Dagiti Naespirituan a Lagip a Saan a Malipatan

Ni Elder Neil L. Andersen

Ti Korum dagiti Sangapulo-ket-dua nga Apostol

No dagiti bukodtayo a rigat wenno kasasaad iti lubong a ditayo kabaelan a kontrolen ket mangpalidem iti dalantayo, dagiti naespirituan a lagip a di malipatan manipud iti librotayo ti bag ket mayarig kadagiti agrimrimat a bato a mangraniag iti dalantayo nga agur-uray.

Sangapulo-ket-walo a tawen kalpasan ti Umuna a Parmata, insurat ni Propeta Joseph Smith ti nasaknap a pakaammuan ti padasna. Sinangona ti pannakasupiat, pannakaidadanes, pammutbuteng, ken naranggas a pannakadarup.¹ Ngem intuloyna nga impaneknek a situtured ti Umuna a Parmatana: “Nakakitaak nga agpayso iti lawag, ket nakakitaak iti dua a Kinatao iti tengnga dayta a lawag, ket pudno a kinasaodak; ket nupay kinaguradak ken indadanesdak gapu iti panagkunak a nakakitaak iti parmata, pudno nga agpayso. … Ammok dayta, ken ammok nga ammo ti Dios dayta, ket diak mapaglikudan.”²

Iti narikut nga orasna, nalagip ni Joseph dumani dua dekada iti awan duadua nga ayat ti Dios kenkuana ken dagiti pasamak a nangrugi iti nabayagen a nasirmata a Pannakaisubli. Iti panangutobna iti panagdaliasatna, kinuna ni Joseph: “Diak pabasolen ti asino man a di mamati iti pakasaritaak. No diak napadasan ti adda kaniak, diak koma pinati mismo daytoy.”³

Ngem pudno dagiti padas, ket dina nalipatan wenno tinallikudan ida, siuulimek a nangpatalged iti pammaneknekna idi napan iti Carthage. “Mapanak a kas iti karnero iti pagpartian,” kinunana, “ngem natalingenngenak kas iti agsapa ti kalgaw; addaanak iti konsiensia a dinadael ti basol iti Dios, ken iti amin a tao.”⁴

Dagiti Naespirituan a Padasyo a Saan a Malipatan

Adda leksion kadatayo iti pagwadan ni Propeta Joseph. Maibilang iti natalna a direksion nga awatentayo iti Espiritu Santo, sibibileg ken personal nga ipatalged ti Apo kadatayo nga am-ammona ken ipatpategnatayo ken bendisionannatayo nga ipangpangruna. Sa, kadagiti kanitotayo iti rigat, ipalagip ti Apo dagitoy a padas iti panunottayo.

Panunotenyo ti biagyo. Kadagiti tawen, dimngegak iti rinibu a naespirituan a padas manipud kadagiti Santo iti Ud-udina nga Aldaw iti intero a lubong, a nangipatalged kaniak nga am-ammo ken ipatpategnatayo ti Dios ken sigagagar nga agtarigagay a mangipalgak iti Bagina kadatayo. Nalabit nga umay dagitoy a padas iti napateg a panawen ti biagtayo, wenno iti damo kasla paspasamak, ngem kanayon a buyogan ida ti napigsa a naespirituan a pammatalged ti ayat ti Dios.

Iti pananglagip kadagitoy a naespirituan a padas a mangpaparintumeng kadatayo, a mangibagbaga kas iti inaramid ni Propeta Joseph: “Ti naawatko naggapu iti langit. Ammok dayta, ken ammok nga ammo ti Dios dayta.”⁵

Uppat a Pagwadan

Panunotenyo ti bukodyo a naespirituan a lagip a saan a malipatan bayat panangibinglayko iti sumagmamano a pagarigan manipud kadagiti dadduma.

