Bula Vakaivakarau e Vinaka
Na bula vakaivakarau e vinaka sa ikoya na kena vakayacori tikoga na galala ni digidigi me digitaki kina na dodonu baleta ni donu, ena gauna mada ga e dredre kina.
Ni yaco tiko na iKarua ni iValu Levu, ni se cauravou o Peresitedi James E. Faust, a kere curu me lewena na Mataivalu ni Amerika, ka me vuli ena koronivuli ni turaga ni ivalu. A laki vakatarogi sara ki na dua na matabose ni veivakatarogi ka ra lewena tiko e vakatoka o koya me so era sa “valu oti vakavuqa ena ivalu.” Ni oti o ya sa vuki sara na veivakatarogi me baleta na veika vakalotu. E vakaoqo na veitaro sara e muri:
“Ena gauna ni ivalu e dodonu beka me guilecavi na lawa ni bula e vinaka? E solia beka na vakadonui vua e dua na gauna ni dredre vakaivalu me cakava na veika e sega ni dau cakava mai vale ena veisiga?”
A kaya kina o Peresitedi Faust:
“Au vakila ni gauna o ya meu sa vakauqeti iratou kina ena so na dina ka rai vakarabailevu kina. Au sa kila vakavinaka tu ni o iratou na taro tiko mai eratou sega ni bulataka tiko na ivakarau au vakavulici mai kina. A votu mai na noqu vakasama ni na rawa beka meu tukuna na noqu vakabauta ia kau sega ni gadreva meu usumaka yani vei ira na tani. Ia e votu ga mai na noqu vakasama na matadra na lewe vuqa au a vakavulici ira ena lawa ni tiko savasava ena noqu gauna ni kaulotu. Au sa qai mani tukuna kina, ‘Au sega ni vakabauta ni rua na ivakarau ni bula e vinaka.’
“Au biuta mai na veivakatarogi o ya kau kila ni [ratou] na sega ni taleitaka na ka au tukuna … ka na lailai vakaidina na maka eratou solia vei au. Ni oti e vica na siga ka sa yaco mai ena meli na maka, au kurabui niu a rawata. Au a lewena sara na imatai ni ilawalawa me laki vuli turaga ni ivalu! …”
“Sa ikoya oqo e dua na dredre dina ni vakatulewa ena noqu bula.”1
E kila tu o Peresitedi Faust ni tu taucoko vei keda na isolisoli va-Kalou ni bula vakaivakarau e vinaka—na dodonu meda digidigi kei na tu vakarau ki na taro me baleta na digidigi oqori (raica V&V 101:78). E kila talega o koya, ka vakaraitaka, ni vinakati na bula galala sala vata kei na bula vakaivakarau e vinaka ke gadrevi me yaco na veika vinaka.
Ena “bula vakaivakarau e vinaka,” au tukuna tiko na bula vakaivakarau e vakayavutaki ena veiivakatagedegede vinaka. Na bula vakaivakarau e vinaka sa ikoya na kena vakayacori tikoga na galala ni digidigi me digitaki kina na dodonu baleta ni donu, ena gauna mada ga e dredre kina. E vakanadakuiya na bula ni lewalewai koya vakaikoya ka vakatorocaketaka na ivakarau ka kilikili kaya na dokai kei na vakacerecerei dina ena veiqaravi Vakarisito (raica Marika 10:42–45). Na vakayavutaki ni vosa bula vakaivakarau e wasei mai na vosa vaka-tisaipeli, ka vakatututaki tiko ki na vakasama ni vakamuri na ivakaraitaki kei na ivakavuvuli i Jisu Karisito sa yaco me iusutu ni bula vakaivakarau e solegi vata kei na Nona loloma vakalou, sa buli kina e dua ka ivalavala dodonu ka uasivi na nona vinaka.
Na bula vakaivakarau e vinaka nei Jisu e vakayavutaki mai na Nona bula vakatisaipeli vei Tamana. A kaya o Koya vei iratou Nona tisaipeli,“A qau kakana meu kitaka na loma i koya sa talai au mai, ka meu vakaotia na nona cakacaka”(Joni 4:34). Ena ivakarau vata ga oqo, sa vakayavutaki kina na noda bula vakaivakarau e vinaka ena solibula kei na yalodina vua na Tamana kei na Luvena. Na kosipeli ga i Jisu Karisito sa vakarautaka na dina savasava ka na tiko kina na bula vakaivakarau e vinaka.
