Buokaia Kainnano ao Aika a Rawawata
E kabaeaki Ana Ekaretia Iesu Kristo bwa e na buokiia te koraki ake a kainnanoa te ibuobuoki, ao e kabaeaki naba bwa e na kateimatoa ana reitaki ma ake tabeman ibukin karaoan anne.
Tariu ao mwaaneu, ara burabeti ae tangiraki Beretitenti Russell M. Nelson e na marooro nakoira imwiina n te tetere aei. E butiai bwa N na riki bwa te moan tia taetae.
Au marooro n te bong aei e irekereke ma te bwai ae e anga ao ae e karaoia Ana Ekaretia Iesu Kristo ibukiia Aika Itiaki ni Boong aika Kaitira ma kaaina ibukiia kainnano ao aika a rawawata. N na taetae naba n aroia ake aanga naba aomata tabeman aika raoiroi. Te angaanga nakoia ake a kainnano bon teuana te moan tua n aaro ake a kakoauaa bwa a nako mairoun Aberaam ao n ekaretia riki tabeua.
Tabeua te namwakaina n nako, e ribotinaki man Ana Ekaretia Iesu Kristo ibukiia Aika Itiaki ni Boong aika Kaitira n te moantai ae e karababaa ana mwakuri n ibuobuoki nakoia aomata ni kabutaa te aonaaba.1 Ara kabanemwane n te ririki 2021 ibukiia ake a kainnano n aaba aika 188 bootan mwaitina bon $906 te miriion—e kaniia te birion te taraa. Irarikin anne, ao ara membwa anga nanoia ni mwakuri n te maan ae riaon 6 te mirion te aoa ae boboto iaon te kantaninga anne.
Waare akanne, bon tiaki tabwaninin te ribooti iaon mwaitin ara angaanga ma ara ibuobuoki. Aki mwaneweaki iai mwakuri n ibuobuoki ake aanga ara membwa inanon aia tai n ibuobuoki iaan katabeara inanon tibwangara ake ti weteaki iai ao inanon ara tai n anga nano nakoia raora ni membwa. Ao aki naba karinaki n te ribooti are bwain 2021 taekan aia mwakuri ara membwa ake aanga rinanon aia anganano nakon rabwata n ibuobuoki ake aki irekereke ma ara Ekaretia. N na moanna ma bwaai aikai.
Inanon 1831, uoua te ririki imwiin katean te Ekaretia ae kaokaki, e anga te kaotioti aei te Uea bwa e na kairiia membwa ao, I kakoaua, bwa Natina ni kabane, n te aonaaba:
“Mangaia ae, e aki riai bwa N na tuangko bwaai ni kabane; bwa ane e kairoroaki ni bwaai ni kabane, bon te tia mwakuri ngaia ae taningaroti ao e aki wanawana; …
“E koaua ae I taku, aomata a na riai ni ingainga ni kan karaoa te waki ae e raoiroi, ao ni karaoi bwai aika a mwaiti n oin nanoia, ao ni kakoroa bukin te raoiroi ae e mwaiti;
“Bwa e mena te mwaaka irouia, ngaia are a inaomata ni karaoa are a taku. Ao ngkana a karaoa ae e raoiroi aomata ao a na bon aki kona ni kabua kanuangaia.”2
Inanon ae riaon 38 au ririki n Abotoro, ao inanon au tai ni kabanea 30 te ririki inanon au mwakuri ae I mwaatai iaona, ao I a tia n noori rabwata ma aomata ake a karaoa ae mwaneweaki inanon te kaotioti aei ae “te waaki ae raoiroi” ao “ni kako[roa] bukin te raoiroi ae e mwaiti.” Bon katooton mwakuri n ibuobuoki aika aki kona ni warekaki ake a karaoaki ni kabuta te aonaaba, n riaon are tiara ao are ti ataia. Iangoan aei, I iangoa ana burabeti te Uea are Beniamina n Ana Boki Moomon, are ana kabwarabwara e taekina te koaua ae akea tokina aei: “Ngkana kam beku ibukiia raomi ao kam bon beku naba iroun te Atua.”3
Angiin waaki n ibuobuoki ibukin te mweraoi nakoia aomata a reiakinaki ao ni karaoaki inanon ana Ekaretia Iesu Kristo ibukiia Aika Itiaki ni Boong aika Kaitira ao iroura ngaira aika membwa. Teuana te katooto, ti karaoa ara aki mamatam ni moan te namwakaina koraki ao n anga te mwaiti are ti na kabanea ibukin boon kanara n te tai anne ibukiia raora ake a kainnano. Te Ekaretia e bon kakaraoi naba anganano aika bubura ibukin mwakuri n ibuobuoki ao aekaki riki ni mwakuri tabeua ni kabutaa te aonaaba.