Sumagmamano a tawen ti naglabas, nagpakaasi ti lakay a stake patriarch nga addaan iti saan a gumagana a dua a balbula ti puso tapno tulongan ni Dr. Russell M. Nelson, nupay iti dayta a panawen awan ti solusion nga operasion iti maikadua a balbula. Immanamong ni Dr. Nelson nga aramiden ti surgery. Dagitoy ti sao ni Presidente Nelson:

“Kalpasan ti panangikkat iti barado ti umuna a balbula, inlantadmi ti maikadua a balbula. Naammuanmi a kumpleto daytoy ngem dimmakkel ta saanen a gumana kas iti nasken. Idi amirisenmi daytoy a balbula, adda naiparikna a mensahe iti panunotko: Pabassiten ti kadakkel ti balbula. Impakaammok dayta a mensahe iti kaduak. ‘Umdasto ti tisyu ti balbula no nasamay a mapabassitmi ti balbula iti normal a kadakkelna.’

“Ngem kasano? … Adda nalagipko iti panunotko mangipakpakita no kasano a maikabil dagiti stitch—ikulpi ditoy ken isuksok idiay. … Malagipko pay laeng dayta iti panunotko—kumpleto iti natuldekan a linia a nakaikabilan dagiti stitch. Nakumpleto ti panangatur kas nailadawan iti panunotko. Sinubokmi ti balbula ken naammuanmi a bimassitt a nasayaat ti buttaw. Kuna ti kaduak, ‘Milagro daytoy.’”⁶ Nagbiag ti pariarch iti adu a tawen.

Naiwanwan idi ni Dr. Nelson. Ammona nga ammo ti Dios nga ammona a naiwanwan.

Damo a naam-ammomi ken ni Kathy ni Beatrice Magré iti France 30 a tawen ti naglabas. Itay nabiit imbaga kaniak ni Beatrice ti padas a nangaring iti naespirituan a biagna kalpasan a nabuniagan idi balasitang. Dagitoy ti saona:

“Nagbiahe dagiti agtutubo ti branchmi kadua dagiti liderda iti Lacanau beach, maysa ket gudua nga oras manipud Bordeaux.

“Sakbay ti panagawid, inkeddeng ti maysa a lider ti aglangoy ket nagtappuak iti dalluyon a nakaanteohos. Idi tumakdang, napukaw dagiti anteohosna. … Napukawda iti taaw.

“Ti pannakapukaw dagiti anteohosna ti saan a nangpamaneho kenkuana iti luganna. Mabatikami nga adayo iti pagtaengan.

“Insingasing ti kabsat a babai nga agkararagkami.

“Inreklamok nga awan maipaay ti panagkararag, ket kimmaduakami iti grupo tapno agkakarag bayat ti panagtakdermi iti pagassiket a danum.

“Idi malpas ti kararag, inyunnatko ti takiagko a mangwarsi iti amin. Iti panangyamoyko iti rabaw ti taaw, nagdisso ti anteohosna iti imak. Simmeksek ti nabileg a rikna ti kararuak a pudno a denggen ken sungbatan ti Dios dagiti kararagtayo.”⁷

Kalpasan ti uppat-a-pulo a tawen, nalagipna daytoy a kasla napasamak la idi kalman. Naparaburan ni Breatrice, ken ammona nga ammo ti Dios nga ammona a naparaburan.

Maigidiat unay ti padas da Presidente Nelson ken Sister Magré, ngem agpada a saan a malipatan ti naespirituan a lagip ti ayat ti Dios ti naipauneg iti puspusoda.

Masansan a dumteng dagitoy di malipatan a pasamak iti panagsursuro iti naisubli nga ebanghelio wenno iti panangibinglay iti ebanghelio iti dadduma.

Naala daytoy a ladawan iti São Paulo, Brazil, idi 2004. Ni Floripes Luzia Damasio ti Ipatinga Brazil Stake agtawen iti 114. Maipanggep iti kumbersionna, mmbaga kaniak ni Sister Damasio a nangted dagiti missionary iti purokna iti priesthood blessing iti maysa maladaga a masakit unay a namilagruan a nakalasat. Kayatna a maammuan ti ad-adu pay. Idi inkararaganna ti mensaheda, impatalged ti saan matallikudan a saksi ti Espiritu kenkuana a propeta ti Dios ni Joseph Smith. Nagbuniag idi agtawen iti 103, na-endow iti tawenna a 104. Tinawen kalpasan ti 14 nga oras a panagbiahena iti bus a mangbubos iti makalawas iti templo. Immawat ni Sister Damasio iti pammatalged ti langit, ket ammona nga ammo ti Dios nga ammona a pudno ti saksi.

