Lako Tale Yani Ki Liu

Mai vei Paul VanDenBerghe

Mekesini ni Lotu

Eso na gauna na cakacaka lalai e dau vakavurea na veika cecere.

Ni se yabaki 15 tiko kina o Stein Arthur Andersen, sa sega tu ni laki Lotu. Na nona matavuvale talega. Eratou sa qai veitokiyaki voli tu e Nowei. Ena gauna oqo ratou sa tiko e Stavanger. Oqo na ikava ni siti levu e kea ena ceva-i-ra ni kena baravi. A laki lotu ga vakavica o Stein e Stavanger ka sotavi ira sara na itabagone ni Yalododonu e kea. E dua na cauravou e kea a taleitaka sara vakalevu o Stein—o ya o Tor Lasse Bjerga.

Ena dua na nona se baci laki lotu o Stein a sotavi Tor Lasse kina. “E qase cake vei au o koya, kau dau taleitaki koya dina,” a kaya o Stein. “E vakacegu na yaloqu niu tiko vata kei koya, kau nanuma ni cauravou vinaka.” Ke a sega beka ni taleitaki Tor Lasse o Stein, ke a sega beka ni via vakarorogo vei Tor Lasse o Stein ni a gole yani vei iratou.

Oqo na veisureti ena loma ni veiyabaki ni 1970, ena gauna a tauyavutaki kina na semineri mai Nowei, ka a kacivi kina o Tor Lasse me isevu ni qasenivuli ni semineri. Me vaka ga ni se qai yabaki 18 tiko kina, a via lomaleqataka vakalailai o Tor Lasse na ilesilesi cecere o ya. “Au sa qai dau masulaka tiko,” a nanuma lesu. A mani vakadeitaka kina me sa laki sureti ira mai na itabagone ena vanua o ya era sa luluqa tu. A kaya o Tor Lasse, “Sa vakauqeti sara ga na yaloqu meu sa laki raici Stein Arthur.”

“Au a dua beka vei ira na yaca me na sikovi,” a kaya o Stein. Ia vei Tor Lasse, e sega ni yacana walega e vinakati. A vakauqeti Tor Lasse dina na kila ka nei Stein kei na nona yalomalua kei na maqusa. Sa nanuma sara o Tor Lasese me sa na sikovi Stein mada ka sureta me mai vuli ena parokaramu vou ni semineri.

A qiri sara o Tor Lasse vei rau na itubutubu i Stein me na tiko e vale ni gole yani o koya. Ena vodo basi o Tor Lasse me 35 na miniti ka laki lele me na yaco i nodratou vale o Stein. Ka laki vodo waqa me 45 na miniti. Oti o ya me laki taubale me veimama na auwa. “Au dau nanuma tu ga na ka oqo,” kaya o Stein “A lako tale yani ki liu na ka a cakava oqo o Tor Lasse.”

Rau se nanuma tikoga na turaga oqo na yalo a yaco vei rau ena nodrau sota ena 35 na yabaki sa oti. Ni rau sa dabe tiko ena vanua ni kana, sa vakasamataka tu o Stein na veika kece sara e vakayacora tiko. “Au sa nanuma tu ga na qito kei na Sikauti kei na uvu davui, kei na vuqa tale na ka. Au osooso sara ga.”

“A raici au mai o Tor Lasse ka vakamacalataka na semineri, ka kaya, “Stein Arthur, e rawa ni ko vuli ena semineri ka vulica vata kei keimami na ivolanikalou?” Au toka volekata na buka, kau a vakaio. Na kena dina, e dodonu meu a kua ni vakadonuya baleta niu sega ni galala. Ia au a vakaio. Qori sara ga sa itekivu ni veika kece.”

Na “veika kece”oqo e oka kina na yadravi vakamataka ni vuli ivolanikalou kei na nona lesoni ni semineri e nodratou. Ena veimacawa eratou sa qai dau lai soqoni vata na va se lima na gonevuli oqo. “Sa qai tekivu meu vakila na Yalotabu ena veimataka lailai, niu wiliwili toka, ka tu cake yani.” kaya o Stein. “Ni toso na gauna au sa dau veilecayaki kevaka au sega ni wiliwili ena veimataka lailai. Sa yaco me dua na noqu ivakadinadina kau sega tu mada ni vakila.”

E vakamacalataka o Stein niu “sa qai kila e muri na mataqali yalo vakacava o ya. Au taleitaka dina na veika au sa vulica, kau vakila na Yalotabu. Au vakila ni sa dodonu o ya. Kau kila dina ni oqo na ka meu tara cake kina na noqu bula.”

Ia na cava a vakaio kina o Stein ni a osooso tu? “Au vakabauta ni a vakauqeti au na Yalo Tabu,” a kaya. “Au sa rairai vakarau oti tu beka. Me vaka ni a lako mai ena vakabauta o Tor Lasse, a lako tale mai ki liu, kau a vakarautaki au meu ciqoma na nona veisureti. Oqori ga na cakacaka ni Turaga.”