Ma e ngae ngke e teimatoa ni kakaraoa aei te Ekaretia, angiin mwakuri n ibuobuoki ake a karaoaki nakoia natin te Atua ni kabutaa te aonaaba a karaoaki irouia aomata ma bootaki aika akea irekerekeia ma ara Ekaretia. N aron ana nonoori temanna ara Abotoro: “Te Atua e kabonganaia aomata aika a mwaiti riki nakon ae tii temanna ibukin kakoroan bukin ana mwakuri ae korakora man kamiimi. … E rangi ni mwaiti, man kangaanga arona, iroun ti temanna te aomata.”4 Ngkai ngaira kaain te Ekaretia are e kaokaki, ti riai n tatauraoi ao ni kakaitau ibukin aia ibuobuoki raora.
E kabaeaki Ana Ekaretia Iesu Kristo bwa e na buokiia te koraki ake a kainnanoa te ibuobuoki, ao e kabaeaki naba bwa e na kateimatoa ana reitaki ma ake tabeman ibukin karaoan aei. Ti a bon tibwa tia naba n anga teuana ara bwai n tangira ae rangi ni bubura nakon bootakin te aonaaba ae te United Nations World Food Programme. Inanon tebwitabun te ririki n nako n ara mwakuri n ibuobuoki nakoia te botanaomata, uoua bootaki ake a tei bwa kiingin te reitaki: karikirake ma te Red Cross ao te Red Crescent agencies inanon tebwi ma uoua aba a tia ni karekei buoka aika kakaawaki nakoia natin te Atua n tain angibuaka ao itabarara. N ai aron naba anne, ao iai te rongorongo n ara ikarekebai ma ana rabwata n Ibuobuoki te Aro ni Katorika. A tia bootaki aikai n reireiniira ae mwaiti iaon aron waaki n ibuobuoki ibukiia kaain te aonaaba.
A mwaiti naba ara ikarekebai aika korakora uaaia ma rabwata riki tabeua, n aron te Muslim Aid, Water for People, ao IsraAID, ma bon tii tabeua ake I manewei ikai. Ma e ngae ngke a kakaokoro tibwangaia bootaki aikai, ma ti kaai n ibubuoki iaon teuana ara kouru ae kamaiuakiia natin te Atua ake a rotaki n te rawawata. Bwaai aikai ni kabane bon mwakoron ana mwakuri te Atua ibukiia Natina.
Ti reireinaki inanon kaotioti ni boong aikai bwa ara Tia Kamaiu, Iesu Kristo bon “te ota ni koaua are e kaotaia aomata ake a roko n te aonaaba.”5 Man aei, ao a kaotaaki natin te Atua ni kabane bwa a na beku Irouna ao nakoira n tatabemaniira nako inanon wanawanaia ma aia konabwai ni kabane.
Ana Boki Moomon e reirei bwa “bwaai ni kabane aika a kakao ma n anai nano nakon karaoan te raoiroi, ao nakon tangiran te Atua, ma te toro irouna, e bon roko mai iroun te Atua.”6
Reitinako:
“Bwa nooria, a bane n anganaki aomata Tamnein Kristo, bwa aonga n ataa te raoiroi ma n te buakaka; ngaia are, N na kaota nakoimi kawain te motikitaeka; bwa bwaai ni kabane ake a kakao nakon karaoan te raoiroi ma ni kairoro nakon kakoauan Kristo, e bon roko man mwaakan ao ana bwai n tangira Kristo. …
“Ao ngkai, tariu, … kam ataa te oota are kam a motikitaeka iai, are bon te oota are ootan Kristo.”7
Aikai tabeua katooto iaon aia mwakuri ni buokakiia tabeman natin te Atua ake a karaoia nakoia natin te Atua ake tabeman ni kainnanoia aika kakaawaki n aron te amwarake, tararuaaia Aoraki, ao te anga reirei:
Tebwiina te ririki n nako, te Kanhdaris, taanga man te Sikh aika maeka n te United Arab Emirates, a karaoa aia mwakuri ni kamwarakeia koraki ake a rootaki n te baki. Rinanon ana tembora te Guru Nanak Darbar Sikh, ao a waakina aia mwakuri n anga amwarake ake a karaoaki man uaanikai ao baanikai nakoia ae raka iaon 30,000 ni katoa wiikente ake a rin n aia mataroa n aki tarai aia onimaki ma aia reeti. E kabwarabwara Dr. Kanhdari, “Ti kakoaua bwa ti teuana ara onimaki; ngaira bon natin te Atua ae ti temanna, ao ti mena ikai bwa ti na buokiia aomata.”8
Katauraoan ibuobuoki ibukiia aoraki n rabwata ma te wii nakoia ake a kainnanoia bon te katooto naba teuana. Iaon Chicago, I kaitibo ma temanna te taokita iaon aoraki ake a kakaiaki ae tei Syrian-American, Dr. Zaher Sahloul. Bon ngaia temanna mai ibuakoia ake a moan katea te bootaki ae te MedGlobal, are e babairei anganano mai irouia taan rabakau iaon te katoki aoraki bwa ana kona n anga aia tai, rabakauia, ma wanawanaia, ao aia kairiiiri nakoia ake a ikoaki n taabo n aron te buaka are i Syria, are e anga maiuna iai Dr. Sahloul ni buokiia kaain te aba n aorakin rabwataia. MedGlobal ma bootaki riki tabeua ake titebo aia waaki (n ikotaki ma taan rabakau Aika Itiaki ni Boong Aika Kaitira) a katea te banna ae e kaungaiia te Atua taan rabakau n te onimaki bwa a na aanga baia n ibuobuoki nakon te aonaaba.9
