Te Kimwareirei Are e Reke Irouia Aika Itiaki
E reke te kimwareirei man kawakinan ana tua Kristo, man te tokanikai iaon te nanokawaki ao mamaara mai Irouna, ao man beku n aron ae E karaoia.
Te burabeti n ana Boki Moomon Enoti, tibun Riaai te mwaane, e korea ana taneiai ae riki ngke te kairake ni ikawai ngaia ngke e kaeman. N ana tai ni kaeman n tingaia n te buakonikai, e moanna Enoti n iangoi ana reirei ana karo, Iakobwa. E taku “E rin inanou taeka ake I aki toki n ongo mai iroun tamau ake e taetaekina iai te maiu ae akea tokina, ma te kimwareirei are e reke irouia aomata aika itiaki.”1 Ngkai e rinanon te baki n tamneina, Enoti e katorobubua n tataro, te tataro ae kamimi inanon te bong anne ao n te tairiki, te tataro are e uoti nakoina kaotioti, koaua, ao berita aika a kakawaki.
A mwaiti bwaai aika a na reireiaki man ana taneiai Enoti, ma te bwai ae terenako n au iango n te bong aei bon ana ururing Enoti n ana taetae tamana n tainako iaon “kimwareireia are e reke irouia aomata aika itiaki.”
N te maungatabu aei teniua te ririki n nako, e taetae Beretitenti Russell M. Nelson iaon taekan te kimwareirei.2 Ibuakon bwai tabeua e taku:
“Te kimwareirei ae ti namakinna e uarereke nakon karaoana ma aroaron maiura ao bwaai ni kabane are e na karaoaki ma tarakin raoi maiura.
“Ngkana e kaineti maiura iaon ana babaire ni kamaiu te Atua … ao Iesu Kristo ao Ana Euangkerio, ti kona n namakina te kimwareirei n aki tabe ma bwai aika a na riki—ke akea ae riki—inanon maiura. Te kimwareirei e roko mai Irouna ao bon Ibukina. … Ibukiia Aika Itiaki ni Boong Aika Kaitira, Iesu Kristo bon te kimwareirei!”3
Aomata Aika Itiaki bon naake a tia n rinanon te berita n te euangkerio rinanon te bwabetito ao a kekeiaki n ira Kristo bwa Ana reirei.4 Ngaia ae, “te kimwareirei irouia aomata aika itiaki” e kaota te kimwareirei n riki n Aron Kristo.
I tangiria n taetae iaon te kimwareirei are e reke man te ongotaeka nakon Ana tua, te kimwareirei are e roko man te tokanikai iaon te nanokawaki ao te mamaara Rinanona, ao te kimwareirei are e reke n te ibuobuoki n arona ngkai E ibuobuoki.
Te Kimwareirei man Kawakinan Ana Tua Kristo
Ti maeka n te tai are e a kakawaki riki karekean te kukurei ao a mwaiti ake aikoa nora kakawakin ana tua te Uea ke n aki tabeakin. N tainako, aomata aika aki irii kaetieti n aron tuan te itiaki, kainibaire n te kokoaua, ao mimitongin te Tabati a taraa n rikirake ao ni kimwareirei ni bwain te maiu aika tikiraoi, n taai aika mwaiti riki nakoia aika a kekeiaki n ongotaeka. Tabeman aomata a moanna ni miimi ngkana e uaana te kekeiaki ao te anga nano. N te taina ao aomata mai i Iteraera n taai akekei a ngurengure:
“Akea manen te toro iroun te Atua: ao teraa bongana ngkai ti kawakin ana tua, ao ngkai ti nakonako ni kunnikaia te kunnikai ae roro i matan Iehova Tabaota?
“Ao ngkai ti atongia akana kainikatonga ba a kabaia; eng, a kateaki naba a kana kakaraoa ae buakaka; eng, a kata te Atua, ao a kamaiuaki naba.”5
Tataninga teutana, e taku te Uea, ni karokoa te “bong ae N na karaoia aika bon au aomata. … “Ao ngkanne kam na … ata ae raoiroi ma ae buakaka, ma n ata ae toro iroun te Atua ma ae aki toro i Rouna.”6 A kona aika buakaka ni “karekea te kimwareirei n aia mwakuri n te tai ae aki maan,” ma n tainako e aki maan.7 Kimwareireia Aika Itiaki e teimatoa.
