Apo, Kayatmi Koma a Kitaen ni Jesus

Ni Elder Robert M. Daines

Ti Pitupulo

Kayattayo a makita ni Jesus iti kinasiasinona ken marikna ti ayatna.

Face Blindness

Maysa nga aldaw iti kalgaw ti 1945, nakariing ti maysa a barito iti ospital ti military. Nagasat ta sibibiag—napaltogan iti likudan laeng ti lapayagna, ngem inopera dagiti doktor, ket makapagna ken makapagsao itan a normal.

Nakalkaldaang ta dinadael ti bala ti paset ti utekna a makabigbig kadagiti rupa. Kinitana itan ti asawana nga awan ti tanda ti pannakabigbig; dina mabigbig ti bukodna nga ina. Uray ti rupa iti sarming ket ganggannaet kenkuana—dina mailasin no lalaki wenno babai.¹

Nagbalinen a face-blind—maysa a kondision a mangapekto iti minilion a tattao.²

Dagiti tao a nakaro ti face-blind-na padasenda nga ilasin ti dadduma babaen ti panangyulo kadagiti annuroten—mabigbigda ti anak a babai babaen ti pattern dagiti pekasna wenno maysa a gayyem babaen ti agaludaid a pannagnana.

Panagdakkel

Adtoy ti maikadua nga estoria, as-asideg iti pagtaengan: Idi ubingak, masansan a makitak ti inak a rule maker. Inkeddengna no kaano a makapagay-ayamak ken no nasken a maturogak, wenno, agparut iti ruot iti paraangan.

Madlaw nga ay-ayatennak. Ngem masansan unay ken iti bain ko, makitak laeng isuna kas “Isu ti Nasken a Matungpal.”

Idi laeng kalpasan ti sumagmano a tawen a nakitak isuna a pudno a tao. Mabainak ta diak pulos talaga nadlaw ti sakripisiona wenno napanunot no apay nga iti adu a tawen ket suotna laeng ti dua a daan a palda (idinto nga adda baro a kawesko a pageskuela) wenno no apay, iti gibus ti aldaw, nabannog ken magagaran kaniak a maturog a masapa.

Nalabit a Face-Blind-tayo

Nalabit nadlawyo a pudno a maymaysa ti estoria dagitoy dua nga estoria—iti adu a tawen, no ar-arigen, face-blind-ak. Diak nakita ti inak kas maysa a pudno a tao. Nakitak ti annurotenna ngem diak nakita ditoy ti ayatna.

Isaritak dagitoy dua nga estoria a mangipunto iti maysa: Panagkunak adda am-ammoyo a maysa (nalabit dakayo ti maysa) nga agsagaba iti spiritual face-blindness.

Marigatankayo a kumita iti Dios kas naayat nga Ama. Mabalin a kumitakayo iti langit ket makitayo, saan a ti rupa ti ayat ken asi ngem napuskol nga annuroten a nasken a lasatenyo iti dalanyo. Nalabit patienyo ti annuroten ti Dios iti langitna, agsao babaen dagiti propetana, ken ayatenna ti kabsatyo ngem nalimed a masdaaw no ay-ayatennakayo.³ Nalabit nariknayo ti landok a sarukod iti imayo ngem saanyo pay a narikna ti ayat ti Mangisalakanyo a pangituronganna.⁴

Panagkunak am-ammoyo dagiti tao a kastoy gapu ta iti napaut a panawen, siak ti maysa a kastoy— spiritually face-blind-ak.

Impagarupko a ti biagko ket maipapan iti panangsurot iti annuroten ken panangrukod iti abstrakto a pagalagadan. Ammok naan-anay nga ipatpategnakayo ti Dios ngem diak marikna daytoy. Mabutengak nga ad-adda a pinanunotko ti ipapan idiay langit ngem ti makadenna ti Amak iti Langit.

No dakayo, kas kaniak, makapag-lip-sync laeng, ngem diyo kantaen ti mangsubsubbot nga ayat, ”⁵ ania ti maaramidtayo?

