem ni katoabong 25 are e buokiira n tokanikai iaon ara bure, ara aki kororaoi, mamaarara, ao aki taura.26 Te rairannano e karikiira bwa “taan iriira raoi” Kristo ni koaua, are e kaoniira ma te tangira27 ao ni kanakoi makura.28 Te rairannano tiaki te babaire n onomwi riki ngkana e aki nakoraoi ara baire ni maiu ni kororaoi.29. Te teimatoa n rairannano bon ti te kawai ae kona n anganiira te kimwareirei ae akea tokina ao ni kaokiira ni maeka ma Tamara are i Karawa.
Rinanon te rairannano ti tauraoi n anga ngaira ao n ongotaeka nako ana kantaninga te Atua. Ngkai e aki karaoaki n ti ngaia. Kinaakin raoiroin te Atua ao akean uaara,30 n ikotaki ma ara kabanea n tamaroa ni mwakuri ni kaeti kateira ma ana kantaninga te Atua,31 ni uota te akoi nakon maiura.32 Te akoi “bon te ibuobuoki ao te korakora mai i karawa, are kanakoaki rinanon ana akoi ao ana tangira Iesu Kristo … ni karaoi bwaai aika raoiroi [ti] na aki kona ni kateimatoa ngkana [ti] onimakina oin korakorara.”33 Bukina bwa te rairannano bon ibukin te riki kanga te Tia Kamaiu, are ti aki kona ni karaoia i iroura, ti na rangin ni kainnanoa ana akoi te Tia Kamaiu bwa ti aonga ni karaoi bitaki inanon maiura.
Ngkana ti raira nanora, ti onei mwiin kateira aika aki eti, mamaarara, aki kororaoira, ao maakura ake ngkoa ma katei ao koaua aika boou are e kaniira riki nakon te Tia Kamaiu ao ni buokiira n riki n ai Arona.
Te Kateniua, te bwabetito ao te toa. Te burabeti Moomon e reirei bwa “moan uaan te rairannano bon te bwabetito.”34Ni karikiko bwa ko na tabwanin, e riai te rairannano ni ikotaki ma te otenanti n te bwabetito ae tararuaki iroun te manna ae iai irouna ana kariaia te Atua n te nakoanibonga. Ibukiia kaain te Ekaretia, te berita ae tabu ae karaoaki n te bwabetito ao n taai riki tabeua a kabouaki ngkana ti taua te toa.35
N te otenanti n te bwabetito ao te toa, ti berita bwa ti na kawakin ana tua te Tama ao te Nati, ururingnga n tainako Kristo, ao n tauraoi ni katoka aran Kristo (ke Ana mwakuri ao anuan maiuna) 36 iaora.37 Te Tia Kamaiu, imwiina, e berita bwa e na kabwarabure, ke ni kamaunai, ara bure 38 ao ni kabatia Tamneina n urakinna iaora.39 E berita naba Kristo bwa e na katauraoira ibukin te maiu are akea tokina man buokiira bwa ti na riki n ai Arona.40
Douglas D. Holmes, e a tia ni koroia te Moan Kauntira n te Beretitentii ni Kabuta n te Bootaki n Ataeinimwaane: “Otenanti n te bwabetito ao te toa a kanikinaea tokin mwiin ao kawain te manga bungiaki kaua. N te bwabetito, ti tauni arora m rabwata ni kawai ao n roko nakon te maiu ae boou.41 N te toa, ti reiakinna bwa te bitaki aei bon te kawai ae barongaaki raoi, [ike] teutana imwiin teutana, te wiiki imwiin te wiiki, ti bitaki ngkana ti rairinanora, berita, ao rinanon te rikiraken kabaean te Tamnei [n riki n ai aekan te Tia Kamaiu].”42
Otenanti ao berita aika tabu a kakawaki n ana reirei Kristo. Bon rinanon te tau ni karekei otenanti n te nakoanibonga ao kawakinan aekan berita are e kaotaki iai mwaakan te aro n Atua ni maiura.43 Unimwaane D. Todd Christofferson e kabwarabwara bwa “te ‘mwaaka n te aro n Atua aei’ e roko inanon te aomata ao man ana kairoro te Tamnei ae Raoiroi.”44
Te Kaaua, ana bwaintituaraoi te Tamnei ae Raoiroi. Imwiin te bwabetito ti anganaki ana bwaintituaraoi te Tamnei ae Raoiroi rinanon te otenanti ni kamatoa. 45 Te bwaintangira aei, ngkana ti karekea, e kariaira bwa ti na karekea ana iraorao te Atua ae teimatoa 46 ao teimatoara n nakon tamaroana bwa bon mwakoron Ana kairoro ae kakawaki.
