Ataakin te Bakabure: Kauring ibukin Kanikina ao Totokoana
Korotamnei © iStock/Thinkstock
Ngke te 16 ana ririki ni maiu Kevin, a raure ana karo. Bon inanon naba te tai anne, e a katoka ana bwainaoraki ibukin aorakin kaburorona, are e bubuoka ni kamwakura ana iango ma ana namakin. N akean ana atatai ae iai kai rootakin ana namakin, e a moanna n rinanon te maaku, e kai mamaara, e kai kukurei, ao n namakina te nanokawaki ae korakora. Te bwainaoraki e taraa n aki ibuobuoki. E a roko ni korakorana are e namakina te kua ni bwaai ni kabane, e a baireia bwa e na anaa maiuna n akea temanna ae e na ataa ana iango.
E kauringa te bong Kevin are e kataia iai n anaa maiuna: “I bon tang. I bon rang ni kua, ngaia are I a bon rootaki ni mamaaran au namakin I tabe n tarataraiia aomata, n tangira te aomata, temanna, ae e na kangai (nakoiu), ‘Akea am Kaangaanga?’ Mwaitin tangiran anne, I ongo bwanaa aikai [i atuu] ni kangai, ‘Ko riai ni mate.’ … I reitinako ni bon bubuti bwa N na aki [rinanon anne], ma a nang korakora bwanaa aikai. I aki kona n totokoi.”1
Ae kananokawaki, akea ae ataa rawawatana. Ni kakoauakina bwa akea ae tabe ma ngaia, e kataia ni bon tiringnga—ma te kamiimi bwa e maiu.
Ti kona n namakina tao tabeua rawawatan nanona ao n akea ana kantaninga, e tang ni kabuingoingo ibukin waekoan buokana?
Te bakabure bon teuana te kakatai ae moan te kaangaanga n te maiu n rabwata, ibukin karawawata akanne ma iango ni bakabure ao ibukin kamaiuakiia kaain te utu Unimwaane M. Russell Ballard man te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman e taekinna: “I kakoaua bwa akea riki te tai ae kaangaanga ibukin te utu nakon ngkana temanna ae tangiraki e anaa oin maiuna teuanne ke neienne. Te bakabure bon te taneiai ae kauruaki nano ibukin te utu.”2 Ibukina bwa te kakatai aei te bwai ae rangin kakaiaki, ti na maroroakinna (1) tera are ti ataia ibukin te bakabure, n raonaki ma ana kanikina ni kauring ao bwaai ake ti kona ni karaoi n totokoia; (2) tera ae a kona ni karaoia kaain te utu ao te kaawa ake a maiu; ao (3) tera ae ti riai ni karaoia ni kakorakorai ara kantaninga ao ara onimaki iroun Kristo bwa ti aonga n aki bwarannano.
Ataakin te Bakabure
Riaon 800,000 aomata a toki maiuia man te bakabure ni katoa ririki ni kabuta te aonaaba.3 Nanon anne temanna ni katoa 40 te teekan n te aonaaba e bakabureia . Te mwaiti raoi e taraa n rietaata riki ibukina bwa te bakabure bon te bwai ae e riai ni maroroakinaki ao n iangoaki raoi ao n aba tabeua e bon tabuaki ngaia are e aki ribootinaki, Te bakabure bon te kauoua n rietata ni karika bukin te mate irouia aomata imarenan 15 ao 29 te ririki ni maiu. N angiin aba, mwaitin te bakabure e korakora irouia aomata ae riaon 70 te ririki. N te aro ae irekereke ao ae aki irekereke, te bakabure e roota mwakoron ara botannaomata ae mwaiti.
Kauring ni Kanikina
Ngkana kakaewenako n te maiu aei a riaon ara kona ni kaitarai, ti kona n rinanon te rawawata ae korakora. Ngkana e a kaangaanga taobarakin rawawatan te namakin, ana iango te aomata e kona n aki itiaki ao ni kona ni kaira aia namakin bwa te mate bon tii ngaia aia rinerine. A bae n iangoia bwa akea temanna ae e na buokiia, are e kona ni kairiia nakon te aki boboibuako ao n aki kona ni waaki nako ao n akea te kantaninga, n te kabane e a iangoia bwa te bakabure bon tii ana rinerine.
Ngkana iai temanna ae e kaota teuana mai buakon kauring aika kakaiaki aikai,4 ti riai n ibuobuoki n te tai ae waekoa mairoun te tia ibuobuoki ibukin kamarurungan te iango ke ibuobuoki aika karina n aron te bureitiman:
-
Karaoan te kakamaaku ni kamaraki ke ni bon tiringiia i bon irouia
-
Ukoukori kawai ke waaki ni bon tiringiia i bon irouia
-
Taekinan ke korean taekan te mate, ae e nang mate, ke te bakabure.