Ti sungbat, kas impalagip ni Presidente Russel M. Nelson, ket kanayon a ni Jesus.⁶ Ket napintas unay a damag dayta.

Apo, Kayatmi Koma a Kitaen ni Jesus

Adda ababa a bersikulo iti Juan a magustuak. Saritaenna ti maysa a grupo dagiti outsider a napan iti disipulona nga adda napateg a kiddawna. “Apo,” kunada, “[kayatmi] koma a kitaen ni Jesus.”⁷

Dayta ti kayattayo amin—kayattayo a makita ni Jesus iti kinasiasinona ken marikna ti ayatna. Daytoy koma ti gapu iti kaaduan nga aramidentayo iti Simbaan ken iti tunggal miting ti sakramento. No pampanunotenyo no ania a kita ti leksion nga isuro, ania a kita ti miting nga agplano, ken bay-an dagiti deacon nga agay-ayam iti bola, maibilangyo daytoy a bersikulo kas pangiwanwan: makatulongto kadi daytoy iti tattao a mangkita ken mangayat ken ni Jesucristo? No saan, mabalin a mangpadaskayo iti sabali pay a banag.

Idi naamirisko a spiritually face-blind-ak, a nakitak dagiti annuroten ngem saan a ti rupa ti asi ti Ama, ammok a saan a basol ti Simbaan. Saan a basol ti Dios, ken di kayat a sawen a napukawen ti amin; maysa a banag a nasken nga adalentayo amin . Uray dagiti immuna a saksi iti Panagungar masansan a kasangoda ti nagungar nga Apo ngem dida nabigbig; manipud iti Garden Tomb agingga iti igid ti Galilea, dagiti umuna a pasurotna “nakitada ni Jesus a sitatakder ket dida ammo nga isu ni Jesus.”⁸ Nasken nga adalenda ti mangbigbig Kenkuana, ken kasta met kadatayo.⁹

Panangngaasi

Idi naamirisko nga spiritually blind-ak, rinugiak a sinurot ti balakad ni Mormon nga agkararag “iti amin a kabaelan ti puso” tapno mapno iti ayat a naikari kadagiti disipulona—ti ayatko Kenkuana ken ti ayatna kaniak—ken “kumita kenkuana kas isu … ket maaddaan itoy a namnama.”¹⁰ Inkararagko a masurotko ti umuna a dakkel a bilin nga agayat iti Dios ken marikna dayta “umuna a dakkel a kinapudno … a ti Dios ay-ayatennatayo iti amin a pusona kabaelan, panunot, ken pigsana.”¹¹

Dagiti Ebanghelio

Binasak pay ken agtultuloy a basaek ti uppat nga Ebanghelio—itoy a gundaway basaek a saan a tapno alaek dagiti annuroten ngem kitaek no asino Isuna ken ania ti ipategna. Ket, idi agangay, inyanudnak ti karayan ti ayat nga agayus manipud Kenkuana.

Impakaammo ni Jesus iti rugi ti yaayna “a mangagas iti maup-upay, mangipakdaar iti wayawaya kadagiti balud, ken mangted panagkita iti bulsek.”¹²

Di laeng listann ti aramiden wenno nasayaat a PR daytoy; daytoyi ti sukog ti ayatna.

Luktanyo dagiti Ebanghelio a naiparna; iti dandani tunggal panid makitatayo Isuna a mangay-aywan iti tattao nga agsagsagaba—iti sosial, espiritual, ken pisikal. Sinagidna dagiti tao a maibilang a narugit¹³ ken pinakanna dagiti mabisin.¹⁴

Ania ti paggugustoyo nga estoria ni Jesus? Siguro ipakitana ti Anak ti Dios a mangidandanon iti imana nga umarakup wenno mangipanamnama iti maysa a tao iti igid—ti agkukutel,¹⁵ ti nagura a Samaritano,¹⁶ ti napabasol a sinner,¹⁷ wenno ti kabusor.¹⁸ Nakaskasdaaw dayta a kita ti parabur.

