Vakacaudrevi ni Rarama ni Vakanuinui
A vakalougatataki na nodra bula e udolu vakaudolu na Yalododonu Edaidai e Brazil ena iLavo Vure ni Lotu.
Ena gauna sa sega kina ni cakacaka o Dilson Maciel de Castro Jr. e São Paulo, rau a toki sara na veiwatini oqo ki Recife, e dua na siti levu ena tokalau vualiku kei Brazil, me rau laki tiko vei nona itubutubu. E dina ga ni kila e tu vei Dilsona na kila ni cakacaka ni veitaratara, sa rawa ga me laki cakava na cakacaka tale eso.
“Sa dredre dina na neirau bula ena gauna o ya,” a kaya o Dilson. A laki tuvaki ca sara na nodrau bula ni a yali na nodrau iyaya taucoko ena dua na ualuvu.
A veiqaravi e liu o Dilson ena Tabana ni Kaulotu ni Ceva kei Brazil São Paulo, ia ni oti na ualuvu a laki veivosaki kei Elder Gutenberg Amorim, e lewe ni Vitusagavulu ni iWasewase ka dairekita ni inisitute ni lotu, me baleta na cakacaka kei na vuli me taura. Ni sa vakaraitaka na nona gagadre o Dilson, a vakauqeti sara me sa vuli nasi. Sa vakavinavinakataki kina na iLavo Vure ni Vuli (LVV), ena 2003 a vakamuria kina na veivakauqeti o ya o Dilson me sa cakacakataka ka laki vuli nasi sara me 18 na vula.
“Ke sega na veivakailavotaki o ya, ena dredre dina meu a taura na vuli o ya,” a kaya o Dilson, ka sa cakacaka tiko ena dua na valenibula e Recife. E vakakina vei Alexsandra na watina, a dinautaka rawa e dua na ilavo me saumi kina na nona vuli me laki qasenivuli.
“Sa ono na yabaki na neirau a sega tu ni cakacaka,” kaya o Dilson. “A yaga sara na LVV ki na veika kece sara keirau sa rawata. Sa mai veisautaka na neirau bula.
A Sauma mai na Turaga
Ni ra dau vakamacalataka na lewe ni Lotu e Brazil na iLavo Vure ni Vuli, era vakayagataka na vosa totoka: cakamana, veivakauqeti, kei na wananavu. Oqo e baleta ni sa cakamana tiko na ilavo oqo me vaka a kaya o Peresitedi Gordon B. Hinckley (1910–2008) ni na yaco: “Era na kalougata kina na tamata kecega era sa vukei kina—vei ira na goneyalewa kei na cauravou, ki na nodra matavuvale me ra tauyavutaka, ki na Lotu ena veivakalougatataki vei ira na veiliutaki tiko,” ka na vueti ira ‘e udolu vakaudolu na tamata mai na lolobo ni dravudravua ca ki na rarama ni kila ka kei na vutuniyau.”1
Ena gauna a vakaraitaka kina o Peresitedi Hinckley na parokaramu oqo, o ira na iliuliu ni Lotu me vakataki Paulo R. Grahl, na dairekita iwasewase ni inisitute ni lotu e Brazil, era a vakasamataka tiko na nodra leqa ni vuli kei na vakacakacakataki na Yalododonu Edaidai ni Brazil—vakabibi o ira sa lesu mai na kaulotu.
“Ia keimami a sega ni walia rawa me yacova sara ni sa vakaraitaka mai na Turaga vei Peresitedi Hinckley me na tauyavutaki na ilavo vure oqo,” a kaya o Brother Grahl. “E liu ni ra lesu mai na itabagone ena kaulotu era sa sega ni rawa me ra tomana na nodra vuli se kune cakacaka. Ia oqo era sa kila tiko, ni sa tiko na ilavo kevaka era gadreva. Era kalougata ka vakaiyau kina na itabagone. E inuinui vinaka.”