Na veitikotiko ka vuqa vei keda eda vakaitikotiko kina eda sa druka ena maroroi ni bula vakaivakarau e vinaka, mai na sivia ni dua na itabatamata sa oti. Era a vakavulica ni ka vakamataveiwekani na dina ka sa digidigi ni tamata yadudua me lewa na ka e dodonu vua. Na veika me vaka na ivalavala ca kei na caka cala sa mai lewai me “vakatulewataki ni yavunibula.” Me vaka e kaya na Turaga, “Era sa dui muria ga na lomadra na tamata yadua, ka qarava na kalou era sa dui bulia”(V&V 1:16).
Na kena isau, ena luluqa na bula vakaivakarau ka ra saga na tamata me ra vaqaqacotaka na muri ni lawa kei na tiko vinaka ena veivakasaurarataki. Na yali ni nona lewa e loma na tamata yadua ena susuga cake na veiliutaki ni matanitu ena veika e taudaku. A vola vakaoqo e dua ni “itovo vakaturaga [kena ivakaraitaki, a dau] taqomaki ira na marama mai na itovo vakatani. Nikua, sa namaki tiko na lawa ni veivakasagai me tarova na itovo ca… .
“Na ovisa kei na lawa ena sega ni rawa me sosomitaka na itovo vakavanua, itovo makawa kei na ivakarau ni bula savasava me vakalawataka kina na itovo ni tamata. Ena vinaka tu ga, me o ira na ovisa kei na tabana ni veilewai me ra sa iotioti sara ga ni itataqomaki ni dua na itikotiko sa vakararamataki. Na levu ni noda vakararavi tikoga ki na lawa me vakalawataki kina na noda itovo sa ivakaraitaki tiko ni sa toro sobu sara noda ivakarau ni bula.”2
E vuravura raraba, eda raica kina na kena sa tete na veivakacacani ni bula leqa vakailavo. A yaco oqo ena vuqa na vuna, ia e dua vei ira na vuna bibi o ya na kena yaco raraba tiko na ilawaki kei na cakacaka butobuto, vakabibi ena veitikotiko kei na makete vakailavo e Amerika. Era sa nanuma me vakalevutaki ka vaqaqacotaki na kena lawa. E rawa beka ni tarova eso mai na cakacaka tawa kilikili, ia eso era na matai sara ena ilawaki vovou.3 Ena sega ni veiraurau rawa na lawa vinaka me taqeya rawa se walia na veiituvaki yadudua, ke mani yaco dina, na kena yadravi tiko vakalawa ena sau levu ka veivakaocai. Na rai vakaoqo ena yali kina na bula galala ni tamata yadua. Ena malanivosa guilecavi dredre nei Bisopi Fulton J. Sheen, “Eda sa sega ni ciqoma rawa na ivua i Karisito; ia oqo eda sa mai sautaninini ena ivua i Sisa.”4
Kena itinitini, sa ikoya ga na kabasi ni bula e vinaka ni tamata yadudua ena rawa me kelia tani vakadua na wakana e vakavuna tiko ka vakakina na itovo e veivakacacani raraba tiko. Era na oca wale na tamata me ra vakatorocaketaka na veika vinaka me yacova ni sa vakadeitaki ni ivalavala ca sa ivalavala ca, ka vakadaberi lesu na bula vakaivakarau e vinaka ena itovo taumada ni tamata yadudua.5
E vulici ga e vale na bula vakaivakarau e vinaka. Me vaka ni da sega ni lewa na veika ena cakava se sega e dua, sa rawa vei ira na Yalododonu Edaidai me ra duavata kei ira era ivakaraitaki dodonu ena nodra dui bula ka vakasalataka na veika dodonu vei ira na itabatamata tubucake tiko mai. Nanuma tiko na italanoa mai na iVola i Momani baleti ira na cauravou era a iusutu ni qaqa nodra na Nifai ena ivalu balavu mai na 66 ki na 60 B.K.—na luvedra tagane na tamata i Amoni. Na nodra itovo kei na bula vakaivakarau e tukuni toka vakaoqo:
“Era sa vakayacora ena yalodina na veika kece sa nuitaki vei ira.
“Raica era sa tamata dina sara ka yalomatua, era sa vakavulici me ra muria tikoga na vunau ni Kalou ka caka dodonu e matana ”(Alama 53:20–21).