N tabena ae raoraora n tainako, te Tamnei ae Raoiroi e anganiira te mwaaka ae raka ke te korakora ni kawakin ara berita aika tabu.47 E a tia naba ni kakabwaiaira, 48 are nanona bwa e na “kakeai ara bure, itiaki, ao ni mimitong rinanon ana mwakuri ni kamaiu Iesu Kristo.” 49 Te kawai ni kaitiaki e aki ti kaitiakiira, ma e anga naba ana bwaintituaraoi te tamnei ae kainnanoaki ke anuan maiun te Tia Kamaiu 50 ao ni bita kateira, 51 n te aro “are akea te nano ni kan karaoa ae buakaka.”52 Ni katoa tai ngkana ti karekea te Tamnei ae Raoiroi inanon maiura rinanon te onimaki, rairannano, otenanti, aekan ana mwakuri n ibuobuoki Kristo, ao mwakuri tabeua aika raraoi, ti a bitaki te mwaneka teuana imwiin teuana, teutana imwiin teutana ni karokoa ti riki n aekan Kristo.53
Te Kanimaua, te teimatoa ni karokoa te toki. Te burabeti Nibwaai e reirei bwa imwiin karekean te Tamnei ae Raoiroi ti riai “n teimatoa ni karokoa te toki, n ira te katooto are karaoia Natin te Atua ae maiu.”54 Unimwaane Dale G. Renlund e a tia ni kabwarabwara te kawai n teimatoa ni karokoa te toki n aron aei: “Ti kona ni kakororaoaki man kaokiokan ao ni kateimatoa … kamwakuran te onimaki iroun [Kristo], rairannano, tuan te toa ni kaboui berita aika tabu ao kakabwaia n te bwabetito, ao karekean te Tamnei ae Raoiroi bwa raoraora ae teimatoa nakon te mwaneka ae tamaroa riki. Ngkana ti karaoia, ti na riki n aekakin Kristo ao ni kona n teimatoa ni karokoa te toki, ni kabane ma ake a kainnanoaki.”55
N taekana riki teuana, karekean te Tamnei ae Raoiroi ao te bitaki are butimwaia nanora e a kakorakora riki ara onimaki. Te onimaki ae rikirake e uotiko nakon te rairannano. Ngkana ti kanikinaea n anga nanora bwa ara karekea ao ara bure iaon te bao ni karekea n te toa, ti karekea te Tamnei ae Raoiroi n ae korakora riki. Karekean te Tamnei ae Raoiroi nakon ae korakora riki e uotira nakon te kawai are te manga bungiaki kaua. Ngkana ti waaki nako n te kawai aei ao ni karekei otenanti ni kamaiu ao berita aika tabu n te euangkerio, ti karekea te “akoi ibukin te akoi” ni karokoa ae ti karekea bwaninina.56
Ti Ria ni Kamwakura Ana Reirei Kristo inanon Maiura
Tariu ao mwaneu, ngkai ti kamwakura ana reirei Kristo inanon maiura, ti kakabwaiaki n rabwatara ao n tamneira, riki n taai ni kataaki. N te tai ae waekoa ti a kona n “taui ni kabane bwaai aika raraoi.”57 I kakoaua bwa e a tia n riki te kawai aei ao n teimatoa n riki n oin maiu, te rangata imwiin te rangata, te mwaiti ae uarereke n reken te tai.
Ma ae kakawaki riki, ti riai ni kamwakura ana reirei Kristo inanon maiura ibukina bwa ti ngaia ae katauraoa te kawai n oki nakon Tamara are i Karawa. Ti ngaia te kawai ni karekea te Tia Kamaiu ao n riki bwa Natina mwaane ao aine.58 koauana, te kawai ae ti kona iai ni kamaiuaki man ara bure ao ni waaki ma te tamnei bon man irakin ana reirei Kristo inanon maiura. 59 Irarikin anne, te Abotoro Ioane e reirei bwa “ane … aki teimatoa n ana reirei Kristo, ao akea te Atua i rouna.”60 Ao Iesu e tuangiia Nibwaite Tengaun ma Uoman are ngkana ti aki kamwakura te onimaki iroun Kristo, rairannano, bwabetitoaki, ao n teimatoa n aki toki, ti na “koreaki ao ni karenakoaki n te ai, mai ikanne are [ti] aki kona ni manga oki.”61
Ngaia aei ti na kanga n irii ana reirei Kristo n ae bwanin riki inanon maiura? Teuana te kawai bon man te tauraoi ni karaoan te mwakuri ni katoa wiiki ibukin te toa man anaakin tabeua te tai n tataro mwaaka n iangoa te tabo ae ti kainnanoia ni katamaroa. Ti kona ngkanne ni uota te anga karea n te bwai ae teuana ae e kateimatoaira n riki kanga Iesu Kristo nakon bao ni karean te toa, ni bubuti ma te onimaki ibukin te ibuobuoki, ni bubuti ibukin bwaintituaraoi n tamnei aika riai, ao ni berita ni kanakoraoira inanon te wiiki ae imwaira.62 Ngkana ti karaoa aei, te Tamnei ae Raoiroi e na roko inanon maiura nakon ae korakora riki, ao ti na karekea te korakora riki ni kaitarai ara aki kororaoi.
I kakoaua ae Iesu Kristo bon te Tia Kamaiua te aonaaba ao Ngaia bon ti te ara ae ti kona ni kamaiuaki iai.63 Bwaai ni kabane aika raraoi a tauraoi ti Rinanona.64 Ma n “tauii ni kabane bwaai aika raraoi,”65 n raonaki ma te maiu are akea tokina, ti riai n teimatoa ni kabonganai ana reirei Kristo inanon maiura. N aran Iesu Kristo ae tabu, amen.