Ni oti toka e dua na yabaki, sa laki kaulotu sara o Tor Lasse e Nowei. Ena gauna oqori a tomana tikoga o Stein me vaqaqacotaka na nona ivakadinadina ni kosipeli. “Ni oti na kaulotu nei Tor, au sa vakasamataka sara vakabibi meu sa laki kaulotu,” kaya o Stein. “Au sa mani vakadeitaka meu sa laki kaulotu niu gadreva meu qarava na Turaga, ni kevaka au sega ni lako, ena rarawa na yaloqu ena gauna taucoko ni noqu bula.”

E nanuma sara o Stein ni sa vosa oti vei iratou na iliuliu ni matabete me sa laki kaulotu, sa vaka e tubu tu e macawa ni sa lesu tiko i vale. Ni vakarau laki kaulotu (e Nowei talega), rau a sota sara kei Hilde, o koya me watina, ena dua na koniferedi ni itabagone e Oslo. Rau veivolavolai tiko ena gauna ni nona kaulotu, ni qai suka mai, rau a vakamau sara. E va tiko na luvedrau: rua na tagane, rau sa vakamau oti e valetabu, ka rua na goneyalewa, rau se tikoga e vale ka gugumatua sara tiko ena semineri.

“Ena bogi o ya ni gole mai vale o Tor Lasse—a veisau sara kina na noqu bula taucoko.” kaya o Stein. Na veisiko o ya sa ilakolako sara ga me laki sotavi watina kina, kaulotu, ka tekivutaka e dua na matavuvale, ka vakayavutaki tudei tu ena buturara ni kosipeli. “Au a taura na itutu vaka-peresitedi ni tabana, peresitedi ni tikina, bisopi—ena vuku ga i Tor Lasse ni a gole mai i neitou kau laki vuli ena semineri.” Ena vuku ga ni a lako tale yani ki liu o Tor Lasse.

Au a Laveta na Ligaqu

Na cava beka o na cakava ke sa tekivu vakavulica o nomu qasenivuli e koronivuli na veika baleta na Lotu e sega ni dina? A sotava na ka oqo o Ida, na luvei Stein goneyalewa lailai. A vakamacalataka vakavica na qasenivuli nei Ida na veika baleti ira na Momani, ni kaya ni ra vakamautaka tu e levu na watidra. Me vaka ni sega ni kila o Ida na ka me a tukuna, a sega ni cakava e dua na ka. Ia ni sa baci tekivu vakamacala lasu tale o nona qasenivuli baleta na Lotu, sa kila o Ida me sa cakava e dua na ka.

“Au a laveta na ligaqu ka kaya vua ni lasu na veika e tukuna tiko,” kaya o Ida. “Au a kaya niu lewe ni Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai. A kaya tale o qasenivuli, ni e Utah o ira na Momani e levu tu na watidra. Au a vakamacalataka vua ni ra tiko e Amerika eso na ilawalwa e levu tu na watidra ia era sega ni lewe ni Lotu oqo.

“Ena siga tarava a sotavi au ena olo o noqu qasenivuli ni vakauqeti sara ena ka au a kaya. A kere veivosoti o koya ni cala na veika e tukuna baleta na Lotu. A kaya ni sega tu ni kila na veika baleta na Lotu ka gadreva me kila sara ka vakadeitaka ni levu talega ena noqu kalasi era via kila. A qai kerea meu vakamacalataka na Lotu ki na kalasi.

“Ni oti e va na siga au a vakamacala kina ena kalasi. Au a nuiqawaqawa vakalevu. Se bera mada vakadua meu vakamacalataka na Lotu e koronivuli, vei ira ga na noqu itokani. E levu vei ira ena kalasi era kila niu lewe ni Lotu, ia oqori ga na ka era kila tu. Au a vakasamataka ka masulaka vakalevu na veika meu na tukuna. A masulaki au talega o tamaqu me vukei au.

“Sa vakaraitaka sara o qasenivuli ki na kalasi niu na vakamacalataka tiko na Lotu. Niu sa tucake, era sa vakanomodi kece. Niu sa tekivu vakamacala, era sa tekivu volavola. A veimama ni auwa na noqu vosa. Au a tukuna na ituvaki ni Lotu edaidai, na Vakalesuimai, na yavu ni veivakabulai, daukaulotu, kei na ivakarau tudei ni Lotu. Era sa qai taroga mai e levu na ka. Ni bera oqo au a dau lomataqaya ni dua e tarogi au baleta na Lotu baleta niu sega tu ni kila na isau dina ni taro. Ia oqo au sa sega ni lomataqaya, ka matata na noqu sauma na taro.

“Era kurabui sara ga na noqu kalasi. Era kaya kece ni ra dokai au dina niu tutaka na veika au vakabauta.”

Droini mai vei Gregg Thorkelson

Veitaba o Paul VanDenBerghe

“Ena bogi o ya ni gole mai vale o Tor Lasse—a veisau sara kina na noqu bula taucoko.” kaya o Stein.

O Ida Andersen (imatau) kei Ane, na tacina, kei Hilde kei Stein, nodrau itubutubu.