Hosanna ken Aleluya—Ti Sibibiag a Jesucristo: Ti Puso ti Pannakaisubli ken Paskua ti Panagungar
Iti daytoy a panawen iti hosanna ken aleluya, agkanta iti aleluya—gapu ta Isuna ti agturay iti awan patinggana!
Patpatgek a kakabsat a lallaki ken babbai: hosanna ken aleluya, dayawentayo ti sibibiag a Jesucristo iti daytoy a panawen ti panagtultuloy ti Pannakaisubli ken Paskua ti Panagungar. Addaan iti naan-anay nga ayat, ipatalged kadatayo ti Mangisalakan: “Adda talnayo kaniak. Ditoy lubong addanto rigatyo: ngem agragsakkayo; naparmekkon ti lubong.”1
Sumagmamano a tawen ti naglabas, naam-ammomi ken ni Sister Gong ti nakaay-ayat a pamilia, mababain nga inruar ti anakda a ni Ivy ti violin-na. Inruarna ti udaod ti violin, inirutanna ket nangipan iti rosin iti daytoy. Ket idin insublina ti udaod iti case-na, nagkurno, sa nagtugaw. Maysa nga agdadamo, imbinglayna amin nga ammona iti violin. Itan, kalpasan ti adu a tawen, napintasen ti panagtokar ni Ivy iti violin.
Iti daytoy a panawen ti biagtayo, kapadatayo amin ni Ivy ken ti violinna. Mangrugitayo iti pangrugian. Babaen ti panagensayo ken panagan-anustayo, agdur-as ken agsayaattayo. Iti panaglabas ti panawen, ti kinawaya nga agpili ken dagiti padas itoy a biag mangtulong nga agbalintayo a kas iti Mangisalakan no agobratayo iti bangkagna2 ken suroten ti dana ti katulaganna.
Dagiti anibersario, karaman ti bicentennial, mayunay-unay dagiti pagtuladan iti pannakaisubli.3 Iti panangrambak ti agdama a Pannakaisubli ti ebanghelio ni Jesucristo, agsaganatayo met para iti Paskua ti Panagungar. Agpada nga, agrag-otayo iti panagsubli ni Jesucristo. Sibibiag Isuna—saan la idi, ngem ita, di la para iti sumagmamano, ngem para iti amin. Immay Isuna ken umay a mangpaimbag kadagiti agladladingit, nangwayawaya kadagiti balud, nangisubli ti panagkita ti bulsek, ken nangruk-at kadagiti nasugatan.4 Dayta iti tunggal maysa kadatayo. Maipakat dagiti manangsubbot a karina, uray no ania ti napalabastayo, agdamatayo, wenno dagiti pakaseknan iti masakbayantayo.
Domingo Ramos inton bigat. Naipakadawyan, a dagiti palma ti sagrado a simbolo a mangyebkas iti rag-o iti Apotayo, kas iti Naballigian nga Iseserrek ni Cristo iti Jerusalem, a “dagiti tao … nagalada kadagiti sangsanga ti palma, ket napanda simmabat kenkuana.”5 (Mabalin nga interesadokayo a mangammo iti orihinal ti naipnta a ladawan ni Harry Anderson a nakasab-it iti opisina ni Presidente Russell M. Nelson’s, iti likudan laeng ti lamisaanna.) Iti libro ti apocalipsis, aramiden ti kastoy dagiti agdaydayaw iti Dios ken ti Kordero “agkawesda ti puraw ken nakaiggemda iti sanga ti palma.”6 Malaksid iti “roba ti kinalinteg” ken “korona iti dayag,” karaman dagiti palma iti pangidaton a kararag iti Templo ti Kirtland.7
Awan duadua, a kinapateg ti Domingo Ramos naun-uneg ti kaipapananna ngem dagiti tao a nakaiggem iti palma nga agdayaw ken Jesus. Iti Domingo Ramos, nakastrek ni Jesus iti Jerusalem iti wagas a panangbigbig kadagiti napudno kas pannakatungpal ti padto. Impadto ni Zacarias8 ken ti Salmista, a simrek ti Apo iti Jerusalem a naglugan iti urbon a kabalio bayat ti panagdir-i dagiti tattao iti “Hossana ti kangatuan.”9 Ti kayat a sawen ti hosanna ket “isalakani itan.”10 Tapno, ita ngarud, agrag-otayo, “Nagasat ti umay iti nagan ti Apo.”11
