Pangkabilogan nga Komperensya
Ginatipon Pauli sing Luwas
Abril 2023 nga pangkabilogan nga komperensya


14:48

Ginatipon Pauli sing Luwas

Ara kita sa pinasahi nga sitwasyon para tipunon ang Israel sa magtimbang nga bahin sang belo nga wala pa gid natabo sa plano sang Amay.

Si Pangulong Russell M. Nelson, ang aton mahal nga propeta, nagpatalupangod nga ang aton pinasahi nga responsibilidad amo ang magbulig tipon sang naglinapta nga Israel kag paghanda sang kalibutan para sa Ika-duha nga Pagkari ni Jesucristo.1 Gusto sang Amay sang aton mga espiritu nga ang Iya mga anak matipon pauli sing luwas.

Ang plano sang aton Amay nga Langitnon sa pagtipon pauli sing luwas sang Iya mga anak sa aton langitnon nga puluy-an wala nabase sa dutan-on nga kadalag-an, estado sa pangabuhi, edukasyon, rasa, ukon kasarian. Ang plano sang Amay nabase sa pagkamatarong, pagtuman sang Iya mga kasugoan, kag pagbaton sang sagrado nga mga ordinansa kag pagtahod sang mga kasugtanan nga aton ginahimo.2

Ang langitnon nga doktrina nga tanan kita mag-ulutod kag “ang tanan palareho sa Dios” sadsaran sining dako nga buluhaton sang pagtipon. Ining doktrina nagasanto sa iya sinang mga nagahandum gid nga ang mga tawo sing nagkalainlain nga estado sa pangabuhi kag rasa makaangkon sing mas maayo nga pangabuhi. Ginadayaw naton kag ginaupdan inang mga pagpaninguha. Dugang pa, nagahandum kita nga ang tanan nga anak sang Dios magpalapit sa Iya kag magbaton sang wala katapusan nga mga bugay nga Iya ginatanyag paagi sa Iya ebanghelyo.3 Sa introduksyon sang Ginuo sa Doktrina kag mga Kasugtanan nagpahayag Sia, “Dungga kamo nga katawhan sa malayo; kag kamo nga yara sa mga isla sang dagat, magpamati kamo.4

Nanamian ako nga ang pinakauna nga bersikulo sa Doktrina kag mga Kasugtanan nagalakip sang katawhan nga ara sa “mga isla sang dagat.” May nangin tatlo ako ka partikular nga mga tawag sa pag-alagad kag pagpuyo sa mga isla sang dagat. Una ako nagserbe bilang misyonero sa British Isles, ika-duha bilang bag-o nga General Authority sa mga Isla sang Pilipinas, kag dayon bilang Area President sa mga Isla sang Pasipiko, nga nagalakip sang mga Isla sang Polynesia.

Ang tanan sining mga lugar madinalag-on nga nagtipon sang mga tumuluo sa ginpanumbalik nga ebanghelyo ni Jesucristo. Ang mga misyonero una nga nag-abot sa British Isles sang 1837. Isa ini ka tuig pagkatapos nga gindedikar ni Joseph Smith ang templo sang Kirtland, sa diin ginpanumbalik ni Moises “ang mga yabi sang pagtipon sang Israel halin sa apat ka bahin sang kalibutan, kag sang pagpanguna sing napulo ka tribo halin sa duta sa norte.”5 Ang una nga mga kadalag-an sa British Isles dalayawon. Sang 1851, katunga sang mga miyembro sang Simbahan binunyagan nga mga hinaylo nga nagaistar sa British Isles.6

Sang 1961, ginbisitahan kag ginsugdan ni Elder Gordon B. Hinckley ang full-time nga buluhaton-pangmisyonaryo sa Pilipinas. Sang sina nga tion may isa lang ka Pilipino nga nagakapot sang Melchizedek Priesthood. Dalayawon nga, may masobra na 850,000 ka mga miyembro sang Simbahan sa Pilipinas subong. Nagadayaw ako sa mga Pilipino; may madalom sila kag nagapabilin nga gugma para sa Manluluwas.