Kanikina aika imwiina a kona ni kaota te kaangaanga ae uarereke ae tawe, ma ti riai n aki rawa ni karoko ao ni buoka te aomata are e kaoti aekaki ni waaki aikai:
-
Kamataatakin te bwarannano ao buan te kantaninga n te maiu
-
Kaota te un ae korakora ke te un ke ukoukoran te irantaanga
-
Karaoi anua aika karika te kabuanibwai
-
Namakin ni kamwaneaki
-
A karikirakea kabonganaan te momoi manging ke kamanenaan te turaki
-
Tionako mairouia raoraoa, ana utu, ke mai irouia te koraki
-
Namakina te ingainga ke te ngurengure ke bitakin anua n ae karina
-
E kaangaanga reken te matu ke te mamatu n taai nako
-
Namakinna bwa a karawawata nakoia tabeman
Tiaki ni kabane aomata ae a kataia ni bakaburei maiuia a kataia n tuangiia tabeman bwa a na ataa aia iango, ma te mwaiti e kaoti kanikina ni kauring n aron aikai. Ngaia are taratarai raoi kanikina aika!
E ngae ngkana e aki tauraoi te buoka mairouia aika mwaatai, aia anainano rao ao kaain te utu ake iai taben nanoia iai e kona n rang ni korakora.
Katokana
Ngkana iai temanna ae bakabureia, iai katabeia ae kakawaki iai rao ao utu. N aron ae taku Aramwa, ti riai,“n tauraoi ni katoka i aora rawawataia raomi, bwa aonga ni beebete; … n tang ma ake a tang; eng, ao ni karaui nanoia ake a kainnanoa karauan nanoia” (Motiaea 18:8, 9).
Aikai tabeua bwaai aika ibuobuoki ake a kona utu ao rao ni karaoi:
Karoko irouia ao kakauongo raoi ma te tangira. N aron ana reirei Unimwaane Ballard, “Akea te bwai ae mwaakaroiroi nakon ana irabwati n tangira temanna nakoia ake a karawawataki.”5 “Ti riai n nooria … rinanon ana taratara te Tama are i Karawa,” e taku Unimwaane Dale G. Renlund man te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman. “Tii ngkana ti kona n namakinna bwa a tabeakinaki iroun te Tia Kamaiu. … Karababaan te kakoaua aei e na anganiira ukin nanora nakon rawawataia tabeman, maakuia ao nanokawakiia tabeman.”6
Ibuobuoki ma bwaai aika a kona n nooraki. Ngkana iai te aomata ae rinanon te kaangaanga ae roota maiun teuanne ke neienne ao kainnanona aika riai, anga am ibuobuoki aika a kona n nooraki, ma kariaia te aomata anne bwa e butimwaia ke e aki. N aron te katooto, ngkana temanna ae e nang bakabureia ibukin buan ana mwakuri, buokia ni kakaei mwakuri aika mwaawa ibukina e anganiia aia tai n rinerine ao ni kainaomataia man buan aia kantaninga ni waaki nako.
Titiraki ngkana a iangoia bwa a na bakabureia. Ngkana ko raraoma bwa e namakina te rawawata n nano temanna ao e kaoti kauring ni kanikinaean te bakabure, titiraki ngkana a iangoia bwa a na bakabureia. Karaoan anne e boni kamweengabuaka, ma e tamaroa ukoukorakina man te titiraki ngkana a bon iangoia ni bakaburei maiuia. E katauraoa kawain te aomata ni maroroakin ana kaangaanga ao tabeaiangana.
Katooto n aron titiraki aikai e kona n “Taraa n rawata ibukin temanna bwa e na karaoia. Ko iangoa te bakabure? ” ke “Ma maraki akanne ake ko rinanona, I kan ataia mairoum ngkana ko iangoa ae ko na bakabureiko.” Ngkana tiaki te kan bakabure, a na tangiria ni kan tuangko.
Ngkana ko namakinna bwa aki rang kan kaoti aia namakin nakoim ibukin bakaburean maiuia, niim ma ana wirikiriki te Tamnei n ataia bwa tera ae ko na karaoia. Ko na bae ni kairaki n tiku irarikiia ni karokoa are a kan kaota nanoia nakoim.
Tiiku ma te aomata ao karekea buokana. Ngkana iai temanna ae tuangko bwa e na bakabureia, tiiku ma te aomata ao kariaia bwa e na taetae nakoim ao tera ae a karawawataki iai. Ngkana a taekin anga aika onoti ao aia tai ni bakabureia, buokiia n tarebonia te tabo are e tabe ma itera aikai ke te tia rabakau ibukin aorakin te iango karina.