“E dina ga era sa sega ni bau vala e liu, ia era sa sega sara ni rerevaka na mate; raica era sa sega sara ni kauwaitaka na nodra bula vakaiira; era sa gadreva ga me ra galala na nodra qase, io era sa vakavulica vakavinaka vei ira ko ira na tinadra, kevaka era sa vakabauta sara na Kalou, ena vakabulai ira dina ko Koya” (Alama 56:47)
“Raica sa vakaoqo na nodra vakabauta na tamata au tukuni ira tiko; e dina era sa tamata gone ga, ia era sa yalodina sara ka qarava na Kalou” (Alama 57:27).
Sa ikoya oqo na ivakarau tudei me na dau yaco e noda vuvale kei na loma ni Lotu. Na noda ivakavuvuli me vakaiusututaki kina na noda vakabauta ka rai taumada ka vakabibitaki ena vakadeitaki ni vakabauta na Kalou ki na itabatamata tubucake tiko mai. E dodonu meda vakaraitaka raraba na yaga dina ni maroroi na vunau ni Kalou ka lako ena dodonu kei na yalomatua e Matana, se dua tale na kena itukutukuni, lako ena vakarokoroko. Me na vakauqeti na tamata yadua, ni veiqaravi kei na solibula me baleta na nodra tu vinaka kei na marau na tani, e cecere cake sara mai na vakacegui koya ka vakaiyautaki koya ga me nona ituvatuva cecere.
E levu na ka e gadrevi vakalevu cake kina ka sega ni kena semati walega e dua se ki na dua tale na ivakavuvuli vakosipeli. E dodonu me tudei na veivakavulici vakabibi ena ivakaraitaki. E vakamacalataka o Peresitedi Henry B. Eyring na rai eda saga tiko meda rawata:
“Na kosipeli savasava i Jisu Karisito me na vakatikori ki na utodra [na luveda] ena kaukauwa ni Yalo Tabu. Ena sega ni rauti ira na veivakadeitaki vakayalo ni ka dina ka me ra qai vinakata na veika vinaka e muri. Ena sega ni rauti ira me ra nuitaka na yaco mai ni veivakasavasavataki kei na veivaqaqacotaki. Sa noda inaki me ra sa saumaki vakaidina mai ki na kosipeli vakalesuimai i Jisu Karisito ni ra se tiko vata kei keda… .
“Era na qai vakaukauwataki cake mai na kedra ituvaki o ya, sega walega mai na ka era kila tu. Era na yaco me ra tisaipeli i Karisito.”6
Au sa rogoca eso na itubutubu ni ra na sega ni vakavulica na luvedra ena kosipeli, ia era gadreva me ra qai vakatulewa ga kina ena veika me ra vakabauta ka vakamuria. Era nanuma ni sala oqo era sa solia kina vei luvedra na galala ni digidigi. Na ka era sa guilecava o ya ni vakayagataki vakayalomatua ni digidigi e gadrevi kina na kila na ka dina, ena kedra ituvaki dina (raica V&V 93:24). Ni sega o ya, era na sega ni namaki me ra kila ka vakadeitaka na itabagone na nodra digitaka na veika sa tadravi ira tu. Me ra kila na itubutubu na iwalewale ni nona veivakauqeti o vu-ni-ca vei ira na luvedra. O koya kei ira nona ilala era sega ni veibacani ena veika vakarairai ia era sa dauveirawai kaukauwa, ena veimataqali ivalavala ca kei na kocokoco.
Na kena vakawaleni na kosipeli sa ikoya, na cakitaki ni nona bula tiko na Kalou ka vakatulewa tiko. Sa dodonu, kina meda, vakaveikilaitaki Koya tiko ka vakakina na nona kila na ka kecega, kevaka eda vinakati ira na luveda me ra raica vakamatata na digidigi ni bula oqo ka vakatulewa ga vakataki ira. E sega ni dodonu me ra vuli mai na ka rarawa era sotava ni ra “na sega ni kune marau ena [nodra] ivalavala ca” (Alama 41:10).