Ayhan indi pareho kabantog ang nagapadayon nga buluhaton-pangmisyonaryo sa mga Isla sang Polynesia. Nagsugod ini sang 1844 sang si Addison Pratt nag-abot sa ginatawag subong nga French Polynesia.7 Madamo sang mga Polynesian ang nagapati na ngadaan sa wala katapusan nga mga pamilya kag nagbaton kay Jesucristo bilang ila Manluluwas. Subong halos 25 porsyento sang mga Polynesian, sa mga Isla sang Polynesia, mga miyembro sang Simbahan.8

Nakapamati ako sadto sa isa ka 17 anyos nga babayi sa malayo nga isla sang Tahiti nga ika-pito na ka henerasyon nga miyembro. Ginpasidunggan niya ang iya mga katigulangan nga nahaylo sang 1845 sa Tubuai, duha ka tuig antes ang una nga mga miyembro sang Simbahan nag-abot sa Salt Lake Valley.9

Klaro ang aton doktrina nga may tion kag [panahon] para sa tanan nga katawhan nga magbaton kag mag-akto sa mensahe sang ebanghelyo. Ining mga ehemplo kabahin lang sang kabilogan nga sitwasyon. Si Pangulong Nelson dalayon nga nagapatalupangod nga ang “pagtipon sang Israel ang “pinakadako nga hangkat, … kawsa, kag … buluhaton sa duta karon.”10

Tubtob sa Pagpanumbalik sang Simbahan ni Jesucristo, lakip na ang paggwa sang Libro ni Mormon kag ang rebelasyon kag mga yabi sang priesthood nga ginhatag kay Propetang Joseph Smith, ang paghangop sa pagtipon sang Israel lapta-lapta kag limitado.11

Ang talalupangdon nga ngalan nga “Israel” ngalan nga ginhatag kay Jacob.12 Nagrepresentar ini sang kaliwat ni Abraham paagi kay Isaac kag Jacob. Ang orihinal nga promisa kag kasugtanan kay Tatay Abraham ginpahamtang sa Abraham 2:9-10, nga mabasa:

“Kag himuon ko halin sa imo ang isa ka nasyon nga dako, …

“Kag pakamaayohon ko [ang tanan nga nasyon] paagi sa imo ngalan; kay ang tanan nga magbaton sining Ebanghelyo pagatawgon sunod sa imo ngalan, kag pagakabigon nga imo kaliwatan kag magatindog kag magapakamaayo sa imo bilang ila amay.”

Sa Konseho sa Langit sa kabuhi antes sa duta, ang plano sang kaluwasan ginhambalan kag ginsakdag. Naglakip ini sang pila ka layi kag mga ordinansa sang priesthood nga ginpahamtang antes pa gintukod ang kalibutan kag napasad sa pagtipon.13 Naglakip man ini sang nagapangibabaw nga prinsipyo sang kahilwayan sa pagpili.

Pagligad sang pila ka siglo bilang gamhanan nga katawhan, lakip na ang mga pagginahum ni Saul, David, kag Solomon, ang Israel natunga. Ang tribo ni Juda kag kabahin sang tribo ni Benjamin nangin ang ginharian sang Juda. Ang nagkalabilin, nga ginkilala bilang ang napulo ka tribo, nangin ang ginharian sang Israel.14 Pagkatapos sang 200 ka tuig nga separado nga pagpangabuhi, ang una nga paglapta sang Israel natabo sang 721 BC sang ang napulo ka tribo sang Israel gindala nga bihag sang Asiriahanon nga hari.15 Sang ulihi nagkadto sila sa mga pungsod sa norte.16

Sang 600 BC sa pagsugod sang Libro ni Mormon, ginpangunahan ni Tatay Lehi ang komunidad sang Israelnon pakadto sa mga kadutaan sang Amerika. Nahangpan ni Lehi ang paglapta sang Israel nga sa diin kabahin sia. Ginsambit sia ni Nefi nga nagsiling nga ang panimalay sang Israel “mapaanggid sa isa ka kahoy nga olivo, nga ang mga sanga sini pagabanggion kag pagalaptahon sa bug-os nga [ibabaw] sang duta.”17

Sa ginatawag nga Bag-ong Kalibutan, ang kasaysayan sang mga Nefinhon kag mga Lamanhon suno sa ginlaragway sa Libro ni Mormon natapos sang mga 400 AD. Ang mga kaliwat ni Tatay Lehi nalapta sa bilog nga mga America.18

