Fa’aineine i te ’ē’a

Nā te ’episekōpo Gérald Caussé

’Episekōpo fa’atere rahi

Noa atu ē, e misiōni ’e e mana ta’a ’ē tō te tahi ’e te tahi, ’ua riro te Autahu’ara’a a Aarona ’e te Autahu’ara’a a Melehizedeka ’ei nā ’āpiti fa’ata’a-’ē-’ore-hia i roto i te ’ohipa nō te fa’aorara’a.

I te 30ra’a o tō’u matahiti, ’ua ha’amata vau i te rave i te ’ohipa nā te hō’ē taiete ho’o tao’a i Farāni. I te hō’ē mahana ’ua pi’i mai te peresideni o te taiete iā’u i roto i tōna piha tōro’a, e ta’ata maita’i nō te tahi atu ha’apa’ora’a fa’aro’o. ’Ua māere au i tāna uira’a : « ’Ua fa’aroo vau ē, e tahu’a ’oe i roto i tā ’oe ’ēkālesia. Parau mau ānei ? »

Pāhono atura vau ē, « ’Ē, ’ua ti’a te reira. Tē mau nei au i te autahu’araa ».

E māere rahi tōna i ta’u pāhonora’a, inaha, ’ua ui maira ’oia : « ’Ua haere ānei ’oe i te hō’ē ha’api’ira’a ’evanelia ? »

« ’Oia mau », tā’u ïa pāhonora’a, « mai te matahiti 14 e tae atu i te 18, ’e ’ua haere au i te mau ha’api’ira’a ’evanelia fātata pauroa te mahana ! » Fātata ’oia i te marua i raro i tōna pārahira’a.

E rave rahi hepetoma i muri a’e ’ua māere au i tōna pi’i-fa’ahou-ra’a mai iā’u i roto i tōna piha tōro’a nō te pūpū mai i te hō’ē ti’ara’a fa’atere nō’u i roto i te hō’ē o te mau taiete. ’Ua hitimahuta vau ’e ’ua fa’a’ite atura vau i tō’u mana’o tapitapi ē, e mea ’āpī roa vau ’e ’aita ho’i tō’u e ’itera’a mau nō te amo i te hō’ē hōpoi’a faufa’a mai te reira te huru. Ma te ’ata’ata marū nā ’ō maira ’oia ē, « E parau mau paha te reira, ’aita rā e fifi. ’Ua ’ite au i tā ’oe mau ture, ’e ’ua ’ite au e aha tā ’oe i ha’api’i mai i roto i tā ’oe ’Ēkālesia. Tē hina’aro nei au ia ’oe ».

’Ua tano roa ’oia nō ni’a i te mau mea tā’u i ha’api’i mai i roto i te ’Ēkālesia. ’Ua riro te mau matahiti i muri mai ’ei mau matahiti fifi, ’e ’aita vau i ’ite ē, e manuïa ānei au ’āhiri ’aita te mau ’itera’a tā’u i fāri’i nā roto i te tāvinira’a i roto i te ’Ēkālesia mai tō’u ’āpīra’a mai.

’Ua riro tō’u pa’arira’a i roto i te hō’ē ’āma’a na’ina’i ’ei ha’amaita’ira’a nō’u. Nō tō mātou iti, ’ua tītauhia i te feiā ’āpī ’ia tauturu itoito i roto i te mau tuha’a ’ohipa ato’a o te ’āma’a. E mea ’ohipa roa vau ’e e mea au roa nā’u ’ia ’ite ē, e mea faufa’a vau. I te Sabati e ti’a vau i te ’amura’a mā’a o te ’ōro’a mo’a, e tāvini i roto i ta’u pupu autahu’ara’a, ’e e rave ho’i i roto i te tahi atu mau pi’ira’a rau. I roto i te hepetoma, pinepine au i te ’āpe’e i tō’u metua tāne ’e te tahi atu mau taea’e pa’ari tei mau i te autahu’ara’a nō te haere i te hāhaerera’a, nō te tāmāhanahana i te feiā ma’i ’e tei pe’ape’a, ’e nō te tauturu i te feiā nava’i ’ore. Mai te huru ē, ’aita hō’ē ta’ata i feruri ē, e mea ’āpī roa vau nō te tāvini ’e ’aore rā nō te arata’i. Nō’u nei, mai te huru ē, e ’ohipa matarohia.