Adtoy ti naespirituan a lagip iti umuna a misionko iti France 48 a tawen ti naglabasen.

Bayat ti panagtrakting, imbatianmi iti kompanionko iti Libro ni Mormon ti maysa a baket. Idi agsublikami iti balay ti babai kalpasan ti makalawas, linuktanna ti ridaw. Sakbay a maisao dagiti balikas, nariknak ti naespirituan a bileg. Nagtuloy ti napalaus a rikna idi pinastreknakami ni Madame Alice Audubert ket imbagana a binasana ti Libro ni Mormon ket ammona a pudno daytoy. Idi panawanmi ti balayna iti dayta nga aldaw, inkararagko, “Ama iti Langit, tulongannak koma a diakto kaano man malipatan no ania ti nariknak.” Diak kaano man nalipatan.

Iti kasla gagangay a kanito, iti ridaw a kapada ti ginasut a sabali a ridaw, nariknak ti bileg ti langit. Ket ammok nga ammo ti Dios nga ammok a naglukat ti tawa ti langit.

Saggaysa ken Saan a Matallikudan

Immay dagitoy naespirituan a kanito a di malipatan iti agduduma a gundaway ken iti agduduma a wagas, saggaysa para iti tunggal maysa kadatayo.

Panunotenyo dagiti paggugusto a pagarigan kadagiti nasantuan a kasuratan. Dagiti dimngeg ken Apostol Pedro “natudok iti puspusoda.”⁸ Namati ti babai a Lamanite a ni Abish iti “nakaskasdaaw a parmata ti amana.”⁹ Dimteng ti maysa a timek iti panunot ni Enos.¹⁰

Inladawan ni Clayton Christensen ti padas kabayatan ti nainkararagan unay a panagbasa iti Libro ni Mormon iti kastoy: “Pinalibutannak ti nangayed, nabara, naayat nga espiritu … ken simlep iti kararuak, a nagsallukob kaniak iti rikna ti ayat a diak inarapaap a mariknak, [ket nagtuloy dagitoy a rikna iti rinabii].”¹¹

Adda dagiti panawen a sumrek iti pusotayo dagiti naespirituan a rikna kas apuy, a mangraniag iti kararuatayo. Inlawlawag ni Joseph Smith a no dadduma maawattayo dagiti “kellaat a kapanunotan” ken sagpaminsan a ti natarnaw nga ayus ti saririt.¹²

Imbalakad ni Presidente Dallin H. Oaks, iti isusungbatna iti napudno a tao a nagkuna a di pay nakapadas iti kasta, “Nalabit a kanayon a nasungbatan dagiti kararagmo, ngem adda dagiti namnamaem nga agsapsapul iti maysa a tanda wenno timek a napigsa a panagkunam a saanka a nasungbatan.”¹³ Nagsao ti Mangisalakan Mismo maipapan kadagiti tao nga addaan iti dakkel a pammati a “[naparaburan] iti apuy ken iti Espiritu Santo, [ngem] dida ammo daytoy.”¹⁴

Kasano a Dumngegkayo Kenkuana?

Nangngegtayo itay nabiit a kinuna ni Presidente Russell M. Nelson: “Awisenkayo a mangpanunot a naimbag ken masansan daytoy napateg a saludsod: Kasano a dumngegkayo Kenkuana? Awisenkayo pay a mangala kadagiti addang a dumngeg Kenkuana a nasaysayaat ken nasansansan.”¹⁵ Inulitna dayta nga awis ita a bigat.

