Te Kabanea n Raoiroi E na roko
Man te Kuura ae Rietata ae Brigham Young te bootaki n tataro are e karaoaki n Tianuare 13, 2009. Ibukin kabaninan taekana n Ingriti, kawara http://speeches.byu.edu.
Tara are imwaim ao uringa bwa e aki toki ni kotea te tai ae na roko te onimaki.
Ni moan te ririki ae boou bon ara tai anne n tiroi anuan maiura bwa tera bwaai aika ti riai ni karaoi bwa tia aonga n atai kawaira, bwa ti na nakea, ao ni katikui ake a akea maneia ake ti a tia ni karaoi. I aki kan taekin onikani maiu inanon te Ririki ae Boou, ma I kan maroroakin taai aika a tia n nako ao taai aika a na roko, ma te mata ni kaineti ibuakon te tai n bitaki inanon maiura—ma taai akanne e waaki aroia ni katoa bong.
Oin te iango rinanon koroboki aika tabu n te maroro aei, I a tia n rineia man Ruka 17:32, n aron are e kauring iai te Tia Kamaiu, “Uringa buun Rota.” Tera ae na nanonna n te mwakoron taeka ae nano man uarereke anne? Ni karekean anne, ti riai ni karaoa are E baaireia, Ti riai n uringa buun Rota bwa antai.
Te karaki, eng e bon, e roko nakoira man aia bong Totom ma Komora, ngke a roko n ana tai te Uea, n aki kona ni kaaitarai bwaai aika bubuaka ake a karaoi mwaane ao aine, e tua nakon Rota ao ana utu bwa ana kiitana aia kaawa bwa a na uruakaki. “Birinako ni kamaiu ngkami,” e taku te Uea.” Tai tan rikaaki … ; birinakon te maunga, bwa rimwi ao kam na kamaunaaki”. (Karikanibwaai 19:17; n ikotaki ma kabwarabwaraana).
A baaireia imarenaia bwa baikara bwaai aika ana uotaki ao aika a na tiku Ao man uarereken te ongotaeka ae karina ao iaon riki te karaurau n taetae, Rota ma ana utu n tokina a waekoa ni kiitana aia tabo inanon te tai ae rang ni uarereke. E taekinaki ni koroboki aika tabu bwa tera ae e riki ningabongin n aia tai ni birinako:
“Te Uea e kabwaka te burimton ma te ai n ai aron te karau mai karawa, iaon Totom ma Komora:
“Ao e kabwakaa kaawa akekei” (Karikani Bwaai 19:24–25).
Oin au kaantaninga e roko n te kibu are imwiina. E koaua, n ana reirei te Uea—“tai manga tan rikaaki ngkoe” —ae e a tibwa anganaki n te aro are e bon kona naba n ongo tangina inanon taningana, buun Rota, e taku te rekooti, “e tan rikaaki,” ao e riki bwa te boua ae tari ae banin (tara te kibu 26).
Bwa terana tebwai ae kaairua are e karaoia buun Rota? Ngkai bon ataein te reirei ngai ibukin rongorongo ni kawai, I a tia n iangoa anne ma n anga kaekaana ae e aki bwanin raoi. N taekinana raoi, tera ae kaairua iroun buun Rota bwa e aki ti tan rikaaki ma, inanona e tangirian oki riikaki. E oti bwa imwaain kiitanakin tokin te kaawa, e tangi nanona ni bwaai ake a karaoaki i aon Totom ma Komora. N aron are e taku n te taina Unimwaane Elder Neal A Maxwell (1926–2004) n te Kooram n Abotoro are te Tengaun ma Uoman n, bwa aomata aikai ataia are riai iai oin aia tabo i Tion, ma a kaantaningaia bwa tiku naba te iango ae—kawakinan aia tabo ae uarereke n tain te kabuebue i Bwaburon.1
E kona n ae buun Rota ngke e tan rikaki ao e bon aki kukurei iroun te Uea ngke e tuangaki bwa terana ae na katikui. Ti ataia raoi bwa Reiman ma Remuera a un iroun Riaai ma ana utu ngke a tuangaki bwa ana kiitana Ierutarem. E aki ti kan tanrikaaki, e tanrikaaki n nakowaaki. Ni kauarerekeana, anuana ake e karaoi n taai aika nako e rawawata riki nakon ana koaua n taai ake imwaina. Anne kakoauaan are raon ana bure.