Padasenyo ti agsurat tunggal dayawen, agasan wenno makipangan Isuna iti ousider, ket maibusankayto iti tinta sakbay a panawanyo ti Lucas.

Nakitak daytoy, ket naragsakan ti pusok iti naayat a pannakabigbig, ket nariknak a maipategnak. Kas insuro ni Presidente Nelson, “No ad-adu ti masursuroyo maipapan iti Mangisalakan, nalaklaka iti panagtalekto iti asina, ti awan patinggana nga ayatna.”¹⁹ Ket ad-adda nga agtalek ken ayatenyo ti Nailangitan nga Amayo.

Insuro ni Elder Jeffrey R. Holland nga immay ni Jesus nga ipakita “kadatayo no asino ken no ania ti langa ti Dios nga Agnanayon nga Amatayo, no kasano a naan-anay a napasnek kadagiti annakna”²⁰iti tunggal panawen ken nasion.

Kuna ni Pablo a ti Dios “ti Ama ti [amin] nga asi, ken ti Dios ti amin a liwliwa.”²¹

No sabali ti panangkitam Kenkuana, ituloy koma a padasen.

Dagiti Katulagan ken ti Arakup ti Dios

Awisendatayo dagiti propeta a mangkita iti rupana.²² Alaek daytoy kas palagip nga agdaydayawtayo iti Amatayo, saan a pormula, ken saantayo a malpas agingga a makitatayo ni Jesus kas rupa ti ayat ti Amatayo²³ ken sumurot Kenkuana, di laeng ti annurotenna.²⁴

No agsarita dagiti propeta ken apostol dagiti katulagan, saanda a kas iti coach nga agpukpukkaw manipud kadagiti (red velvet) bleachers, a mangibagbaga nga “ikarigatanyo pay!” Kayatda a makitatayo a dagiti katulagantayo ti kangrunaan a maipapan kadagiti relasion²⁵ ken makaagas iti spiritual face blindness.²⁶ Saanda nga annuroten tapno magun-od ti ayatna; naan-anay nga ay-ayatennakayon. Karittayo tapno maawatan ken maatur ti biagtayo iti dayta nga ayat.²⁷

Padasentayo a kitaen babaen dagiti katulagantayo, a babaen ti maysa a tawa, iti rupa ti asi ti Ama iti likudan.

Dagiti katulagan ti sukog ti arakup ti Dios.

Ti Karayan ti Ayat ti Dios

Kamaudiananna, maadaltayo ti kumita Kenkuana iti panagserbi Kenkuana. “Kasano ti pannakammo ti maysa a tao iti amo a saanna a nagpaayan?”²⁸

Mano a tawen ti naglabas, naaddaanak iti awag a diak narikna. Nasapaak a nagriing—ngem napanunotko ti balikas a diak pay nangngeg idi: a ti panagserbi ditoy Simbaan ket agtakder iti karayan ti ayat ti Dios para iti annakna. Ditoy Simbaan ket maysa a ragup dagiti agtrabaho a tattao nga addaan kadagiti piko ken pala a mangikarkarigatan a tumulong a mangdalus iti pagayusan ti karayan ti ayat ti Dios a dumanon kadagiti annakna iti ungto ti intar.

Siasinokayo man, ania man ti napalabasyo, adda lugaryo ditoy Simbaan.²⁹

Mangalakayo iti piko ken pala ket makikaduakayo. Tulonganyo a mangyeg iti ayatna kadagiti annakna, ket addanto dadduma nga agsubli kadakayo.³⁰

Sapulentayo koma ti naayat a rupana, ti natulagan nga arakupna, ket kalpasanna makikaduatayo kadagiti annakna, ket aggigiddan nga ikantatayto ti “Mannubbot ti Israel”:

Isublim, Mangisalakanko,

Ti lawag ti rupam;

Ti makaparag-o iti kararuam;

Ket bay-am ti nasam-it nga iliw

Para iti nasantuan a lugarmo

Yegmo ti namnama iti naliday a pusok.³¹

Sapulentayo koma ti naayat a rupana ket agbalintayo a pagyanan ti asina kadagiti annakna.³² Iti nagan ni Jesucristo, amen.