Ti lawas kalpasan ti Domingo Ramos ket Domingo ti Paskua ti Panagungar. Isuro ni Presidente Russel M. Nelson a ni Jesucristo “immay tapno bayadanna ti utang a dina inutang gapu ta immutangtayo a ditayo kabaelan a bayadan.”12 Agpayso a, babaen ti Pannubbot ni Cristo, amin nga annak ti Dios “maisalakan babaen ti panagtungpal kadagiti paglintegan ken ordinansa ti Ebanghelio.”13 Iti Paskua ti Panagungar, agkantatayo iti aleluya. Kayat a a sawen ti aleluya “madaydayaw ti Apo Jehova.”14 Ti “Hallelujah Chorus” iti Messiah ni Handel ket maysa a napateg a palawag ti Paskua ti Panagungar nga Isu ti “Ari dagiti Ar-ari, ken Apo dagiti Appo.”15
Dagiti sagrado a pasamak iti nagbaetan ti Domingo Ramos ken Domingo ti Paskua ti Panagungar ket ti estoria ti hosanna ken aleluya. Ti Hosanna ti pakaasitayo nga isalakannatayo ti Dios. Ti Aleluya ti panangyebkas iti panagdayaw ken panagyaman iti Dios para iti namnama ti pannakaisalakan ken pannakaitan-ok. Iti hosanna ken aleluya bigbigentayo ti sibibiag a Jesucristo a kas puso iti Paskua ti Panagungar ken ti pannakaisubli iti ud-udina nga aldaw.
Ti Pannakaisubli iti ud-udina nga aldaw mangrugi iti theophany—ti literal a panagparang ti Dios Ama ken ti Anakna, a ni Jesucrito, iti agtutubo a propeta a ni Joseph Smith. Kinuna ni Propeta Joseph, “Mabalinyo a mamatmatan ti langit iti lima a minuto, ad-adu ti maammuanyo ngem iti panagbasa kadagiti amin a naisurat iti adalen.”16 Gapu ta ti langit nakalukat manen, ammo ken “mamatitayo iti Dios, ti agnanayon nga Ama, ken iti Anakna a ni Jesucrsisto, ken iti Espiritu Santo”17—ti nasantuan a Kinadios.
Iti Domingo ti Paskua ti Panagungar, idi Abril 3, 1836, dagiti immuna a tawen ti Pannakaisubli, nagparang ti sibibiag a Jesucristo kapasan anaidaton ti Templo ti Kirtland. Nagpaneknek dagiti nakakita Kenkuana iti agsupadi ngem agtinnulong a panangiladawan iti apoy ken danum: “Kasla dumardarang nga apuy; dagiti matana; puraw ti buokna a kas iti puro a niebe; naranraniag ti rupana ngem iti init; ket ti timekna kas iti anasaas ti dakkel a danum, a kas iti timek ni Jehova.”18
Iti dayta a pasamak, impakdaar ti Mangisalakan, “Siak ti umuna ken maudi; Siak ti nagbiag, Siak ti napapatay; Siak ti mangibabaet kadakayo iti Ama.”19 Manen, agsupadi ngem agtinnulong a panangiladawan—umuna ken maudi, sibibiag ken napapatay. Isuna ti Alpha ken Omega, ti umuna ken ti maudi,20 ti pangulo ken mangpunno iti pammatitayo.21
Kalpasan ti panagparang ni Jesucristo, immay met da Moises, Elias, ken Elijah. Babaen ti nailangitan a pangiturong, dagitoy naindaklan a nagkauna a propeta naipasublida dagiti tulbek ti priesthood ken turay. Ngarud, “naitalek dagiti tulbek itoy a dispensasion ”22 iti uneg ti naipasubli a Simbaanna a mangbendision iti amin nga annak ti DIos.
Ti yaay ni Elijah iti Templo ti Kirtland ti pannakatungpal pay iti padto ni Malakias iti Daan a Tulag a ni Elijah agsublinto “sakbay ti yaay ti naindaklan ken nakaam-amak nga aldaw ti Apo.”23 Ket ngarud, ti panagparang ni Elijah naigiddan, nupay saan a nairanta, iti panawen ti Fiesta ti Paskua dagiti Hudio, a tradisionda a nadayaw a mangpadpadaan iti panagsubli ni Elijah.