A mwaiti natin te Atua ake a tia ni karaoi ibuobuoki iaon te anga reirei, nakoia naba kaain aonaaba. Te katooto teuana ae rangi n tamaroa, ae rangi n ataaki iroura rinanon waaki n ibuobuoki, bon ana mwakuri temanna te mwaane ae Mr. Gabriel, are e a tia n kiitana abana ibukin waaki ni bubuaka aika mwaiti. E nooria bwa ngaa ma ngaa ataei ake akea mweengaia iaon Aberika Mainiku a kainnanoa te ibuobuoki bwa e na kateimatoai aia kaantaninga ao ni kakorakorai aia iango. E barongaia taan reirei ake raoia ni birinako mai abaia ao ni katea te reirei ae aranna bwa te “tree schools,” are a kona iai ataei ni bobotaki iaan nuun kaai ibukin aia reirei. E aki kan tataningaia tabeman bwa a na katea ke ni bairea arona ma e a bon kaira naba te mwakuri aei ae e a tia ni katauraoi ngkai reirei nakoia irangaa ataein te moan rinan inanon tain kangaanga ake a reke man kiitanan aia tabo.
Ma e bon eti, katooto aika teniua aikai bon tiaki raoi ae nanonaki bwa ni kabane ake a taekinaki ke ni karaoaki irouia bootaki ke irouia aomata n taekina te mwakuri ae a karaoia bwa e raoiroi ke e roko mai iroun te Atua. Katooto aikai a bon kaotia ae te Atua e kaira aron aia waaki bootaki aika a mwaiti ma aomata bwa a na karaoa ae raoiroi. E kaotia naba bwa angiina mai iroura a na kinai naba mwakuri aika raraoi ake a karaoaki irouia tabeman ao ni boutokai ngkana iai ara tai ao nanora nako iai.
Aikai tabeua katooto iaon ana mwakuri te Ekaretia ni boutoka are e reke irouia membwa ao tabeman riki aomata aika raraoi ma bootaki ni boutoka n anga aia tai ao aia mwane:
I moanna man inaomataia aaro. Ni boutokaa arora ni karaoi mwakuri nakon are ti tangiria, ao are a tangiria ekaretia ake tabeua. N aron ana reirei ara moan ni Beretitenti, Iotebwa Timiti, “Ti tangira te inaomata n taromauria te Atua ae Moan te Mwaaka ni kaineti ma ara iango, ao ni kariaia aomata nakon te inaomata naba anne, bwa a na taromauri ni kanga, n te tabo ra, ke are a rineia.”10
Katooto riki tabeua n ana waaki n ibuobuoki ao ana anganano te Ekaretia ae kaokaki are boutokaaki rinanon aia anganano membwa bon ara reirei aika rangi ni kinaaki, ara iuniwetiri, ma ara anganano aika aki rangi n tanoata taekaia ibukin kamaiuakiia te koraki ake a taonaki n rawawata ake a reke man urubwai ao kamwaing man ana urubwai te aba n aron te ukeuke n anti ma mwaingiingin aon te aba.
A rangi ni mwaiti waaki riki n anganano tabeua ake a boutokaaki irouia membwa rinanon aia angamwane ma aia mwakuri, ma a na tii taekin tabeua ikai ni kaotii teia ma kakawakiia n aron: katokan te kakaokoroaki n te reeti ao aekaki riki ni waaki ni banga aomata, kakaean aron buakanakin ao katokan aoraki, buokakiia aika mwauku, boutokaan bootaki ni katangitang ma tauan mwiin rongorongo, ao ai bon kanakoraoan ara enwaeromenta ibukin ara iango ma rabwatara ibukira ni kabane.
Ni kabane ana waaki n ibuobuoki Ana Ekaretia Iesu Kristo ibukiia Aika Itiaki ni Boong aika Kaitira e irii kaotooto ake a kabwarabwaraaki n Ana Boki Moomon ibukiia aomata ake a kakaraoa ae raoiroi: “Ao ngkanne, n tain nakoraoin aroia, aki kanakoia aika akea karabaia, ke ake a baki, ke ake a taka, ke ake a aoraki,, … ao a … bon akoi nakoia aomata ni kabane, ake a kara ao ake a ataei, ake a kabureaki ao ake a inaomata, te mwaane ao te aine, mai tinanikun te ekaretia.”11
I kakoaua iroun Iesu Kristo, are otana ao Tamneina e kairiia ni kabane natin te Atua ni buokiia kainnano ao aika a rawawata ni kabuta te aonaaba. N aran Iesu Kristo, amen.