Onimaki eKotei Taai Aika A na Roko
Ngke e a moana ana waaki te ririki ae boou ti kataia ni karekei waaki aika raraoi man rinanoan ara waaki n taai aika a tia n nako, au bubuti nakoimi bwa tai tiku n iaon kanoan bong aika a tia n nako, ke ni kabanea am tai n tanginiwenea kanoan ngkoananoa, e ngae ngke tao a nako raoi kanoaia boong aikanne. Ti bon reiakinaki ni kanoan ara boong aika a tia n nako ma tiaki kona n tiku iaona. Ti tanrikaaki n uneakin bwaai aika ti karaoi aika a raraoi ma ti aki kona ni manga kaokia. Ao ngkana ti a tia n reiakin bwaai aika ti riai n reiakinaki ao ni uoti ma ngaira te kabanea n tamaroa n ake ti a tia n rinanoi, ao ma ikanne are ti na taraa mwain kawaira ao man n uringa are te onimaki e aki toki ni kokotei taai aika a na roko. Te onimaki n taainako e irianaki ma kakabwaia koaua ao mwakuri ake a na riki ake ti na tokanikai iai inanon maiura.
N taekinakin buun Rota n te aro ni kiritian bon akea ana onimaki. E nanokokoraki ni konabwain te Uea n anganna bwaai aika tamaroa riki nakon ake e a tia ni karekei mai imwaina. E teretere bwa, e iangoia bwa akea te bwai ane e na kaitibo ma ngaia ae raoiroi riki ni kabotauaki ma bwaai ake e katikui imwiina.
N tangiran te kan oki rikaaki nakon te aonaaba, are e aki kona ni maekanaki ngkai, ti kona n reitinako n aki rauaki n aron bwaai aika a riki ni boong aikai ao man reke irouira tamnei aika aki raoiraoi ibukin taai aika na roko ao n aki karekea are kanoan ngkai ao ningabong ibukina bwa ake ti rangi n katabeira iai ni kanoan boong aika nako ao ngkoananoa are bon tabeua man ana bure buun Rota.
Imwinare rinanoa bon maiuna ni karineaki ao aika a uaana ngke e ataeinimwane te Abotoro are Bauro—n tibwana n rikina, ana reirei, rikina bwa te Iutaia—e taku nakoia I-Biribi bwa bwaai ni kabane akekei bon “nakotaaria maan” ni kabotauaki ma rairakina nakon te Kiritian. E taku, n aron aei, “E a tia n toki aron ururingan ‘boong aika a tia n nako ake a raraoi’ ao ngkai I a rangin ingainga ibukin taai aika a na roko ‘ba I aonga n taua te baere I tauaki naba ibukina irouni Kristo.’ (tara I Biribi 3:7–12). Ao a taku kibu aikai:
“Ma ti teuana te bwai ae I karaoia, I mwanuokini baikai imwiu, ao I arorai nakoni baika imwaiu,
“I kakorakorai ni biri nakon te tia ni karekea te kaniwanga are te weteaki ma i eta iroun te Atua inanoni Kristo Iesu.” (I-Biribi 3:13–14).
Bauro tiaki aekan buun Rota.E aki tangiria ni manga tanrikaaki n tara Totom ao Komora. E ataia Bauro bwa ane imwaira n taai aika a na roko, ieta imwaira ike e na uotiira karawa nakoi iai, bwa ti na tokanikai, “te kaniwanga n te wewete ae rietata ibukin te Atua inanon Iesu Kristo.”
Kabwarabure ao Mwaninga
Iai iroura ngaira aika mwaiti anuara aika ti bwaka iai ibukin mwaningara ao kabwaraakin aia bure tabemwaang n taai aika a tia n nako inanon maiura—bwa aio ake bon ara kaairua ke aia kaairua raora. E aki raoiroi. Tiaki aron te Kiritian. E tei bwa kaaitaran kakannaton ana mwakuri ni Kamaiu Kristo. Ni kabaeaki nakon ara kaairua ake imwaina bon te kabanea ni buakaka are ti na tiku iaona n taai aika nako are ti a weteaki bwa ti na katokia ao n totokoia.
I tuangaki n te taina karakinan temanna te ataeinimwaane n ririki aika bati bwa ngaia n taainako ke tabetai te tia manikangareaki n ana reirei. Iai irouna tabeua kabwakana, ao aki toki ni kaenaena raona nako. Imwiin tabeua te tai ni maiuna e a mwananga nako. E a ira buakon te taanga ni buaka ao a reke irouna tabeua tokanikai ni bwaai ake e karaoi n aron reken ana reirei ao ni katikuki bwaai ake e kakaraoi n taai aika a nako. Ibuakon bwaai ake e karaoi, n aron are a kakaraoia kaain te taanga ni buaka, e kunea raoiroin ao kakannaton te Ekaretia ao e riki ni kakaonimaki nako iai ao e kimwareirei inanona.