Adu dagiti naanep a pamilia a Hudio ti agisagana iti lamisaanda para ken ni Elijah iti Fiesta ti Paskuada. Adu iti mangpunno iti tasa tapno awisen ken pasangbayenda isuna. Ken iti dadduma, ti tradisional a pangrabii (Seder) ti Passover, ibaonda ti maysa nga ubing iti ridaw, a mangkita no adda iti ruar ni Elijah nga agur-uray a maawis.24
Iti pannakatungpal ti padto a kas paset iti naikari a pannakaisubli iti amin,25 nagsubli ni Elijah a kas naikari, iti Paskua ti Panagungar, ken rugi iti Fiesta ti Paskua. Inyegna ti turay a mangpatalged tapno maikappeng dagiti pamilia ditoy lubong ken iti langit. Kas insuro ni Moroni ken ni Propeta a Joseph, ni Eijah “imulananto iti puspuso dagiti ubbing ti karkari nga inaramid dagiti amma, ket maisublinto ti puspuso dagiti ubbing kadagiti ammada. No saan a kasta,” intuloy ni Moroni, “awan duadua a madadaelto ti sibubukel a daga iti yaay [ti Apo].”26 Ti espiritu ni Elijah, ti pannakaibunannag iti Espiritu Santo, a mangyasideg kadatayo iti henerasiontayo—ti naglabas, ti madama, ken ti masanguanan—dagiti kapupuon, pakasaritaan ken panagserbi iti templo.
Intayo pay lagipen no ania ti tanda ti Fiesta ti Paskua. Ipalagip ti Fiesta ti Paskua ti pannakaisalakan dagiti annak ti Israel manipud iti pannakaadipenda iti 400 a tawen. Ipalawag ti libro ti Exodo no kasano daytoy a dimteng iti pannakaisalakan kalpasan dagiti sarot iti tukak, kuto, ngilaw, pannakatay dagiti ayup, letteg, gaddil, tudo a yelo ken apoy, dudon ken napuskol a sipnget. Ti naudi a sarot isu ti pannakatay ti inauna nga anak iti daga, ngem saan kadagiti pagtaengan ti Israel no—dagitoy a sangakabbalayan mangipuligad iti dara ti awanan mulit nga inauna a karnero kadagiti ngato ti hamba ti ridridawda.27
Ti anghel ti patay ket labasanna dagiti balay a namarkaan iti naisimbolo a dara ti karnero.28 Dayta nga ilalabas, wenno pananglabas, ti mangibagi a naparmek ni Jesucristo ti patay. Ngarud, ti pannubot a dara ti Kordero ti Dios iti mangted ti bileg iti Naimbag a Pastor a mangummong kadagiti taona iti amin a lugar ken pasamak a sitatalged iti Simbaanna iti agsumbangir a belo.
Ti napateg, iladawan ti Libro ni Mormon ti “bileg ken panagungar ni Cristo”29—ti kaipapanan ti Paskua ti Panagungar—iti pakasaritaan ti dua a pannakaipasubli.
Umuna, iraman ti panagungar ti pisikal a pannakaisubli iti “sigud ken naan-anay a bagitayo”; “tunggal gurong ken tulang,” “saanto a mapukaw uray maysa a buok ti ulo.”30 Daytoy a kari mangted iti namnama para kadagiti nakapukaw iti gurongda, iti kabaelanda a kumita, dumngeg, magna, sakit ti panunot, wenno dadduma a kimmapsut a kabaelan. Sapulennatayo. Pagbalinennatayo a naan-anay.