Dumngegtayo Kenkuana kadagiti kararagtayo, pagtaengantayo, kadagiti nasantuan a kasuratan, kadagiti himnotayo, bayat ti sikakari a pannakiranudtayo iti sakramento, bayat ti panangipakdaartayo iti pammatitayo, bayat ti panagserbitayo iti dadduma, bayat ti idadar-ar-aytayo iti templo a kaduatayo dagiti padatayo a mamatpati. Umay dagiti naespirituan a kanito a di malipatan bayat ti nainkararagan nga idedengngegtayto iti sapasap a komperensia ken bayat ti panagtungpaltayo kadagiti bilin a nasaysayaat. Ken ubbing, para kadakayo met dagitoy a padas. Laglagipen, ni Jesus “nangisuro ken nagserbi kadagiti ubbing … ken nagsao [dagiti ubbing] … iti naindaklan ken datdatlag a banag.”¹⁶ Kinuna ti Apo:

“[Daytoy a pannakaammo]ket ited ti Espirituk kadakayo, … ken malaksid no babaen ti bilegko awan koma kadakayo [daytoy];

“Gapuna, mabalinyo a paneknekan a nangngegyo ti timekko, ken ammoyo dagiti balikasko.”¹⁷

Mabalintayo a “dumngeg Kenkuana” gapu iti bendision ti awan kapadana a pannubbot ti Mangisalakan.

Idinto a ditayo mapili ti panagoras ti yaawat dagitoy a kanito a di malipatan, imbalakad ni Presidente Henry B. Eyring daytoy iti panagsaganatayo: “Ita a sardam, ken inton rabii no bigat, mabalinyo ti agkararag ken agutob, nga agsalsaludsod: Nangted kadi ti Dios iti mensahe a para laeng kaniak? Nakitak kadi ti imana iti biagko ken ti biag ti [pamiliak]?”¹⁸ Ti pammati, panagtungpal, pakumbaba, ken pudno a panggep ti manglukat iti tawa ti langit.¹⁹

Maysa a panangiladawan

Mapanunotyo dagiti naespirituan a lagip iti kastoy a wagas. Agtultuloy a kararag, determinasion nga agtungpal kadagiti katulagantayo, ken ti sagut ti Espiritu Santo, aglayagtayo iti dalantayo iti biag. No ti bukod a rigat, duadua, wenno pannakapaay ti mangpalidem iti danatayo, wenno dagiti kasasaad ti lubong iti labes ti kontroltayo ket mangpasiddaaw kadatayo maipapan iti masakbayan, dagiti naespirituan a lagip a di malipatan manipud iti librotayo ti biag ket mayarig iti nasilap a batbato a mangpasilnag iti dalan nga agur-uray, mangipanamnama kadatayo nga am-ammonatayo ti Dios, ipatpategnatayo, ken imbaonna ti Anakna, ni Jesucristo, a tulongannatayo nga agawid iti pagtaengan. No impakni ti maysa a tao dagiti lagipna a di malipatan ken napukaw wenno matikaw, yasidegtayo ida iti Mangisalakan bayat ti panangibinglaytayo iti pammati ken lagiptayo kadakuada, a mangtultulong kadakuada a mangtakuat manen kadagiti naespirituan a napateg a kanito nga impategda idi.

Sagrado unay ti dadduma a padas ta bantayantayo ida iti naespirituan a lagiptayo ken saan nga ibinglay ida.²⁰

“Agsao dagiti anghel babaen ti bileg ti Espiritu Santo; gapuna, isasaoda dagiti balikas ni Cristo.”²¹

“Dagiti anghel [saan] a nagsardeng ti panagpaayda kadagiti annak ti tao.

“Ta adtoy, agrukbabda ken [Cristo], nga agpaay babaen iti bilinna, a mangiparang iti bagbagida kadakuada nga addaan iti napigsa a pammati ken natibker a kapanunotan iti tunggal wagas a nadiosan.”²²

Ket “ti Mangliwliwa, ti Espiritu Santo, … isurona ti amin a banag, ken ipalagipnanto kenka ti amin a banag.”²³

Arakupenyo dagiti sagrado a lagipyo. Patienyo ida. Isuratyo ida. Iburayyo ida iti pamiliayo. Agtalek nga umayda kadakayo manipud iti Amayo iti Langit ken ti Patpatgenna nga Anak.²⁴ Bay-anyo ida nga aganus kadagiti duaduayo ken pannakaawat kadagiti rigrigatyo.²⁵ Ikarik kadakayo a no naayatkayo a mangbigbig ken naannad a mangipateg kadagiti naespirituan a pasamak a di malipatan iti biagyo, ad-adu pay ti umayto kadakayo. Am-ammo ken ay-ayatennakayo ti Ama iti Langit!