Ngkanne, imwiin ririki aika bati, e okirikaaki nakon ana kaawa are ikawai rake iai. Angiia raoraona ake e tatanei iai ma ngaiia a tia ni mwaewenako ma tiaki ni kabane. Ngaiare, ngke e a oki ma te tokanikai ao n riki ni manga bungiaki, bon ti te arona naba aron aia iango kaain ana kaawa arei irouna ngkekei ao ngkai, a bon tiku naba, n taningaia. Nakoia aomata n ana kaawa, bon arona naba are boni “ngaia naba”—kam uringa teuare iai ngkoa ana kanganga, are e tabaua, e tei buakaarona aika kamimi, are karaoa te bwai teuana ma teuana. Ao tiaki n ae a bane n ti kamanga?
Teutana imwiin teutana ao teuae Pauline n ana kekeiaki e katikui uringan arona ni kawai ao ni karekea te tokanikai iaon te bwai are e katikua te Atua imwaina e a rikirake ni uarereke ni karokoa ae e mate ao e teimatoa n tiku n arona inanon ana tai ni kairake. E a manga okira arona, e aki bati ni kakaonimaki ao n rawawata ao n tiku ni manga bwainikirinaaki n anga aika bati. E ngae ngke e a tia n riki n oota, e a tia ni maiuakina ae raoiroi ao n eutia rake man arona nikawai ao n ataia bwa antai ngaia ao n riki bwa antai ngaia. E rangin buakaka, ao ni kananokawaki bwa e a manga katomimiaki irouia aekan buun Rota, n aron are a taku bwa irouna taai ake a nako a kakaongora riki nakon taai aika a roko. Aomata aikai a kona n urua arona are e a tia ni mwaneia iai Kristo. Ao e mate ma te nanokawaki, e ngae ngke bon ana bure te bure aika uarereke.
Anne are e ririki naba n te iein o ao n itoman ake tabeua. I aki kona n tuangkami bwa iraman taanga aika I a tia n reirei ma ngaia, aika a rangin rootaki nanoia n te nanokawaki ke n korakai n tabeaianga, ao ni kakae mani kakae rikaaki nakon aroia ngkoa bwa ana ururing aia kangaanga ake ana karaurea aia mare. Ngkana e a tia n nako te bwai ma taina, ao ngkana e a tia n rairananona raoi ma iai n aron are e riai ni karaoaki n te rairannano, ao ni manga waakinaki te maiu n aron ae e na bon waaki ao ni karaoi mwakuri aika raraoi aika bati man te tai arei, e bon aki eti bwa ti na oki rikaaki ni manga tarai ara kaairua n taai aika nako are e a tia Natin te Atua ni mate bwa aonga ni kamaunaaki.
Kariaia aomata bwa ana rairananoia. Kariaia bwa ana rikirake. Kakoaua bwa aomata a kona n bitaki ao ni waakirake. Bon anne te onimaki? Eng! Bon anne te kaantaninga? Eng! Bon anne te tangira ae kororaoi? Eng! Ngaia raoi ni bane, bon te tangira ae kororaoi, kororaoin ana tangira Kristo. Ngkana iai bwaai aika taunaki n taai aika a tia n nako, katikua n arona n taunaki. Tai manga okiokirikaaki ni kenikenna, katiotioa, ao ngkanne ni karea temanna ni kangai, “Ei! ko uringa ngkoa aio?” ao ko oro!
Ngaia, keetinna bwa tera? Anne are e na bon riki imwiin manga kenakin bwaai man am bwangabwanga ma te kaeka, “Eng, I uringa raoi. Ko karaoia ko uringa aei?” Ko oro.
Ao te tai ae e aki maan ana bane n otinako man te tabo arei ma te bareka te bokaboka ao te aki kukurei ao ni maraki, ngke e a tia Tamara are I Karawa ni bubuti ibukin te itiaki ao te akoaki ao te kimwareirei ao te kamaiuaki.
Maekanakin ao ururingan taai aika nako, n ikotaki ma kaairua ake a tia ni karaoaki, bon akea kan etina! Bon tiaki ana euangkerio Iesu Kristo. N tabetai e rangi ni kaaiura riki nakon ana bure buun Rota ibukina bwa neiei e bon ti uruaka rabwatana. Man aron te iein ao te utu, ao uoote ao mwaanga, tabonimaeka ao kaain rarikira, n tokina ti kona n urui aroia aika rawata.
Tao n aron moan te ririki ae boou bon akea te bwai ae ti kairoroaki bwa ti na karaoia nakon are ti tuangaki iroun te Uea bwa ti riai ni karaoia n aron are e karaoia: Ngkana ti atia n rairananora man ara bure, ana bon kabwaraaki ara bure, ao Ngai, te Uea, n aki manga uring (tara D&C 58:42).