Maathag ini nga ginlaragway ni Mormon sa 3 Nefi 5:20, nga mabasa: “Ako si Mormon, kag isa ka puraw nga kaliwat ni Lehi. May kabangdanan ako sa pagdayaw sang akon Dios kag sang akon Manluluwas nga si Jesucristo, sanglit gindala niya ang aton mga katigulangan gikan sa duta sang Jerusalem.”19

Klaro nga ang pinakataas nga punto sa pasunod sang kasaysayan sang Israel amo ang pagkatawo, mensahe, pag-alagad, kag misyon sang aton Ginuo kag Manluluwas, si Jesucristo.20

Tapos sang kamatayon kag Pagkabanhaw sang Manluluwas nga nagporma sang kapalaran sa wala’y katapusan, ang ika-duha nga bantog nga paglapta sang Juda natabo dapit sa 70 AD kag 135 AD sang, tungod sa pagpamigos kag paghingabot sang mga Romanhon, ang mga Judio naglinapta sa bilog sang sadto nakilalal-an nga kalibutan.

Si Pangulong Nelson nagtudlo, “Ang Libro ni Mormon naggwa bilang palatandaan nga ang Ginuo nagsugod na sa pagtipon [sang] mga anak sang kasugtanan.”21 Gani, ang Libro ni Mormon, nga ginlubad ni Propetang Joseph Smith paagi sa dulot kag gahum sang Dios, ginapatuhoy sa mga kaliwat ni Lehi, ang naglinapta nga Israel, kag sa mga Gentil nga gin-adoptar sa mga tribo sang Israel. Ang bahin sang sumaryo sang 1 Nefi 22 mabasa, “Ang Israel [pagalaptahon] sa bug-os nga [ibabaw] sang duta—Ang mga Gentil amo ang magasagod kag magapakaon sang ebanghelyo sa Israel sa katapusan nga mga adlaw.” Sa tig-ulo nga pahina sang Libro ni Mormon mabasa nga isa sang iya sini mga katuyoan amo ang “pagpasanag sa Judio kag Gentil nga si Jesus amo ang Cristo.” Paagi sa Pagpanumbalik kag Libro ni Mormon, ang konsepto sang “pagtipon sang Israel” tuman nga nagsangkad.22

Ang mga nagabaton sang ebanghelyo ni Jesucristo bisan ano man ang lahi, mangin kabahin sang gintipon nga Israel.23 Sa sinang pagtipon kag sa madamo nga templo nga ginatukod kag ginaanunsyo, ara kita sa pinasahi nga sitwasyon nga tipunon ang Israel sa magkatimbang nga bahin sang belo nga wala pa gid natabo sa plano sang Amay.

Si Pangulong Spencer W. Kimball, nga nagahambal parte sa literal nga pagtipon sang Israel, nagsiling: “Karon, ang pagtipon sang Israel nagalakip sang pagbuylog sa matuod nga simbahan kag … paglab-ot sa ihibalo sang matuod nga Dios. … Gani, ang bisan sin-o nga nagbaton sang ginpanumbalik nga ebanghelyo, kag karon nagahandum nga magsimba sa Ginuo sa iya kaugalingon nga lengguahe kag upod sa mga Santos sa nasyon kon diin sia nagapuyo, nagasunod sa layi sang pagtipon sang Israel kag manunubli sang tanan nga mga bugay nga ginpromisa sa mga Santos sa sining katapusan nga mga adlaw.”24

“Ang pagtipon sang Israel karon nagapangayo sang pagkahaylo.”25

Kon lantawon sa masangkad, klaro nga panan-aw, ang mga miyembro sang Ang Simbahan ni Jesucristo sang mga Santos sa Ulihing mga Adlaw may dako nga pribelihiyo sa pagpalangga, pagpaambit, pag-agda, kag pagbulig tipon sang Israel agud mabaton ang kabug-osan sang mga bugay sang kasugtanan sa Ginuo. Nagalakip ini sang mga Aprikano kag mga taga-Europa, mga Amerikano sa Sur kag Norte, mga Asiano, Australiano, kag inang mga ara sa mga isla sang kadagatan. “Kay sa pagkamatuod ang tingug sang Ginuo nagalab-ot sa tanan nga katawhan.”28 “Ining pagtipon magapadayon tubtob nga ang mga matarong matipon sa kongregasyon sang mga Santos sa mga nasyon sang kalibutan.”27