Ni Jesus ti Cristo, naisublin ti ebangheliona, ken no agtalinaedtayo a napudno, paneknekak a datayonto ti agnanayonna, iti nagan ni Jesucristo, amen.

Dagiti Nagadawan

1. Kitaen iti Saints: The Story of the Church of Jesus Christ in the Latter Days, vol. 1, The Standard of Truth, 1815–1846 (2018), 150–53; kitaen iti Joseph Smith, “History, 1838–1856, volume A-1 [23 December 1805–30 Agosto 1834],” 205–9, josephsmithpapers.org; Saints, 1:365–66.

2. Joseph Smith—Pakasaritaan 1:25.

3. Teachings of Presidents of the Church: Joseph Smith (2007), 475.

4. Doktrina ken Katulagan 135:4.

5. Kanayon a maawis ti riknak kadagiti balikas iti Joseph Smith—Pakasaritaan: “Nakakitaak iti parmata; ammok daytoy, ken ammok nga ammo ti Dios daytoy” (Joseph Smith—Pakasaritaan 1:25). Nasken a tumakder iti sango ti Dios ket bigbigenna a dagitoy a pasamak iti Sagrado a Kakaywan ket pudno a naaramid iti biagna a ti biagna agbalinto a naiduma gapu iti daytoy. Agarup 25 a tawen ti napalabas, immuna a nangngegak ti pagdumaan daytoy a balikas ni Elder Neal A. Maxwell. Intedna daytoy a pagarigan: “Nabayag a panawen idi Mayo 1945 adda kasta a kanito kaniak iti isla ti Okinawa idi agtawenak iti sangapulo-ket-walo. Awan duadua nga awan ti kinabannuar iti biagko no di maysa a bendision kaniak ken iti dadduma kabayatan ti panagpaputokmi babaen Japanese artillery. Kalpasan dagiti naulit a panagpaputok a nangparmek iti posisionmi, dimmarup iti kamaudianan ti artillery dagiti kabusor. Nagpaputokda koma para iti dayta a gapu, ngem adda nadiosan a sungbat iti uray maysa a nagbuteng, managimbubukod a kararag.T Nagsardeng ti panagpaputok. … Naparaburannak, ket ammok nga ammo ti Dios nga ammok” (“Becoming a Disciple,” Ensign, Hunio 1996, 19).

   Innayon ni Elder Maxwell a saanna laeng nga ammo, ken saan laeng nga ammo ti Dios, no di ammo ti Dios nga ammona a nabendisionan isuna. Naisimbolo kaniak a daytoy ti nangpadakkel iti kaadda ti sungsungbatak iti nangatngato bassit nga addang. No dadduma, pakuyogan ti Nailangitan nga Amatayo iti maysa a bendison a maited kadatayo nga addaan iti nalaus a naespirituan a pammatalged a bimmallaet dagiti langit ipara kadatayo. Saan a matallikudan daytoy. Agtalinaed daytoy kadatayo, ken no napudno ken matalektayo, daytoy ti mangsukog iti biagtayo kadagiti sumangbaya a tawen. s “Naparaburannak, ken ammok nga ammo ti Dios nga ammok a naparaburannak.”

6. Russell M. Nelson, “Sweet Power of Prayer,” Liahona, Mayo 2003, 8.

7. Bukod nga estoria ni Beatrice Magré a naibinglay ken ni Elder Andersen idi Okt. 29, 2019; follow-up email idi Ene. 24, 2020.

8. Dagiti Aramid 2:37.

9. Alma 19:16.

10. Kitaen iti Enos 1:5.

11. Clayton M. Christensen, “The Most Useful Piece of Knowledge,” Liahona, Ene. 2009, 23.

12. Kitaen iti Teachings: Joseph Smith, 132.

13. Dallin H. Oaks, Life’s Lessons Learned, (2011), 116.

14. 3 Nephi 9:20.