Te tāvinira’a tā’u i rave i roto i taua matahiti taure’are’ara’a ra, ’ua tauturu te reira iā’u ’ia patu i tō’u ’itera’a pāpū ’e ’ia niu i tō’u orara’a i roto i te ’evanelia. ’Ua hā’atihia vau e te mau ta’ata maita’i ’e te aroha tei fafau e fa’a’ohipa i tō rātou autahu’ara’a nō te ha’amaita’i i te orara’a o vetahi ’ē. ’Ua hina’aro vau ’ia riro mai ia rātou te huru. ’A tāvini ai au i pīha’i iho ia rātou, hau atu i ta’u i rave na, ’ua ha’api’i mai au ’ia riro ’ei ti’a fa’atere i roto i te ’Ēkālesia ’e i roto ato’a i te ao nei.

E mea rahi roa tō tātou feiā ’āpī tē pārahi nei ’e ’aore rā, te māta’ita’i nei i teie putuputura’a i teie ’āru’i ’o tē mau nei i te Autahu’ara’a a Aarona. ’Ia hi’o vau i teie ’āmuira’a, tē ’ite nei au e rave rahi ’outou te pārahi nei i pīha’i iho i te mau ta’ata pa’ari, penei a’e tō ’outou metua tāne, tō ’outou pāpā rū’au, tō ’outou tu’āne, ’e ’aore rā, tō ’outou ti’a fa’atere autahu’ara’a—pauroa rātou ’ua mau i te Autahu’ara’a a Melehizedeka. ’Ua here rātou ia ’outou, nō te rahira’a o rātou, ’ua haere mai rātou i ’ō nei i teie ’āru’i nō te pārahi i pīha’i iho ia ’outou.

’Ua riro teie putuputura’a nō te mau u’i ’ei hi’ora’a nehenehe nō te hō’ēra’a ’e te autaea’era’a e vai nei i rotopū i nā autahu’ara’a e piti o te Atua. Noa atu ē, e misiōni ’e e mana ta’a ’ē tō te tahi ’e te tahi, ’ua riro te Autahu’ara’a a Aarona ’e te Autahu’ara’a a Melehizedeka ’ei nā ’āpiti fa’ata’a-’ē-’ore-hia i roto i te ’ohipa nō te fa’aorara’a. E haere ’āpipiti rāua ’e e hina’aro rahi tō te tahi i te tahi.

Te hi’ora’a ti’a mau roa nō te autā’atira’a fātata e vai i rotopū i nā autahu’ara’a e piti e ’itehia ïa i roto i te ’ohipara’a i rotopū ia Iesu ’e ’o Ioane Bāpetizo. E nehenehe ānei te hō’ē ta’ata e feruri ia Ioane Bāpetizo ’aita ’o Iesu i pīha’i iho ? E aha te huru o te misiōni a te Fa’aora ’āhiri ’aita te ’ohipa fa’aineinera’a i ravehia e Ioane ?

’Ua hōro’ahia ia Ioane Bāpetizo te hō’ē o te mau misiōni hanahana ’aita ā i ’itehia a’enei : « fa’aineine i te ’ē’a o te Fatu »,¹ ’ia bāpetizo iāna i te pape, ’e ’ia fa’aineine i te hō’ē nūnaa nō te fāri’i iāna. Teie « ta’ata parau ti’a… ’e te mo’a »,² tei fa’atōro’ahia i te autahu’ara’a iti, ’ua ’ite pāpū mau ’oia i te faufa’a ’e i te ’ōti’a o tāna misiōni ’e tōna mana.