N arona raoi, eng, te rairanano e riai n nako mai inanom ae koaua, bwa ngkana ngaia ao e karaoaki raoi ao iai te nano ni koaua are ko rikirake iai, ti na bon n namakina te bure ae korakora ngkana ti ururing ara kaairua ao n tataekini ao kauringiia aomata naba n aia kaairua ake a tia ni karaoi—e kona n ae boni ngaira akanne. Ti kona ni manga bon matoatoa nakoira—ai moara riki nakoia tabemwaang!
Ngkai, n aekaia taani Kaitaraia-Nbwaaii-Riai n Ana Boki Moomon, tauni am bwai ni buaka ao katikui n taunaki (tara Aramwa 24). Kabwarabure ao karaoia n tabetai baika a kanganga nakon te kabwarabure:mwaninga. Ao ngkana e a manga roko riki n am iango, ao mwaninga taekana riki.
Te Kabanea n Raoiroi E Na Roko
Ko kona n uring tabeua ake ko kona iai n aki manga karaoa riki te kaairua, bwa ake nikirana katikui n taunaki n aron ana taeka Bauro nakoia I-Biribi. Tai karaoi bwaai ake e karika te uruaki, ao waakinako ni maninga taekana ni karokoa e reke tamaroan ana Mwakuri Ni Kamaiu Kristo are e a tia ni kaotia nakoim ibukin tamaroan taai aika a na roko ao tamaroan taai aika a na roko ibukiia am utu, raoraomi, ao kaain rarikimi. Te Atua e aki tabe bwa ko mena iaara mai imwaina ma E tabe ma arom ngkai, bwa ko mena iaara ao, man ana Ibuobuoki, e nga are ko tangiria ni kan nakoiai Anne te bwai are e aki reke iroun buun Rota—ao irouia naba Reiman ao Remuera ao ake tabeman ake a taekinaki ni koroboki aika tabu.
Aio te bwai ae boongana ae ti na iangoia ni moan waakin te ririki ao te bong ae koraki ti riai n atongnga bwa moan te ririki ae boou ao kaboouan maiura. Anne are bon kamimiin te onimaki, te rairannano, ao te kakai n ana euangkerio Iesu Kristo.
E koreia te tia kamatenano ae Robert Browning:
Riki-rake ni kara ma ngai!
Te Kabanea n Tamaroa E Tuai Ni Kaoti
Kabanean te maiu, (n aron are e karaoaki ma i moana) ibukin are e karaoaki iai te moan:
Ara tai a mena inanon baina
Antai ae kangai, “E bwanin ae I baaireia,
Kairake a kaota ti iterana; onimakina te Atua: nooria ni kabane, tai maku!2
Tabeman ma ibuakomi a mimi man taku: Iai ngkai au kaantaninga ibukin taai aika ana roko? Tera te ririki ae boou ke moan teiraken te tiemetita (semester), oin te rabakau are ko na reiakinna ke am moan tangira, ke am mwakuri ae boou ke am auti ae boou aika ana reke ibukiu? N na bon tan raoi? E na nakoraoi-maiu? I kona n onimakina te Uea ao ibukin taai aika a na roko? Ke raoiroi riki bwa ko na manga tanrikaaki, oki rikaaki, n tiku inanon taai aika bwakanako taia?
Nakoia rooro ma rooro nako ake a titiraki, I weteingkami, “Uringa buun Rota” Te Onimaki Ibukin taai aika ana roko. Te onimaki e kateitei iaon taai aika a tia n nako ma kona aki tangiria n tiku ikekei. Te onimaki e kakoaua bwa a mwaiti bwaai aika e a tia ni katauraoi te Atua ibukira n tatabemaniira nako ao ti kakoaua bwa Kristo ngaia “te ibonga ae e rietata ibukini bwaai aika raraoi aika nangi roko” (Ebera 9:11).
Kawakini miim ake ko miia, e ngae ngke e raroa ao n aki kaan. Maeka ao n noori kakai n te rairannano ao te kabwarabure, n te onimaki ao te tangira ae mai iroun te Atua are e na bita maium n te bong aei, ningabong, ao n aki toki. Anne are ana baire te Ririki ae Boou are I tuangkami bwa kam na kawakinna.
E reirei Bauro, “Aio te bwai teuana ae I karaoia, mwaninga bwaai ake a tia n nako, ao ni kunei bwaai ake a mena imwaiu, I waakirake ma te wewete ibukin kaniwangau n ana wewete te Atua ae rietata iroun Kristo Iesu.”
Tamnei iroun Matthew Reier
A korotamneiaki iroun Paul Mann