E volekata ni 10,000 na Yalododonu Edaidai e Brazil era dinau tiko ena LVV me torocake kina na nodra vuli, ka yaco me ra kune cakacaka kina. E matanitu vakailavo o Brazil, ka levu na madigi vei ira na vuli vinaka—vakabibi ni semati na vuli kei na kila ka era rawata mai na itabagone ena kaulotu.
Dolavi ni Veikatuba Vou
E kaya o Elder Pedro Penha, na Vitusagavulu ni iWasewase ka dairekita ni Recife North Institute of Religion, ni sa tu vei ira na daukaulotu na kila era gadreva tu na itaukei ni cakacaka. “E tadola na veikatuba vou ni cakacaka ena vuku ni nodra kila, vakarau ni vuli, irairai, kei na itovo savasava,” a kaya. “Era toso cake vakatotolo, ka vakauqeti ira na tamata me ra gole mai ki na Lotu.”
Ni oti na nona veiqaravi o Ricardo Aurélio da Silva Fiusa ena Tabana ni Kaulotu e Brazil São Paulo North, a dinau ena LVV me rawata kina na nona koroi ni veiliutaki ena bisinisi.
“Na ilavo oqo a vukea meu toro cake kina, vakavakarau meu cakacaka ka vakamau, ka veiqaravi vakavinaka ena Lotu,” a kaya o Ricardo. Me vakataka e levu vei ira na vukei ena LVV, a kunea e dua na cakacaka ni bera mada ga ni taura na nona koroi. “Sa mai vakalougatataka na noqu bula na ilavo vure oqo. Au vakavinavinaka niu mai sauma lesu tiko na noqu dinau me ra vukei talega kina eso tale na tamata era via vakayagataka.”
A vulica ena kaulotu o Ricardo na veimaliwai kei ira na tamata, vuli vakaukauwa, ka bulataka na—ivakarau me gonevuli ka tamata daucakacaka vinaka.
“E levu vei ira na noqu iliuliu era kaya niu duatani ka ra sega ni vakamacalataka rawa,”a kaya o Ricardo, ka sa cakacaka tiko vaka dauniparokaramu ena dua na kabani e Port Suape, ena ceva kei Recife. “Au a kaya vei ira ni vu oqo mai na ivakavuvuli ni noqu lotu.” Na vosa o ya a vakavuna me veivosaki vakalevu kei ira na nona iliuliu kei na so tale me baleta na Lotu.
A kaya o Mauricio A. Araújo, e dua vei ira na isevu ni daukaulotu oti e Brazil ka a vakalougatataki ena LVV ni “Sa mai toro cake na noqu cakacaka, ka levu na noqu vakauqeti ira na tamata ena noqu ivakaraitaki. Era dau kaya mai eso, “Duatani sara ga o iko. O yalodina tiko vei watimu. O vakayacora na ka o tukuna.’ Ni da vakayagataka na LVV ka vakayacora na noda itavi, eda na vakalougatataki ka vakalougatataki ira na tani.”
A veiqaravi o Mauricio, ena Tabana ni Kaulotu e Brazil Rio de Janeiro ena mua ni yabaki ni 1990, sa mai torocake vakavica na nona itutu ni vakacavara oti na parokaramu ni qaravi ni kasitama e vakailavotaka na LVV—tekivu ena volivolitaki ka laki veiliutaki ena timi, manidia vei iratou na matabose ni dairekita ni dua na kabani ni vulici ni vakayagataki ni gauna e vuravura e São Paulo.
“Sa mai vua na Kalou na iLavo Vure ni Vuli,” a kaya o koya. “Sa idola sara ga vei au na ilavo vure oqo meu vakacavara kina na noqu vuli ka tosoya na noqu cakacaka.”
Na Vakavure iLavo Vinaka
E dina ga ni sega ni dua na Yalododonu Edaidai o Gabriel Salomão Neto, ia e vakila ni sa vakalougatataki talega ena iLavo Vure ni Vuli. “Sa dua na ka cecere e cakava tiko na nomuni Lotu.” a kaya, ena vukudra e levu na tamata cakacaka e Brazil.