’Ua ha’aputuputu mai te naho’a ta’ata ia Ioane ra nō te fa’aro’o iāna ’e ’ia bāpetizohia e āna ra. ’Ua fa’ahanahanahia ’oia ’e ’ua fa’aturahia i te mea ē, e ta’ata ’oia nō te Atua. ’Ia fā mai rā Iesu, ’ua auraro ha’eha’a Ioane i Tei rahi a’e iāna iho ’e nā ’ō a’era : « I bāpetizo vau i te pape : tē ti’a nei rā te hō’ē i rotopū ia ’outou… i muri iho ’oia iā’u i te haerera’a mai ’e ’ua riro ’oia i mua iā’u, ’o te ’ore ïa e au iā’u ’ia tātara i te tape’a i tāna tāmā’a ».³

Nō Iesu, te Mesia, te Fānau tahi a te Metua, tei mau i te autahu’ara’a teitei a’e, ’ua fāri’i ’oia ma te ha’eha’a i te mana o Ioane. Nō ni’a iāna, nā ’ō a’era te Fa’aora, « i tā te vahine i fānau nei ’aita atu ïa peropheta rahi i ’itea ia Ioane Bāpetizo ».⁴

’A feruri na i te ’ohipa e tupu i roto i tā tātou mau pupu autahu’ara’a ’āhiri te mau autā’atira’a i rotopū i te mau taea’e o nā autahu’ara’a to’opiti i fa’auruhia i te hōho’a i ha’amauhia e Iesu ’e ’o Ioane Bāpetizo. E au mau taea’e taure’are’a nō te Autahu’ara’a a Aarona, mai ia Ioane, tā ’outou ’ohipa ’o te « fa’aineine ïa i te ’ē’a »⁵ nō te ’ohipa rahi a te Autahu’ara’a a Melehizedeka. Tē rave nei ’outou i te reira nā roto i te mau huru e rave rahi. Tē rave nei ’outou i te mau ’ōro’a o te bāpetizora’a ’e o te ’ōro’a mo’a. Tē tauturu nei ’outou ’ia fa’aineine i te hō’ē nūna’a nō te Fatu nā roto i te pororora’a i te ’evanelia, te « [hāhaerera’a] i te fare o te melo tāta’itahi »,⁶ ’e nā roto i te « [tīa’i] i te ’Ēkālesia ».⁷ Tē hōro’a nei ’outou i te tauturu i te feiā veve ’e te nava’i ’ore nā roto i te haerera’a e ’ohi i te mau ō ha’apaera’a mā’a, ’e tē tauturu nei ’outou i te aupurura’a i te mau fare purera’a a te ’Ēkālesia ’e te tahi atu mau rāve’a pae tino. E mea faufa’a tā ’outou ’ohipa, e mea hina’arohia ’e e mea mo’a.

E au mau taea’e pa’ari, e metua tāne ānei ’outou, e ’episekōpo ānei, e tauturu ha’amāramarama ānei nō te feiā ’āpī, ’e ’aore rā, e autahu’ara’a Melehizedeka noa tō ’outou, e nehenehe tā ’outou e pe’e i te hi’ora’a o te Fa’aora nā roto i te fāriura’a i ni’a i tō ’outou mau taea’e tei mau i te autahu’araa iti ’e te ani-manihini-ra’a ia rātou ’ia rave i te ’ohipa ’e ’o ’outou. Te ti’ara’a mau, nō ’ō mai teie anira’a manihini i te Fatu iho. Nā ’ō maira ’oia, « nō reira, ’a rave ia rātou ’o tei fa’atōro’ahia i te autahu’ara’a iti i pīha’i iho ia ’outou na, ’e ’a tono atu ia rātou nā mua ia ’outou nō te fa’aau i te mau taime fārereira’a, ’e nō te fa’aineine i te ’ē’a, ’e ’ia ha’apa’o ho’i i te mau fa’aaura’a ’o te ’ore e ti’a ia ’outou iho ’ia ha’apa’o.⁸

Mai te mea ē, e ani manihini ’outou i tō ’outou mau teina ’ia « fa’aineine i te ’ē’a », tē tauturu ra ïa ’outou ia rātou ’ia ’ite ’e ’ia fa’atura i te mana mo’a tā rātou e mau ra. ’Ia nā reira ’outou, tē tauturu ra ïa ’outou ia rātou ’ia fa’aineine i tō rātou iho ’ē’a ’a fa’aineine ai rātou nō te mahana e fāri’i ai ’e e fa’a’ohipa ai rātou i te autahu’ara’a teitei a’e.