E iangoi bwaai te Atua n tarakiia ni koaua, ao E tibwaua te taratara anne ma ngaira rinanon Ana tua, are e kairiira ribuakon kaangaangan bwain te maiu aei nakon kimwareirein te maiu ae akea tokina. E kabwarabwara te Burabeti Iotebwa Timiti: “Ngkana e reireiniira Ana tua bon anne te taratara n akea tokina, ibukina bwa ti noraki iroun te Atua ae kanga ti maiu n akea tokina.”8
I tuai kaitbo ma temanna are e a kaman kunea te euangkerio ni iangoia bwa e bia kaman reke aei mai imwaia. “O, rinerine ao kairua aika buakaka aika I kona n tia n totokoi,” a na kangai. Ana tua te Atua bon ara bwai ni kairi nakon rinerine aika tamaroa riki ao mwiia aika kakukurei riki. Ti riai ni kimwareirei ao ni Kaitaua ibukin kaotakin nakoira te kawai ae moan te tamaroa riki aei.
Ngke te kairake, Titita Kalombo Rosette Kamwanya man te D.R. Congo, ae e beku ngkai n te Côte d’Ivoire Abidjan West Mition, e aki mamatam ao e tataro ibukin teniua te bong ni kakaea te kawai ae tangiria te Atua bwa e na iria. Ni miina ae kamiimi n te tairiki anne, e kaotaki nakoina te umwantabu ao are e ataia ngkai bwa te tembora. E moana karaoan ana kakaae ao e aki maan ao e kunea te umwantabu are e noria ni miina. E taku te kanikina, “Ana Ekaretia Iesu Kristo ibukia Aika Itiaki ni Boong aika Kaitira.” E bwabetitoaki Titita Kamwanya ao imwiina tinana ao tarina aika onoman. E taku Titita Kamwanya, “Ngke I karekea te euangkerio, I namakinna ae kanga temannikiba ngai ae I tauaki ae I a tia ni kainaomataaki. E kaonaki nanou ma te kimwareirei. … Iai au koaua bwa e tangirai te Atua.”9
Kawakinan ana tua te Uea e kariaira bwa ti na namakina Ana tangira ae bebete ao ni bwanin. Te kawai ae e eti ma irariki n te tua are e kairiira nakon te kai ni kamaiu, ao te kai ma uana, te kabanea ni kangkang ao ni “moamoa tangirana nakon tangiran bwaai ni kabane,”10 are a tei ibukin ana tangira te Atua ao e kaona tamneiu “ma te kimwareirei ae moan te bati.”11 E taku te Tia Kamaiu:
“Ngkana kam kawakin au tua, ao kam maeka n tangirau; n ai arou ngkai I kawakin ana tua Tamau, ao I maeka n tangirana.
“I atongi baikai nako imi, ba e na memena kakatongau i nanomi, ao e na koro raoi kakatongami .”12
Kimwareirein te Tokanikai rinanon Kristo
E ngae ngke ti kawakin ana tua ma te kakaonimaki, iai kataaki ao kaangaanga ake a na kona n urua kimwareireira. Ma ngkana ti kekeiaki n tokanikai iaon kakaewenako aikai ma ana ibuobuoki te Tia Kamaiu, e na kateimatoa te kimwareirei ae ko namakinna ngkai ao te kimwareirei ae ti kantaningaia. Kirsto e karau nakoia Ana reirei ni kangai, “Ami bwai iaon te aba te rawawata: ma kam na kabebetei nanomi; I a tia ni kataea ana kai te aba.”13 Bon man te rairaki Nakoina, ongotaeka Nakoina, kabanea nanora Nakoina bwa e aonga te kataaki ao te nanokawaki anne ni bitaki nakon te kimwareirei. I taekina teuana te katooto.