Meu wasea vei kemuni e dua na ivakaraitaki rawarawa ni noqu bula ka rawa ni ra cakava na itubutubu. Niu se yabaki lima se ono tiko, au a vakaitikotiko ena gaunisala veibasai kei na dua na sitoa lailai. E dua na siga rau a sureti au e rua na gonetagane me keitou gole ki na sitoa. Ni keitou vakasarava tiko na jokeliti era volitaki tu, a qai qumia o gonetagane e qase cake e dua na jokeliti ka biuta ki nona taga. A qai cikevi keirau me keirau cakava talega, ka oti ga vakalailai keirau a qai cakava vakakina. Keitou a qai biuta sara vakatotolo na sitoa ka keitou dui dro. Au a laki vuni sara tu e vale ka dresuka laivi na iolo ni jokeliti. A kunei au o tinaqu ni a tauva tu na mataqu na jokeliti ka kauti au lesu ki na sitoa o ya. Ni keirau sa takoso, au sa kila sara ga niu sa na laki yabaki sese i valeniveivesu. Au a mamakeukeu ka tagi, ka kere veivosoti vei taukei ni sitoa ka solia vua na isau ni jokeliti na ilavo a solia vakadinau vei au o tinaqu (meu na qai cakacakataka). Na loloma kei na bula vakaivakarau nei tinaqu a tagutuvi kina vakadua na noqu bula vakatani o ya.
Eda sotava kece na veitemaki. A sotava talega na iVakabula, “ia a sega ni rawai ”(V&V 20:22). Sa vakakina, ni da na sega ni soli keda vakarawarawa tu ga ki na veitemaki e yaco mai. Eda na vinakata beka, ia e sega ni dodonu meda cakava. A taroga vua e dua na goneyalewa qase cake, ka solibula tiko me muria na lawa ni tiko savasava o nona itokani vakatitiqa, me baleta na nona se sega ni “moce vata mada kei na dua tale.” “O sega beka ni vinakata?” a taroga o nona itokani. A vakasama na goneyalewa, “Au a kurabui ena taro o ya, baleta ni sega sara ga ni yaga… . Na noqu vinakata tu ga ena sega sara ga ni muataki au donu ki na ivakarau ni bula savasava.”7
Ena so na gauna, na veitemaki ena veirawai sara me vakayacori se veivesuki kina. Au sa vakavinavinaka vei ira na levu ni tamata, ena veivakarautaki ni Lotu vei ira me ra vukei vakaveituberi ena kena tarovi se vorata rawa na veivakatotogani oqo. E dina ga, ni rawa ni veitokoni ki na gagadre ni dua na tamata na veituberi vakaoqo, ena sega ga ni veisosomitaki. Me vakavuqa ka tawayalani, na vakayacori tiko ni bula vakaivakarau—na bula vakaivakarau e vinaka e vakayavutaki ena vakabauta na Kalou kei na Luvena kei na veika Rau na vakayacora rawa vei keda ena veisorovaki loloma vakalou nei Jisu Karisito. E kaya o Pita, “Sa kila kina na Turaga me vakabulai ira era sa daulotu mai na veivakatovolei” (2 Pita 2:9).
E sega ni rawa meda kaya ni veisiga ni mataka ena vakataka na veigauna sa oti—ni veika kece kei na ituvatuva eda a vakararavi tiko kina ena noda bula vakailavo, vakapolitiki, vakatamata ena duadua tu ga. Kevaka eda na susuga cake, na noda bula vakaivakarau e vinaka, ena rawati kina na ka vinaka ka vakauqeti ira na tani me ra vakaitovotaki ira kina. Sa qai dina ni sa rawa meda liutaka na ituvatuva kei na cakacaka ni veisiga ni mataka. Ena iyalayala e ra, na bula vakaivakarau e vinaka ena veivuke sara vakalevu kivei keda me da taqeya rawa na lomaocaoca cava ga kei na bolebole ena rawa ni lasika mai na noda itikotiko ka sa luluqa tiko.
Eda sa mai rogoca na veivakasalataki vakavure vakasama ka veivakauqeti ena koniferedi oqo, ka sa na itinitini tiko ni vosa ni veivakasalataki vei keda o Peresitedi Thomas S. Monson. Ni da nanuma ena masumasu na veika eda sa mai vulica ka vulica tale, au vakabauta ni na vakararamataka vakalevu na veika oqori e sa baleti keda yadudua tiko na Yalotabu. Eda na vakaukauwataki ena bula vakaivakarau e vinaka e noda meda lako tu vakadodonu e mata ni Turaga ka da sa dua ga vata kei Koya kei na Tamana.
Au tu vata kei iratou na veitacini kei kemuni, na taciqu kei na ganequ, niu sa ivakadinadina bula ni Kalou e Tamada kei na Luvena, sa noda Dauveivueti. Na Nodrau lawa e sega ni veisau. Na Nodrau dina e tawamudu ka tawayalani na Nodrau loloma. Ena yaca i Jisu Karsito, emeni.