Dagiti Nagadawan

1. Kitaen iti Hadyn D. Ellis and Melanie Florence, “Bodamer’s (1947) Paper on Prosopagnosia,” Cognitive Neuropsychology, vol. 7, no. 2 (1990), 84–91; Joshua Davis, “Face Blind,” Wired, Nob. 1, 2006, wired.com.

2. Kitaen iti Dennis Nealon, “How Common Is Face Blindness?,” Harvard Medical School, Feb. 24, 2023, hms.harvard.edu; Oliver Sacks, “Face-Blind,” New Yorker, Ago. 23, 2010, newyorker.com.

3. “Awaten ti dadduma a miembro ti Simbaan kas pudno ti doktrina, pagbatayan, ken pammaneknek a maulit-ulit a naiwaragawag manipud iti daytoy a pulpito iti Conference Center ken kadagiti lokal a kongregasion iti intero a lubong—ket kaskasdi a mabalin nga ikarigatanda a patien nga espesipiko a mayaplikar dagitoy nga agnanayon a kinapudno iti biagda ken kadagiti kasasaadda” (David A. Bednar, “Abide in Me, and I in You; Therefore Walk with Me,” Liahona, Mayo 2023, 125).

4. Kitaen iti 1 Nephi 8:19; 15:23. “Narigat a tungpalen dagiti bilin ti Apo no awan ti pammati ken panagtalek Kenkuana” (Henry B. Eyring, “The Faith to Ask and Then to Act,” Liahona, Nob. 2021, 75).

5. Alma 5:26.

6. Kitaen iti Russell M. Nelson, “The Answer Is Always Jesus Christ,” Liahona, Mayo 2023, 127–28.

7. Juan 12:21.

8. Juan 20:14. Nakitada ngem dida am-ammo Isuna iti dalan nga agturong idiay Emaus (kitaen iti Lucas 24:16), iti nakandaduan a siled (kitaen iti Lucas 24:37), kadagiti igid ti Galilea (kitaen iti Juan 21:4), ken iti Tanem ti Minuyongan (kitaen iti Juan 20:14).

9. No sapulentayo Isuna iti amin a pusotayo, ket agtultuloytayo iti pammati, masarakan Isuna.

   “Ta ammok dagiti pampanunotko kadakayo, kuna ti Apo, dagiti pampanunot ti talna, ken saan nga iti dakes. …

   Ket sapulendakto, ket masarakandakto, inton sapulendak iti amin a pusoyo” (Jeremias 29:11, 13).

   “Umayto ti aldaw inton matukodyo ti Dios, gapu ta isu ti nangbiag kadakayo.

   Kalpasanna, maammuanyonto a nakitadak, a siak” (Doktrina ken Katulagan 88:49–50).

   “Tunggal kararua a mangtallikud iti basolna ket umay kaniak, ket awagannak iti naganko, ken agtungpal iti timekko, ket tungpalenna dagiti bilinko, makitananto ti rupak ket maammuannanto a siak” (Doktrina ken Katulagan 93:1).

10. Moroni 7:48. Ikonekta met ni Pablo ti kinamanangngaasi iti abilidadtayo a makakita a nalawag. Iti gibus ti naindaklan a sermonna maipapan iti kinamanangngaasi, isuratna a nupay “ita makitatayo babaen ti sarming, nasipnget,” makitatayo inton agangay iti “rupanrupa: … kalpasanna maammuakto kas met iti pannakaamo kaniak” (1 Taga Corinto 13:12).