Sa rauta me vakavinavinaka o Neto, e dua na manidia ka itaukei talega ni dua na kabani ni misini e São Paulo. Ena nona doka na rawa ka vakavuli nei lewe ni Lotu o Silvia O. H. Parra, a vakoroi ena liutaki ni bisinisi ena veivuke ni ilavo ni LVV, a vakacakacakataki koya kina me nona sekeriteri iliuliu.
“Keitou taleitaka na nona cakacaka. E dau cakacaka ka gugumatua. Keitou nuitaki koya, ka vakabauti koya,” a kaya o Neto. “Na vakavure ilavo e cakava na nomuni Lotu vua sa mai vakavotukana—vei iko, ki vua, kivei keda kece.”
Sa mai vakavinavinakataka o Silvia na iLavo Vure ni Vuli kei na nona lewena na Lotu, ka sa veivakavulici tiko ena kalasi Vakavalagi ena nona tabanalevu e São Paulo vei ira na lewenilotu kei na lewenivanua. “Ni a soli vei au,” a kaya, “Meu na solia talega.”
Me vaka ni sa rawata rawa o Silvia, sa sega walega ni o ira na cauravou era vakayagataka na iLavo Vure ni Vuli e Brazil Ena vuku ni bula vakailavo, e levu na yalewa Yalododonu Edaidai e Brazil era sa vaqara cakacaka.
“E levu na yalewa e Brazil era sa cakacaka sega walega ni ra via vakamotoka vou se vakaisulu sau levu ia me ra sa bula sara ga kina,” a kaya o Lorival Viana de Aguirra, na manidia ni valenivolavola ni vaqara cakacaka ni Lotu e Curitiba, ena ceva kei Brazil. “Era vinakata me ra kana vinaka na matavuvale ka ra vakaisulu vinaka na luvedra ka me ra vuli vakavinaka cake.”
Marau Cecere, iVakadinadina Kaukauwa
Erau saga vakaukauwa o Keite de Lima A. Ahmed kei Viviana Torres Noguera me vinaka na bula, e dina ga ni rau sa cakacaka tiko vakaukauwa na watidrau ena vuku ni nodrau matavuvale. Rau sa mai vakalougatataki vakalevu ena vuku ni LVV
Era vakatitiqataki Keite o iratou e vale era luluqa tu vakalotu, dina ga, ni sa laki vuli dauniveitaqomaki me 18 na vula. A rawata sara vakavinaka na nona vuli ka soli sara vua e dua na cakacaka ena kila o ya ena 2007.
“Na ilavo oqo a sega walega ni vukea na noqu vuli ka vakacakacakataki au; a vukea talega meu kilai au vakavinaka ka nuidei ena noqu rawa ka,”a kaya o Keite, ka dua vei ira na isevu ni yalewa me nona cakacaka na vakadikevi ni itataqomaki, vuli, kei na kena vakayacori ni dua na kabani e São José dos Pinhais, volekati Curitiba. “Na parokaramu oqo e sa mai vakamarautaka vakalevu na noqu matavuvale ka vaqaqacotaka na ivakadinadina,” a kaya.
Erau a dokai Keite na nona itubutubu kei iratou na tacina ena nona gugumatua kei na qaqa kei na kena sa vakalougatataka na matavuvale na LVV, ka ra sa lesu tale kina ki Lotu. “A vakavotui vei iratou ni Lotu e veitatakitaki ka vukei ira me ra tubu ena vuqa na sala—sega walega ena ka vakayalo ia ena veisala bibi kece e vakataucokotaka na bula,” a kaya.
A toki mai Colombia o Viviana kei watina, o Rafael, ki Manaus, e dua na vanua kilai ena iqaqi lelevu ena vualiku kei Brazil, ena 2002 me rau vaqara cakacaka. “A vukei keitou sara vakalevu na masu, bose vakamatavuvale, veidusimaki ni iliuliu ni matabete, kei na vuli vaqara cakacaka me keitou kila na veika e vinakata vei keitou na Tamada Vakalomalagi ka vakatulewa vinaka ena gauna dodonu,” a kaya o Viviana, ka a vakauqeti me dinau mai na LVV me vulica na caka bisinisi e vuravura raraba.