Ti maikadua a kari ti Paskua ti Panagungar ken ti Pannubot ti Apo ket, iti naespirituan “maisublinto amin a banag iti rumbeng a pannakaurnosda.”31 Daytoy naespirituan a pannakaisubli ti mangyanninaw kadagiti aramid ken tarigagaytayo. Kas iti tinapay iti danum,32 isublina “no ania ti nasayaat,” “nalinteg,” “nainkalintegan,” ken “manangngaasi.”33 Saan a nakakaskasdaaw no apay nga inusar ni propeta Alma ti balikas a naisubli iti 22 a daras34 a kas pangguyugoyna a “makikaduatayo a nalinteg, mangngeddeng a nalinteg ket itultuloy ti agaramid iti naimbag.”35
Gapu ta “ti Dios mismo ti mangsubbot kadagiti basol iti lubong,”36 ti Pannubbot ti Dios mabalin nga isublina a saan laeng no ania idi ngem no anianto pay. Gapu ta ammona dagiti saem, rigat, sakit, “amin a kita ti sulisog,”37 Kabaelanna, iti kaasina, nga alawennatayo maibatay kadagiti pagkurangantayo.38 Gapu ta ti Dios ket “naan-anay, nalinteg ken manangngaasi met a Dios,” ti plano a panangngaasi mabalin “a mangpennek iti kasapulan ti linteg.”39 Agbabawitayo iti amin a kabaelantayo. Irakusna kadatayo iti awan patinggana “a bileg ti ayatna.”40
Ita, rambakantayo ti pannakaisubli ken panagungar. Makipagrag-onak kadakayo iti agtultuloy a Pannakaisubli ti pakabuklan ti ebanghelio ni Jesucristo. Kas nangrugin dua gasut a tawen ti naglabasen iti daytoy a kalgaw, agtultuloy a dumteng ti silaw ken paltiing kadagiti sibibiag a propeta ti Dios ket ti Simbaanna naawagan—Ti Simbaan ni Jesucristo dagiti Santo iti Ud-udina nga Aldaw—ken babaen ti personal a paltiing ken pammaregta iti nainlangitan a sagut ti Espiritu Santo.
Iti daytoy a panawen ti Paskua ti Panagungar, paneknekak a ti Dios, ti Nailangitan nga Amatayo, ken ti Patpatgenna nga Anak, ti Sibibiag a Jesucristo. Dagiti tattao ket siraranggas a nailansa ngem kalpasanna nagungarda. Ngem ti laeng sibibiag a Jesucristo nga iti naan-anay a langa ti Panagungarna ti addaan laeng kadagiti lamma ti pannakailansa dagiti ima, saka ken sikiganna iti krus. Ti laeng maisaona, “Adtoy, naikitikitkan kadagiti dakulapko.”41 Isuna laeng iti makaibaga “Siak daydi naitag-ay. Siak ni Jesus a nailansa iti krus. Siak ti Anak ti Dios.”42
Kas iti ubing a ni Ivy ken ti violinna, datayo iti dadduma a wagas mangrugrugi pay lang. Agpayso, “saan a nakita ti mata, ken saan a nangngeg ti lapayag, ken saan a simrek iti puso ti tao, dagiti bambanag nga insagana ti Dios kadagiti agayat kenkuana.”43 Ita a panawen, adu ti maadaltayo iti kinasayaat ti Dios ken ti nasantuan a kabaelantayo tapno dumakkel ti panagayattayo bayat ti panagdawattayo Kenkuana ken panagtulong iti tunggal maysa. Kadagiti baro a wagas ken lugar, makaaramid ken agbalintayo, iti tunggal binatog, iti tunggali kinasayaat, kas tunggal maysa ken agkakadua.
Patpatgek a kakabsat iti amin a lugar, bayat ti panagkikita ken panagadaltayo, ti pammati ken kinasayaatyo ti mangpunno kaniak nga addaan iti kaipapanan ti panagsukisok iti ebanghelio ken panagyaman. Ti pammaneknek ken panagdaliasatyo iti ebanghelio ti mangpadur-as iti pammaneknekko ken panagdaliasatko iti ebanghelio. Dagiti pakaseknan ken ragsakyo, ti ayatyo iti sangakabbalayan ti Dios ken ti komunidad dagiti Santo, ken ken ti panangawatyo iti naisubli a kinapudno ken lawag ti mangnayon iti panangawatko iti pakabuklan ti naisubli nga ebanghelio, a ti sibibiag a Jesucristo ti adda iti pusona. Sangkamaysa nga agtalektayo, “babaen ti ulep ken init, Apo, agtaengka kaniak.”44 Agkaykaysa nga ammotayo, iti baet dagiti dagensen ken pakaseknan, mabbilangtayo dagiti adu a paraburtayo.45 Kadagiti inaldaw a detalye ken babassit ken gagangay a banag, makitatayo nga agbalindanto a naindaklan a banag iti biagtayo.46
“Ket mapasamakto a maummongto dagiti nalinteg manipud kadagiti amin a pagilian, ket umaydanto iti Zion, nga agkankansion kadagiti kanta ti agnanayon a rag-o.”44 Iti daytoy a panawen iti hosanna ken aleluya, agkanta iti aleluya—gapu ta Isuna ti agturay iti awan patinggana! Ipukkawtayo ti hosanna, iti Dios ken ti Kordero! Iti sagrado ken nasantuan a nagan ni Jesucristo, amen.