Wala sing may nakapamulong parte sa pagtipon sing mas direkta sangsa kay Pangulong Russel M. Nelson: “Sa tagsa nga himuon ninyo ang bisan ano nga nagabulig sa bisan kay sin-o—sa bisan diin nga bahin sang kabuhi—nga magtikang padulong sa paghimo sang mga kasugtanan upod sa Dios kag magbaton sang ila kinahanglanon nga mga ordinansa sang bunyag kag templo, nagabulig kamo sa pagtipon sang Israel. Amo lang sina kasimple.”28

Diin ang Simbahan subong? Sa sulod sang 62 anyos halin sa pagsugod ko serbe sa misyon sang 1960, ang kadamuon sang full-time nga mga misyonero nga nagaalagad sa tawag sang propeta nagsaka sa 62,544 halin sa 7,683. Ang kadamuon sang mga misyon nagsaka sa 411 halin sa 58. Ang kadamuon sang mga miyembro nagsaka sa mga 17 milyon halin sa mga 1,700,000.

Ang pandemya nga COVID-19 temporaryo nga nag-apekto sa pila sang aton mga kahigayonan sa pagpaambit sang ebanghelyo. Naghatag man ini sang eksperiyensia gamit ang bag-o nga teknolohiya, nga tuman nga magapauswag sang pagtipon. Nagapasalamat kami nga ang mga miyembro kag mga misyonero karon nagapasangkad sang mga pagpaninguha nga tiponon ang naglinapta nga Israel. Ang pagtubo nagapadayon sa bisan diin, labi na gid sa South America kag Africa. Ginaapresyar man namon nga tuman kadamo sa bilog nga kalibutan ang nagresponde sa mabaskog nga panawagan ni Pangulong Nelson para sa mas dugang nga pangmisyonaryo nga pag-alagad. Bisan pa, ang aton pangako nga magpalangga, magpaambit, kag mag-agda sarang nga mapasangkad pa gid.

Isa ka importante nga bahin sining pangmisyonaryo nga pagtinguha amo nga ang tagsa ka miyembro mangin masanag nga mga ehemplo29 bisan diin man kita nagapuyo.30 Indi kita pwede matago. Ang aton Cristohanon nga ehemplo sang kaayo, pagkamatarong, kalipay, kag sinsero nga gugma para sa tanan nga tawo makahatag indi lang sang nagagiya nga parola para sa ila kundi sang paghangop nga may hilway nga dulungkaan sa mga ordinansa sang kaluwasan kag pangkahitaasan sang ginpanumbalik nga ebanghelyo ni Jesucristo.

Palihog hangpa nga may dako nga mga bugay sa pagpaambit sang ebanghelyo ni Jesucristo. Ang balaan nga mga kasulatan nagasugid parte sa kalipay kag paghidaet, kapatawaran sang mga sala, proteksyon sa mga pagsulay, kag nagasakdag nga gahum halin sa Dios.31 Kon hunahunaon naton ang pihak sining kabuhi, mangin handa kita nga ipaambit ang ebanghelyo sa sinang “yara sa kadulom kag napaidalom sa pagkaulipon sa sala sa dako nga kalibutan sang mga espiritu sang mga patay.”32

Ang pat-od ko nga pangamuyo subong amo nga ang tagsa ka bata, young man, young woman, pamilya, kag korum, Relief Society, kag klase magrepaso kon paano ang kada isa sa aton tingob nga mabaton ang gamhanan nga laygay nga ginhatag sang Ginuo kag aton mahal nga propeta nga buligan tipon ang Israel .

Ginatahod naton ang kahilwayan sa pagpili. Sa sining dutan-on nga kalibutan, madamo ang indi magresponde kag magpasakop sa pagtipon sang Israel. Pero madamo ang magaresponde, kag ang Ginuo nagapaabot sinang nagbaton sang Iya ebanghelyo nga gilayon magtinguha nga mangin masanag nga ehemplo nga magabulig sa iban nga maglapit sa Dios. Nagatugot ini sa aton mga kauturan sa bilog nga kalibutan nga magkalipay sa langitnon nga mga bugay kag mga ordinansa sang ginpanumbalik nga ebanghelyo ni Jesucristo kag matipon pauli sing luwas.

Ginahatag ko ang akon sigurado kag pat-od nga saksi bilang apostoles sang pagkabalaan sang plano ni Jesucristo kag sang aton Amay sa Langit para sa aton sa ngalan ni Jesucristo, amen.