Ena 2007 a laki cakacaka o Viviana ena dua na sitoa levu mai Manaus me liutaka na volivoli mai vanua tani. E gadrevi sara ena matavuvale na ilavo o ya, ia me vaka ni sa bukete tiko, sa mani kere vakacegu. Ni oti e vica na vula na sucu—ni ikava ni—luvedrau o ya, a soli tale vei Viviana e dua na cakacaka me laki dairekita ni veivoli vakaveimatanitu ena dua tale na kabani. Ena gauna oqo sa kila toka kina na vosa vaka-Potukali, ka yaga sara vua ni caka bisinisi ena vosa vaka- Sipeni kei ira na kai Brazil era vosa vaka-Sipeni.
“Ni sa soli vei au na cakacaka oqo, au a kaya, ‘E va tiko na luvequ. Au na sega ni cakacaka tu ga mai na walu ena mataka me yacova ni sa ono ena yakavi,’” a kaya o Viviana. “A kaya vei au o noqu boso ni sa nuitaki tiko na noqu gugumatua, ka kaya, ‘Au gadreva e dua meu vakararavi kina. Cakacaka e vale.’ Au a kurabui sara ga,”
A vakayagataka na Initaneti kei na kompiuta o Viviana, me cakacaka kina e vale ni ratou laki vuli na gone ka moce o luvena lailai. E vakavudua sara na nona gole i valenivolavola.
E kaya o Rafael ni sega ni vakacalaka na vakalougatataki ni nona matavuvale. “Keitou a vakalougatataki ni keitou a masulaka na neitou vakatulewa kei na kena cakacakataki na iyau ni Lotu sa soli mai,” a kaya.
Na Rarama ni iNuinui
A kaya o Gilmar Dias da Silva, na dairekita ni LVV e Brazil, ni so na Yalododonu Edaidai e Brazil era se sega tikoga ni cakacaka ni oti mai na nodra vuli, “ia e levu vei ira na vukei ena LVV era sa cakacaka tiko ka toso vinaka na nodra bula. E cakamana tiko eke na ilavo vure oqo.”
Na rawa ka oqori, a kaya kina o Peresitedi Thomas S. Monson, ni “sa vakacaudreva mai kina vei ira na sa luluqa tu vakabula ia ka sa yaco oqo vei ira na madigi ni dua na ramase ni veisiga vinaka ni mataka.”2
Veitaba o Michael R. Morris
iVakatakilakila ni LVV mai vei Beth M. Whittaker
Ena nona a vukei o Dilson Maciel de Castro Jr. mai na iLavo Vure ni Vuli sa laki muataki koya na veivakauqeti vakayalo me sa laki nasi e Recife, mai Brazil. E ra: Na irairai kei Recife mai na siti makawa kei Olinda.
E cake: Na vanua ni veivoli e Largo da Ordem, na vanua kilai kei Curitiba. Na iLavo Vure ni Vuli sa idola ni torocake ni vuli kei na cakacaka nei Ricardo Aurélio da Silva Fiusa; E liutaka tiko oqo o Mauricio A. Araújo e dua na bose vata kei iratou na Yalododonu Edaidai o Renato A. Romero (imawi) kei João B. Moreira (e loma); kei Silvia O. H. Parra, taba vata tiko kei Adam Tallmann, na sekeriteri ni semineri kei na inisitute ni lotu.
E cake: E veivosaki tiko oqo o Keite de Lima A. Ahmed baleta na veika ni tataqomaki vata kei Lorival Viana de Aguirra, na manidia ni valenivolavola ni vaqara cakacaka ni Lotu e Curitiba. E ra: E cakacaka tiko oqo o Viviana Torres Noguera e nona vale e Manaus. iTaba lailai: O Viviana kei Rafael na watina, kei iratou na luvedrau.