Mwakuri ae waekoa ibukin te Bakabure
Ngkana a kaoti kauring ibukin kanikina ke a aki, tabeman a bon bakaburei maiuiia. Ngkana ko rinanon te taneiai ma te namakin ae karawawata iroun temanna ae tangiraki are e bakabureia, taan kamaiu ae kaain te utu ao rao angiin te tai a rinanon te nanokawaki ae korakora aei. Tabeua mwakuri akanne a kona n raonaki ma baikana a oti imwiina:
-
Te mamaa ao rootakin anuan te aomata
-
Te kubanrou ao te aki koaua
-
Te un, buokaki, ke namakinan te kairua
-
Karabaan bukin matena
-
Te tionako ao aki nakoraoin te reitaki n te utu
-
Kamarurung ao n angoia n ira te waaki ibukin katokan te bakabure
-
Korakoran te iango ni kan ataia bwa bukin tera
-
Namakina te katinanikuaki ao te aki butimwaeaki
-
Bukinan te mate, boni ngkoe, tabeman ao te Atua
-
Karikirakean iango ni bakabure ke n namakina oin am urubwai
-
Rikiraken te rawawata n taai ni motirawa ao kanuringaan ana bong te mate7
Tera ae a Kona ni Karaoia Utu ao Kaain te Kaawa ake a Maiu
Tianiko man te motikitaeka Ngkai te bakabure te bwai ae rangin korakora, e kauringiira Unimwane Ballard: N aron ae mataata, ti aki ataa te kaangaanga ae bwanin are e kaineti nakon waaki ni bakabure. Tii te Atua ae e atai rongorongo ni kabane, ao bon ngaia are e na motiki taekan ara mwakuri ikai iaon te aba. Ngkana [te Uea] e motiki taekara, I namakinna e na barongai bwaai n iangoi: rikira ma kateira, aron mwakurin ara iango, korakoran ara atatai, taian reirei ake ti karekei, aia katei ara bakatibu, marurungira, ao a bati riki.”8
Kariaia ao karinea ana waaki te aomata are e rinanona ae kananokawaki. Aomata a nanokawaki ni kawai aika kakaokoro, n aron aia reitaki ma te aomata are e a tia ni mate e kaokoro ma aron aia reitaki aomata n tatabemaniia nako. Ngaia are, kakoaua ao karineiia aomata ake a rinanon te nanokawaki
Ngkana a bua mairoura naake ti tangiriia, ti kona n taonaki nako n namakin aika kaangaanga man korakora. Namakinan te nanokawaki tiaki nanona bwa e a meemeere te onimaki, e ngae n anne. E taku te Tia Kamaiu bwa ti riai ni maiu ni kabane inanon te tangira, n aron ae ti tang ibukin buaia naake a mate (D&C 42:45). Te nanokawaki bon kaotan ara tangira ibukiia ara mate
Bubuti te buoka. Ngkai ko nanokawaki, bwaai a kona n taraa ni karawawata. Karaoan te ibuobuoki e kona ni katauraoi aia tai tabeman n tangira ao ni beku ibukim. Ni kariaia bwa ko na buokiia e karekea te kamaiuaki ao n aki tii kakorakorako ma e kakorakoraiia naba.
Teimatoa n reitaki. Tabeman aomata a tang n te aro ae raba ao a kona n tionako n tabetai, ngaia are teimatoa n reitaki ma am utu ao raoraom. Karoko irouia am utu ake a nanokawaki, am koraki, raoraom, ao buokiia ibukina bwa a aki kona ni kawariko.
Onimakina te Tia Kamaiu. N tokina, te Tia Kamaiu bon te buoka ae korakora n te kamaiu ao te rau. “Ana Mwakuri ni Kamaiu … e anganiira naba ara tai ni Weteia are E a atai kabwakara ni maiura n rabwata bwa e na kamaiura ao n anganiira te korakora ni kaitarai kangaangan te maiu aei. E atai ara kangaanga, ao E tauraoi ni buokiira. N aron te Itamaria ae Roiroi, ngke E kuneira n ikoaki inanon te kawai, E kabaei ikoakira ao e kawakiniira (Taraa Ruka 10:34).”9
Ti na ataia bwa ti riai ni kabane n onimakina te Uea Iesu Kristo ao Ana Mwakuri ni Kamaiu n aron ae ti ukoukoria ni karaoi tabera. Ngke ti nanorinano ni kinaa nanon anne, ti na ukoukoria ni kan ataiia ara utu ao kaain rarikira ake a karawawataki, ti na karoko irouia ma te tangira, ao ti na ribanaa ara onimaki ao n onimakina te Tia Kamaiu are e na oki ao “e na kabane rannimataia te Atua ni kaoi mai mataia; ao e na akea riki te mate, e na akea naba te nanokawaki, ma te tang, ma te maraki” (Te Kaotioti 21:4).