Mga Tanda

  1. Tan-awa sa Russell M. Nelson, “Welcome Message,” Liahona, Mayo 2021, 7.

  2. Tan-awa sa Doktrina kag mga Kasugtanan 20:37.

  3. Tan-awa sa 2 Nefi 26:33.

  4. Doktrina kag mga Kasugtanan 1:1. Sa Doktrina kag mga Kasugtanan 1:4, ang Ginuo nagapadayon, “Kag ang tingug sang pagpaandam magalab-ot sa tanan nga katawhan paagi sa mga baba sang akon mga disipulo, nga akon ginpili sa sining ulihing mga adlaw.”

  5. Doktrina kag mga Kasugtanan 110:11.

  6. Sang 1851 may 52,165 ka mga miyembro sang Simbahan sa kabilogan. Suno sa mga rekord sang Simbahan kag sa “Religious Census of 1851 (Sensus sang mga Relihiyon sang 1851)” sa Inglatera kag Wales, may masobra 28,000 ka mga miyembro (tan-awa sa Robert L. Lively Jr., “Some Sociological Reflections on the Nineteenth-Century British Mission,” sa Mormons in Early Victorian Britain, ed. Richard L. Jensen kag Malcolm R. Thorp [1989], 19–20).

  7. Tan-awa sa Saints: The Story of the Church of Jesus Christ in the Latter Days, vol. 1, The Standard of Truth, 1815–1846 (2018), 494–95, 514–15, 573.

  8. Tonga: 45 porsiento; Samoa: 31 porsiento; American Samoa: 22.5 porsiento; kag French Polynesia: 7 porsiento.

  9. Tan-awa sa Saints, 573–74.

  10. Russell M. Nelson, “Hope of Israel” (bug-os-kalibutan nga debosyonal para sa lamharon, Hunyo 3, 2018), HopeofIsrael.ChurchofJesusChrist.org.

  11. Ining pinasahi kag gamhanan nga doktrina ara sa Libro ni Mormon kag sing malip-ot sa ika-napulo nga artikulo sang pagtuo, nga nagasugod, “Nagapati kami sa matuod nga pagtipon sang Israel kag sa pag-uli sang Napulo ka mga Tribo” (tan-awa sa James E. Talmage, The Articles of Faith, 12th ed. [1924], 314–44).

  12. Sa narekord sa Genesis 32:28, mabasa nga, “Indi ka na pagtawgon nga Jacob, kundi Israel: kay nagpakigdumog ka sa Dios kag sa mga tawo.”

  13. Tan-awa sa Joseph Smith, sa “History, 1838–1856, volume D-1,” 1572, josephsmithpapers.org; tan-awa man sa Joseph Smith, “Discourse, 11 June 1843–A, as Reported by Wilford Woodruff,” [42–43], josephsmithpapers.org; Joseph Smith, “Discourse, 11 June 1843–A, as Reported by Willard Richards,” [241], josephsmithpapers.org.

  14. Tan-awa sa Bible Dictionary, “Israel, Kingdom of”; James E. Talmage, The Articles of Faith, 315. Si Rehoboam kag iya mga sinakpan nakilal-an bilang ang Ginharian sang Juda kag ara sa sur nga bahin sang moderno nga Israel.

  15. Tan-awa sa 2 Mga Hari 17:23.

  16. Tan-awa sa Doktrina kag mga Kasugtanan 133:26; tan-awa man sa Doktrina kag mga Kasugtanan 110:11.

  17. 1 Nefi 10:12. Si Ammon sang ulihi nagsiling: “Bulahan ang ngalan sang akon Dios, nga nangin madinumdumon sining katawhan, nga isa ka sanga sang kahoy sang Israel, kag nadula gikan sa iya sini lawas sa isa ka dumoluong nga duta” (Alma 26:36).

  18. Si Pangulong Spencer W. Kimball, nga nagahambal parte sa Lamanhon nga Israel, nagpanudlo nga ang Sion amo ang kabilogan nga mga kadutaan sang Amerika. Nagsiling sia, “Ari kita sa Israel kag ginatipon” (The Teachings of Spencer W. Kimball, ed. Edward L. Kimball [1982], 439.