N te 1989, Jack Rushton e beku bwa te beretitenti n te Irvine California Titeiki i Amerika. N tain motirawan te utu ni mataniwiin taari i California, e nako ni karebaba Jack ngke e oreaki n te nao ao ni katuruaki ma te bwa ae mena iaan taari, e mwaoto roroana ao ni kaikoaka riin nukana n te aro ae kakaiaki. E taku Jack imwiina, “Ngke I oreaki ma te bwaa, I ataia bwa I a boo.”14 E aki kona n taetae ke n ikeike ibon irouna.15
Utu, raoraona, ao membwa n te titeiki a boutoka Brother Rushton ma buuna, Jo Anne, ao, irarikin bwaai tabeua, a manga katea te ru ni mwengaia ibukin ana kainikokoki Jack. E riki Jo Anne bwa te tia kawakina Jack ibukin 23 te ririki are imwiina. Ni kaineti ma te karaki n Ana Boki Moomon bwa e kanga te Uea ni kawaria Ana aomata n aia kaangaanga ao ni kakabetea rawawataia,16 E raku Jo Anne, “I mimi n tainako n te kukurei ae I namakinna n tararua kainnabau.”17
Te bitaki ae uarereke nakon bwain te rabwata ake a irekreke ma te ikeike e kaoka ana konabwai Jack n taetae, ao inanon teuana te ririki, e weteaki Jack bwa te tia reirei n Reirein te Euangkerio ao te Tamnuea n te Titeiki. Ngkana e na anga te kakabwaia n te tamanuea, temanna ae iai te nakoanibonga irouna e na katoka bain te Tari Rushton’ iaon atun te aomata are e na karekea te kakabwaia ao n taua baina ngke e anga te kakabwaia. E mate Jack ni Bongin te Kiritimati 2012, imwiin 22 ana ririki ni mwakuri.
Ntain te intawiu, e kunea Jack: “A na roko kaangaanga inanon maiura ni kabane; bon anne iteran bukin maekara n te aonaaba aei. Ao tabeman aomata a taku bwa te aro ke reken ara onimaki iroun te Atua e na kamanoko man bwaai aika buakaka. I aki ataia raoi bwa anne te boto ni iango. I taku bwa te boto ni iango iai bwa ngkana e korakora ara onimaki, ngkana a riki bwaai aika buakaka, are a na bon riki, ao tina bon tokanikai iaoia. … E aki nanouoa au onimaki, ma tiaki nanona bwa akea rawawatau. N te moan tai inanon maiu ngke I taku bwa e a nang aki tau au konabwai, ao ni bon koauana ai bon akea te tabo ae n na nako iai, ai ngaia are I a kakaea buokau nakon au Uea, ao ngkai I a bon namakina te kimwareirei ae akea tiana.”18
Bon aio te tai are n tabetai akea te nanoanga inanon bwaai ni kareke rongorongo ni kaitaraia aomata ake a ukoukora ana kainibaire te Atua ae raoiroi ibukin te onea, bwaai ni kamataku, ao itiakin te rabwata. E bon riki ni katoa tai nakoia kairake ao kairake n ikawai ibuakoia Aika a Itiaki, n raonaki ma aine ao tiina, ake a uouota te kaibangaki man te kaekaenaaki ao te bwainikirinaki. E aki bebete aron te tokanikai iaon te bwainikirinaki, ma uringa ana taeka Betero: “Ngkana kam tataebuakaki i bukin arani Kristo, ao kam a kabaia; ba E men i aomi Tamnein te neboaki ma Tamnein te Atua.”19
Inanon te Onaroka are Eten, Atam ao Eva n aroia aika aki ataibwai, “n akea te kukurei irouia, bwa aki ataa te karawawataaki.”20 Ngkai, ngaira ake iai katabeara, ti namakina te kimwareirei man te tokanikai iaon karawawataaki n aanga aika bati, tao n te bure, te kabwaka, ke taian kanganga nakon te kukurei. Aio te kimwareirei are e riki man anuara n riki bwa ana reirei Iesu; te kimwareirei “ngkai e a reke irouia kamaunan aia bure, ao e reke naba raun nanoia”21 te kimwareirei are iroun temanna e rababanako ao n rikirake rinanon ana akoi Kristo.22
Te Kimwareirei n te Ibuobuoki n Aron Kristo
E kimwareirei te Tia Kamaiu ni karekean iroura te aki maamate ao te maiu ae akea tokina.23 N te maroro iaon ana Mwakuri ni Kamaiu Te Tia Kamaiu, Beretitenti Russell M. Nelson e taku:
“N aron bwaai ni kabane, Iesu Kristo bon ara banna ni katoto ae tamaroa ae ti riai n iriiria, ‘are ngaia ae karekea te kimwareirei ngke e tokanikai iaon ana kaibangaki’ [Ebera 12:2]. Iangoa aron anne! N te aro bwa e na kona Ngaia n rinanon te taneiai ae kammaraki ae akea ae e a tia n rinanona iaon te aba, ara Tia Kamaiu e katurua te iango iaon te kimwareirei!