’A fari’i mai ’ia fa’a’ite atu vau i te ’ā’amu mau o Alex, hō’ē tahu’a ’āpī, te hau, te māna’ona’o ’e te māramarama. I te hō’ē Sābati ’ua ’ite atu te ’episekōpo o Alex iāna ’oia ana’e i roto i te hō’ē piha tei roto i te ’oto rahi. ’Ua fa’ata’a maira teie taure’are’a i tōna ’oto rahi ’e te fifi ’ia haere mai i te purera’a ’aita tōna metua tāne, inaha e ’ere ’oia i te melo. ’E ma te ta’i, ’ua parau maira ’oia ē, e mea maita’i a’e paha nōna ’ia fa’aru’e i te ’Ēkālesia.

Ma tōna māna’ona’o rahi i teie taure’are’a, ’ua fa’a’ohipa ’oi’oi te ’episekōpo i te ’āpo’ora’a pāroisa nō te tauturu ia Alex. E mea ’ōhie tāna fa’anahora’a : nō te fa’aitoito ia Alex ’e nō te tauturu iāna ’ia fa’atupu i te hō’ē ’itera’a pāpū nō roto mai i te ’ā’au nō ni’a i te ’evanelia, tītauhia ia rātou ’ia « hā’ati iāna i te mau ta’ata maita’i ’e ’ia hōro’a iāna i te mau ’ohipa faufa’a nō te rave ».

’Ua tāpiri ’oi’oi mai te mau taea’e o te autahu’araa ’e te mau melo pā’āto’a o te pāroisa i pīha’i iho ia Alex ’e ’ua fa’a’ite i tō rātou here ’e te pāturura’a. ’Ua mā’itihia te tīa’i pupu tahu’a rahi, ta’ata fa’aro’o rahi ’e te here, ’ia riro ’ei hoa taea’e hāhaere ’utuāfare nōna. ’Ua rave te mau melo o te ’episekōpora’a iāna i raro a’e i tō rātou pererau ’e ’ua fa’ariro iāna ’ei ’āpiti fātata roa nō rātou.

’Ua parau te ’episekōpo ē : « ’Ua fa’a’ohipa tāmau mātou ia Alex. ’O ’oia te uitie i te mau faaipoipora’a, e uitie i te mau hunara’a ma’i, nāna i tauturu iā’u i te taime ha’amaita’ira’a mēnema, e bāpetizo e rave rahi mau melo ’āpī, fa’atōro’a i te feiā ’āpī tamāroa i roto mau tōro’a o te Autahu’ara’a a Aarona, ha’api’i i te feiā ’āpī, ha’api’i nā muri iho i te mau misiōnare, tātara i te fare nō te mau ’āmuira’a e tāmau i te fare i te pō i muri a’e i te mau ’āmuira’a. ’Ua rave ’oia i te mau ’ohipa tōtauturu, ’ua ’āpe’e iā’u nō te haere e farerei i te mau melo ruhiruhia i roto i te mau fare rū’au, ’ua hōro’a i te mau a’ora’a i roto i te purera’a ’ōro’a, fa’atere i te ’ōro’a mo’a nō te feiā ma’i i roto i te mau fare ma’i ’e ’aore rā i roto i tō rātou fare, ’e ’ua riro mai hō’ē o te tahi noa iho pupu ta’ata na’ina’i roa tā’u e nehenehe e ti’aturi hope roa ’ei ’episekōpo.

’Ua taui ri’i ri’i noa ’o Alex. ’Ua tupu i te rahi tōna fa’aro’o i te Fatu. ’Ua roa’a tōna ti’aturira’a i roto iāna iho ’e i roto i te mana autahu’ara’a tāna i mau. ’Ua ’ōpani te ’episekōpo i te nā ’ō ra’a ē : « ’Ua riro ’o Alex ’e e riro tāmau noa ’oia hō’ē o tō’u mau ha’amaita’ira’a rahi a’e i roto i tō’u tau ’episekōpora’a. ’Auē ïa ha’amaita’ira’a i te rirora’a ’ei ’āpiti nōna. Tē ti’aturi pāpū nei au ē, ’aita e feiā ’āpī tamāroa e haere i te misiōni ma te ineine rahi a’e maori rā nā roto i tāna ’ohipa tāvinira’a i roto i te autahu’ara’a ».⁹