11. Jeffrey R. Holland, “Tomorrow the Lord Will Do Wonders among Us,” Liahona, Mayo 2016, 127. “Ti dakdakkel a depinision ti ‘nadalus nga ayat ni Cristo’… ket saan a ti padpadasentayo kas Kristiano ngem kaaduanna a mapaaytayo nga ipakita iti dadduma no di ket no ania ti naan-anay a nagballigian ni Cristo nga impakita kadatayo. Pudno a kinamanangngaasi ti naminsan laeng a naammuan. Naipakita a naan-anay ken nasin-aw iti di agkupas, ultimo, ken mangsubsubbot nga ayat ni Cristo kadatayo” (Jeffrey R. Holland, Christ and the New Covenant: The Messianic Message of the Book of Mormon [1997], 336).

12. Lucas 4:18, New King James Version.

13. Kitaen iti Mateo 8:3; 9:25.

14. Kitaen iti Mateo 14:13–21.

15. Kitaen iti Mateo 8:1–3.

16. Kitaen iti Juan 4:7–10; Dinayawna ti Samaritano (kitaen iti Lucas 10:25–37).

17. Kitaen iti Mateo 21:31; Lucas 7:27–50,” 15:1–10; Juan 8:2–12.

18. Kitaen iti Mateo 8:5–13.

19. Russell M. Nelson, “Christ Is Risen; Faith in Him Will Move Mountains,” Liahona, Mayo 2021,103.

20. Jeffrey R. Holland, “The Grandeur of God,” Liahona, Nob. 2003, 70. “Isu a nakakita kaniak nakitana ti Ama” (Juan 14:9).

21. 2 Taga Corinto 1:3.

22. Kitaen iti Salmo 27:8; Doktrina ken Katulagan 88:68.

23. Kitaen iti 2 Taga Corinto 4:6; Pope Francis, “Misericordiae Vultus: Bull of Indiction of the Extraordinary Jubilee of Mercy,” Apostolic Letters, vatican.va.

24. Daytoy ti napateg a tema. Saan laeng a ti aramid ti pannakaisalakan ken pannakaitan-ok no di ket ti aramidna iti pannakaisalakan ken ken pannakaitan-ok (kitaen iti General Handbook: Serving in The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints, 1.2, Gospel Library). Saanak laeng a mapan iti templo no di ket iti balay ti Apo; saan a ti Simbaan ni Mormon no di ket ti Simbaan ni Jesucristo (kitaen iti Russell M. Nelson, “The Correct Name of the Church,” Liahona, Nob. 2018, 87–89). Itudodatayo dagiti lidertayo Kenkuana ken ipalagipda pay ketdi kadatayo nga uray pay nga awan “awan ti amorpo nga entidad a maawagan ‘ti Pannubbot’ a mabalintayo nga awagan ti tulong, panangagas, pammakawan, wenno pannakabalin. Ni Jesucristo ti pagtaudan” (”Russell M. Nelson, “Drawing the Power of Jesus Christ into Our Lives,” Liahona, Mayo 2017, 40).

25. “Ti dalan ti katulagan ket maipapan amin iti relasiontayo iti Dios”; isu ti “dalan ti ayat—… naasi a panangaywan ken panangdanon iti tunggal maysa” .(Russell M. Nelson, “The Everlasting Covenant,” Liahona, Okt. 2022, 11).

    Kitaen iti David A. Bednar, “The Blessed and Happy State” (mensahe a naited iti seminar para kadagiti baro a mission leader, Hunio 24, 2022); Scott Taylor, “Elder Bednar Shares 7 Lessons on ‘the Blessed and Happy State’ of Obedience,” Church News, Hunio 27, 2022, thechurchnews.com.

    “Ti iseserrek kadagiti sagrado a katulagan ken maikari nga umawat kadagiti ordinansa ti priesthood mangisangol ken mangibegkes kadatayo ken ni Apo Jesucristo ken iti Nailangitan nga Ama. Kaipapanan daytoy nga agtalektayo iti Mangisalakan kas Mangibalballaettayo ken agpannuray iti kinaimbag, asi, ken paraburna iti panagdaliasattayo iti biag. …

    Ti panagtungpal ken panagayat iti panagkumit iti katulagan ket mangparnuay iti koneksion iti Apo a nalaus iti bileg a personal ken naespirituan. … Ni Jesus nagbalin ngarud nga ad-adda pay a kangrunaan nga agbibiag iti scripture stories; mangimpluensia ti pagwadan ken pannursurona iti tunggal tarigagay, panunot, ken tignaytayo.” David A. Bednar, “But We Heeded Them Not,” Liahona, Mayo 2022, 15).