15. Russell M. Nelson, “‘How Do You #HearHim?’ A Special Invitation,” Peb. 26, 2020, blog.ChurchofJesusChrist.org.

16. 3 Nephi 26:14.

17. Doktrina ken Katulagan 18:35–36. Kanayon a buyogan ti rikna ti naespirituan a pannakaammo. “Nalakakayo nga agbasol ngem narigatyo a lagipen ti Apo a Diosyo. ”Nakakitakayo iti anghel ket nakisao kadakayo; wen namin-adu a nangngegyo ti timekna; ket nakisao kadakayo iti naalumamay a timek, ngem awan ti riknayo, ta saanyo a marikna dagiti balikasna”(1 Nephi 17:45).

18. Henry B. Eyring, “O Remember, Remember,” Liahona, Nob. 2007, 69.

19. Kitaen iti 2 Nephi 31:13; Moroni 10:4. Sinarungkaran ni Presidente Dallin H. Oaks ti misionmi iti Bordeaux, France, idi 1991. Inlawlawagna kadagiti missionary ti pudno a panggep a ti kararag ti tao ibagbagana iti Apo ti maysa a banag kas itoy: “Diak agdmag gapu iti kuriosidad, ngem addaan naan-anay a kinapudno nga agtignay iti sungbat iti kararagko. No itedmo kaniak daytoy a sungbat, agtignayakto a mangbalbaliw iti biagko. Sungbatakto.”

20. “Naited daytoy iti adu tapno maammuanda dagiti kinadatdatlag ti Dios; nupay kasta naisaadda babaen ti nainget a bilin a saanda laeng nga ibingay babaen ti paset ti balikasna nga intedna kadagiti annak ti tao, babaen ti aramid ken kinaregta nga ipaayda kenkuana” (Alma 12:9).

    Kinuna ni Elder Neal A. Maxwell: “Adda pammaregta a mangammo no kaano nga ibinglay [dagiti naespirituan a padas]. Nalagipko a nangngegko ni Presidente Marion G. Romney, a namagkadua iti sirib ken saririt, a nagkuna, ‘Ad-adu dagiti naespirituan a padastayo no ditayo nagsao iti adu unay maipapan kadakuada’” (“Called to Serve” [Brigham Young University devotional, Mar. 27, 1994], speeches.byu.edu).

21. 2 Nephi 32:3.

22. Moroni 7:29–30.

23. Juan 14:26.

24. Sidadaan a magun-od ti amin dagiti kinapudno ti ebanghelio. Iti lawas sakbay ti komperensia, kalpasan a nakumpleto ti bitlak, naespirituan a naawis ti imatangko iti maysa a libro a maawagan iti Divine Signatures: The Confirming Hand of God (2010), insurat ni Gerald N. Lund, a nagserbi a kas General Authority Seventy manipud iti 2002 agingga iti 2008. Iti ragsakko, dagiti balikas ni Brother Lund ket napintas a maikadua a pammaneknek kadagiti pagbatayan a naibinglay iti daytoy a mensahe iti komperensia ken magustuanto ti asino man nga agtarigagay nga agadal iti ad-adu pay maipapan kadagiti naespirituan a lagip a di malipatan.

25. Maysa kadagiti paggugusto nga adaw ni Presidente Thomas S. Monson ti naggapu iti mannaniw a Scottish a ni James M. Barrie: “Nangted ti Dios kadagiti lagip kadatayo, tapno maaddaaantayo kadagiti rosas iti Hunio iti Disiembro iti biagtayo” (kitaen iti Thomas S. Monson, “Think to Thank,” Liahona, Ene. 1999, 22). Kasta met a pudno kadagiti naespirituan a lagip. Mabalin a kangrunaan a kasapulan dagitoy iti nalamiis, napannubok a panawen ti biagtayo no kasapulantayo dagiti naespirituan a lagip iti “Hunio.”