“Ao tera te kimwareirei are e kamenaaki Imatana? Koauana e kairaki ma te kimwareirei ni kaitiaki, kamarurung, ao ni kakorakoraira; te kimwareirei ni kaboan ara bure ibukiia ake a na rairinanoia; te kimwareirei ni karaoan ae riai ibukim ao ibukiu n okira te mweenga—n itiaki ao n tau—ni maeka ma ara Karo i Karawa ao ara utu.”24
N aron naba aei, te kimwareirei are e “kamenaaki imatara” bon te kimwareirei ni buoka te Tia Kamaiu n Ana mwakuri ni kaboan maiura. Ngkai kanoan ao natin Aberaam,25 ti ibuobuoki ni kakabwaia utu ni kabane iaon te aba “ma taian kakabwaia n te Euangkerio, ake bon taian kakabwaia ni kamaiu, are te maiu are akea tokina.”26
I iangoi ana taeka Aramwa:
“Aio au kakatonga, bwa N na kona n riki bwa te bwai ni mwakuri i nanon bain te Atua bwa N na kairia aomata tabemwaang nakon te rairannano; ao aio kimwareireiu.
“Ao nooria, ngkana I nooria tariu aika a mwaiti bwa a bon raraoma raoi, man roko nakon te Uea ae Atuaia, ao ngkanne e kaonaki tamneiu n te kimwareirei;…
“Ma I aki kimwareirei n nakoraoin au waaki n ti ngai, ma e onrake riki kimwareireiu ibukin nakoraoin aia waaki tariu, ake a nakon te aba are Nibwaai. …
“Ao ngkanne, ngkana I iangoi nakoraoin aia waaki tariu ao e uotaki nako tamneiu, n te aro are e a kamaenakoaki ma te rabwata, ao n aei, are e a korakora iai au kimwareirei.”27
Kakabwaia n ara ibuobuoki nakon temanna n te Ekaretia bon mwakoron te kimwareirei “ae kateaki imwaira.” Riki n taai ni bwarannano ke n rawawata, ti kona n ibuobuoki ma te nanorinano ngkana ti kabanea ara iango kimwareirein kakukureian te Atua ao ni uota te ota, te marurung, ao te kukurei nakoia Natina, tarira ao mwanera.
Ngke ti mena i Haiti n te namwakaina ae nako ibukin katabuan te Port-au-Prince Tembora, Unimwaane David ao Titita Susan Bednar a kaitibo ma te kairake n aine are e atia ni mate kainabana tabeua te bong n nako n te kabuanibwai ae kakaiaki. A bane n tang ma ngaia. E ngae n anne te aine ae tangiraki aei e mena n ana tabo ae te tia butimwaia aomata n tain te taromauri ni katabu ma te moangare ae maraara, ni butimwaaia aomata ake a rin n te tembora.
I kakoauaa bwa n tokin “kimwareireia aika aitiaki” e roko n ataakin ae te Tia Kamaiu are e bubutia ibukiia,28 ao akea ae kona n nora te kimwareirei are [e na kaona] nanora [ngkai] ti [ongo ana tataro Iesu] ibukira nakon te Tama.”29 Ma Beretitenti Russell M. Nelson, I taekina koauana bwa te kimwareirei bon te bwai n tangira ibukiia aika Itiaki “aika a tia n teimatoa n rinanon te bwainikirainaki man te aonaaba”30 ao ake a “tangiria mai inanoia ni kataia ni maiuakina te maiu ae tamaroa, are e reiakina Iesu Kristo.”31 E bia tabwanin kimwareireim, I tataro n aran Iesu Kristo, amen.