    Kitaen iti D. Todd Christofferson, “Our Relationship with God,” Liahona, Mayo 2022.

26. Ket no awan dagiti ordinansa iti daytoy, ken ti panangituray ti kinasaserdote, saan a maipakita ti bileg ti kinadios kadagiti tao iti lasag;

    “Ta no awan daytoy awan ti tao a makakita iti rupa ti Dios, nga isu ti Ama, ken sibibiag” (Doktrina ken Katulagan 84:21–22.

27. Patricia Holland, “A Future Filled with Hope” (worldwide devotional for young adults, Enero. 8, 2023), Gospel Library:

    “Saan a kasapulan nga agtarayka a mangkamkamat [ti namnama a tulongannaka]; dikay’ aramiden ken dikay’ makaaramid iti dayta. Kas iti adu unay iti sakup ti parabur, saanmo a magun-od dayta babaen ti panagsandigmo iti bukodmo a pigsa wenno iti pigsa ti sabali a tao. Awan dagiti nalimed a pormula wenno aniaman a mahiko a mantra a nairaman. …

    “Kinapudnona, napateg ti paset nga aramidenmi ngem iti kinapudnona bassit unay; adda ti Dios iti dakdakkel a paset ti trabaho. Ti pasettayo ket umasideg Kenkuana iti kinapakumbaba ken kinasimple, kalpasanna saantayo koma a madanagan ken saantayo nga agbuteng.”

28. Mosiah 5:13 AM; kitaen met iti Juan 17:–15.

29. Inulit nga inawagannatayo ni Presidente Russell M. Nelson a “mangpadakkel iti sirkulotayo iti ayat nga umawat iti sibubukel a pamilia ti tao” (“Blessed Are the Peacemakers,” Liahona, Nob. 2002, 41). Idi Mayo 2022 imbagana kadagiti young adult a “dagiti label ket mabalin nga agtungpal iti panangukom ken panagbubusor. Ania man nga panagabuso wenno panangidumduma iti sabali gapu iti nasionalidad, puli, seksual nga orientasion, sekso, degree iti edukasion, kultura, wenno dadduma pay a napateg a pakabigbigan ket makasair iti Namarsua kadatayo” (“Choices for Eternity” [worldwide devotional for young adults, Mayo 15, 2022], Gospel Library). Ken napateg, kinunana: “Maladingitanak ta mapadpadasan dagiti kakabsattayo a Nangisit iti sangalubongan dagiti kinasaem ti rasismo ken diskriminasion. Iti agdama awagak dagiti miembro iti amin a lugar a mangyuna iti panangiwaksi kadagiti ugali ken aramid a saan nga agpada a pannakipulapol wenno diskriminasion. Ipakaasik kadakayo nga itandudoyo ti respeto iti amin nga annak ti Dios” (“Let God Prevail,” Liahona, Nob. 2020, 94).

    “Ti panangidumduma ket saan a maitunos iti naipalgak a sao ti Dios. Ti panangparabur wenno di panangay-ayo iti Dios ket agpannuray iti debosion Kenkuana ken kadagiti bilinna, saan nga iti maris ti kudil ti maysa a tao wenno dadduma pay a kababalin.

    Iraman daytoy ti panangidumduma a naibatay iti puli, etnisidad, nasionalidad, tribu, sekso, edad, baldado, kasasaad ti kagimongan ken ekonomia, pammati wenno di panamati iti relihion, ken seksual nga orientasion” (General Handbook, 38.6.14, Gospel Library).

30. Kitaen iti 1 Nephi 11:25.

31. “Redeemer of Israel,” Hymns, no. 6.

32. Kitaen iti Taga Roma 9:23.