  19. Sang si Tatay Lehi ginsugo nga dal-on ang iya pamilya kag magkadto sa kamingawan, isa sang mga rason amo nga ang Jerusalem pagalaglagon (tan-awa sa 1 Nefi 2). Ang pagkaguba sang templo ni Solomon, ang pagkalaglag sang Jerusalem, kag ang pagkabihag sang tribo ni Juda natabo sang mga 586 BC.

    “Ang Israel napierde sang mga 720 B.C.E., kag ang iya sini 10 ka tribo gintapok. … [Sa Jerusalem,] ang templo ni Solomon makapila gin-atake sang iban nga mga nasyon antes nga sang ulihi, sang 586 B.C.E., lubos ini nga ginguba sang kasoldadohan ni Nabocodonosor, ang hari sang Babilonia” (David B. Green, “The History of the Jewish Temple in Jerusalem,” Haaretz, Ago. 11, 2014, haaretz.com/jewish/.premium-history-of-the-temple-in-jerusalem-1.5256337). Tan-awa man sa 2 Mga Hari 25:8-9.

  20. Tan-awa sa Tad R. Callister, The Infinite Atonement (2000).

  21. Russell M. Nelson, “Children of the Covenant,” Ensign, Mayo 1995, 33; tan-awa man, sa “Mga Kasugtanan,” Liahona, Nob. 2011, 88.

  22. Tan-awa sa Russell M. Nelson, sa R. Scott Lloyd, “Seminar for New Mission Presidents: ‘Swift Messengers’ to Scattered Israel,” Church News, Hulyo 13, 2013, thechurchnews.com. Si Pangulong Russel M. Nelson nagsiling nga ang pagtipon “indi parte sa pisikal nga lugar; parte ini sa personal nga pangako. Ang mga tawo mahimo ‘madala sa ihibalo sang Ginuo’ [3 Nefi 20:13] bisan indi magbiya sa ila dutang tinuboan” (“The Gathering of Scattered Israel,” Liahona, Nob. 2006, 81). Tan-awa man sa 3 Nefi 21:1–7.

  23. Klaro ang aton doktrina; ginpalapta sang Ginuo ang mga tribo sang Israel tungod sang ila pagrebelde kag ila pagkadi-matarong. Ugaling, gingamit man sang Ginuo ang paglinapta sang Iya pinili nga katawhan sa mga nasyon sang kalibutan para bugayan ina nga mga nasyon. (Tan-awa sa Guide to the Scriptures, “Israel—The Scattering of Israel,” scriptures.ChurchofJesusChrist.org.)

  24. Spencer W. Kimball, The Teachings of Spencer W. Kimball, 439.

  25. Ginpalip-ot nga paathag sa Spencer W. Kimball, The Teachings of Spencer W. Kimball, 438. Tan-awa man sa “All Are Alike unto God,” ed. E. Dale LeBaron (1990), koleksyon sang 23 ka istorya sang pagkahaylo sang Itom nga Aprikano nga mga Santos sa Ulihing mga Adlaw. Si Sister Julia N. Mavimbela nagsiling antes sia magbuylog sa Simbahan kag masugata ang tinaga nga Israel, iya nga “ginahaboy pahigad ang libro kag nagasiling, ‘Para ina sa mga puti. Indi ina para sa amon. Indi kami pinili.’ Subong, nakahibalo ako nga miyembro ako sang harianon nga pamilya, kon magpangabuhi ako sing matarong. Israelinhon ako, kag sang ginahimo ko ang akon mga ordinansa sa templo, nahangpan ko ang balatyagon nga ari kita tanan sa duta bilang isa ka pamilya” (sa “All Are Alike unto God,” 151).

  26. Doctrine kag mga Kasugtanan1:2.

  27. Spencer W. Kimball, The Teachings of Spencer W. Kimball, 438.

  28. Russell M. Nelson, “Hope of Israel.”

  29. Si Apostoles Pablo nagsiling sa iya lamharon nga abyan nga si Timoteo nga “magmangin … sulondan ka sang mga tumoluo.” (1 Timoteo 4:12).

  30. Tan-awa sa 3 Nefi 18:24.

  31. Tan-awa sa Mosias 18:8–13; 3 Nefi 18:25; Doktrina kag mga Kasugtanan 18:10–16; 31:5; 62:3.

  32. Doktrina kag mga Kasugtanan 138:57.