E au mau ’episekōpo here ē, i roto i tō ’outou fa’atōro’ara’a ’e te fa’ata’ara’a ’ei ’episekōpo nō tā ’outou pāroisa, ’ua mau ’outou i te pi’ira’a mo’a ’ia tāvini ’ei peresideni nō te Autahu’ara’a a Aarona ’e nō te pupu tahu’a. ’Ua ’ite au i te teimaha o tā ’outou ’ohipa, terā rā e mea ti’a ia ’outou ’ia fa’ariro i tā ’outou hōpoi’a nō teie feiā ’āpī tamāroa ’ei hō’ē o tā ’outou mau ’ohipa mātāmua roa. E ’ore roa e ti’a ia ’outou ’ia tau’a ’ore ’e ’aore rā, ’ia hōro’a ia vetahi ’ē i tā ’outou ’ohipa i roto i teie hōpoi’a.

Tē ani manihini nei au ia ’outou ’ia feruri i te feiā ’āpī tāta’itahi nō te Autahu’ara’a a Aarona i roto i tā ’outou pāroisa. ’Eiaha roa te hō’ē o rātou ’ia feruri ē, ’ua tu’uhia ’oia i te hiti ’e ’aore rā, ’aore e faufa’a tōna. Tē vai ra ānei hō’ē tamāroa tā ’outou e te tahi atu mau taea’e nō te autahu’ara’a e nehenehe e tauturu ? ’A ani manihini iāna ’ia tāvini i pīha’i iho ia ’outou. Pinepine roa tātou i te tāmata i te fa’a’ārearea noa i tā tātou mau feiā ’āpī ’e i te fa’ariro ia rātou ’ei feiā māta’ita’i noa, ’āre’a tō rātou fa’aro’o ’e te here i te ’evanelia e nehenehe ïa e fa’ahotu-maita’i-hia a’e nā roto i te fa’a’ohipara’a rātou i tō rātou autahu’ara’a. Nā roto i te rave-itoitora’a i te ’ohipa o te fa’aorara’a, e natihia ïa rātou i te ra’i, i reira ho’i e roa’a ai ia rātou te ’itera’a i tō rātou pūai hanahana.

E ’ere te Autahu’ara’a a Aarona i te hō’ē noa pupu matahiti, hō’ē fa’anahora’a ha’api’ira’a ’e ’aore rā, fa’a’oa’oara’a, ’e ’aore rā, hō’ē noa ta’o nō te pi’i i te feiā āpī tamāroa o te ’Ēkālesia. E puai rā ’e e mana ho’i nō te rave i te ’ohipa rahi o te fa’aorara’a i te mau vārua—te mau vārua o te feiā ’āpī tamāroa tei mau i te reira ’e te mau vārua o te feiā tā rātou e tāvini ra. E tu’u ana’e i te Autahu’ara’a a Aarona i tōna ti’ara’a mau, e ti’ara’a ta’a ’ē, e ti’ara’a tāvini, fa’aineine, ’e te rave fa’aoti nō te mau feiā āpī ato’a o te ’Ēkālesia.

E au mau taea’e no te Autahu’ara’a Melehizedeka, tē ani manihini nei au ia ’outou ’ia ha’apa’ari i te natira’a faufa’a e tāhō’ē nei i nā autahu’ara’a a te Atua. ’A ha’apūai i tō ’outou feiā ’āpī nō te Autahu’ara’a a Aarona nō te fa’aineine i te ’ē’a i mua ia ’outou. ’A parau ia rātou ma te ti’aturi ē : « Hina’aro vau ia ’oe ». ’E ia ’outou na e te feiā āpī e mau nei i te Autahu’ara’a a Aarona, ’a tāvini ai ’outou i pīha’i iho i tō ’outou mau taea’e pa’ari a’e, tē pure nei au ’ia fa’aro’o ’outou i te reo o te Fatu ’ia parau mai ia ’outou ē : « E ao tō ’oe, nō te mea e rave ’oe i te mau mea rarahi. Inaha ’ua tonohia atu ’oe, mai ia Ioane ato’a ra, ’ia fa’aineine i te ’ē’a nā mua iā’u nei ».¹⁰ Nā roto i te i’oa o Iesu Mesia ra, ’āmene.